Geloof voor de
samenleving
Winter verder weg
dan ooit
PREDIKBEURTEN
Bosman Kalis
Het weer van volgende week...
EIIAI1DEf1-raEtJW5
EIIAtlDEII-IIIEUWS
Uw auto in vertrouwde
handen -
Jaarvergadering Koninklijke Scliuttevaer
afdeling Goeree-Overflakkee
Cursus digitale
fotografie in Diekhuus
Predikant beroepen
Dominee in de politiek
Zondag 7 januari 2007
Nu ook caravanhersiel
PAGINA 2
VRIJDAG 5 JANUARI 2007
Onlangs verscheen een opmerkelijk rap
port bij de Wetenschappelijke Raad voor
het Regeringsbeleid. Dit is een belangrijk
adviesorgaan van de regering. Het gaat over
de rol van religie in de samenleving: Gelo
ven in hel publieke domein. Het rapport ziet
een belangrijke rol weggelegd voor gelovi
gen. Mag dit christenen hoopvol stemmen?
Lange tijd werd onheilspelend verkondigd
dat geloven een privé-aangelegenheid was
geworden. Was het niet de inzet van de Paar
se kabinetten - althans van Paarse ministers
- om religie zoveel mogelijk te weren van
het publieke terrein? Geloven deed je thuis.
Hoe lang is dat geleden? En wat beleven we
dan nu? Burgemeesters die de rol van kerk
en synagoge aanprijzen. Wetenschappelijke
rapporten die de politiek manen zich meer
van geloof en religie aan te trekken.
Ik wil in deze korte bijdrage enkele aspec
ten uit het WRR-rapport lichten. Het gaat
me om de wisselwerking tussen religie en
samenleving en de rol van kerken. Gevestigde
orthodox-christelijke kerken waren gewend
aan een uitgekristalliseerde regeling van de
verhouding tussen kerk en staat. Toch kun
nen de kerken, nu er nieuwe kansen ontstaan,
een nieuwe bijdrage leveren. Juist omdat in
Nederland de verhouding tussen religie en
samenleving nooit hermetisch afgesloten
is. De kerken moeten dan wel leren zelf de
grenslijn weer over te steken en zich te mani
festeren op het publieke erf.
Het WRR-rapport wijst er op dat de pane
len recent zijn gaan schuiven door nieuwe
omstandigheden. Heel kort samengevat
komen ze hierop neer: (a) de komst van de
Islam met bijna een miljoen aanhangers, (b)
nieuwe individualistische vormen van religi
ositeit die publieke erkenning vragen en (c)
het verlies aan zingevende kaders voor een
samenleving die zingeving behoeft. De secu
liere wereld staat met de rug tegen de muur
als het om zingeving gaat. Job Cohen maakte
er een opmerking over bij de presentatie van
het rapport. Als het om dood of leven, naas
tenliefde en solidariteit gaat, kan de duiding
van de religie niet gemist worden.
Het zijn dus de nieuwe ontwikkelingen in
de samenleving die noodzaken tot bezinning
op religie. De komst van de Islam leidt tot
onderzoek naar de regehngen die waren ont
staan tussen kerk en samenleving. De gren
zen van de vrijheid van godsdienst worden
opnieuw verkend. Aanhangers van de Islam
blijken zelfbewuste gelovigen die willen uit
komen voor hun overtuiging. De Islam mani
festeert zich op het publieke erf als emanci
patiebeweging, zoals ooit de gereformeerden
en katholieken zich strijdbaar opstelden. En
het verrassende is dat de meer traditionele
vormen van religie meeliften met deze ont
wikkeling. Tegenover de vreemde godsdienst
(islam) worden de wortels weer gezocht van
de inheemse rehgie (protestantisme en katho
licisme). Zijn wij niet allen calvinisten? Jan
Siebelink verklaart hieruit het succes van zijn
boeken. Tot nieuwe aanwas bij de traditio
nele kerken leidt dit echter niet. Wel wordt
er met meer sympathie gesproken over de
betekenis van de kerken voor de samenleving
dan in het recente verleden. De paradox is
dat niet de geïndividualiseerde vormen van
spiritualiteit de samenleving kunnen voor
zien van zingevende kaders. Daarvoor is de
kerk nodig.
