(Niet) alles beweegt
PREDIKBEURTEN
ZANGAVOND
Recente ethische discussies en wat
daarin constant blijft
Vermaning
Niet te koop
Originele kaarten uit 'Kaartboek van Voorne'
op veiling Hernesseroord
EIIAIIDEn-niELWS
Abortus
Donorbaby?
Geen geld voor kloonembryo's
Down Syndroom
Constante principes
Prof. dr. H. Jochemsen
Zondag 21 mei 2006
Thijs Tichelaar spreekt over
'Hemelvaart' bij Jeugdkerk
D.V. 28 Pinksterdag 5 juni 2006
t.b.v. Stichting Ontmoeting
in de Visafslag te Stellendam
m.m.v.
IVIannenkoor Groot Rotterdam
SEBA IVIeisjeskoor
Aanvang; 19.00 uur
Alles beweegt, verandert. Deze waarne
ming werd al door de oude Grieken gedaan.
En omdat dit inzicht onder meer leidde tot
een ervaring van onzekerheid, zocht men
naar zekerheden achter de zichtbare wer
kelijkheid, in een wereld die de eigenlijke
werkelijkheid zou vormen die er echt toe
doet. Plato sprak over de eeuwige ideeën
in een bovenzinnelijke wereld. Ook in onze
tijd dringt zich de ervaring van voortdurende
verandering en beweging op. Het enige dat
constant lijkt, is dat alles voortdurend ver
andert. Toch is dat niet alles wat over onze
wereld is te zeggen. Ook voor onze tijd geldt
dat er bepaalde 'constanten', bepaalde blij
vende waarden en principes zijn die we zou
den moeten respecteren, willen we temidden
van alle veranderingen een positie bepalen
waarin het leven menselijk blijft. Deze alge
mene bespiegelingen kwamen bij me op toen
ik met ter voorbereiding op deze bijdrage
realiseerde dat zich de afgelopen paar weken
weer diverse ontwikkelingen hebben voorge
daan op het terrein van de gezondheidszorg
en de medische ethiek. Ik loop kort enkele
van die ontwikkelingen langs.
De vorige keer schreef ik over een onder
zoek dat wij verricht hebben in het kader van
de evaluatie van de abortuswet. We deden dat
ondermeer toekomen aan de staatssecretaris
van WVC, mw. C. Ross-van Dorp die dit in
portefeuille heeft.
Het standpunt van het kabinet, door haar
voorbereid, bevat elementen die ook in onze
aanbevelingen zaten - al is een oorzakelijk
verband niet aan te tonen en ook niet het
belangrijkste. We constateren dat de bedenk
tijd van 5 dagen in de kabinetsvoorstellen
gehandhaafd blijft. Men wil die beraadter-
mijn juist nadrukkelijker inhoud geven door
de ongewenst zwangere vrouw te laten wij
zen op alternatieven voor abortus en haar te
helpen daarvan gebruik te maken. Daarom
wil men ook voor abortusartsen een protocol
laten opstellen om de begeleiding en advise
ring te behoeden voor nalatigheden en blinde
vlekken. Dat lijkt ons heel zinnig. Wij hadden
bepleit dat een dergelijk protocol (ook) voor
de huisartsen wordt opgesteld. Tweederde
van alle vrouwen die bij een abortuskliniek
komen, zijn eerst bij de huisarts geweest.
Het lijkt ons van belang dat juist in die eerste
fase van de besluitvorming de opvang en het
aanbod van alternatieven heel wezenlijk zijn.
We wachten in spanning af wat de Tweede
Kamer over dit onderwerp te melden heeft.
Ook op een ander terrein trapt staatsse
cretaris Ross voorzichtig op de rem, althans
vergeleken met overheersende meningen in
het adviescircuit van de overheid. Zoals ik
in februari schreef, stelde de Gezondheids
raad voor om toe te staan dat embryo's, tot
stand gebracht in de reageerbuis, geselec
teerd mogen worden op bepaalde geneti
sche kenmerken die het na de geboorte tot
een geschikte donor maken van een oudere.
zieke broer of zus. Selectie dus in het belang
van een ander. Ik wees toen op de ethische
bezwaren. Op 11 mei jl. werd bekend dat de
staatssecretaris in haar brief aan de Tweede
Kamer meedeelde niet geheel mee te gaan
met het advies van de Gezondheidsraad.
