Interpolis: vaak brand
door sfeer en lekker eten
EIIAifDBI-raEUliia
pagina;
m m
Uit de bundel 'Verhalen uut 't land van haogten en hillen'.
••••••«###4
Door A.H. Tanis
Letsel
Voorkomen
VRIJDAG 23 DECEMBER 2005
"Merie, Merie!", riejp Wullem uut
't schuurhuus an z'n vrouwe, "Jans
is ziejk!" Ze woe nog roope: "Bluuf
mit die onte vuule mi.sklompen van
de matte!", mar ze zag an z'n gezicht
dat d'r wat góónde was. "Hoe's dat
noe meugelei<.,Jans ziejk?", zei ze.
"Hoe kan dat noe?" Jans was heur-
lies beste mellek-koeje. "Bel mar
gaow nae de vêêjars," zei Wullem.
Sint da Merie dat dee, hao Wullem
mit Jaop, d'n èrrebeier, Jans op stal
ezet. Hoe ze dat noe voor mekaore
ekreege hao, kon ze niejt begriepe.
't Erreme beest kon haest niejt méér
laope. In stal zeeg Jans zóó mar deur
d'r kniejen heene. Ze was toetaol
op. Merie heit ze, toe ze deer lei,
éérst mar 's mit wat wèrrem waeter
oféwasse. Ze was vuul in steenkoud
ewoore. Dêêrnae heit ze ze goewd
of'edraogd in mit 'n wisse stróó
wèrrem evreeve in 'n paeredeeken
oover d'r heene eleid. Twint kwam
de vêêjars. Hie bekeek ze 's van alle
kanten, in voe'lende hier in dêêr'san
d'r lief. "k Weet 'tniejt", zei'n, "'t
(góót niejt goewd mit d'r, glaofk. Ze is
riepe voor 't slachthuus." 'Dat nóójt',
docht Merie bie d'r eige. 'Dat van z'n
leevensdaegen niejt, dat houwe m'n
(voor 't leste!' "Nou", zeit'n, "we zulle
't nog mar 's effe'ies anzieje."
D'n aoren dag was Jans nog ziejker.
'Wee'ie wat?', docht Merie, 'wat goewd
is voor 'n mènse, da's aok goewd voor
I 'n beest'. Ze nam 'n stik of vuuf-zes
asperiejn'ies, in liejt ze oplosse in 'n
flesse mit laew waeter. Ze kreeg't mit
moejte bie Jans nae binnen, 't Gieng,
mar dal was aok al. Jans wier d'r toch
l 'n bce'ie rustcger van.
Merie kon ze mit d'n nacht niejt
allêêne laetc, dêêrom heit ze mar bie
(d'r ewaekt. Ze lei d'r nèrrem om d'r
nikke, in zóó heit ze 's nachts bie d'r
ezeete. Ze hao nog eschrêêwd aok,
"jans tvas d'r ommers zoo slecht an toe.
Ze fluusterende tee'n d'r: "Niejt dood
góó oor, bie uus bluuve, we kunne je
niejt misse."
Wullem was, al'êêr dat'n nae bedde
egóó was nog effe'ies bie d'r weeze
kieke. "Och Merie," hao'n ezeid, 'je
heit edae wa je kon, mar 'k glaove niejt
da ze 't haelt." "Dat zu m'n dan mar
ofwachte," hao ze tee'n z'n ezeid.
Merie was anêên stik deur mit 't beest
in de weer. lelek uure gaf ze ze 'n flesse
wèrreme metlek mit 'n paer gekluste
eijers d'r deur heene, in aok nog 'n
keer wat asperiejn'ies. Wullem in de
bestee, lekker wèrrem in de kuule, in
Merie bie de koeje. Mar'k houwe vol,
hao ze d'r eige voor'enoome. Tee'n d'n
ochend kreeg ze 'n bee'ie kouwe. Ze
heit toe 'n paeredeeken oover d'r hee
ne eleid, in nog 'n bos stróó achter d'r
rik ezet, wéér ze 'n bee'ie tee'n an kon
leune. Ze wier toe lekker wèrrem.
