Overdenking
uit de
Heilige Schrift
Damvereniging ENEO'52 te Melissant
Vlucht uitA
detatga
,!kukvenster
EIIAtlDBUflEUWS
V.^t*^»'?.'
Ophalen oud papier
VERVOLGVERHAAL
HET
^^^irSi=^5^>^^
MEDAILLE GEËRFD
WELK KATTENVOER?
Kerstconcert met jongeren
koren in Hervormde kerk
Dirksland
Dienst voor belangstellenden
in Ouddorp
HERHAALDE 8LAAS0NTSTEKIN6
SLECHT OGENDE AARDAPPELEN
DE TUIN VERHUIZEN
Het Woord der hoop
Verkoping bij Handwerlc-
l(ring Den Bommel
Ouddorp
•nfaiga-^rilogie - deel 3
JOH. G. VEENHOF
.-v*flf»-*-*>^'^»^^^^^'^»Nrr*"» -
'AGINA
VRIJDAG 4 NOVEMBER 2005
Blik op kerk ^N/
en samenleving Ij
f
r - Reformatie-herdenking
l - Ethische toenadering
Ditmaal vielen ze in één week: de Hervor-
iningsdag en de Dankdag voor gewas en
arbeid. Ook in andere jaren komen ze vlak na
elkaar, hoewel er soms enige ruimte tussen
kan zitten. Maar ze hebben in ieder geval met
elkaar gemeen dat er van officiële kant niet
veel belangstelling voor is. In vele gemeenten
is de Dankdienst of de Oogstdienst, of welke
naam men er ook aan geeft, verschoven naar
de zondag. En de meerderheid van het pro
testantisme kijkt knders tegen de Kerkher
vorming aan dan het voorgeslacht. De tijd
dat 31 oktober in de kerken werd gevierd, is
voor een groot deel voorbij.
Tussen Rome en de Reformatie is meer toe
nadering gekomen. Of dat altijd terecht is
weet ik niet. Rome denkt bepaald niet anders
over kardinale vraagstukken dan in het ver
leden. Met name de rechtvaardiging van de
goddeloze - waar het toch in de 16e eeuw
voornamelijk over ging - wordt door Rome
anders ingevuld. Van midden-orthodoxe
zijde mag aangevoerd worden dat ook Rome
anders aankijkt tegen de leer van vrije gena
de en dat Rome daardoor de functie van het
geloof anders ziet, maar ik heb nooit gehoord
of gelezen dat Rome iets teruggenomen heeft
van de uitspraken van het Concilie van Tren-
te, waar de leer van de Reformatie met het
'anathema' getroffen is.
We moeten wel eerlijk zeggen dat de scherpe
kantjes er wat M zijn. Het anti-papisme, dat
voorheen onder andere sterk was bij de libe
ralen, bestaat zó niet meer. En de SGP heeft
vooral in haar beginperiode Rome gezien
als een aartsvijand. Kersten en Zandt bij
voorbeeld zagen overal 'het roomse gevaar'.
Misschien was dat in hun tijd begrijpelijk,
maar achteraf bleek wel dat andere en grote
re gevaren ons land en ons volk bedreigden,
en die werden gemakkelijk over het hoofd
gezien. Deze geluiden zijn ook in kringen
van de SGP nauwelijks meer hoorbaar. Men
kan dat een gemis vinden, of zelfs afzwak
king van het beginsel, maar de feiten liggen
nu eenmaal niet anders.
Op het terrein van de ethiek voelen we ons, ter
rechterzijde van de Gereformeerde Gezindte,
meer verwant aan behoudende rooms-katho
lieken, dan aan het officiële spreken van de
meeste kerken uit de Reformatie! Zaken als
ongehuwd samenwonen, abortus, homofilie,
euthanasie, enz., worden ook door de roomse
kerk afgekeurd. Maar de eerlijkheid gebiedt
ons erbij te zeggen dat dat officiële roomse
standpunt slechts door een minderheid van
de rooms-katholieken wordt gedeeld!
