kki
Ij
.•'v'l.f*lP
t^.
;mk^
-^^H
1
mm
EllAlfDBI-niEIJWS
i
mm
'<%m.
;*1 ,1
PAGINA 35
VRIJDAG 23 DECEMBER 2005
Oud-opvarenden aan boord van de 'Hudson'
In de maand augustus van dit jaar
werd door het bestuur van de stichting
'Help de Hudson' een samenkomst
georganiseerd van oud-opvarenden
van de toenmalige zeesleepboot 'Hud
son', die massaal naar Vlaardingen
zijn gekomen om elkaar na een hele
lange periode weer aan boord van
'hun' schip te ontmoeten.
Door flink speurwerk van het bestuur had
men op een goede opkomst gerekend, maar
dat er ruim 60 oudgedienden op kwamen
draven, konden we alleen maar hopen, zeker
wanneer men bedenkt dat het schip al meer
dan veertig jaar uit de vaart is. Ze kwamen uit
Terschelling, Drente, Brabant, Overijssel, ja
zelfs van de Zuid-Hollandse eilanden, en de
meeste van hen kwamen met een begeleider.
Vroeger werkten er veel Sperlingen en Spar-
lingen als duiker bij Tak's Bergingsbedrijf
in Maassluis, maar dat Poulus Boelaars als
Ouddorper op de 'Hudson' had gevaren, was
mij eerlijk gezegd niet bekend.
Uiteraard voeren destijds ook veel Vlaardin-
gers bij de sleepdienst en dit kwam doordat
net voor de oorlog (1938) de haringvisserij
in staking was en het grootste deel van de
visserijmanschappen dan ook geen cent ver
diende. Veel varensgezellen stapten van de
visserij over naar de sleepdienst en hadden
daarin voldoende werk om hun boterham te
verdienen, maar zij waren wel langer van
huis.
De leeftijd van de mensen die zaterdag de
reünie bezochten, varieerde dan ook van +65
tot ver in de 90 jaar. We verwelkomden wel 6
kapiteins, die na de oorlog op deze sleepboot
hebben gevaren, met daarnaast vele matro
zen - diverse kokmaten, stuurlui en machi
nisten en olielui.
Men kan zich niet voorstellen dat deze men
sen elkaar in meer dan 50 jaren niet meer
hebben gezien. De hernieuwde kennisma
king was er daardoor niet minder om.
Doordat velen van deze groep genodigden
de leeftijd der zeer sterken hebben bereikt,
werden wij twee weken voor de reünie ech
ter ook geconfronteerd met het onverwachte
overlijden van oud-hoofdmachinist Cees
Tuijl, in de leeftijd van 83 jaren. Hij was al
eerder aan boord geweest, toen we nog met
de restauratie van de sleepboot bezig waren;
en daarvan genoot hij zichtbaar.
Over de vele reizen die de 'Hudson' heeft
gemaakt, liet men veel anekdotes de revue
passeren en van de verhalen genoot men
zienderogen. Het bestuur mag terugzien op
een bijzondere dag met deze oud-opvarenden
van de 'Hudson'. Het was een dag van ont
moeting en weerzien na een hele lange reis,
een reis van meer dan 42 jaren.
Omdat de 'Hudson' niet toereikend is om
zo'n 100 mensen te huisvesten, werd de hulp
van het visserij museum ingeroepen, waar wij
onze gasten mochten ontvangen.
De voorzitter van de stichting 'Help de Hud
son', oud-stuurman de heer P.S. de Nijs,
heette zijn oud-collega's een hartelijk wel
kom toe en memoreerde hoe de 'Hudson' in
1964 van de vloot van L. Smit Internationale
Sleepdienst onder de naam 'Ebro' van de
vloot werd afgevoerd met de bestemming
sloop!
Door een bijzondere omstandigheid was het
Dirk de Jager uit Stellendam, die het lege
casco van sloperij Holland kocht en er een
ijsfabriek van maakte ten behoeve voor de
visserij. Hij noemde het schip 'Johan-Dirk'
Bij sloperij Holland in Hendrik Ido Ambacht
was alles van de sleepboot dat nog herinnerde
aan haar vorig bestaan, verwijderd; het casco
werd naar Ooltgensplaat gesleept en volledig
geïsoleerd en verbouwd tot ijsfabriek.