Jans hao nog koorse, dat voe'lende ze
wel an d'r lief. Ze hao 't heet, 't èrreme
beest. Merie zat d'r oover te dienkene,
hoe ze Jans as kalfie groot'ebrocht hao.
leleken ochend gaf ze 't de flesse, in
zóódoewnde is ze d'r eige an dat bêês-
sie góó hechte. In noe nog, noe ze al
zóó groot ewoore is. Zelf dee Merie ze
altied melleke. Wullem kwam nóójt an
d'r, of 't most weeze dat ze niejt goewd
was. In toe ze zóó zat te dienkene oover
't één in 'toare zakkende ze al vaorder
vort. Ze begon te knikkeboUene, in toe
vie'l ze in slaep. Ze draomende oover
Jans, de koeje van heurlie.
Ze draomende dat Jans vort most. Ze
was oud in versleete, in ze gaf haest
géén mellek méér. Te oud om ze nog
'n keer te laete kalvene. Jans was riepe
voor 't slachthuus. Dat boa de vêêjars
toch ommers ezeid. 's Maendaeks
most Jans bie Hajnsie de Koopman
ebrocht woore. Hajnsie was vêêkaoper.
Hie wennende in 't Blaewe Hims an 't
Waeterweegie. Hajnsie gieng ieleken
diensdagochend al héél vroeg nae de
mart in Rotterdam. Ze hao beloofd da
ze Jans in de laop van de maendago-
chend zouwe brienge.
Ieder jaar ontstaat er tijdens de kerst
dagen in Nederland vierhonderd tot
vijfhonderd Iteer brand in woonhui
zen. De belangrijkste veroorzakers
zijn kaarsen en eten/koken. Dat blijkt
uit een analyse die Interpolis heeft
gemaakt van de schademeldingen die
de afgelopen jaren bij de maatschap
pij binnenkwamen.
Veruit de meeste branden worden veroor
zaakt door kaarsen. In ruim een derde van de
gevallen was een kaars of waxinelichtje de
oorzaak van de brand. Daarbij zijn kerststuk
jes niet meegerekend. Deze blijken bij één
op de zeven brandschades de veroorzaker.
Ook in de keuken en aan tafel ontstaat vaak
brand. Meestal gaat het om zaken als vlam
in de pan of ongelukken bij het gebruik van
spiritusbranders bij fondue- of gourmetstel
len. Verder veroorzaken schoorsteenbrand en
kortsluiting in elektrische
apparaten of kerstverlichting nogal eens
schade tijdens de feestdagen.
De meest voorkomende oorzaken met bijbe
horende percentages:
1. kaarsen (33%);
2. eten/koken (27%);
3. kerststukjes (15%);
4. schoorsteenbrand (12%);
5. kortsluiting, o.a. in kerstverlichting (5%).
Vaak blijft het niet bij materiele schade
alleen. Uit gegevens van de Nederlandse
Brandwonden Stichting (NBS) blijkt dat het
aantal brandwonden in december fors toe
neemt. Het aantal brandwonden door kaarsen
verdubbelt zelfs.
Volgens NBS-directeur Michael Rutgers
speelt vooral de manier waarop mensen met
kaarsen omgaan een belangrijke rol: "De
meeste ongelukken gebeuren omdat kaar
sen omvallen of dat iemand langs een kaars
loopt waardoor kleding in brand vliegt." De
Brandwonden Stichting start eerdaags een
campagne om te wijzen op het brandgevaar
tijdens de feestdagen.
Een paar tips om brandschade te voorko
men.
- Naast een blusapparaat kan een blusdeken
goede diensten bewijzen. Brand ontstaan
door elektriciteit of een vlam in de pan
mag nooit met water worden geblust.
- Zet de kerstverlichting uit wanneer u
slaapt of niet thuis bent.
- Rol verlengsnoeren helemaal af: een opge
rold snoer kan geen warmte kwijt en kan
smelten en kortsluiting veroorzaken.
- Pas op met kleding. Flanel, fluweel, plu
che of badstof branden makkehjk. Wol is
het minst brandbaar, polyester vat moei
lijk vlam, maar smelt wel en wordt gloei
end heet. Ook katoen en linnen vliegen
snel in
brand. Veel kleding bevat een combinatie van
kunststof en natuurlijke vezels en smelt en
brand allebei.