Selectie van een embryo voor implantatie
wil de staatssecretaris alleen toestaan in die
gevallen waarin dat embryo, en dus het kind
dat eruit kan groeien, zelf ook een risico heeft
op een erfelijke ziekte. Het komt dan neer op
een vroege vorm van prenatale diagnostiek,
waarbij embryo's met een erfelijke aandoe
ning niet ingebracht worden in de baarmoe
der, maar vernietigd worden. Op die manier
wordt voorkomen dat een kind geboren
wordt met de aandoening waarvoor de ouders
'aanleg' hebben. Er mag dus geen selectie
van embryo's plaatsvinden uitsluitend op
geschiktheid als donor voor een ander zonder
dat het kind zelf er enig medisch voordeel bij
heeft. De staatssecretaris trapt dus voorzich
tig op de rem door een selectie in het belang
van anderen, die de Gezondheidsraad moge
lijk wilde maken, niet toe te staan. Voor
zichtig, omdat tegen hetgeen wel mag (en al
mocht) nog altijd ethische bewaren zijn aan
te voeren. Maar deze staatssecretaris durft
het opnieuw aan een ethisch problematisch
advies van de Gezondheidsraad niet over te
nemen en dat valt in haar te prijzen.
Nu wel het toch over embryo's hebben,
wil ik een bericht naar voren halen over het
Europese parlement. Dit heeft de mening uit
gesproken dat geen onderzoeksgeld van de
Europese Unie gebruikt mag worden voor
onderzoek naar het zogenaamde therapeuti
sche kloneren. (Hierover heb ik in deze krant
geschreven in februari jl.) Daarbij gaat het
om het tot stand brengen van kloonembryo's
ten behoeve van onderzoek naar de behande
ling van ziekten. Embryo's worden dus op een
ethische problematische manier 'gemaakt' en
vervolgens verbruikt in onderzoek, met het
oog op mogelijke behandelingen. En dat ter
wijl ethisch aanvaardbare alternatieven voor
handen zijn. Het Europarlement wil daarvoor
dus geen gemeenschapsgeld beschikbaar stel
len. Een belangrijk politiek argument is dat
dit soort onderzoek in verscheidene landen
van de EU is verboden en dat bij financiering
door de EU die landen dus indirect zouden
meebetalen aan onderzoek dat in eigen land
verboden is. Bij mijn weten is het binnen de
EU alleen in Engeland en in België (en moge
lijk in Finland) toegestaan. Hoe dan ook, dit
is een relatief gunstig besluit. Gunstig omdat
een ethisch verkeerd onderzoek niet finan
cieel gesteund (en daarmee gelegitimeerd)
wordt. Relatief omdat wel geld gestoken
kan worden in onderzoek met embryo's die
'over' zijn van behandelingen met reageer
buisbevruchting. Ook hier dus even pas op de
plaats in een toenemende ethische toegeef
lijkheid. Menselijkerwijze gesproken is nog
niet een echte keer in de ontwikkelingen te
verwachten. Maar tegelijkertijd: "veracht de
dag der kleine dingen niet."
Een laatste gebeurtenis waarop ik wil wij
zen, is een bericht in enkele kranten over een
brief van Stichting Down Syndroom aan de
eerdergenoemde staatssecretaris mw. Ross.
Deze brief schreven ze naar aanleiding van
een congres over prenatale screening naar
Down syndroom (DS). Daarbij gaat het om
onderzoek onder (alle) zwangeren naar het
Down Syndroom bij het ongeboren kind. Al
vele jaren kunnen zwangere vrouwen van 36
jaar of ouder prenatale diagnostiek (vrucht
waterpunctie) krijgen, waarbij nagegaan
wordt of het ongeboren kind een aandoe
ning heeft zoals DS of een neuralebuisdefect
(open rugje, waterhoofdje of geen grote her
senen), of eventueel nog andere aandoenin
gen waarop een verhoogd risico bestaat. De
kans op DS neemt toe naarmate de moeder
ouder is. DS is een over het geheel genomen
relatief veel voorkomende aangeboren aan
doening. Daarom wordt er wel voor gepleit
om alle zwangeren een test aan te bieden
naar die aandoening bij hun ongeboren kind.
Omdat een vruchtwaterpunctie een risico
heeft op een miskraam van ongeveer 0,5%,
wil men de screening in twee stappen uitvoe
ren. Eerst een bepaling waarmee men nagaat
of er een verhoogd risico is op een kind met
DS. Dit gaat met de 'triple test' of met 'nek-
plooimeting' van het ongeboren kind via een
echo. (We laten de technieken nu voor wat ze
zijn). Deze tests zijn voor de zwangerschap
ongevaarlijk. Als ze uitwijzen dat er een ver
hoogde kans is op DS (groter dan 1 op 200 of
250), dan wordt een vruchtwaterpunctie uit
gevoerd waarmee men vaststelt of het onge
boren kind inderdaad DS heeft. De meeste
ouders-in-spé bij wie DS ontdekt wordt,
laten het kind vervolgens aborteren. Het hele
screeningsprogramma wordt in feite opgezet
om ouders die keuze te geven. Duidelijk is
dat men dat doet omdat men van mening is
dat abortus in die gevallen gerechtvaardigd
of zelf aanbevelingswaardig is.