Verreweg de meeste roomsen - en dan denk
ik vooral aan Nederland - laten zich weinig
of niets gelegen liggen aan de opvattingen
van de kerk van Rome. Hun levensgedrag
vertoont sterke overeenkomsten met de
spraakmakende protestanten wier hoogste
wijsheid is: 'Dat moet kunnen'.
Zo zijn de fronten wel een beetje verlegd!
Terwijl er dogmatisch nog steeds een kloof
gaapt tussen Rome en de Reformatie zijn
degenen die aan beide kanten van de kloof
willen vasthouden aan de Schrift, op ethisch
gebied wat nader tot elkaar gekomen.
Waarnemer
Deze vraag- en antwoordrubriek staat geheel ten dienste van de lezer die
er kostenloos gebruik van kan maken. Uw vragen op velerlei gebied kunt u
sturen aan: Redactie Eilanden-Nieuws, Postbus 8, 3240 AA Middelharnis,
met in de linkerbovenhoek 'Vragenrubriek' vermeld. De vragen worden
door deskundigen beantwoord en zullen binnen enkele weken na de inzen
ding compleet met antwoord in deze rubriek worden gepubliceerd.
Hierbij stuur ik u een tekening van een klein
koperen kruisje dat ik erfde. V/at was de bete
kenis hiervan?
Antwoord: Dit is het bronzen kruis, een
militaire onderscheiding aangereikt aan
iemand die hem blijkbaar verdiende wegens
een "moedig beleid tegenover de vijand".
De vijand van toen waren onze zuiderbu
ren. In augustus 1830 kwam het in Brussel
wegens de slechte economische toestand en
ook wegens onvrede met het beleid van onze
koning Willem I tot relletjes. De zuidelijke
provincies scheiden zich af en richten het
koninkrijk België op. De grote mogendhe
den erkenden in december 1830 in Londen
de scheiding tussen Nederland en België.
Nederland nam hier geen genoegen mee en
koning Willem I gelaste een veldtocht, later
bekend geworden als de 'Tiendaagse Veld
tocht', onder bevel van onder anderen de
prinsen Willem en Frederik. De veldtocht
duurde van 2 tot 12 augustus 1831. Aanvan
kelijk waren de Nederlanders aan de win
nende hand maar door de nadering van een
sterk Frans hulpleger en een door Engeland
afgedwongen bevel waren de Nederlanders
gedwongen een wapenstilstand te aanvaar
den. De veldtocht had tot gevolg dat er 1108
Nederlandse militairen gedood, gewond of
vermist werden.
We gaven onze poezen vroeger de restjes
Van eigen maaltijd, maar hoorden toen dat
blikvoer beter is, vanwege de vitaminen. Nu
zeggen ze dat daar allerlei afval in gaat. Wat
raadt u ons aan voor raskatten?
Antwoord: De eigen maaltijden bevatten te
weinig vlees en zijn voor onze huisdieren
bovendien te vet en te zout. Honden en kat
ten zijn zuivere vleeseters, dus u doet er goed
aan zo veel mogelijk spiervlees en afwisse
lend vis te geven. Als 't vlees van uw slager
komt, mag u ze dat vers voorzetten. Vooral
gesneden hart is prima voor poezen. Vis moet
beslist en minstens 10 minuten gekookt wor
den (dit met 't oog op evt. wormpjes). Het
kwam vroeger wel voor dat de hapklare hon
den- en kattenvoeders uit blik, bestonden uit
louter orgaanvlees of ander afval en soms
min of meer schadelijk kunnen zijn voor
onze huisdieren.
Sommige hadden weinig voedingswaarde, het
gehalte aan eiwit, zetmeel en mineralen was
doorgaans véél te laag en er werden zelfs wel
eens vulstoffen als houtpulver en diermeel
uit kadavers als aanvulling gebruikt. Koopt u
blikvoer van een goed merk dan hoeft u hier
niet bang voor te zijn. Bestudeer vooral de
(op de verpakking afgedrukte) samenstelling
en analyse, want hoe meer ruw eiwit en hoe
minder vocht, des te beter het voer. Katten
hebben voor hun gebit ook brokjes nodig om
te knabbelen en daarvoor geldt ook: minstens
30% ruweiwit, weinig vet, maar wel wat cal
cium, fosfor en natrium, en vitaminen A, D3
en E.
