Ethiek en religie
Kerk
diensten
e Lege
Bingomiddag
Astma Fonds succes
perfect
Vöorspeel-
middag
klein koper
Van dirre
dom deyne...
Sponsors en rommelmarkt-
spullen gezocht
Het weer van volgende week...
EIIAItDEtl-tllEUWS
Een heel aardig weekeinde
op de eilanden
Computer
cursus
bij De Zwaluw
Aangepaste
kerkdienst
Presentatie
De Hoop
EIIAnE]El1.niEUW5
G. Dekker
Nu-de ethiek
W. H. Velema
full copy-service
Zondag 11 maart 2007
Vierde Lijdenszondag
In de leer bij Luther
PAGINA 2
VRIJDAG 9 MAART 2007
Ethiek
Enkele publicaties
Deze week wil ik ingaan op
het debat over de herleving
van de religie in het publieke
leven. Eigenlijk moet ik het
anders zeggen. Het gaat mij
om de plaats die de religie in
de publieke discussie en daar
mee op het publieke domein
weer krijgt.
Eerst noem ik enkele publi
caties als even zo vele feiten
waardoor de discussie gestimu
leerd wordt. Ik zet dus enkele
voordrachten en publicaties
op een rij. Hiermee tracht ik
enig verband te brengen in
wat er in de kranten over dit
onderwerp geschreven wordt.
Ik noem de feiten ter herkep-
ning van de problematiek van
het onderwerp religie. Aan
het eind zal ik aandacht geven
aan de samenhang van ethiek
en religie.
Het publieke debat is voor
al op gang gebracht door een
boek van de emeritus-hoogle-
raar godsdienstsociologie van
de VU, Gerard Dekker, 'Van
het centrum naar de marge.
De ontwikkeling van de chris
telijke godsdienst in Neder
land'. De titel is veelzeggend.
De christelijke godsdienst is
een verschijnsel in de marge
geworden - en daardoor in
geen geval meer dominerend
zoals in het verleden. Zij speelt
nauwelijks meer een rol in het
publieke leven.
Dekker schrijft speciaal over
de plaats van de christelijke
godsdienst. Er zijn schrijvers
die deze stelling verbreden
tot religie in het algemeen.
Zij willen van haar betekenis
en invloed in de samenleving
niet meer weten. Religie heeft
zeker in het centrum van
de samenleving volgens hen
afgedaan. Zij die deze mening
zijn toegedaan proberen de
laatste restverschijnselen van
religie uit de samenleving te
elimineren!
Een rapport
Kort na de verschijning van
hetboekvan Dekker publiceer
de de Wetenschappelijke Raad
voor het Regeringsbeleid een
rapport onder de titel 'Gelo
ven in het publieke domein'.
Daarin wordt gesproken over
de positieve betekenis van reli
gie in en voor de samenlering,
zelfs al is zij een verschijnsel in
de marge geworden.
DeWRR
De voorzitter van de \VRR
is prof. dr. W. B. H. J. van den
Donk. Hij is hoogleraar maat
schappelijke bestuurskunde
aan de Universiteit van Til
burg. Hij sprak op 19 januari
jongsüeden in de Geertekerk
in Utrecht de zogenaamde
Oecumene-lezing 2007 uit,
onder de titel: 'De marge als
middelpunt? Enkele gedach
ten bij de rol van religie in het
publieke domein'. Hij sprak
op persoonlijke titel. Niet
temin ging zijn lezing (die
ik via een brede weergave in
het Reformatorisch Dagblad
onder ogen kreeg) over het
onderwerp waaraan boven
genoemd rapport onder zijn
voorzitterschap had gewerkt.
Ik neem als kern van zijn
betoog de kop over, waaron
der het Reformatorisch Dag
blad verslag deed van zijn
lezing, 'Seculariseringsthese is
te gemakkelijk. Marge aanlok
kelijk en kansrijk perspectief
voor zinvolle rol van kerken
in het publieke domein'.