Daarmee heeft het bestuur van St. Down
Syndroom duidelijk moeite en daarom heeft
men, blijkens hun brief, moeite met die
screeningsprogramma's. Men verstaat die
als een signaal dat de samenleving vindt dat
hun kinderen er eigenlijk beter niet hadden
kunnen zijn. Dat vindt men onterecht ook in
het licht van de mogelijkheden die mensen
met DS vaak hebben. Ze blijken onder de
goede omstandigheden veel meer te kunnen
dan men vroeger voor mogelijk hield. De St.
Down Syndroom heeft veel gedaan voor de
emancipatie van mensen met DS. Met name
de oprichter ervan, de heer Erik de Graaf, zelf
vader van een inmiddels volwassen man met
DS, verdient daarvoor veel waardering. Ik
vind hun brief dan ook zeer terecht. Het zou
inderdaad goed zijn als het geld dat besteed
wordt aan de screeningsprogramma's die zijn
gericht op het doden van ongeborenen met
DS, gebruikt zou worden voor programma's
ten behoeve van de ontwikkeling en integra
tie van mensen met DS in de samenleving.
In het begin stelden we dat er niet alleen
verandering is in deze wereld, maar dat er
ook blijvende principes zijn. In de boven
genoemde discussies staat het principe van
de waardigheid en de beschermwaardigheid
van de mens centraal. Is dat afhankelijk van
eigenschappen en vermogens van een men
selijk wezen, dat daarmee als het ware zijn
beschermwaardigheid verdient? Of is die
waardigheid en beschermwaardigheid met
het menszijn gegeven, zodat ieder mens,
voor en na de geboorte, oud of jong, met of
zonder speciale beperkingen, etc, als mens
wordt beschermd en behandeld? In lijn met
de traditionele ethiek in de gezondheidszorg
houden wij vast aan dit laatste standpunt.
Daarmee zijn niet alle vragen beantwoord en
niet alle problemen in de zorg van tafel. Er
blijven heel moeilijke beslissingen over wat
wel en niet goed is om te doen voor bepaalde
mensen in bepaalde omstandigheden. Maar
er is een duidelijk uitgangspunt van waaruit
in de wisselende situaties met hun moeilijk
heden op ethisch verantwoorde wijze gehan
deld kan worden, zonder dat het leven van
mensen afhankelijk wordt van persoonlijke
inschattingen over de levenswaardigheid van
een ander mens.
OUDDORP - Hersteld Herv. Gem.
Dorpskerk: 9.30 en 18.30 uur ds. H. Las-
sche, v.m. bediening Heilig Avondmaal
en nam. nabetrachting Heilig Avondmaal.
Eben-Haëzer: 9.30 uur geen dienst en
18.30 uur ds. G. Meuleman, nabetrachting
Heilig Avondmaal - Herv. Gem. (PKN)
Locatie mfg Dorpstienden: 9.45 uur ds. J.
Willemsen en 18.00 uur ds. E. F. Vergunst,
Ridderkerk - Geref. Kerk (PKN) 10.00
uur ds. R H. Zaadstra en 18.30 uur de heer
C. B. van Beek-Ger. Gem. 9.30 en 18.30
clir. streeltblad op gereformeerde grondslag
voor de zuid-hollandse en Zeeuwse eilanden
is een uitgave van Uitgeversmaatscliappij
Eilanden Nieuws BV
Verschijning: dinsdag- en vrijdagavond
Tel. (0187)471020
Fax (0187)485736
Postbus 8, 3240 AA Middelharnis
Langeweg 13, Sommelsdijk
ADVERTENTIES EN ADMINISTRATIE:
tel.(0187)4710 20
e-mail: Algemeen@gebr-dewaal.com
(onder vermelding van 'adv' of 'adm')
tarief per mm 0,30:
contracttarieven op aanvraag
slultlngstermijn zakelijke advertenties:
maandag en donderdag 14.00 uur
sluitingstermijn overlijdensberichten:
dinsdag en vrijdag 8.30 uur
voor foutief geplaatste advertenties als
gevolg van onduidelijke advertentie
opdrachten of telefonisch opgegeven
advertenties kan de uitgeverij niet
aansprakelijk worden gesteld.