Geen geur-, kleur- en smaakstoffen, a.u.b.
En geef een kat niet een enkele grote portie,
maar dagelijks drie of vier keer een kleine
hoeveelheid.
In de Hervormde kerk te Dirksland zullen
zaterdag 10 december het bekende jongeren
koor 'Con Amore' en het Chr. Alblasserdams
Jongerenkoor 'Chaverim' een kerstconcert
verzorgen. Beide koren staan onder leiding
van Lennert Knöps en zullen deze avond
op het orgel worden begeleid door Jan van
Westenbrugge. Ook zullen Maria Knöps,
harpiste en echtgenote van de dirigent, en
dwarsfluitiste Martha de Lange meewerken.
De opening en sluiting zullen worden ver
zorgd door ds. Van Estrik uit Goedereede.
De avond begint om 20.00 uur. De entree
bedraagt 3, kinderen tot 6 jaar mogen gratis
naar binnen.
In de Gereformeerde kerk te Ouddorp
wordt zondagavond 6 november a.s.
een bgzondere dienst voor belangstel
lenden gehouden. Het thema is: 'Ver
wondering'.
Geloven in God is meer dan alleen geloven
in een leer. Geloven heeft ook iets van 'ver
wondering'. Je mag je verwonderen over wie
God is en wie Hij wil zijn voor jou.
Het begint al bij de verwondering over de
geboorte van een klein kind. Gospelkoor
'Per Amore' zal deze dienst enkele liederen
zingen.
Oolc zullen zeven jonge mensen een presen
tatie houden over World Servants. Volgend
jaar hopen zij met die organisatie op reis te
gaan naar een derde wereldland om daar mee
te helpen. Eén van hen gaat naar Ghana om
te helpen bij de opvang van straatkinderen en
zes van hen gaan naar Brazilië om te helpen
bouwen van woningen voor de allerarmsten.
Het geld hiervoor hopen ze met acties bijeen
te verzamelen.
Iedereen is deze dienst hartelijk welkom.
Aanvang 18.30 uur.
Ik krijg telkens weer last van blaasontsteking.
Ook de restjes medicijnen van vorige keer
helpen niet. Weet u een beter middel?
Antwoord: De bacteriën die het slijmvlies in
de blaas aantasten, moeten grondig worden
uitgeroeid. Daarom moet u altijd de gehele
kuur volledig afmaken en mag u geen medi
cijnen overhouden. Bovendien is dan voor de
volgende ontsteking een ander geneesmiddel
nodig. Laat de huisarts dus uw urine onder
zoeken, vraag een nieuwe kuur en maak die
medicijnen geheel op, ook al verdwijnt de
pijn eerder.
Waarom moetje bij het schillen van aardap
pelen alle ogen uitpitten en kun je ze bij het
koken in de schil laten zitten?
Antwoord: In de spruiten van uitlopende
aardappels ontstaat een giftige stof, de sola-
nine, die ook al voorkomt in de ogen waaruit
die uitlopers ontstaan. Dat is het gif dat het
aardappelloof, de groene plekken en bijv.
de nachtschade en de doornappel zo giftig
maakt. Solanine kan darmklachten, kram
pen, nierontsteking en verlamming van het
zenuwstelsel veroorzaken. Het is dus van
belang, dgl. groene plekken en ook de ogen
goed weg te snijden, óók als u aardappels in
de schil kookt om meer vitaminen te behou
den. In volgroeide aardappelen is het sola-
ninegehtilte heel laag en daardoor onschade
lijk.
We gaan verhuizen. Hoe kunnen we nu 't bes
te de bomen en heesters uit de tuin inpakken
en vervoeren? Er zijn fruitbomen bij.
Antwoord: Die mag u niet uit de grond halen
en niet meeverhuizen. Alles wat spijkervast is
in het huis, of op andere wijze aan de woning
verbonden is, dus ook alle bomen en plan
ten die in de bijbehorende tuin staan, moeten
op hun plaats blijven, want in die staat is de
woning verhuurd of verkocht. Eigenlijk mag
u na de overdrachtsdatum zelfs geen appeltje
meer plukken.