James Kennedy
Vervolgens herinner ik aan
de rede die prof dr. James
Kennedy in Utrecht heeft
gehouden tijdens de startbij
eenkomst van de Protestantse
Theologische Universiteit in
de Domkerk in Utrecht. Hij
stelde: Protestanten zijn nog
altijd invloedrijk. De Protes
tantse Theologische Univer
siteit moet robuuste theolo
gische taal ontwikkelen die
uitdrukt wie zij is.
Ook van deze rede kwam
mij een uitgebreide samenvat
ting onder ogen. Ik vond het
bemoedigend en stimulerend
dat prof. Kennedy de nieuw-
gestarte universiteit op haar
historische bronnen en haar
actuele roeping wees. Put uit
de oude bronnen en actua
liseer uw boodschap, zo vat
ik zijn inspirerende rede in
eigen woorden samen.
Dezelfde hoogleraar schreef
in NRC Handelsblad van 20
november 2006 (dus nog
vóór zijn lezing in Utrecht)
een helder artikel onder de
titel 'Religie verdwijnt niet
door haar te verwensen'. Hij
gaat daarbij kritisch in op een
publicatie van de vermaarde
Britse historicus Jonathan
Israel. Terloops vermeld ik
dat deze Britse historicus een
interessant en knap tweedelig
boek heeft geschreven over
onze vaderlandse geschiede
nis 'De republiek 1477-1806'.
Met genoegen heb ik dit boek
in mijn boekenkast staan, om
het zo nu en dan te raadple
gen.
Niettemin heeft prof. Ken
nedy een stevig appeltje met
deze Brit.se historicus te schil
len gehad. Ik zal daarop hier
niet dieper ingaan. De titel
van Kennedy's kritische artikel
is veelzeggend voor de positie
van de Britse historicus Israel.
Deze verwenst de religie en
doet daarmee wezenlijk tekort
aan historische ontwikkelin
gen waaraan we nu, volgens
Israel, de resultaten beleven.
Tenslotte - dit is echt het
laatste - herinner ik aan \ier
artikelen in Trouw van 3
februari jl., waarin met boven
genoemd rapport de vloer
wordt aangeveegd, onder de
titel 'Het recht op een zinloos
bestaan'. Ik vind het opmer
kelijk dat uitgerekend trouw
deze religie-kritische com
mentaren publiceert, zonder
verder commentaar.
De conclusie
Toen ik al de bovenge
noemde artikelen las, had ik
het gevoel van een discussie
die heen en weer golft.
De conclusie mag in elk
geval zijn, dat religie nog
niet verdwenen is van het
publieke domein. Ik vul het
woordje 'mag' aan met moet.
De religie is in de marge of in
het middelpunt, in elk geval
(weer) volop aanwezig in het
publieke debat.
Hiermee ben ik bij de titel
van dit artikel. Sinds Kant - en
natuurlijk al wel eerder, denk
aan Spinoza en diens voorgan-
gers - wordt de ethiek losge
maakt van de religie. De mens
is autonoom en daarmee ook
de ethiek. Haar wortels liggen
niet in het geloof dat God de
mens heeft geschapen. Noch
daarin dat God met Zijn schep
ping van de mens, ook richüij-
iien en regels (wetten) heeft
gegeven voor zijn gedrag, voor
zijn welzijn en voor het samen
leven met elkaar.
Vooral de in Trouw gepu
bliceerde artikelen nemen het
op voor een autonome ethiek,
zonder verband met, laat staan
zorider enige verworteling in
de religie.
Het zal de lezer duidelijk
zijn dat de schrijvers van deze
rubriek, ieder op hun eigen
wijze, uitgaan van wat ik nu
maar noem, de eenheid van
het leven. Daarmee bedoel ik,
dat geloof en handelen staan
onder het voorrecht van wat
God met de mens bedoelt; hoe
God de mens in zijn ontplooi
ing bedoeld heeft. Geschapen
naar Gods beeld is de mens
aangewezen op de openba
ring van God, ook voor zijn
handelen.
Helaas komen we daarin
tekort. De zonde speelt in
ieders leven een rol. Waar
het evangelie van Jezus Chris
tus vernieuwend, en door de
Heilige Geest, herscheppend
werkt, is een ethiek, zeg maar
ons handelen, ondenkbaar
zonder de heerschappij van
Gods Woord en wet.