Advertentie-acquisitie:
A. J. van der Velden,
06-50448359
REDACTIE:
hoofdredacteur: J. Villerius,
tel. (0187)471022,
e-mail: J.Villerius@gebr-dewaal.com
Plaatsing van ingezonden berichten kan
zonder opgaaf van redenen
worden geweigerd.
ABONNEIMENTEN:
Per kwartaal 10.00
Per halfjaar 19.50
Per jaar €38,00
Abonnementen zijn bij vooruitbetaling
en worden automatisch verlengd.
Opzeggingen schriftelijk
vóór 30 november.
Wijzigingen graag twee weken voor deze
ingaan doorgeven.
REKENINGNUMMERS:
postbank 167930
rabobank Middelharnis 342001108
uur leesdienst - Doopsgezinde Gem. 9.30
uur de heer H. Groeneboer en 18.30 uur
ds. J. Smink.
GOEDEREEDE Herv. Gem. (PKN) 10.00
uur kand. R C. Zorge, Ouderkerk a/d IJs-
sel en 18.30 uur ds. A. W. van der Plas,
Waddinxveen Hersteld Herv. Gem.
9.00, 10.45, 17.00 en 18.45 uur ds. J. W.
van Estrik.
STELLEND AM - Herv. Gem. (PKN) 10.00
uur ds. G. H. Abma, Gouda en 17.00 uur
kand. L. Walhout, Kapelle - Geref. Kerk
(PKN) 10.00 uur de heer J. Kranendonk
en 18.30 uur ds. F. H. Zaadstra - Hersteld
Herv. Gem. 11.00 uur ds. K. J. Kaptein,
Sprang-Capelle en 18.30 uur ds. P. C.
Hoek, Sint Annaland.
MELISSANT - Hersteld Herv. Gem. 10.00
en 18.00 uur ds. P. Korteweg - Geref.
kerk (PKN) 9.30 uur ds. K. Smit - Ger.
Gem. 10.00 en 18.00 uur ds. R Blok
- Ger. Gem. in Ned. 10.00 en 18.00 uur
leesdienst.
DIRKSLAND - Herv. Gem. (PKN) 10.00
uur nog niet bekend en 18.00 uur ds. A.
van der Ploeg, Bruinisse - Ger. Gem.
10.00 en 18.00 uur leesdienst - Zieken
huis: 14.30 uur ds. G. van Meijeren.
HERKINGEN - Herv. Gem. (PKN) 10.00
uur ds. L. de Wit en 18.00 uur ds. J. Maas
- Hersteld Herv. Gem. 9.30 en 18.00 uur
ds. A. van Wijk, v.m. bediening Heilig
Avondmaal en nam. dankzegging Heilig
Avondmaal - Ger. Gem. 10.00 en 18.00
uur leesdienst.
SOMMELSDIJK-Herv.Gem.(PKN) 10.00
uur ds. K. Groenendijk, Brachem en 18.00
uur ds. R. W. van Mourik - Lukaskapel
HDG 10.30 uur ds. R Janse, Middelburg -
Exodus (PKN) 10.00 uur ds. R J. van der
Gaag - Remonstrantse Gem. 10.00 uur
ds. P. L. van Asselt - CAMA Gemeente
10.00 uur de heer K. van Holten.
MIDDELHARNIS - Herv. Gem. (PKN)
10.00 uur ds. R H. van Trigt, Ede, bedie
ning Heilig Avondmaal en 18.00 uur ds.
K. F. W. Borsje, Katwijk aan Zee, dank
zegging Heilig Avondmaal - Geref. Kerk
(PKN) 9.30 en 18.30 uur ds. L. J. Lingen
- Gen Gem. 9.30 en 18.00 uur ds. G. van
Manen - Chr. Geref. Kerk 9.30 en 18.00
uur kand. A. Hoekman - Geref. Kerk
(Vrijgemaakt) 9.30 uur ds. G. Meijer en
14.30 uur ds. B. van Zuijlekom - Her
steld Herv. Gem. 9.30 en 17.00 uur ds. C.
Gielen, v.m. bediening Heilig Avondmaal
en nam. dankzegging Heilig Avondmaal.
NIEUWE TONGE - Herv. Gem. (PKN)
9.30 uur ds. J. Maas, voorbereiding Heilig
Avondmaal en 18.00 uur ds. W. van Weel
den, Oud-Alblas - Hersteld Herv. Gem.