Veel las- en brandwerk werd er op het schip
gepleegd, dat niet zonder gevaar geschiedde.
Op een gegeven moment vloog de 'old lady'
zelfs in brand, wat bij de inbouw van de ijs-
machine voor de nodige vertraging zorgde.
Uiteindelijk werd het schip in Stellendam
afgeleverd en draaide 200-250 ton ijs per
week. Huub Tanis uit Goedereede werd in
1977 de nieuwe eigenaar en zette de ijsfa
briek voort onder de naam 'Elizabeth'.
Maar ook aan deze periode kwam weldra
een eind, omdat de nieuwe kotters van Stel
lendam zelf uitgerust werden met een eigen
ijsmachine en er steeds minder werd gebruik
gemaakt van de voormalige zeesleepboot. In
1989 werd de 'Hudson' voor de tweede keer,
maar nu vanuit Stellendam, afgevoerd voor
sloop.
Het was het idee van oud-stuurman P.S. de
Nijs om dit laatste stukje maritiem erfgoed te
behouden. Een lange weg volgde. Het oude
casco werd naar Rotterdam gehaald, waar
met de restauratie werd begonnen. Nog niet
zo lang geleden werd door de fa.Ytama een
nieuw dek gelegd en werden we door Eeuwit
Tanis (vuurtorenwachter van Ouddorp) ver
blijd met een prachtige Industrie motor uit
1951, die nu draaiend als museumstuk staat
te pronken.
Na zestien jaar restaureren konden de oud-
opvarenden dit mega-project met eigen ogen
zien en de herinneringen werden dan ook wel
opgehaald. Ook de kombuis werd in 'volle
glorie' bewonderd, hoe daar een taart gebak
ken werd met een vuile lap erin. Ook kwa
men de verhalen los over berenspek, punten
strepen, kurkezak en roldonders. Ook hoe
er voor de hele week werd brood gebakken,
enz. Kortom, vele verhalen werden na zoveel
jaar weer in herinnering gebracht.
Onder de genode gasten aan boord van de
'Hudson' was ook de heer M.F.Stolk uit
Vlaardingen, die als enige de ramp met de
veerboot 'Ulsterduke' in 1951 heeft over
leefd. Stolk was toen 31 jaar oud en op deze
bijeenkomst aan boord van de 'Hudson' ver
telde hij emotioneel wat toen is gebeurd.
Dat dit op zo'n moment weer werkelijkheid
wordt, wanneer je na vijftig jaar weer op het
schip staat, kan ik me goed voorstellen. Deze
geschiedenis is een zwarte bladzijde in het
bestaan van de sleepboot 'Hudson' en haar
bemanning, en we schrijven Stolks verhaal
en de gebeurtenissen van deze ramp hier
neer.
"Op 1 maart 1951 vertrok de 'Hudson' met
kapitein J. de Vos van Maassluis naar Birken
head, vanwaar ze op 5 maart naar La Spezia
vertrok met op sleeptouw een oude veerboot
van 2000 BRT, de 'Ulsterduke', die bestemd
was voor de sloop. In eerste instantie verliep
de reis zeer voorspoedig, maar in de Golf van
Biskaje brak er een hevige storm los. Kapi
tein de Vos durfde het niet aan om vlak onder
de rotsachtige Spaanse kust de normale
route te vervolgen, wind en water kwamen
immers uit de Oceaan, zodat men vreesde
om aan 'lager wal' te geraken, wat dan uiterst
gevaarlijk is, zeker met een sleep achter je.
Hij had het voornemen om de Spaanse haven
La Coruna binnen te lopen, doch het noodlot
sloeg toe!
In de nacht van 12 op 13 maart brak de sleep
tros van de 'Hudson'; de bemanning vocht
tegen de zee in om de sleepverbinding met
de 'Ulsterduke' weer tot stand te brengen.
Men bevond zich toen op ongeveer 60 mijl
ten westen van Kaap Finistèrre. In de morgen
van de 13e maart werd de sleepverbinding
hersteld en kapitein de Vos koerste richting
Corcubion, om daar voor het slechte weer te
schuilen.