Daarom heeft de discussie
over de plaats van de religie
in de samenleving ook alles
te maken met de plaats en de
inhoud van de ethiek.
ilüRKSLAND - Vrijdag heeft
het bestuur van het Astma
Fonds afdeling Goeree-Over-
flakkee in de Geldershof te
Dirksland voor de eerste keer
een bingomiddag voor de
inwoners van Goeree-Over-
flakkee georganiseerd. Voor
deze bingo middag was veel
belangstelling en op verzoek
van een aantal aanwezigen is
het bestuur voornemens om
dit vaker te doen. De bezoe
kers gingen met mooie prijzen
naar huis, zoals een strijkijzer,
eierenkoker, boodschappen-
manden, flessen wijn, gereed
schap, waardebonnen, e.d.
Deze bingomiddag kwam tot
stand in samenwerking met de
volgende bedrijven. Uit Stel-
lendam: Plus Tessemaker, Ech
te Bakker Bleumink, Dames
herenkapsalon Hélène, 't
Bloemenschuurtje, Primera
Variashop, Van Seters Mode,
Pedicure Nellie Witte, Euro-
nies Jaap Boone, Restaurant
Wapen van Stellendam, Dro
gisterij Santifort, Schildersbe
drijf J. Bakker, Ixora, Doeland,
Groenten en fruit Keizer; Uit
Middelharnis: Fortis Bank. Uit
Sommelsdijk: Brood en ban
ketbakker Koese. uit Oude-
Tonge: Big Boss, Breeman, rij
wiel- en bromfietshandelaar,
Bruna. Uit Ooltgensplaat:
Doeland, Regio Bank, Golff
Duijzer, Erna, Bloemenzaak
jasmijn Drogisterij Molen
dijk; Fysiotherapie praktijk
de Zwerfsteen. Uit Ouddorp:
De Mèkkerstee, Oithip, Foto
Hameeteman, Top I Toys,
Melissant Mode, Boekhandel
Akershoek, Drankenhandel
J. Bezuijen, Modern, SOS,
Voogd Tuin centrum, A.H.,
Bakkerij Dam, CIOOO, Movie
Max, Modehuis Aleman, Mars
kramer, Molen De Hoop.
De afdeling Goeree-Over-
flakkee van het Astma Fonds
komt op voor de belangen
van mensen met longproble
men en organiseert o.a. elke
maandagmiddag te Middel
harnis aangepast bewegen,
waardoor de longproblemen
beter beheersbaar worden.
Voor meer informatie kunt
u terecht bij de voorzitster,
Willeke Blokland, tel. (0187)
491782, e-mail willekebloklan
daf@wanadoo.nl.
U Vi^ilt uw
complete huisstijl
gedrukt hebben?
www.drukkerijdewaal.nl
Gebr. de Waal bv
Drukkerij
Sommelsdijk
(0187)47 10 20
algemeen®
gebr-dewaal.com
Christelijk streekblad op gereformeerde grondslag
Uitgave: uitgeversmij. Eilanden Nieuws b.v.
Verschijning: dinsdag huis-aan-liuis
vrijdag abonnementen uitgave
Tel. (0187) 471020. Fax (0187) 485736
Postbus 8, 3240 AA Middelharnis. Langeweg 13, Sommelsdijk
ADVERTENTIES EN ADMINSTRATIE
Tel. (0187)471020
E-mail:algemeen@gebr-dewaal.com
Tarief per mm 0,35. Contracttarieven op aanvraag
Sluitingstermijn zal<elijl<e advertenties:
maandag en donderdag 14.00 uur
Sluitingstermijn overlijdensberichten:
dinsdag en vrijdag 7.30 uur
Voor foutief geplaatste advertenties als gevolg van onduidelijke
advertentieopdrachten l<an de uitgeverij niet aansprakelijk
worden gesteld.
Advertentie-acquisitie: A.J. van der Velden, 06-50448359
REDACTIE
hoofdredacteur: J.Villerius, tel. (0187)471022
e-mail: j.villerius@gebr-dewaal .com
Plaatsing van ingezonden berichten kan zonder opgaaf
van redenen worden geweigerd.