Volgens de WRR moet er opnieuw nage
dacht worden over religie in het publieke
domein. Zij verzuimen uiteraard niet het
beginsel van de scheiding van kerk en staat
in verband hiermee te bespreken. Dit gebeurt
gelukkig op een evenwichtige manier. In
Nederland is altijd erkend dat religie een
publieke betekenis heeft. Wij zijn Frankrijk
niet, waar het beginsel van de laicité wordt
gehanteerd: burgerschap betekent daar per
definitie het afleggen van religieuze uitingen
en het achterwege laten van religieuze argu
menten in de publieke sfeer. Daarom leidt de
islamitische hoofddoek daar tot grote proble
men. In Nederland is dat anders. Scheiding
van kerk en staat betekent formele scheiding
van de instituties. Het betekent niet dat kerk
en staat niets met elkaar te maken hebben of
dat geloofsargumenten geen plaats mogen
hebben in publieke debatten. In Nederland
hebben godsdienstige minderheden altijd het
recht gekend hun religieuze identiteit in het
openbaar te uiten. Wat verfrissend is aan het
WRR-rapport is dat wordt erkend dat een
samenleving dit ook nodig heeft. In een inte
ressante beschouwing over leefstijlen en zin
geving wordt aangegeven dat het 'individu
alisme' van niet-religieuzen de kaders voor
binding en participatie verzwakt. Levensbe
schouwelijke ongebondenheid bedreigt zelfs
het functioneren van de democratie. Openlijk
wordt gezegd dat dit risico kan worden ver
minderd door een actieve burgerschapsstijl
van groepen die zich verantwoordelijk weten
voor de samenleving, ook in levensbeschou
welijk opzicht. Deze groepen, waaronder de
christenen, zouden zich 'meer leidend en
kaderstellend' moeten opstellen. Christenen
krijgen hier een schot voor open doel.
Kerken kunnen zich als partner aandienen
van (lokale) overheden. Overheden zouden
de inbreng van gelovigen moeten aanmoe
digen met het oog op levensbeschouwelijke
discussies. Het geloof mag dus, wat de WRR
betreft, best uit het privé-domein. Dit zijn
inderdaad opmerkelijke observaties. Zouden
ze een nieuw tijdperk inluiden? Een tijdperk
die zowel de periode van de verzuiling als de
geloofsvijandigheid van de jaren zestig voor
goed laten verdwijnen? Voor christenen die
de verzuiling nog diep in hun botten hebben
zitten, zijn dit ongekende nieuwe perspectie
ven. Een ding is echter zeker: mensen zien de
kerk niet staan, omdat ze zelf zo graag op de
kerkbanken plaatsnemen. Willen kerken en
gelovigen tegemoet komen aan de behoefte
aan zingeving in onze tijd dan zal ze naar
die plekken moeten waar die behoefte wordt
gevoeld: in de instellingen van onze samen
leving, de ziekenhuizen, de gemeentehuizen,
de hulpverlening, op straat en in de scholen.
Als het waar is wat dit rapport verwoordt, dan
dient de kerk zich in te stellen op een nieuwe
publieke taak. Dat is inderdaad hoopvol.
Prof. dr. R. Kuiper
OUDDORP - Hersteld Herv. Gem.
Dorpskerk: 9.30 uur ds. J. G. Blom,
Nieuwleusen en 18.30 uur ds. N. van der
Want, Schiedam. Eben-Haëzer: 9.30 uur
ds. N. van der Want, Schiedam en 18.30
uur ds. J. G. Blom, Nieuwleusen. Woens
dag 10 januari, Dorpskerk: 19.30 uur ds.
H. Lassche - Herv. Gem. (PKN) locatie
mfg Dorpstienden: 9.45 uur ds. J. A. H.
Jongkind, Brandwijk en 18.00 uur ds. A.
A. W. Boon, Krabbendijke - Geref. Kerk
(PKN) 10.00 uur br. K. Baas en 18.30 uur
br. C. B. van Beek - Ger. Gem. 9.30 en
18.30 uur ds. P. Blok - Doopsgezinde
Gem. 9.30 uur br. W. Tanis en 18.30 uur
ds. J. Smink.