- Wees extra oplettend met kaarsen. Zet ze
niet op de tocht en houd ze uit de buurt
van kinderen, huisdieren, gordijnen en
boekenkasten.
- Wees erg voorzichtig met het bijvullen
van spiritusbranders. Zorg dat de vlam
gedoofd is en vul niet bij aan tafel. Laat de
brander goed afkoelen. Het bijvullen van
een warme brander is levensgevaarlijk.
- Laat de schoorsteen elk jaar vegen.
"In ik góó niejt mit dat beest oover de
wegt," hao ze tee'n Wullem ezeid. "Ik
hè't 'r al moe'lek genoeg mit om Jans
vort te góóbriengene. Je kan haoge
sprienge in je kan lêêge sprienge of op
je kop góó stóó, ik góó niejt. 't Is vein-
tewèrrek, je goot zellef mar. In ik hè
gêên tied", zei Wullem. "Je weet da'k
Eêwe'ie van Rrien beloofd hè, da'k 'n
dag zou komme hellepe, in da's noe
vandaege. As'k éérst nog die koeje
vort mot góó brienge bie Hajnsie de
Koopman, dan kom'k veels te laete bie
Eêwe'ie van Rrien an. Dan hè ze d'r
haest 'n schoft opzitte." "In ik doewe
't vast niejt, noe wee-ie 't. 'k Hè d'r
al genoeg hartzeer van, dat Jans vort
mot." "Joe mot toch die kant op," zei
Wullem. 'Joe mot nog nae 't durrep
om 'n paer boo'schappen bie meu'ie
Meria." "Dat is zóó, mar 'k góó niejt
allêêne, dan góó je mar mee," zei ze.
In zóó zou Wullem per slot toch mar
mee góó.
Mar Wullem is d'r êên'ie, die, as 'n
levers nae toe mot, altied nog eeven
dit of gint mot doewe. Dat kan'k nog
wel tussenbêê doewe, dienkt'n dan
bie z'n eige. Ze zegge wel's: 'Hie is
vuuf menuuten te laete boore. Altied
komt'n achteran. Die vuuf menuuten
haelt'n van z' leevensdaegen niejt
méér in', 't Is mit Wullem net zóó. As
ze nae kèrreke motte, stoot Merie al
dichte op de wegt, in dan mot Wullem
zóó nóódeg nog wat scharrele. "Kom
deur!", roop ze dan deur 't ketdeurtie.
"'k Góó deur óór. Strak mó je je eige 't
aopezuur laope om optied in kèrreke
te kommene."
In noe stieng ze wéér op de wegt. Ze
hao Jans an 'n koptouw'ie vast. 't Was
wéér zóó; Wullem hao wêêr's wat, dat
zeeker éérst nog efïen'ies most beure.
Mar 'n koeje is géén paerd, deer je
"hoo" tee'n zeit as'n mot bluuve stóó,
"eeven wachte op Wullem, die komt
zóó." Nêê, zóó'n beest góót deur. In
ze most mit d'r mee. Wullem most zóó
nóódeg wéér achteran komme schiete.
Ze was al 'n ejn'ie op de wegt, toe
ze hóórende dat Wullem ketdeurtie
dicht sleeg. 't Was nog duuster. Ze was
nog géén mènse teegen ekomme. 't
Most 's waer weeze. De mensen zouwe
d'r gaow genoeg prae'ies van maeke:
Deer gieng vanochend al vroeg Merie
van Wullem van de Ouwestee mit 'n
koeje oover de wegt. Wat most die
noe wéér góó doewe, zóó vroeg op de
maendagochend? Net wat voor Merie.
Wullem hao zeeker wéér géén tied...
Ze hóórende Wullem noe achter d'r
ankomme. Jans gieng noe zóó harde
laope, da ze ze mar net bie kon houwe.