"Op Uw Woord heb ik gehoopt".
(Psalm 119: IMb)
We mogen in de weken waarin we nu leven
de kerkhervorming gedenken; stil staan
bij dat toch wel wonderlijke gebeuren, dat
de Heere Maarten Luther wijsheid gaf en
inzicht in de bijbel om zo de mens en ook de
kerk van die tijd te wijzen op de enige weg
der zaligheid. Kort gezegd betekent de her
vorming dat Gods Woord weer in het mid
delpunt kwam te staan en zondige mensen
door de bijbelse prediking leerden geloven
in datgene, wat Gods Woord de mens leert
om zo te hopen op dat Woord alleen.
Over die hoop gaat het ook in de bovenge
noemde tekst. Psalm 119 geeft ons de heer
lijkheid van het goddelijk Woord aan. Vele
menselijke woorden zijn vaak zonder inhoud
of van weinig waarde, maar de dichter weet
dat het Woord des Heeren bestaat tot in eeu
wigheid en dus zekerheid als kenmerk heeft.
Het staat onwankelbaar vast en dat hebben
ook de kerkhervormers mogen leren en ook
laten horen. En zo heeft de Heilige Geest
wonderlijk willen werken en velen leren
hopen op dat Woord.
Te leven uit en in de hoop. Dat is de gang
van de Kerk op weg naar de toekomst van de
Heere Jezus Christus. De hoop op de nieuwe
hemel en de nieuwe aarde. Wanneer wij om
ons heen zien is dat een dwaasheid en voor
vele mensen buiten maar ook in de kerk een
niet te geloven boodschap. Deze hoop wordt
omringd door vele vraagtekens. Maar voor
de mens, die mag buigen onder het Woord
des Heeren, wiens leven door genade her
vormd wordt, is deze hoop omringd door
uitroeptekens, want Gods plannen falen niet.
Dus niet de hoop van het grote misschien,
maar de hoop van het zeker weten. De hoop,
waarover hier gesproken wordt, richt zich op
de ongeziene dingen van Gods koninkrijk en
deze dingen zijn eeuwig en eeuwig zeker.
Dat wordt nu geleerd door het Woord des
Heeren.
Dat Woord heeft bij de dichter de liefde van
zijn hart en zo was het ook bij het hervor
mers en is ook de werkelijkheid bij allen,
die hervormd worden. Om zo ook te leven in
en met het Woord. Niet altijd gemakkelijk,
want de mens hoort graag andere woorden
en geeft daar ook gehoor aan, maar het is
de Heilige Geest, die dit geloof schenkt. Zo
komt er ook plaats voor de ware godsdienst,
die dan een hoopvolle dienst is. Dan is er
ook verwachting, gegrond in Hem. Die het
middelpunt van het Woord is, de Heere Jezus
Christus. Niets in mij, maar alles in Hem! Zo
is het "Op Uw woord heb ik gehoopt".
Hebt u of jij hier kennis aan? Zondag aan
zondag klinkt onder ons het Woord des Hee
ren. We mogen nog in vrijheid samenko
men om dat te horen, daar de God van het
Woord Zich nog steeds ontfermt. En dan
mogen we ons wel eens afvragen hoe lang
dit nog zal zijn. Hoe leven we in een tijd,
waarin er juist minder plaats komt voor dat
Woord. Met nadruk gaat de mens over dat
Woord heersen en wordt het "Op mijn woord
hoop ik en voor zover dit daarbij uitkomt
nog een plaatsje voor Gods Woord". Hoe
zijn de gevaren aanwezig, dat meer en meer
het wonder van de hervorming een plaats
ontzegd wordt. Daarom mogen we in deze
dagen wel tot onszelf inkeren. De Heere
stelt zo de vraag aan ons allen: "Wat doet
gij, o mens, met Mijn Woord?" En we doen
er altijd wat mee! Tot een oordeel of tot een
eeuwig voordeel.
De dichter hoopt op het Woord. Waarom?