ABONNEMENTEN:
Abonnementen (vrijdageditie) zijn bij vooruitbetaling en worden
automatisch verlengd. Opzeggingen schriftelijk vóór 30 november.
Wijzigingen graag twee weken voor ingaan doorgeven.
REKENINGNUMMERS:
Postbank 167930
Rabobank Middelharnis 342001108
Lid NNP
Van toepassing zijn de Regelen voor het Advertentiewezen (ROTA).
op zaterdag 10 maart om
15.00 uur is er in gebouw
'de Notenkraker', Juliana
van Stolberglaan 17 a te
Middelharnis een voor
speelmiddag, uitgevoerd
door de leerlingen van de
koperdocenten Joop Nij-
holt en André Leer.
De leerlingen hebben les via
de Harmonie/Fanfare-afde-
ling van Muziekschool Goe-
ree-Overflakkee en de meeste
zijn tegelijkertijd ook lid van
het Koninklijke Fanfareorkest
'Sempre Crescendo'. Er wordt,
zoals gebruikelijk, een afwisse
lend programma ten gehore
gebracht, van Beethoven tot
blues. Als klapstuk wordt er
een groot ensemble gevormd
door alle leerlingen van beide
docenten. Na afloop is er gele
genheid om onder het genot
van een drankje nog wat na
te praten met de docenten
of leerlingen. De toegang is
gratis en iedereen is hartelijk
welkom.
Onlangs werd op Radio
Flakkee de oude langspeel
plaat "s Even Luustere'
uitgezonden op Radio Flak
kee.
Deze plaat staat vol met Flak-
keese liedjes en werd gemaakt
door het koor, ensembles en
solisten van de Chr. Scholen
gemeenschap 'Prins Maurits'
te Middelharnis. Na de uitzen
ding zijn hierop diverse posi
tieve reacties binnengekomen
bij Radio Flakkee. De koren,
de ensembles en de solisten
van de school hebben daarna
een cd gemaakt met de titel
'Van dirre dom deyne'. Het
werd een cd met 22 liedjes.
De meeste liedjes zijn al heel
oud, zoals Slaet op de trom-
mele, Een draaiersjongen (In
een blauw geruite kiel). Het
roosje (Knaapje zag een roos
je staan), enz. Maar ook enke
le nieuwere liedjes werden
opgenomen, zoals My Bonnie
is over the ocean, 'Do re mi'
(uit The Sound of Music),
enz. Alle opnamen van deze
unieke cd zijn op Radio Flak
kee te beluisteren op dinsdag
13 en 20 maart, tussen 18.00
en 19.00 uur.
OUDDORP - Op zaterdag 17 maart a.s. zal bij de loods aan
Dirkdoensweg 35 te Ouddorp (ingangspad naast gebouw Zorg
en Welzijn) een inzameling worden gehouden van allerlei spul
len die tijdens de rommelmarkt van 8 september a.s. zal worden
gehouden en waarvan de opbrengst weer bestemd is voor hos
pice Calando te Dirksland. Heeft u misschien heel veel spul
len, dan is het mogelijk om ze op een andere dag op te laten
halen. Neemt u in dat geval contact via telefoonnummer 06-
53699I4I. Heeft u geen spullen, maar wenst u Calando wel via
de rommemarkt financieel te steunen, neem dan eveneens con
tact op \ia genoemd telefoonnummer, of stort een bijdrage op
(Rabo)bankrekeningnummer 327207957 t.n.v. Aks. Sponsering
zal bijzonder op prijs worden gesteld, zodat het, evenals in vori
ge jaren, weer een groot succes kan worden.
De afgelopen week was buitengewoon nat op veel plaat
sen en ook deze vrijdag was het, na de hoopvolle don
derdag, weer wat in mineur buitenshuis, met helaas weer
het zoveelste regenfront in de aanvoerrichting. En ook
maart is alweer op weg een veel te natte en zachte maand
te worden; helemaal in het stramien van de voorgaande
maanden. Tot vrijdag viel er in delen van Flakkee zo'n
45 millimeter hemelwater, hetgeen correspondeert met
bijna vijf volle emmers water per vierkante meter.