GOEDEREEDE - Herv. Gem. (PKN) 10.00
uur ds. P. J. Stam, Katwijk en 18.30 uur ds.
G. van Meijeren - Hersteld Herv. Gem.
9.00,10.45,17.00 en 18.45 uur onbekend.
STELLEND AM - Herv. Gem. (PKN) 10.00
uur ds. R. W. van Mourik, bevestiging
ambtsdrager en 17.00 uur kand. T. R. Riet
veld, Ridderkerk - Geref. Kerk (PKN)
10.00 uur de heer J. Kranendonk en 18.30
uur de heer T. Troost - Hersteld Herv.
Gem. 9.30 uur ds. A. van Wijk, Herkingen
en 18.00 uur kand. Joh. Fekkes, Nijkerk.
MELISSANT - Hersteld Herv. Gem. 10.00
uur ds. J. Kot, Borssele en 16.00 uur ds.
J. G. Blom, Nieuwleusen - Geref. Kerk
(PKN) 9.30 uur ds. D. Lof - Ger. Gem.
10.00 uur leesdienst en 14.30 uur ds. G.
van Manen - Ger. Gem. in Ned. 10.00 en
18.00 uur leesdienst.
chr. streekblad op gereformeerde grondslag
voor de zuid-hoUandse en Zeeuwse eilanden
is een uitgave van Uitgeversmaatschappij
Eilanden Nieuws BV
Verschijning: dinsdag- en vrijdagavond
Tel. (0187)471020
Fax (0187) 485736
Postbus 8, 3240 AA Mlddelhamis
Langeweg 13, Sommelsdljk
ADVERTENTIES EN ADMINISTRATIE:
tel.(0187)471020
e-mail: Algemeen@gebr-dewaal.com
(onder vermelding van 'adv' of 'adm')
tarief per mm 0,30;
contracttarieven op aanvraag
sluitingstermijn zakelijke advertenties:
maandag en donderdag 14.00 uur
sluitingstermijn overlijdensberichten:
dinsdag en vrijdag 8.30 urn-
voor foutief geplaatste advertenties als
gevolg van onduidelijke advertentie-
opdrachten of telefonisch opgegeven
advertenties kan de uitgeverij niet
aansprakelijk worden gesteld.
Advertentie-acquisitie:
A. J. van der Velden,
06-50448359
REDACTIE:
hoofdredacteiu': J. Vlllerius,
tel. (0187)471022,
e-mail: J.Vlllerius@gebr-dewaal.com
Plaatsing van ingezonden berichten kan
zonder opgaaf van redenen
worden geweigerd.
ABONNEMENTEN:
Per kwartaal 12,00
Per halflaar €21,00
Per jaar 40.00
Abonnementen zijn bij vooruitbetaling
en worden automatisch verlengd.
Opze^ingen schriftelijk
vóór 30 november.
Wijzigingen graag twee weken voor deze
ingaan doorgeven.
REKENINGNUMMERS:
postbank 167930
rabobank Middelharnls 342001108
DIRKSLAND - Herv. Gem. (PKN) 10.00
uur ds. M. C. van Pelt, Rotterdam en 18.00
uur ds. H. G. de Graaff, Rotterdam - Ger.
Gem. 10.00 uur (bev. ambtsdragers) en
18.00 uur ds. J. Schippers - Ziekenhuis:
geen opgave.
HERKINGEN - Herv. Gem. (PKN) 10.00
uur ds. C. J. W. Verboom, Bodegraven en
18.00 uur ds. E. Versluis, Sint Annaland
- Hersteld Herv. Gem. 9.00 uur ds. C.
Oorschot, Stellendam en 18.00 uur kand.
M. Diepeveen, Stellendam - Ger. Gem.
10.00 en 18.00 uur leesdienst.
SOMMELSDIJK - Herv. Gem. (PKN)
10.00 uur ds. L. W. den Boer, Sint Phi-
lipsland en 18.00 uur ds. R. W. van Mou
rik - Lukaskapel HDG 10.30 uur ds. G.
van Meijeren - Exodus (PKN) 10.00 uur
ds. T. Verduin - Remonstrantse Gem.
geen opgave - CAMA Gem. 10.00 uur J.