Omdat hij buiten het Woord en dus buiten
het levende Woord Christus geen grond voor
ware hoop kan vinden. In het hart wordt niets
anders gevonden dan een vuile bron van
wanbedrijven en in de wereld niets anders
dan een afkeer van de Heere. Maar de God
van het Woord! Barmhartig en genadig, ja
groot van goedertierenheid. Die werd hem
alles waard en zo mag hij de weg van het
Woord gaan en dat gaan is hem weiaange
naam.
Op Uw Woord heb ik gehoopt. Dat Woord,
dat ook spreekt van het levende Woord, de
Heere Jezus Christus. Van de gekomen Mes
sias, Die de dichter van verre mocht aan
schouwen. Ons wordt de Zaligmaker met
Zijn volbrachte werk voorgesteld in de pre
diking. Het laatste Woord Gods is het leven
de Woord. Hij mag en moet in de prediking
in het middelpunt staan, want in Hem laat de
Vader zien, dat Hij geen lust heeft in de dood
van een zondaar, maar daarin lust, dat hij of
zij zich bekeert en leeft.
Mogen wij reeds hopen op dit Woord? Dat
geeft leven, ja leven tot in eeuwigheid, want
Hij bracht een eeuwig geldende verzoening
aan, daar door Hem alles is voldaan. Ziende
op Zijn volbrachte werk en gelovende in de
gezonde Zaligmaker betekent hoop, hoop
voor de hopelozen in zichzelf En dat geeft
ook kracht en sterkte op de levensweg, want:
Als ik, omringd door tegenspoed,
Bezwijken moet,
Schenkt Gij mij leven.
Ds. L. Groenenberg
De Handwerkkring van de Ned. Herv. kerk
hoopt op zaterdag 12 november van 10 tot 15
uur weer haar jaarlijkse verkoping te houden
in gebouw 'Bij de Bron'. Dit jaar bestaat de
Handwerkkring 25 jaar. Daarom zijn er dit
jaar wat extra's, zoals een dvd-presentatie van
ongeveer 20 jaar geleden; ook kunt u een foto
laten maken. Verder zijn er weer raadspel-
letjes, een bloemenstand, een cadeauhoek,
verkoop van handwerken, koek, advocaat,
kniukplaetjes, slaatjes, fruit en ook gebak
ken vis. En natuurlijk is ook de enveloppen-
stand weer present, met altijd een prijs. En in
de koffiehoek kunt u genieten van een kopje
koffie of thee met zelfgebakken cake. Na
25 jaar heeft de Handwerkkring haar naam
veranderd in 'Creaclub'. De Creaclub heet u
hartelijk welkom.
Op zaterdag 1 oktober de Kon. Beatrix-
school in Ouddorp weer langs de deur om
oud papier op te halen. Ook in Oostdijk en
omgeving zaJ opgehaald worden. Zet alles
s.v.p. uiterlijk 8.30 uur goed zichtbaar, droog
en goed gebundeld aan de straat. U mag ook
Uw karton inieveren.Vriendelijk verzoek is,
met het oog op de vrijwilligertjes die helpen
bij het ophalen, om de pakketten niet zwaar
der te maken dan ten hoogste tien kilo. Ook
mensen die hun papier en karton tot nu toe in
hun afvalbakken deponeerden worden uitge
nodigd dit voortaan gereed te zetten, zodat
zoveel mogelijk gerecycled kan worden.
Gelieve geen papier of karton bij de con
tainers bij de gemeentewerken of op school
neer te zetten. Als U het echt niet langer kunt
bewaren, kan het na telefonische afspraak
worden ingeleverd. (Belt u dan: 682124,
683676 of 682490.) Ouders worden verzocht
om kinderen j onger dan 9 j aar niet met broer
tjes of zusjes mee te sturen om het papier op
te halen. De organisatie zal niet aansprakelijk
zijn als zich ongevallen voordoen, dus kin
deren jonger dan 9 jaar die niet onder bege
leiding van een ouder zijn, zullen naar huis
worden gestuurd. De opbrengst over augus
tus was 30,52 ton, 1.553,60.