Wullem hao wel op de klus achter d'r
an kunne góó laope om ze in te hae-
lene. Halferweege de Zandwegt was'n
nog niejt bie d'r. Hallefmhallef docht
ze 't wel. Hie zal wel bie Eêwe'ie van
Krien an'egóó weeze om te zèggene
dat 'n uurtie laeter zou komme. Op 't
Stoofknuissie hao Wullem ze nog niejt
in'ehaeld. Ze kwam noe in de beweun-
de buurte, in ze sjeneerende d'r eige
wel 'n bee'ie om mit 'n koeje oover de
wegt te góó'ne. 't Gaf te dienkene. Bie
de meule van Bram Paape kwam ze
Keesie van de Greinwegt teegen. "Zóó
ouwste, je bint al vroeg op pad! Hao
Wullem géén tied? Heit'n wat aors om
hao'n?" In toe riejp die veint nog wat,
da ze niejt goewd kon verstóó. 't Zal
wel niejt veel goews eweest hè, Keesie
kennende. Toe ze op 't hoekie bie
Balkie eeven stille sti'eng om achter d'r
te kiekene wéér Wullem bleef, stieng
Jans aok stille. De koeje keek opzieje
in toe begon ze te loejene. Noe, dat
aok nog, docht ze bie d'r eige. De ger-
dien'ies voor de raemen in de huussies
an weerskante van de wegt, wiere al
opzieje eschoove, zag ze. Ze zulle wel
zé: "Is dat noe wèrrekvoor 'n vrom-
mènse mit 'n koeje oover de wegt te
góó 'ne." Toe ze bie stee 'ie van Dir-
rek Voogd ankwam, stieng Cor van
Miejn'ie van Dirrek d'r al op d'n hil
op te wachtene. Cor hao ze van vaors
al an zieje komme. Hie zal wel edocht
hè "Mot Merie van Wullem noe mit 'n
koeje nae de stier komme?" Mar Jans
woe inééns géén poot méér verzette,
"k Mot Jans bie Hajnsie de Koopman
góó brienge", lei ze Cor uut. "Geef
mar hier", zei'n, in hie pakkende Jans
bie 't koptouw'ie beet. Jans gieng noe
gewilleg mee in Cor bong ze an 't hek,
voorande wegt, vast. "Góó joe mar 'n
bakkie doewe bie moewder", zei'n.
"Strak'ies goot ze messchien wel mi'je
mee." In dat heit ze toe mar edae.
Toe ze in't klompekó'ie de achter-
deure van 'thuus oope dee, docht
ze: 'Zou'k "vollek" roope?' Mar dat
klonk zóó raor, dan was't net of da je
in 'n wienkel stieng. "Oe-oe," riejp ze.
"Laop mar deur," hoerende ze Mie
jn'ie vromme roope. "Oo, bei joe 't
Merie," zei ze, toe ze de deure van de
voorkaemer oope dee. "Komt'r mar
in. Pak mar 'n stoel in góó mar bie
de kachel zitte. Je za wel kouwehè."
Miejn'ie hao Cor buute tee'n Merie
hóóre praete. Ze docht dat ze Cor de
stier uut stal hóórende haele. Mar deer
kwam Jans niejt voor. Nêê, in 't g'êêl
niejt. Ze vertellende Miejn'ie wat 'ran
de hand was. Jans most nae Hajnsie
de Koopman ebrocht woore. Wullem
zou achter d'r ankomme, mar Wullem
bleef mar vort. Die was in géén velden
of weegen te ziejene. In toe'k hiervoor
't stee'ie stieng, woe de koeje géén
step méér doewe, in zóódoevmde bin'k
hier an'eland. '"k Zal gauw 'n bakkie
voor je in schinke," zei Miejn'ie. De
koffiekanne stieng op de sleekachel in
'n keetel mit waeter stieng op 't vier te
ziengene. Zokke mensen hao de koffie
altied bruun. Deer liejp Jan in alleman
in in uut. Ze hao altied volk oover de
vloer, dan diejn in dan geenen. Mie
jn'ie vroeg: "Mo je 'n velle'ie in de kof
fie?" "Nêê, dank ie," zei ze. Ze most d'r
niejt an dienke, 'n velle'ie in de koffie.