Hemink - Hersteld Herv. Gem. 9.30 uur
kand. A. T. van Andel, Urk en 17.00 uur
ds. P. C. Hoek, Sint Annaland.
MIDDELHARNIS - Herv. Gem. (PKN)
10.00 uur ds. R Vemooij, Tholen en 18.00
uur ds. W. Arkeraats, Werkendam - Geref.
Kerk (PKN) geen opgave - Ger. Gem.
9.30 en 18.00 uur (bediening Heilige
Doop) ds. G. van Manen - Chr. Geref.
Kerk 9.30 en 18.00 uur kand. A. Huijgen
- Geref. Kerk (Vrijgemaakt) 9.30 en
17.00 uur leesdienst.
NIEUWE TONGE - Herv. Gem. (PKN)
9.30 uur kand. E. Kroon, Veenendaal en
18.00 uur ds. J. Willemsen - Hersteld
Herv. Gem. 9.30 en 18.00 uur ds. P.
den Ouden, Wouterswoude - Ger. Gem.
10.00 uur leesdienst en 15.00 uur student
OUDE TONGE - Herv. Gem. (PKN) 10.00
uur kand. mr. J. Kooy, Ridderkerk en
18.00 uur ds. A. van Lingen, Kinderdijk
- Ger. Gem. 10.00 uur leesdienst en 14.30
uur ds. J. Schipper - Beréa Gem. 10.00
uur H. Scheermeijer.
STAD aan 't HARINGVLIET - Herv. Gem.
(PKN) 10.00 uur ds. J. Willemsen en
18.00 uur ds. H. J. Catsburg - Geref. Kerk
(PKN) 10.00 uur ds. J. Vlaardingerbroek
en 18.00 uur ds. A. W. Estié - Ger. Gem.
10.00 en 18.00 uur student B. Labee.
DEN BOMMEL- Herv. Gem. (PKN) 10.00
uur kand. J. van Eijsden, Driebruggen
en 18.00 uur ds. L. J. Geluk, Rotterdam
- Geref. Kerk (PKN) 10.00 uur ds. A. W.
Estié en 18.00 uur ds. C. Kant.
OOLTGENSPLAAT - Herv. Gem. (PKN)
9.30 uur ds. H. G. van der Ziel en 18.00
uur kand. D. Vreeswijk, Gouda - Geref.
Kerk (PKN) 9.30 en 18.00 uur drs. H. R
de Goede - Ger. Gem. 9.30 en 18.00 uur
leesdienst - Hersteld Herv. Gem. 9.30
uur nog onbekend en 15.00 uur kand. A.
T. van Andel, Urk.
LANGSTRAAT-Herv. Gem. (PKN) 10.00
uur ds. J. Maas.
AU TO S C H A D E H E R S T E L
BtiSRsan sS Kalis
ZernikeweglO
3241 MG Middelharnls
Tel. (0187) 48 72 19 - Fax (0187) 48 24 88
info@bosnianenkalis.nl - www.bosmanenkalis.nl
OUDE-TONGE - In m.f.g. 'Grut
terswei' hield Koninklijke Schutte-
vaer afd. Goeree-Overflakkee vorige
week vrijdag weer haar jaarvergade
ring. Het was de 110e vergadering. De
voorzitter opende de vergadering en
verwelkomde de leden en gasten, in
het bijzonder de heer De Korte van
de EBU, de heer Timmer van de post
Dordrecht, de heer Martijn van de
ABN-AMRO bank, regiosecretaris de
heer De Vries en de heer Van der Maat
van het landelijk secretariaat en verte
genwoordigers van andere afdelingjëh:'^
De vice-voorzitter verzocht de aanwe
zigen met enkele ogenblikken stilte,
staande de overledenen van het afge
lopen jaar te herdenken. Dat zijn de
heer J. van Zanten uit Oude-Tonge, de
heer G. Mackloet uit Sommelsdijk en
het jongste lid van de afdeling Barry
van der Kolk, die slechts 24 jaar oud
werd.
De vice-voorzitter memoreerde dat in het
110 jarige bestaan van de afdeling Goeree-
Overflakkee veel veranderd is op het eiland.