Beterschap is nu echter snel aanstaande, want dit week
einde zal het best pviik weer worden in Zuid-Holland-
Zuidwest en het belangrijkste is dat het gewoon eens een
dag of twee zo goed als droog blijft. Opbeurende hoge
druk komt de eerste twee etmalen uitstralen richting
Nederland; het weer zal dan ook tijdelijk gaan opknap
pen. De nachten kunnen wat killer worden, terwijl de
temperaturen overdag juist weer iets hoger uitpakken
door rugdekking van de maartzon (13-15 graden zondag
zou kunnen als alles meewerkt). Een klein minpuntje
is misschien de wind uit het zuidwesten, die nauwelijks
koest weet te houden en doorblaast met een dikke kracht
\ier gemiddeld en zo nu en dan uithaalt naar 5-6.
Weinig rooskleurige perspectieven voor de wntersport-
gangers de komende tijd, want veel sneeuw gaat er niet
vallen en ook de temperaturen blijven te hoog. De hoge-
druk die met name boven de Alpen komt te liggen, zorgt
voor hoge bovenluchttemperaturen en veel zon, zodat
het skiën beneden de 1700-1800 meter vaak belabberd
is. Door de vele regenval vorige week en een gedeelte
smeltende sneeuw in het centrum van Europa, met name
in de Alpen, zijn de rivieren, zoals Rijn, Maas en IJssel
flink gez^vollen en staat een aantal uiterwaarden in Mid
den-Nederland bijna volledig onder water. Door toene
mende hoge druk invloed boven het midden van Europa
komende tijd zal het waterpeil daar (is de afgelopen
dagen al gaande) geleidelijk verder dalen en op korte
termijn gebeurt dan ook bij ons (vertragingseffect).
Tenslotte lijkt er binnen een dag of tien geen zicht op
een zeer stabiele weerfase te zijn in onze contreien, zodat
het beeld dat we sinds december in huis hebben onver
droten voortgant. Zoiets komt zelden voor in dit land en
de vlag gaat gegarandeerd uit bij velen als we straks eens
een weekje droog weer treffen.
Weerman Mare Putto
OUDDORP - Hersteld Herv.
Gem. Dorpskerk: 9.30 uur
ds. H. Lassche en 18.30
uur kand. B. van Ittersum,
Ontario (Canada). Eben-
Haëzer: 9.30 uur kand.
Joh. Fekkes, Nijkerk en
18.30 uur ds. H. Lassche -
Herv. Gem. (PKN) Locatie
mfg Dorpstienden: 9.45 uur
ds. H. van Ginkel, Goes
en 18.00 uur ds. J. Blom,
Ridderkerk - Geref. Kerk
(PKN) 10.00 en 18.30 uur
ds. A. S. Rienstra - Ger.
Gem. 9.30 en 18.30 uur
leesdienst - Doopsgezinde
Gem. 9.30 en 18.30 uur ds.
J. Smink.
GOEDEREEDE - Herv.
Gem. (PKN) 10.00 uur ds.
J. Blom, bediening Heilige
Doop en 18.30 uur ds. C.
Doorneweerd - Hersteld
Herv. Gem. 9.00, 10.45,
1.7.00 en 18.45 uur ds. J.
W. van Estrik.
STELLENDAM - Herv. Gem.
(PKN) 10.00 uur kand. G.
R. Mauritz, Rotterdam en
17.00 uur ds. E. Versluis,
Sint Annaland - Geref.
Kerk (PKN) 10.00 uur de
heer A. Dubbeld en 18.30
uur ds. Jac. Jongejan -
Hersteld Herv. Gem. 9.00
uur ds. L. Groenenberg,
Oud-Beijerland en 16.30
uur ds. H. Lassche, Oud
dorp.
MELISSANT - Hersteld
Herv. Gem. 10.00 uur nog
niet bekend en 18.00 uur
kand. J. P. Stoel, Kampen
- Geref. Kerk (PKN) 9.30
uur ds. F. Gilhuis - Ger.