Je zou d'r van góó kaoke. Sommege
mensen vinde dat beerlek, zóó 'n vel
le'ie van de mellek. As ze de mellek
ekookt hao, haelende ze 't vel d'r of in
dat dee ze in 'n komme'ie op theeblad
voor diejn in geenen bewaere. Wie dan
'n velle'ie in z'n koffie woe hè, kon 't
kriege. 't Was beste van de mellek zeije
ze. Noe, dat kan wel, docht ze bie d'r
eige, mar ik hoeve 't niejt. Miejn'ie was
èrreg belangstellend. Ze vroog hoe
't mit 't vêê was, in of de aerepels 't
goewd edae hao, in of ze de siegerei al
eleeverd hao. Miejn'ie kon zóó gezel-
leg mit je góó zitte praete. "Wi'jenog
'n bakkie?" vroeg ze. Ze schoddende 's
mit de koffiekanne. "Ja," zei ze, "d'r zit
nog wel 'n bakkie voor je in. 'k Zal d'r
voor Cor nog 'n bee'ie waeter bie doe
we. Die lust 'r aok nog wel êêjn'ie. In
strak'ies komt Dirrek tuus, die lust d'n
hêêlen dag deur wel 'n bakkie koffie."
Miejn'ie hao d'r bie 't éérste komme'ie
koffie 'n scheppie suukere voor d'r
in'edae. Bie 't tweede bakkie dee ze
dat niejt. Da dee eigelek géén mènse.
Dat was uut zuunigheid. Bie 't tweede
bakkie kreeg ie ommers 'n brokke, 'n
eigen gebakken of 'n kaopbrokke, dan
hao je toch 'n zoewte mond. Cor kwam
noe aok d'n huus'n in." Jans van joe
stoot nog rustig an 't hek óór," zei'n
tee'n d'r. "Bluuf mar zitte, 't heit niks
géén nood. Ze laopt niejt vort."
Twint dat'n't zei, stieng Wullem achter
z'n. "Zóó, zit joe hier," zei'n. 'k Zag
de koeje an 't hek stóó, toe docht'k,
wat is d'r hier an 't hajn'ie?" Ineens
schrok Merie wakker. Wullem stieng
echt voor d'r neuze. Hie was uut
bedde ekomme, in z'n éérste gank
was nae stal om te kiekene hoe 't mit
Jans was in hoe Merie 't maekende.
Merie keek 'n bee'ie raor rond d'r
heene.' "k Wist éérst niejt wéér 'k was,"
zei ze tee'n Wullem. "Hei je eslaepe,"
vroeg'n. "Ja, dat hè'k zeeker," zei ze.
"k Was Jans vortbrienge in m'n draom.
Ze was toch riepe voor 't slachthuus,
hao de vêêjars ezeid. 'k Was op pad
nae Hajnsie de Koopman, in joe zou
achter m'nankomme. Bie 't stee'ie van
Dirrek Voogd woe Jans inééns géén
step méér doewe. Cor heit ze toe an
'thekvast'ebonge, in toe bin ik 'n bak
kie góó doewe bie Miejn'ie. In toe'k
dêêr zat, stieng joe inééns voorm'n. 'k
Hao m'n tweede bakkie nog géén ééns
hêêlemaele uut."
"Góó mar gaow nog 'n pas nae bedde,"
zei Wullem. "Je kan nog goewd 'n paer
uuren slaepe. Dan bluuf ik wel hier
bie Jans." "Ja, da's goewd, mar joe mot
wel bie d'r bluuve," zei ze. "Dat beest
voelt 't an, as d'r één bie d'r is. 'k Kè
je goewd genoeg, joe laopt altied vort
om wat aors te góó doewene." "Ik zal
echt bie d'r bluuve," zei Wullem. "D'r
ligge deer nog 'n stik of wat baele zak
ken, wéér de muuzen an'evreet hè. Die
góó'k nae zitte kieke, in de kepotte
góój 'k d'r uut." "Je doew mar," zei
Merie, "mar bluuf bie Jans in geeft
ze nog wat te drienkene. Deer in die
flesse zit nog 'n boompie mellek. 't Zal
ongerdehand wel koud ewoore weeze."
In toe sloffende Merie 't stal uut, deur
't achterhuus nae de bestee in de voor
kaemer. Ze kroop lekker op Wullem
z'n plekkie. 't Was nog wèrrem. Hie
hao de deekens voor d'r dicht'egóójd.