Er waren vroeger meer dan tien havens, waar
tientallen schepen hun domicilie hielden. Nu
zijn er nog drie over, waarvan ook de haven
van Oude-Tongé op korte termijn aan de bin
nenvaart onttrokken zal worden, daar de laat
ste schipper die regelmatig in de haven van
Oude-Tonge lag - het m/s 'Famiki' van de
familie Kik - door bedrijfsbeëindiging geen
ligplaats in de haven meer nodig heeft.
De vice-voorzitter stelde vast dat de bin
nenvaart door allerlei vernieuwingen op
innovatief en communicatief gebied in een
stroomversnelling is geraakt. Sommige bin
nenvaartschippers zijn hier nog niet hele
maal gereed voor, maar het is - voor hun
eigen veiligheid en betere benutting van de
vaarwegen - een ontwikkeling die niet te
stoppen valt.
Verder werd tijdens de vergadering een dis
cussie op gang gebracht over de samenwer
king van de binnenvaart en de zeevaart op de
Westerschelde. Er werden ideeën geopperd
om tot verbetering en begrip voor elkaar te
komen. De conclusie is dat er nog een lange
weg te gaan is voordat men tot elkaar komt
met voor beide partijen aanvaardbare oplos
singen.
Het hoofdbestuur wil graag van de afdelin
gen horen hoe zij denken over het invoeren
van een Automatiek Identification System
(AIS), een systeem waarbij ieder schip een
herkenningssignaal uitzendt, zodat men weet
wie men tegenkomt. Er zijn nog veel schip
pers die denken dat daarbij hun privacy in het
gedrang komt, maar ook deze ontwikkeling
zal niet tegen te houden zijn.
Vervolgens deed de penningmeester verslag
van de inkomsten en uitgaven van de afde
ling en constateerde dat de verenigingskas
redelijk op peil blijft.
Eén van de bestuursleden, de heer Baars,
was aftredend en herkiesbaar. Omdat er geen
tegenkandidaten waren, werd Baars bij accla
matie herkozen.
De eigen inbreng van de leden tijdens de ver
gadering bestond in hoofdzaak uit het aandra
gen van voorstellen om tot verbetering van
bepaalde situaties te komen. Daarbij ging het
voornamelijk om ligplaatsen, ovemachtings-
plaatsen en afzetsteigers voor auto's; ook het
afgeven van huisvuil blijkt op veel plaatsen
slecht geregeld. Snelheidsbeperking rond
om Dordrecht, en dan voornamelijk bij de
bunkerstations, is ook een punt dat dringend
geregeld zou moeten worden.
Regiosecretaris de heer De Vries deed verslag
van wat er zoal in de Zeeuwse regio speelt:
scheepvaartbegeleiding, centreren van scheep-
vaartbegeleidingsposten en het op afstand
bedienen van sluizen en bruggen. De Ugplaat-
sen in de haven van Dintel is een probleem
omdat de steigers en afmeergelegeiiheid niet
meer van goede kwaliteit zijn om veilig op te
kunnen afmeren. Ook de ideeën voor een derde
Kreekkraksluis zijn actueel; men maakt plan
nen om de derde sluis naast de twee bestaande
sluizen te leggen, maar er is ook een idee om
de derde sluis een stukje verder aan te leggen
die dan rechtstreeks in de Westerschelde bij
Antwerpen uitkomt. De toekomst zal uitwij
zen welke optie de voorkeur krijgt.
De vertegenwoordiger van het hoofdbestour,
de heer Van der Maat, wilde graag van de
leden horen hoe zij tegenover de voorgestel
de contributieverhoging staan. Hij legde uit
dat verhoging noodzakelijk is om een betere
en professionelere organisatie te krijgen die
sterker staat in onderhandelingsposities en
professionele hulp binnen kan halen als dat
nodig is. De leden gingen akkoord met het
voorstel om in een aantal jaren de contributie
ongeveer te verdubbelen.