Uitslagen van de op maandag 31 okto
ber gespeelde partijen in de onderlinge
competitie
Afdeling 1:
J. Looij - C. Visbeen1-1
T. Goedegebuur - A. 't Jonk1-1
W. Doorduin-A. Doom0-3
H. Visbeen - B. Visbeen0-3
Afdeling 2:
B. Grootenboer - P Kom3-0
H. van Heukelen - A. Visbeen0-3
J. Non - H. de Geus0-3
B. van der Spaan - T. de Geus3-0
Deze avond was de bezetting op de damclub
van ENEO'52 optimaal. Alle spelers waren
aanwezig, zodat ook alle partijen doorgang
konden vinden. In de eerste afdeling was het
deze avond erg spannend omdat zich daar zo
langzamerhand een kopgroepje is gaan vor
men. Maar met winstpartijen die drie punten
opleveren kan er soms plotseling weer een
ommekeer plaatsvinden.
J. Looij ging erg voorzichtig te werk in zijn
partij tegen zijn rivaal C. Visbeen. Beiden
behoren tot het hierboven genoemd kop
groepje, dus was oplettendheid zeer gebo
den. Visbeen kroop op een gegeven ogenblik
door het oog van de naald toen Looij een
winstcombinatie over het hoofd zag. Even
daarna werd met beider instemming remise
overeengekomen
T. Goedegebuur moest de degens kruisen met
de voor hem niet onbekende A. 't Jonk. De
tot in de tanden gewapende Goedegebuur liet
er geen misverstand over bestaan dat hij bij
zijn eerste dampartij na zijn huwelijk beshst
niet met lege handen thuis wilde komen.
Dat zou hem wellicht duur komen te staan.
't Jonk daarentegen had goede hoop dat de
wittebroodsweken van zijn tegenstander hem
deze avond funest zouden worden. Niets was
echter minder waar. Sterker nog, Goedege
buur liet van begin af aan zijn rivaal al de
hoeken van het dambord zien. Na een mooie
doorbraak van Goedegebuur kwam 't Jonk
dan ook in zo'n zorgelijke situatie terecht, dat
de moed hem in de schoenen zonk. Toch wist
hij op het laatst nog op onverklaarbare wijze
aan een nederlaag te ontkomen. Ra, ra.
W. Doorduin en A. Doom speelden hun partij
op het scherpst van de snede. Om zijn kop
positie in de eerste afdeling te kunnen hand
haven, was Doom er alles aan gelegen om
geen punten te verliezen. In een 'vier om
vier' stand kon Doom op het laatst door een
schijf te offeren de damlijn van zijn tegen
stander bereiken. In een daarop volgend hec
tisch eindspel kon hij de winst nog net binnen
halen.
H. Visbeen kwam tegen zijn broer B. Visbeen
bij de 12e zet, na een dubbele afmil, al een
schijf achter te staan. In zo'n benarde situ
atie is het dikwijls vechten tegen de bierkaai.
De lat kwam daarna voor de witspeler steeds
hoger te liggen, zodat er op het laatst geen
houden meer aan was.
In de tweede afdeling waren er net als vori
ge week geen remise partijen te vermelden.
Ook nu gingen alle spelers voor de winst, wat
uiteraard betekent dat de helft van hen een
nederlaag moest incasseren. De eerste die
hiermee geconfronteerd werd, was P. Kom.
Zijn tegenstander B. Grootenboer zat al een
hele tijd te azen om via een geniepige zet
Kom in de val te laten lopen. Kom was in
eerste instantie op zijn hoede, maar liet de
aandacht dusdanig verslappen dat hij op het
laatst door deze lokzet toch nog werd over
rompeld. Kom gaf daama nog wel wat tegen
gas, maar dat zette geen zoden meer aan de
dijk.
H. van Heukelen heeft het niet kunnen bol
werken om onder het juk van zijn tegenstan
der A. Visbeen vandaan te blijven. Visbeen
haalde bij de 21e zet uit met een mooie
damcombinatie die Van Heukelen de das om
deed.
H. de Geus heeft een mooie overwinning
geboekt op zijn sterke tegenstander J. Non.