Gem. 10.00 en 18.00 uur
ds. R Blok - Ger. Gem. in
Ned. 10.00 en 18.00 uur
leesdienst.
DIRKSLAND - Herv. Gem.
(PKN) 10.00 uur ds. W.
van Laar, Gouda en 14.45
uur ds. G. van Meijeren,
bijzondere dienst - Ger. Gem.
10.00 en 18.00 uur ds. J.
Schipper - Ziekenhuis:
14.30 uur ds. A. van Wijk.
HERKINGEN - Herv. Gem.
(PKN) 10.00 uur ds. C.
Doorneweerd en 18.00
uur ds. R J. Teeuw, Papen-
drecht - Hersteld Herv.
Gem. 9.30 uur ds. A. van
Wijk en 18.15 uur ds. R
C. Hoek, Sint Annaland
-Ger. Gem. 10.00 en 18.00
uur ds. C. Harinck.
SOMMELSDIJK - Herv.
Gem. (PKN) 10.00 uur
ds. R. W. van Mourik,
bediening Heilige Doop
en 18.00 uur ds. B.Jonge-
neel, Dussen-Hank - Luk-
askapel HDG 10.30 uur ds.
Th. W. H. van der Heijden
- Exodus (PKN) 10.00 uur
ds. T. Verduijn - Remon
strantse Gem. geen dienst
- CAMA Gem. 10.00 uur
Case Schrage - Hersteld
Herv. Gem. 9.30 en 17.00
uur ds. P. Korteweg, v.m.
bediening Heilig Avond
maal en nam. dankzegging
Heilig Avondmaal.
MIDDELHARNIS - Herv.
Gem. (PKN) 10.00 uur
ds. W. Westland, Slikker
veer en 18.00 uur ds. L.
Schaap, Strijen - Geref.
Kerk(PKN) 10.00 en 17.00
uur ds. L. J. Lingen - Ger.
Gem. 9.30 en 18.00 uur ds.
A. J. Gunst - Chr. Geref.
Kerk 9.30 en 18.00 uur ds.
A. A. Egas - Geref. Kerk
(Vrijgemaakt) 9.30 uur ds.
D. J. van Diggele en 16.30
uur ds. J. W. Boerma.
NIEUWE TONGE - Herv.
Gem. (PKN) 9.30 uur ds.
J. Maas en 18.00 uur dr.
C. A. van der Sluijs, Vee-
nendaal - Hersteld Herv.
Gem. 9.30 uur ds. IJ. R.
Bijl, Gouda en 18.00 uur
ds. J. Joppe, Sint Maar
tensdijk - Ger. Gem. 10.00
en 18.00 uur leesdienst.
OUDE TONGE - Herv. Gem.
(PKN) 10.00 en 18.00 uur
ds. L. de Wit, v.m. bedie
ning Heilig Avondmaal en
nam. dankzegging Heilig
Avondmaal - Ger. Gem.
10.00 en 18.00 uur lees
dienst - Beréa Gem. 10.00
uur H. Scheermeijer.
STAD aan 't HARINGVLIET
- Herv. Gem. (PKN) 10.00
en 18.00 uur ds. H. J.
Catsburg, v.m. voorberei
ding Heilig Avondmaal
- Geref. Kerk (PKN) 10.00
uur ds. W. A. Boer en 18.00
uur ds. I. J. Bijlsma - Ger.
Gem. 10.00 en 18.00 uur
leesdienst.
DEN BOMMEL - Herv.
Gem. (PKN) 10.00 uur ds.
H. Talsma, Middelburg
en 18.00 uur ds. C. Door
neweerd - Geref. Kerk
(PKN) 10.00 uur ds. G.
van Doornik, HA en 18.00
uur ds. G. den Hartogh.
OOLTGENSPLAAT - Herv.
Gem. (PKN) 9.30 uur ds.
G. C. Kunz, Dordrecht en
Op 12 december 2003 namen
de Nederlandse Hervormde
Kerk, de Gereformeerde Ker
ken in Nederland en de Evan-
gelisch-Lutherse Kerk in het
Koninkrijk der Nederianden
hel besluit om te fuseren.