Bijna aan het eind van de vergadering geko
men vroeg de voorzitter de aanwezige leden
naar hun mening over een eventuele fusie
met één of meerdere andere afdelingen van
Koninklijke Schuttevaer. Na wat discussie
bleek een ruime meerderheid nog niet voor
een fusie te zijn. Het bestuur van de afdeling
Goeree-Overflakkee besloot dan ook nog niet
op korte termijn te zullen fuseren, maar dat
wel de deur open zal worden gehouden voor
overleg met welke afdeling dan ook, waarbij
aangetekend werd dat op den duur één grote
Zeeuwse regio de voorkeur zal krijgen. Met
al de aanwezigen een gezond en voorspoedig
2007 toe te wensen, sloot de voorzitter de
vergadering af.
MIDDELHARNIS - Op 15 januari
start in het Diekhuus te Middelhar-
nis weer de cursus Digitale fotografie
onder leiding van Theo Mastenbroek.
Het gebruik van de digitale camera en de
printer komt uitgebreid aan bod. Ook komt
het digitaal verwerken aan de orde en er
wordt ingegaan op de basiskennis van het
gebruiken van fotoprogramma's. De cursus
maakt gebruik van Photoshop Elements 4.
(Wilt u dit programma thuis gebruiken, dient
u het zelf aan te schaffen.) De cursus vindt
plaats op 5 maandagavonden van 19.30-
21.30 uur en 3 zaterdagochtenden. De cur-
susdata zijn: maandagavond 15 september,
zaterdagochtend 10 februari, maandagavond
26 februari, maandagavond 12 maart, maan
dagavond 2 april, zaterdagochtend 12 mei,
maandagavond 21 mei en zaterdagochtend 2
juni (onder voorbehoud). Deelname aan de
cursus kost 90.00. Er is plaats voor maxi
maal 12 deelnemers. Plaatsing geschiedt in
volgorde van aanmelding. Opgeven kan bij
het Diekhuus: tel. 482400 (van 9.00-12.00
uur) of per e-mail receptie hetdiekhuus.nl
Voor meer informatie over de inhoud van de
cursus kunt u bellen naar Theo Mastenbroek,
tel. 487096.
MIDDELHARNIS/SOMMELSDIJK - De
kerkenraad van de Hersteld Hervormde
Gemeente te Middelhamis-Sommelsdijk
heeft een beroep uitgebracht op ds. P.C. Hoek
te Sint Annaland. Ds. Hoek is 35 jaar oud en
sinds 1998 verbonden aan de Hervormde
Gemeente van Sint Annaland. Daêuniaast is
hij docent aan de Theologische faculteit van
de Vrije Universiteit te Amsterdam. A.s. zon
dag hoopt ds. Hoek voor te gaan in de Her
steld Hervormde Gemeente te Middelhar-
nis-Sommelsdijk in een dienst die begint om
17.00 uur. Na afloop is er de gelegenheid met
Ds. Hoek en zijn vrouw kennis te maken. De
beslissingsdatum is vrijdag 19 januari 2007.
"De christen is de meest belangstellende in
de politiek. Hij doet er alles aan, al is het
resultaat veelal gering en het effect soms
zelfs averechts. Ik zie een wat eenzame en
droevig gebogen figuur. Een zoon die een
en al compassie is voor het bedrijf van zijn
vader, diens levenswerk. Heel de bedoening
kwam onbedoeld in verkeerde handen. Alles
kwijnt. Wat weemoedig en toch liefdevol
trekt de zoon hier een onkruid uit de grond
en ginds zet hij een paal overend. Op het hele
verloop hebben deze gebaren nauwelijks
invloed. De catastrofe is niet te keren, maar
een en ander wil graag gedaan zijn. Als
wij maat en manier weten, mogen we gerust
- en moeten we zelfs - goed geld tegen een
kwade zaak gooien. Niet het bereikte telt,
maar de trouw."
Het is al veel jaren geleden dat ik deze beel
dende en ongebruikelijke omschrijving van
christelijke politiek las. Het was in het blad
Wapenveld van juli 1973, het orgaan van de
reünisten van de CSFR, en wel in een thema
nummer onder de titel Christelijke politiek!
Waarom en hoe? De schrijver was ds. H.G.
Abma, in die jaren voorzitter van de Tweede-
Kamerfractie van de SGP. Ik moest aan dat
artikel terugdenken toen ik deze weken de
onlangs uitgekomen biografie van dominee
Abma las. Met dankbaarheid wijdt ik er op
deze plaats enkele letters aan.