Vlak voor het binnenlopen van de Baai brak
de sleeptros voor de tweede keer, de veerboot
'Ulsterduke' strandde op de rotsen, stootte
lek en zonk. Aan boord van de 'Ulsterduke'
bevonden zich de Italiaanse kapitein van de
veerboot en vijf runners van de sleepboot
'Hudson'. De vier runners die bij dit ongeval
het leven verloren, waren: A. Lichthart uit
Vlaardingen (50), G. van Veen uit Vlaardin
gen (28), J. Wielaard uit Vlaardingen (20) en
J.C. Steutel uit Goes (28). Deze omgekomen
runners werden in Kaap Finistèrre, in aanwe
zigheid van de bemanning van de 'Hudson',
ter aarde besteld. Twee dagen later werd
kapitein Bertelli gevonden en in Corcubion
begraven. In die tijd was het niet mogelijk
om de lichamen mee te nemen naar Neder
land en op hun geboortegrond te begraven.
Op 19 maart werd in het kantoor van de
sleepdienst L. Smit Co. in Maassluis een
herdenkingsdienst gehouden die werd bij
gewoond door de burgemeesters van Maas
sluis en Vlaardingen, alsmede door velen uit
de scheepvaartwereld. Na een woord van de
directie van L. Smit en Co. sloot ds. P. van
der Vloed, Ned. Herv. Predikant te Vlaardin
gen, deze droeve herdenkingsdienst af'.
Op 25 januari 2003 werd de 'Hudson' in
Vlaardingen als museumschip in gebruik
gesteld. De restauratie was voor het grootste
gedeelte voltooid. Het bestuur van de 'Hud
son' koos deze plaats uit als eerbetoon aan
deze vier omgekomen runners, waarvan er
drie uit Vlaardingen kwamen.
De grote toeloop van oud-opvarenden aan
boord van de 'Hudson' begon om half elf. De
gasten maakten in groepsverband een bezich
tiging in het visserij museum en een bezoek
aan boord van de oude zeillogger 'Balder'
('VI 92'), die ook voor het visserijmuseum
in Vlaardingen lag afgemeerd. Om één uur
was er het 'Schotan aan de Beting' (een vaste
tijd waar men aan dek een borreltje deed met
elkaar). Aansluitend werd de lunch gebruikt
in het visserijmuseum (broodjes met erwten
soep), waarna aan dek van de 'Hudson' nog
veel werd nagepraat over de vele reizen die
het schip met deze bemanning heeft gedaan.
We mogen terugzien op een zeer geslaagde
dag en wij hopen zo'n reünie in de toekomst
nog eens te herhalen, alhoewel we beseffen
dat de leeftijd broos is, zeker wanneer de
leeftijd der zeer sterken al is overschreden.
Schiedam, Maarten Bezuijen
N.B.:
Foto 2 en 3 mochten we onder dankzegging
ontvangen van de heer P. in 't Veld te Oolt
gensplaat. De groepsfoto werd belangeloos
beschikbaar gesteld door fotografie Hajo
Piebenga uit Rotterdam. De overige foto 's
komen uit eigen archief.
De 'Johan-Dirken later 'Elizabethgemeerd aan het helonsteiger in de vissershaven te Stellendam.
De 'Hudsonop vertrek langszij de 'Ulsterdukein Birkenhead (Schotland).
De slecht op de zee liggende 'Ulsterdukehad weer verbinding gemaakt
met de 'Hudson'.
De oud-bemanningsleden van de 'Hudsonvoor hun schip waarop zij zoveel hebben beleefd.
De 'Hudsonzoals het schip er op de dag van vandaag uitziet als museumschip.
De 'Hudsonvoor de wal in Ooltgensplaat.
De 'Hudsonin brand tijdens de realisering van de ijsfabriek in Oaiigensplaat.
i
1
1
$fy. i Mtm. *ï£*^*-^w (Söi^^iP 'il
4 ^m
De begrafenis van de vier omgekomen collega 's Lichthart, van Veen, Steutel en Wielaard
in Kaap Finistèrre.