Vanaf 1 mei 2004 is de nieuwe
kerk een feit, de Protestantse
Kerk in Nederland. Deze
samensmelting van kerken
heeft grote gevolgen gekre
gen voor de kaart van kerke
lijk Nederland. Er wordt ook
op heel verschillende manier
tegen aan gekeken. Veel pijn
en moeite, veel lijden aan de
kerk, is openbaar gekomen.
Er zijn er die gingen. Er waren
er die bleven.
Onmiskenbaar is het feit dat
hervormden, gereformeer
den en luthersen in ons land
nu voor het eerst in een- en
dezelfde kerk samenwonen.
Dat heeft het bestuur van de
Gereformeerde Bond in de
PKN ertoe gebracht in een
boekje aandacht te geven aan
de süchtervan een van die stro
mingen, Luther. Een (nade
re) kennismaking dus met de
theologie van de reformator
Maarten Luther. Geprobeerd
is om de blijvende actualiteit
van Luthers theologie aan te
geven.
Dertien artikelen zijn in dit
boekje samengebracht. Het
overgrote deel ervan ver
scheen eerder in De Waar
heidsvriend, de wekelijkse uit
gave van de Gereformeerde
Bond. Wie werkten mee aan
deze bundel? En waarover
schreven ze? Ik noem enkele
namen en thema's uit deze
heel leesbare bundel.
Ds. L.J. Geluk, emeritus-predi-
kant te Rotterdam, vertelt iets
over kruispunten in Luthers
leven. We volgen in de kort
bestek de levensgang van de
reformator. Hoe beknopt de
biografie ook is, ze geeft hel
der aan dat Luther een man
Gods was, één die door Gods
genade overwonnen werd
door de overmacht van het
Woord en die zo instrument
werd om de kerk weer onder
dat Woord te brengen.
Het hart van Luthers theolo
gie ligt in de belijdenis van de
rechtvaardiging van de god
deloze. Daar wijst ds. A. Beens
(voorheen predikant te Som
melsdijk) op. "Het geloof is
het enige zaligmakende en
vruchtdragende gebruik van
het Woord van God", aldus
een enkel geciteerd fragment.
Gods Woord wordt immers
niet door goede ^s'erken maar
alleen door het geloof tot
zaligheid ontvangen. En zo
voltrekt zich de rechtvaardi
ging van de zondaar ten over
staan van de heilige God.
De hervormde predikant van
Schelluinen, mr. drs. B.A. Bel
der, schrijft over Luthers visie
op overheid en samenleving.
In dat verband sprak Luther
over t^vee rijken, dat van God
en dat van de wereld. In 1523
schreef hij zijn boekje 'Vol
weltiicher Obrigkeit und wie
weit man ihr gehorsam sei'
met daarin de lijn van zijn
politieke denken. Het was de
tijd van de boerenopstanden.
Fel heeft Luther zich verweerd
tegen de anarchie die dreigde.
Een politiek waarin op dwepe-
rige wijze een heilsstaat in deze
wereld zou worden afgedwon
gen, moest volgens hem niet
alleen met het Woord maar
ook met het zwaard bestreden
worden. Luther heeft daarin
velen van zich vervreemd.
Datzelfde geldt van Luthers
visie op de Joden. Het wordt
beschreven door dr. P.F. Bou-
ter, predikant te Leerdam.
Luther heeft hartstochtelijk
gehoopt dat het Joodse volk,
nadat het jaren door een ver
keerde uideg vvas gehinderd
om tot Christus te komen,
zich nu tot de ware leer zou
bekeren. Maar het kwam er
niet van. Dit bracht Luther tot
zijn zogenaamde 'harde barm
hartigheid.'