Gedurende lange tijd bepaalde ds. Abma het
gezicht van de SGP. Hoewel in die tijd de titel
'politiek leider' nog niet zo gebruikelijk was,
fungeerde hij wel als zodanig. Wel 37 jaar lang
is hij actief geweest in SGP-verband. Vrijwel
deze hele periode vertegenwoordigde hij de
partij op allerlei niveaus. In 1961 werd hij
voorzitter van het hoofdbestuur van de SGP.
Twee jaar later werd hij lid van de Tweede
Kamer. Tien jaar lang, van 1971 tot 1981 was
hij voorzitter, en daarmee eerste woordvoer
der, van de fractie. Toen hij 65 jaar was, ver
wisselde hij de Tweede voor de Eerste Kamer
van de Staten-Generaal. Dat duurde tot 1986.
Tussendoor was hij tevens gemeenteraadslid
in Gouda en in Putten. Hij was een man die
zijn sporen in de politiek getrokken heeft.
"Dominee in de politiek" noemde hij zich
zelf Welnu, dat was hij ook. Met nadruk op
beide kwalificaties. Hij zag zijn bezigheid in
de publieke sector, naar eigen zeggen, "in het
verlengde van zijn pastorale verantwoorde
lijkheid." Waaraan hij toevoegde: "Ik hoop
van harte - al is het misschien een wisseling
van regiment - dat ik niet van Koning ver
ander."
Het levensverhaal van wijlen dominee Abma
(1917-1992) is geschreven door mevr. H.
van Dolder-de Wit. Zij publiceerde eerder
over kerhistorische onderwerpen. Hette
Gerrit Abma was een Fries van geboorte,
afkomstig uit de zogenaamde Wouden. Als
hij 23 jaar is wordt hij, na zijn studie in
Utrecht, predikant van Driesum, op luttele
afstand van zijn geboortedorp gelegen. Hij
trouwt met de domineesdochter Jo Leen-
mans. Ds. Abma dient achtereenvolgens de
hervormde gemeenten van Driesum (1941),
IJsselstein (1944), Rotterdam-Delfshaven
(1948), Monster (1955) en Putten (1959).
Na al die jaren gemeentepredikant te zijn
geweest, stapt de dominee in 1963 dus over
naar de politiek. -^
Het is goed dat deze biografie is versche-
nen. Deze ontbrak nog steeds. Wel is er "i
enkele jaren geleden een bundeling van zijn
partijredes uitgekomen, onder de titel 'Tot
welzijn van heel het volk'. Er zou wat voor i
te zeggen zijn om over enige tijd nog eens
een selectie van Abma's pennenvruchten in
boekvorm uit te geven. Veel jaren was hij,
naast al de genoemde functies, hoofdredac- I
teur van het partijblad De Banier. Daarin gaf
hij beschouwingen die ver uitgaan boven de
actuele thema's van toen. Zijn bijdragen
kenmerkten zich niet alleen door de bijzon-
dere manier waarop hij de taal hanteerde (de
Volkskrant noemde hem eens de beste stilist I
van het Nederlandse parlement) maar vooral
door een diepe doordenking van de vragen
rond de christelijke politiek. Alleen tot onze
schade kunnen wij zijn erfenis ongebruikt
laten.
De levensweg van ds. Abma (altijd bleef
hij zo genoemd) wordt in dit boek boeiend
verteld. Het verhaal wordt ondersteund door
veel citaten uit de dagboeken die hij jarenlang
bijna van dag tot dag schreef Eerlijk wor-
den ook de aanvaringen met de rechterzijde
van de partij genoemd. Mede door zijn wat
cryptische manier van zeggen, is het diepste
bedoelen van Abma niet altijd door iedereen
begrepen. Ongetwijfeld is hem daar onver-
diende pijn en zelfs onrecht mee aangedaan.
Hopelijk kan dit boek alsnog bijdragen aan
een correctie in de beeldvorming.
Heel waardevol vind ik de twee uitvoerige
essays aan het slot van het boek. Ze zijn van
de hand van dr. ir. J. van der Graaf en mr. G.