Via een gecombineerde mil wist De Geus
twee schijven van Non af te snoepen. Daar
na ging het nog verder bergafwaarts met de
witspeler, zodat hij het enige tijd later maar
voor gezien hield. Voorwaar een fraaie over
winning voor De Geus en een onverwachte
nederlaag voor de nestor van de club»
B. van der Spaan heeft aan zijn reeks over
winningen er deze avond weer een toege
voegd. Zijn tegenstander T. de Geus bood
tot het laatst toe nog flink tegenstand, maar
zij was niet opgewassen tegen het sterke spel
van de vorig jaar nog in de eerste afdeling
spelende Van der Spaan.
-21-
Het vertrek waarin ze kwamen had, zoals alle oud-
Russische huizen, een mooie hoek waar voor het
heiligenbeeld het eeuwige licht brandde op de iko-
nentafel.
Franz en Kari-Heinz hadden dit tijdens de Russi
sche veldtocht in meerdere huizen aangetroffen,
wat een bewijs was dat de nieuwe tijd er buiten de
deur was gebleven.
Ook hier de mooie hoek met ikonen, in plaats van
het portret van kameraad Stalin, dat de eeuwige
lichtjes uit de huizen verdreven had.
Larrentij Michajlovna ontdeed zich van zijn dikke
pels, die met een brede gordel om zijn lichaam was
bevestigd. Ook zijn wallenky, de dikke viltlaarzen,
trok hij uit en zag er toen heel anders uit.
'Hebben jullie honger?' vroeg hij en voor het eerst
had zijn stem de dreigende klank verloren.
'Njet.'
Larrentij Michajlovna nam tegenover hen plaats bij
de oven die een behaaglijke warmte uitstraalde en
keek hen één voor één aan.
'Ik ben Larrentij Michajlovna, de pope van deze
kleine gemeenschap. Naast de geestelijke zorg heb
ik de verantwoording voor de algemene zaken, in
de meest brede zin van het woord, waar het het wel
zijn van deze mensen hier betreft. Jullie zijn vluch
telingen, zoals je beweert. Mijn plicht is om mijn
medemens te helpen, maar wees ervan overtuigd
dat als blijkt dat één en ander niet in overeenstem
ming is met wat jullie vertellen, daaruit consequen
ties getrokken moeten worden. Wij zullen het daar
later over hebben. Nu gaan jullie slapen, krachten
opdoen na de doorstane ontberingen. God zegene
jullie.'
Hij spreidde zijn enorme handen boven hun hoof
den uit en sprak de laatste woorden langzaam uit.
'Ga op de oven en laat de warmte alle kou uit jullie
lichaam broeien.'
Er lagen dekens van geschoren elandhuid en een
berevacht, waar ze zich tussen nestelden. Het duur
de niet lang of ze sliepen.
Terwijl Karl-Heinz, zoals gewoonlijk, luid lag te snur
ken, hadden Valeria en Franz zich ineen gestrengeld
als marmotten; hun regelmatige ademhaling klonk
weldra rustig van de oven, waartegen de pope een
plaatsje had gezocht en nu met de handen onder
zijn hoofd gesteund, zat na te denken.
Het is mijn plicht hen te helpen, maar wat halen we
ons op de hals door dat te doen! De macht van Mos
kou reikt ver en tot op heden had er nog nooit een
mens naar hen omgekeken, omdat men gewoonweg
van het bestaan van Lovsk niets afwist. Maar indien
de Russen gingen zoeken en ze hier vonden, dan
kon alleen maar op het allerergste gerekend wor
den.
'Nawoss.' Rotzooi, gromde de pope, die zich met
het geval verlegen voelde. 'Mjfelend schudde hij
zijn ruig-behaarde hoofd en liep toen lang naden
kend heen en weer.
Buiten huilde de storm en bracht de sneeuw met
ongekende hoeveelheden in Siberië. Soms rom
melde het met stenen verzwaarde dak en drong de
wind snijdend door de fijnste kiertjes naar binnen.