Dan bleef de wèrremte voor heur d'r
in. Wullem was zóó goewd voor d'r.
Toe ze op bedde lei kon ze toch niejt
zóó gauw in slaep komme. Ze docht 'r
oover nae, wat ze edraomd hao. 't Was
of dat 't echt ebeurd was. Hoe komt 'n
mènse d'r eigelek bie? Ze zag Keesie
nog ankomme, toe ze ongerweege was.
Dat gekke vein'ie mit z'n raore praet.
Hie is niejt wiesder mó'je mar dienke.
Je zal mit zóó'n scharrelaar etrouwd
weeze. Altied zóó'n onte vuule pruume
in z'n mond. Ba! Geef mien Wullem
mar, docht ze. Ze zou'n voor géén geld
wille misse.
Ze gieng oover vroeger ligge dienke,
toe ze nog jonk was toe ze voor 't
éérste mit Wullem gieng. Saeme mit
Jekmiejn'ie van Neele van Tiessie was
ze uut de vraogkèrreke ekomme in
gienge ze mit d'r twêê'ies nae huus.
Jekmiejn'ie was éér t'uus dan heur in
toe ze vaorder allêêne liejp, hoerende
ze inééns iejmand achter d'r ankom
me. Ze woe kitteg deursteppe, mar toe
hóórende ze d'r één roope: 'Wacht 's
eeven, niejt zóó harde laope, je hoeft
niejt benauwd te weezene. Ik bin't mar,
Wullem van Krien van de Ouwestee."
Wullem was mit d'r mee'elaope toet
huus toe. Ongerweege hè ze zóó mar
wat laope praete. In toe ze in huus
woe góó, vroog W\illem of dat'n ze
zaeterdagaevend tuus mocht brienge.
Dat was ze nog nóójt ooverkomme.
Tuus brienge! Ze was t'r stille van. Ze
wist niejt wat ze d'r van most dienke.
Ze voe'lende da ze 'n bee'ie rood v«er.
't Was gelokkeg aerdedonker, zóódat
Wullem dat niejt kon zieje. Laet'k 't
mar perbeere, docht ze. 't Mot 'r toch
ééns van komme. In Wullem bekende
d'r wel wat. "Ja," zei ze, "da's goewd."
Toch docht ze nog eeven an Jekmie
jn'ie. Wéér most die dan bluuve? Ze
trokke altied saeme op. Ze most mar
kieke. Vandaege of mèrrege zou ze
aok wel 'n joon tee'n 't lief laope. In
zoo is dat mit heurlie begonne. In 't
is nog an'ebleeve aok. Ze heit nóójt
géén aore joon méér ehaod. Toe Wul
lem ze op 'n aevend tuus ebrocht hao,
zei d'r moewder "Je ziejt zóó róód, hei
je harde elaope?" "Ja," hao ze ezeid,
'"k hè kitteg deur estept, in 't is fien
buute." Mar d'r moewder ko'je zóó
mar niejt wat wiesmaeke. Ze zei dichte:
"Je bint goewd of mit zokke jonge
diengers. 'k Hè groewn kooren te
velde." As 't koud weer was of 'n bee'ie
reegenachteg, gieng ze mit Wullem
wel's 'n passies in 't waegenhuus stóó.
Deer leeje niejt zóó'nkouwe as buute.
Soms gienge ze mit d'r twêê'ies voorop
de wie'lslee zitte in ze hè aok wel's in 't
rietuug ezeete, mar deer zatte ze toch
niejt op d'r gemak, heur teminste hêê
lemaele niejt.
As kinders mochte ze van d'r vao-
der d'r al niejt in specie. Hie was d'r
zuuneg op. 't Rietuug hao'n van z'n
vaoder e'orreve, in 't raekende ver
sleete. As ze in 't waegenhuus zatte,
moste ze oppasse dat d'r vaoder 's
aevens de deure niejt op slot dee. Ze
dee toe voortan de slootel in d'r zak
steeke.Ze hóórende d'r vaoder wel 's
foetere in z'n eige. "Wéér hè'k toch
die slootel elaete? Wéér zou'k die noe
wéér uut m'n hao'n eleid hè?" 's Aoro-
chens zat'n an de buutekant weer in
't slot. Laeter hao d'r vaoder 't wel in
de gaaten. Hie was aok jonk eweest.