Holdijk. Eerstgenoemde zet de theologische
inzichten van ds. Abma uiteen. Hij doet dat i
treffend aan de hand van het thema Wet en
Evangelie. Mr. Holdijk schetst het beeld van
de manier waarop de dominee in de politiek
actief is geweest. Hij typeert Abma als een
missionair politicus. De intentie waarmee dat "^i
gebeurde, kenmerkt hij als "liefde in drie-
voud", namelijk liefde tot Gods schepping,
tot Gods Wet en tot Gods Zoon. "Zo maakten
wij kennis met een markant politicus/volks-
vertegenwoordiger; in alles dominee in de
poHtiek. Misschien wel een van de laatste van
die soort. Met een geheel eigen, op Calvijn
en Groen van Prinsterer teruggaande bood- i
schap voor land, volk en eigen partij. Een 1
man die uit het geloof en in de navolging van -*■
Zijn Zaligmaker leefde en sprak, getuigde en
handelde. Vol liefde voor zijn Heere en Hei- -■;;
land en daarom voor land en volk."
i
N.a.v.: HA. van Dolder-de Wit, Levend in i
het werk des Heeren. Ds. Hette Ger-
rit Abma (1917-1992), predikant en
parlementariër Met bijdragen van
dr ir J. van der Graaf en mr. G. Hol
dijk. Uitgeverij Frits Hardeman, Ede.
Gebonden. Geïllustreerd. ISBN 90-
76430-44-6. 336pag. Prijs €32,90.
J.M.J. Kieviet
Een kakelvers nieuw jaar op de kalender, maar het wisselvallige en veel
te milde weer uit 2006 gaat onverdroten voort en misschien vertoeven
we nog wel twee weken of langer in deze antiwinterse sferen. De pat
stelling van de belangrijkste weersystemen die het Nederlandse weer
dirigeren is er nog altijd en de drukverdeüng zit muurvast.
Het bekende Azorenhoog enerzijds - met een bijna permanent filiaal richting Spanje
- in combinatie met het voor vraiterliefhebbers altijd roet in het eten gooiende IJs-
landlaag aan de andere kant, houden week in week uit die strakke westelijke drift op
grote hoogte in stand. Daarom rijst de vraag steeds nadrukkelijker of het nog winter
wordt in 2007, want koning winter lijkt verder weg dan ooit.
Ook elders - in de traditioneel koude gebieden ah Noord-Europa en de omgeving
Moskou - is geen kou te bespeuren. In de Verenigde Staten echter bereidt men zich
voor op een volgende koudegolf.
Het zal toch niet waar zijn dat dit seizoen geruisloos, zonder ook maar een vlaag
wititer, aan ons voorbijgaat? Maar ja..., tegenwoordig met al die warmterecords...
Alle winterse (ijdele?) hoop is gevestigd op de tweede helft van januari en februari
en interessant is ook om te kijken of en wanneer de eerste sneeuwvlok naar bene
den komt. Niet alleen in Sommelsdijk, Middelharnis of Oostflakkee, maar in geheel
Nederland heeft men nog geen vlok zien vallen dit seizoen. Deze winter begint
warempel op die van 1988 en 1989 te lijken, toen het in Vlissingen bijvoorbeeld bijna
anderhalf jaar niet tot vorst kwam. Wisselvalligheid troef blijft zeker de eerste tien
tot veertien dagen het parool en nu al is met een vrij grote zekerheid te zeggen dat
de eerste januarihelft 3 tot 3,5 graden te zacht zal uitpakken.
Deze vrijdag druilde het al enige tijd bezuidwesten de Maasstad en ook in het week
einde houden we het niet geheel droog. In het huidige temperatuurbeeld verandert
hoegenaamd niets. Toch moet gezegd worden dat er dit weekeinde zo nu en dan
enkele betere weermomenten zijn en dan met welHcht wat meer zon en minder wind,
maar helaas duren deze niet al te lang.
Volgende week bekijken we in Eilanden Nieuws of er nu eindelijk een keer openin
gen zijn (op de weerkaarten) die tot een mogelijk winters plaatje zouden kunnen
leiden op termijn...
Weerman Mare Putto