Michajlovna schoof een paar grote stukken hout in
de vuurmond van de haard en ging weer in gedach
ten op de bank, met z'n rug tegen de oven zitten.
Nog altijd dacht hij na en nog steeds wist hij voor
zichzelf het antwoord op zijn vragen niet te vinden,
lèn einde raad liep hij het vertrek door en bleef in
de mooie hoek staan en staarde in het vlammetje
van het eeuwige licht, alsof dat hem aan de oplos
sing helpen kon.
Karl-Heinz, die het eerst wakker werd, klom van de
oven af en keek vergenoegd het vertrek rond. Hij had
een bijzonder goed humeur wat tot uiting kwam, toen
hij aan de andere kant van de tafel de pope aantrof
die daar aan zijn ochtendmaaltijd bezig was.
'Goede morgen, vreemdeling. Goed geslapen?'
'Heel goed.' Karl knikte bevestigend en liet zijn blik
op de gedekte tafel vallen.
'Het is voor het eest na jaren dat ik zelf kon bepalen
hoe lang er geslapen mocht worden.'
Ondertussen wierp hij een begerige blik op de tafel
waarop naast het gebruikelijke grauwe brood, zure
room, gezoete vruchten en vispastei stonden.
'Rust is goed voor lichaam en ziel', zei de pope en
stopte daarbij een stuk brood, belegd met gezoete
vruchten, in de mond.
Karl-Heinz, die op een razende honger na weer hele
maal de oude was, meende dat het lang duurde, eer
de pope hem uitnodigde om aan de maaltijd deel te
nemen.
'Je hebt gelijk, heilige Stefanus', merkte hij op, 'maar
als ik mij zo voel, zou ik naast die rust best wat te
bunkeren willen hebben.'
Hij wees daarbij veelzeggend op de tafel en keek de
pope doordringend aan.
De pope scheen het niet te merken en smeerde een
laag vispastei op een stuk brood en at dat met smaak.
Nadat hij zijn mond met zure room gespoeld had zei
hij: 'Een mens kan bij brood alleen niet leven.'
'Dat zie ik', merkte Kari sarcastisch op. 'Jij smeert er
tenminste dik zoetigheid en vispastei op.'
'Onthouding siert de mens, dat geldt voor alle din
gen.'
'Als je dik gegeten bent kun jij je praatjes makkelijk
verkopen, maar ik zeg jou, kameraad Stefanus, datje
daar bij Karl-Heinz niet mee moet aankomen. Geef
me wat van dat eten, dat is mij meer waard dan dat
geleuter van jou.'
Het gevolg van de discussie was dat Franz en Valeria
even later door een luidruchtige woordenwisseling
gewekt werden. Franz haastte zich van de oven om
het geschil op te lossen. Karl kennende begreep hij
dat het hier uit de hand dreigde te lopen en dat juist
op het moment dat ze de pope het hardst nodig zou
den hebben.
'Karl, beheers je!'
Valeria stond geschrokken toe te kijken; het zag er
naar uit dat de pope en Kari elkaar in de meest letter
lijke zin van het woord in de haren zouden vliegen.
'Deze kameraad Methusalem zit zich als een veel
vraat vol te schrokken en ik vraag hem vriendelijk mij
wat te geven; en wat zegt hij? Onthouding siert de
mens. Daarbij schrokt hij dat knapperige brood, dik
besmeerd met vispastei naar binnen en laat mij hier
staan. Zeg eens, kameraadje, is dat niet een beetje te
veel van het goede!'
Als twee gespierde kolossen stonden de mannen
tegenover elkaar. Karl met een woeste blik in zijn
ogen, de pope in alle rust, maar klaar om direct han
delend te kunnen optreden.
Franz keek de pope niet begrijpend aan. Op de tafel
stond inderdaad meer dan ze met z'n vieren op kon
den. Hij vroeg zich af wat de Rus hiermee voor had.
Zou er dan toch wat aan de geestelijke vermogens
van de pope mankeren, vroeg hij zich af.
'Ik beslis hier wanneer er gegeten kan worden.'
'Dan heb jij wel lang werk om een beslissing te
nemen.'
[wordt vervolgd)