Op 'n keer stienge ze saeme achter de
stróóklampe, in toe kwam d'r moew
der nae buuten.Ze hao ze zeeker mit
d'r twêê'ies tuus zieje komme. "Kin
ders," riejp ze, "komme joele mar nae
binnen, 't is veels te koud buuten.Je
zal nog 'n plaege op je lief haele. 'k
Hè aok niejt zoo graeg dat joele om 'n
hoekin 'n kant góó stóó scharrele. Ze
schrokke van d'r stemme. Wullem woe
z'n eige 'n bee'ie vort houwe. "Nêê,"
hao ze ezeid, "kom deur, doch'joe dat
moewder dienkt da'k hier mit 'n bos
stróó in m'n nèrremen stóó? Dat glaof
je toch zeeker niejt!" In zóó kwam Wul
lem bie heur tuus.
D'r moewder vong Wullem wel 'n kit-
tege joon. Hie was vinneg, dat hao ze
wel 's ehóórd. In bie hao 'n paer flien-
ke hao'n an z'n lief. Z'n ouwers waere
aok in goejen doewene. D'r vaoder
kon aok goewd mit z'n opschiete. Hie
liejt Wullem wel 's 'n puupie stoppe, as
ze zóó saeme zatte te praetene oover
koew'ies in kallefies. "Stopt nog mar's
van mien," zei'n dan. Kiek, dat was 'n
goewd telken. Hie mocht Wullem wel.
Wullem kwam ze noe s zaeterdaeks-
aevens tuus ofhaele. Ze hoevende noe
niejt méér zóó beheimsd te doewene.
Dan gienge ze saeme 'n ejn'ie kuijere
of bie Wullem tuus 'n bakkie doewe. In
's zondaeks, nae de kèrreke, as Wullem
géén stalwacht hao, kwam'n bie heur
tuus mee'eete. Dat vonge ze van weers
kante gezelleg.
s Weunsdaeksavens kwam Wullem
noe aok de weeke deur midden doewe.
Toe ze zoo 'n paer jaer mit mekaore
egóó hao, bin ze etrouwd. Eerst hè
ze 'n hortie eweund in 'n huussie an
d'n Smousenhoek, deer zeije ze "de
Haoge Kêête" tee'n. 't Was niejt veel
bezonders. 't Stieng tussen spille'ie van
Krien van Klaosie in 't huus van dokter
Kruuk in. Ze noemende dat huussie
aok wel's "Vluchtburg", omdat 'r dich
te 'n jonk stelle'ie in gieng weune, dat
aors niejvers terechte kon. 't Was zóó
uut nood. 't Huussie is t'r niejt méér,
dat hè ze al lange elee of ebrooke.
Laeter binne ze bie Wullem z'n ouwers
in'egóó. 's Zeumers weunende ze in
de kêête, die bie 't huus stieng, in in
't naejaer gienge ze in 't achterhuus
weune. Zóó konne ze d'r eige goewd
hellepe. Wullem z'n vaoder in moew
der zatte in de móóje kaemer, an de
voorkant van 't huus te weu'ene, in
heurlie an de achterkant van 't spil
le'ie. Die ouwe mènsies hè't niejt
zóó lange méér emaekt. Ze gienge
al vToeg sukkele. Eerst is Wullem z'n
vaoder esturreve, in 'n maend of wat
laeter, was z'n moewder aok uut d'n
tied. Zóódoewnde hao ze toe 't hêêle
huus voor d'r eige. Wat góót 'r al niejt
deur je heene a je deer zóó allêêne op
bedde liet in niejt drek in slaep kan
komme, docht ze. Onnorrem veel!
Mar noe zou ze 't toch mar's perbeere
om in slaep te kommene. Ze kreeg
vaeke. Noe lag ze zellef in de bestee,
lekker wèrrem op Wullems plekkie. In
toe is ze in slaep evalle. Ze wist van de
waereld nieijt méér of.