Natuurlijk ontbreekt Luthers
avondmaalsleer in een boek
je als dit niet. Ds. A. Baas te
Alblasserdam beschrijft in
enkele bladzijden de breuk
tussen de gereformeerden
en de luthersen aangaande
het heilig sacrament. Bucer
en Calvijn hebben er terecht
op gewezen dat het accent
niet moet liggen op de vraag
hoe Christus present is in het
avondmaal, maar op wat Hij
tot stand brengt in de bedie
ning van het sacrament. Niet
het nuttigen van brood en wijn
op zichzelf, maar de gemeen
schap aan Christus moet en
mag centraal staan. Het is
de Heilige Geest die deze
gemeenschap schept. Chris
tus werkt door middel van het
sacrament in de Zijnen.
Wel twee hoofdstukken (door
drs. J. Westland en ds. C.
Stelwagen) zijn gewijd aan
een heel centraal thema bij
Luther, namelijk de aanwezig
heid van kruis en aanvechting
in het leven van de christen.
Non tentatus, non chrisü-
anus, zonder aanvechting
geen christen, aldus Luther
Het kruis, dat is natuurlijk
allereerst het kruis van Chris
tus. Luthers kniistheologie
is geheel gekleurd door de
ervaring van de vreemde vrij
spraak door de gerechtigheid
van Christus, aan het kruis ver
worven. Maar dat kruis is niet
voorbijgaand van betekenis.
De Heere handelt in het leven
van Zijn kinderen op de wijze
van kruis en aanvechting, dat
is: in verborgenheid, door het
tegendeel heen. Ze moeten
leren leven door hel geloof.
Het boekje eindigt met de vol
gende ahnea (drs. HJ. Lam):
Luther zelf stond aiftvijzend
tegenover al de aandacht voor
zijn werk. "Ik had graag gezien
dat mijn boeken allemaal zou
den zijn verdwenen en dat ze
ondergegaan waren." Hij was
bang dat ze de studie van de
Heilige Schrift in de weg zou
den staan. Wij zijn blij dat zijn
boeken niet zijn verdwenen.
Want brengen ze ons niet dich
ter bij het Woord van God, bij
het hart van God? Moge het
daarom voortdurend 'luthe-
N.a.v.: Dn. P.J. Vergunst (red.),
In de teer bij Luther. Her
vormden luthers in dezelf
de kerk. Uitgeverij Groen
te Heerenveen. Paperback.
ISBN go-^82g-yi8-j.
^8 pag. Prijs c),g^.
J.M.J. Kieviet
SOMMELSDIJK - Begin april
start bij vvijkgroep De Zwaluw
een cursus Digitale fotobewer
king. De cursus bestaat uit 4
lessen van 2.15 uur, waarbij de
volgende onderwerpen wor
den behandeld: invoeren van
foto's, verkleinen en vergro
ten van foto's, aanpassen van
kleur en belichting, wegwer
ken van rode ogen, fotomon
tage en -trucage, toevoegen
van tekst, decoraties en lijstjes,
enz. De cursus kost 90,- exclu
sief cursusboek. Het cursus
boek is voor 26,75 te koop bij
de docent. Voor meer info of
opgave kan men contact opne
men met AngeUna Wagemans,
tel. 484941, of met Ellen van
den Berge, tel. 481737.
18.00 uur kand. D. van
Vreeswijk, Gouda - Geref.
Kerk (PKN) 9.30 uur de
heer K. Baas en 18.00
uur de heer R de Jong
- Ger. Gem. 9.30 uur lees
dienst en 14.30 uur ds. C.
Harinck.
LANGSTRAAT - Herv. Gem.
(PKN) 10.00 uur kand. A.
A. V. d. Berg, Gouda.
GOEREE-OVERFLAKKEE
- Zondag 11 maart is er weer
een interkerkelijke dienst voor
'anders begaafden'.
De dienst wordt gehouden in
de Hervormde Kerk te Dirks
land. Ds. G. van Meijeren
hoopt hier voor te gaan.
De aanvang is kwart voor drie.
Een ieder is hartelijk wel
kom.
GOEDEREEDE - Op don
derdag 15 maart is er weer
een bijeenkomst van de
C.V.B. 'Goeree'
in verenigingsgebouw Oost
dam te Goedereede. Een
medewerker en een gast van
De Hoop het centrum voor
verslavingszorg en hulpver
lening zullen een boeiend
programma presenteren. De
avond begint om 20.00 uur.