In Wullem? Wullem zat noe in 't stal,
bie Jans. Hie hao de zakken al nae zitte
kieke, wêêr de mimzen wat an'evrêête
hao, in lei z'opzieje. Bie dat èrremetie-
rege lich'ie in de stallantaeren kon'n
ze toch niejt góó stoppe. Van leeglaop
hao'n al 'n paer keer 't stal op in neer
elaope. Niks voor hie om niejt wat om
hao'n te hè'ene. Hie zou mar 's buute
motte góó kieke. Toe'n de deure van 't
stal oope dee, kwam de kouwe 'n tee
gen, 't Hao eschrompe, 'n bee'ie roeg
evrooze. De pit mit jaopiespeen zag an
de noordkant vrit van de vorst. Tee'n
d'n ochend vriest 't altied 't hardste,
zegge ze. In da s waer, da ko je noe aok
wéér zieje. Wullem gieng mar wéér
gauw nae binnen, naer de wèrremte
van 't stal. 'k Zal mar wat vroeger góó
melleke, docht'n, dan bin'k op tied
klaer. Aors hielep Merie altied, mar
die lag noe nog lekker in de bestee. Ze
most mar's goewd uutslaepe, dat was
goewd voor d'r. Hie kreeg al trek in
koffie, mar, docht'n: "k Zal toch mar
eeven'ies wachte mit 'n bakkie te zette-
ne'. As'n te veel leeven maekende, zou
Merie wakker woore. De deure van 't
achterhuus sleepende zóó, a'je 'n oope
of toe dee. Hie zou mar wachte toet
Merie op was. Eerst most'n Jans nog
wat te drienkene geeve. Hie goot de
mellek uut de flesse in 'n ouwe schut-
tel, in liejt Jans 't oplikke. Ze most wel
dorst hè mit zóó'n koorse op d'r lief.
Toe ze't op hao, zei'n in z'n eige: "Zie-
zóó, dat heit ze temissen binne." Hie
gieng noe mar's 'n passies zitte. In a'je
zóó allêêne mit je eige bint góó, je al
gauw zitte prakkezeere. Dan góó je zit
te dienke oover vroeger, in oover noe,
in oover laeter wat 'r nog komme kan.
In toe'n deer zóó zat, stieng inééns
Merie voor z'n neuze. 'Murrege," zei
ze,'hoe is 't egóó? Hei je Jans nog
wat te drienkene egeeve?" Wullem
knikkende, in hie vertellende wat'n al
zóó edae hao. Noe, da's goewd", zei
ze, "mar kom, 'k hè 'n bakkie ezet, lae
m'n noe éérst mar 'n snee'ie brood
góó eete."
In zóó steppende ze saeme 't huus in.
Toe ze egeete hao, gieng Merie éérst
't achterhuus an kant doewe. Dêêr
nae kon ze d'r eige wéér mit Jans góó
bemoeje.
Ooverdag gaf ze ze gereegeld 'n minke
gekookte pooters mit wat biggemeel
d'r deur heene, in dat gieg al goewd
bie d'r nae binnen. Zoew'ies an gieng
't wat beeter mit d'r. As Merie uut d'n
huuz'n kwam, hoerende Jans ze al op
de klompen ankomme, ze kennende
d'r an d'r step, in dan lichtende ze,
d'r kop op. Zóó'n beest toch hee! Toe
Merie ze wéér's 'n flesse wèrreme mel
lek gaf, kreeg ze 'n lik van d'r oover
d'r hao'n. Wat dienk je dan! Dan góó-
t'r toch wat deur je heene. 't Was net
'n kind.
Toe de vêêjars wéér bie d'r kwam kie
ke, zei'n: "Noe, dat hao'k niejt edocht,
mar je heit't ered." Nae 'n dag of wat
kon Jans wéér stóó, in was ze al gauw
d'n ouwen in d'n eigen,
'n Paer maenden laeter kreeg ze 'n
móój kallefie. Merie was d'r gróós op.
't Was om zóó te zèggene d'r klein
kind, nae al die zurregen, die ze an
de moewder besteed hao. Noe hao
Merie 't zellef ongervonge dat zóó 'n
beest 't anvoe'lt datje mit d'r begóó
bint. Ze hao toch ommers 'n lik van
d'r ehaod!