9.30 en 18.00 uur ds. B. A. Dubbeldam,
Gouda - Ger. Gem. 10.00 uur leesdienst
en 14.30 uur ds. G. van Manen.
OUDE TONGE - Herv. Gem. (PKN) 10.00
uur ds. M. M. van Campen. Rotterdam en
18.00 uur ds. L. de Wit - Ger. Gem. 10.00
en 18.00 uur leesdienst - Beréa Gemeente
10.00 uur de heer H. J. P. Scheermeijer
STAD aan 't HARINGVLIET - Herv.
Gem. (PKN) 10.00 uur kand, D, Wolters,
Nieuwerkerk a/d IJssel en 18.00 uur ds.
A. Schroten, Gouderak - Geref. Kerk
(PKN) 10.00 uur ds. A. van der Zwaag en
18.00 uur ds. J. Schep - Ger. Gem. 10.00
en 18.00 uur leesdienst.
DEN BOMMEL- Herv. Gem. (PKN) 10.00
uur ds. C. Doorneweerd en 18.00 uur
ds. H. van Ginkel, Goes - Geref. Kerk
(PKN) 10.00 uur ds. R C. Koster en 18.00
uur ds. J. H. Becker
OOLTGENSPLAAT - Herv. Gem. (PKN)
9.30 en 18.00 uur dr T. E. van Spanje
- Geref. Kerk (PKN) 9.30 uur ds. J. F.
Ezinga en 18.00 uur ds. A. S. Rienstra
- Ger. Gem. 9.30 en 18.00 uur leesdienst
- Hersteld Herv. Gem. 9.30 uur ds. H. J.
Boer, Nieuwe Tonge en 17.15 uur ds. W.
van Vlastuin, Katwijk aan Zee.
LANGSTRAAT-Herv. Gem. (PKN) 10.00
uur ds. L. D. Burger, Waddinxveen.
SOMMELSDIJK - Zondag 21 mei is er weer
een dienst van de interkerkelijke Jeugdkerk
G04REAL. De jeugdkerkdienst is er voor
alle jongeren vanaf 15 jaar. Thijs Tichelaar
zal spreken over het thema 'Hemelvaart'. De
band Unchained uit Tholen zal deze avond
de muzikale begeleiding verzorgen. Alle jon
geren zijn van harte uitgenodigd om aanwe
zig te zijn. Na de dienst is er gratis koffie en
fris om gezellig bij na te praten. De dienst
vangt aan om 20.00 uur, de zaal is open vanaf
19.30 uur De Jeugdkerk wordt gehouden in
Het Prieel van Recreatiecentrum De Staver te
Sommelsdijk. De toegang is gratis.
Iedereen kent de alledaagse betekenis
van het woord vermaning. Maar tiet woord
betekent ook iets anders. Een vermaning is
een geestelijke les of preek. Doopsgezinden
spreken ook van een vermaning als zij een
doopsgezind kerkgebouw bedoelen. Zo is er
in Amsterdam een Vermaning Noord en op
Texel staat een Doopsgezinde Vermaning. Die
kerk is trouwens een schuilkerk. Het zijn vaak
mooie kale kerken van baksteen en gietijzer
met een houten dak. Of helemaal van hout.
Het gebouw van de Vermaning Noordeinder,
in Noordeinde nabij Graft, is bijzonder. De
leer van de doopsgezinden, ook wel mennis-
ten (naar Menno Simonsz.) genoemd, werd
tijdens de Republiek hooguit gedoogd. In
de gereformeerde staatskerk werd gepreekt,
wat betekent dat er herderlijke vermaningen
werden gehouden. Boven de ingang van de
Vermaning in Giethoorn staat: 'Eén is uw
Meester en gij zijt allen broeders'. Vermaning
klinkt streng en orthodox, maar de doopsge
zinden zijn eerder 'bnks'georiënteerd en 'libe
raal', d.w.z. vrijzinnig. Dat brengt ons via een
omweg tot de protestantse godshuizen waar
iedere zondag van de kansel de boodschap
van redding en genade mag kbnken. Als het
goed is, horen de kerkgangers zondag aan
zondag een indringende vermaning over eeu
wig wel en eeuwig wee. Enige tijd geleden zat
ik onder het gehoor van een predikant wiens
naam enige verwantschap vertoont met het
werkwoord vermanen. Ook hij vermaande de
gereformeerde kerkgangers. Deze voorganger
is evenwel niet doopsgezind en preekt geheel
anders dan de doopsgezinden. Bij de naza
ten van de mennisten staat de leer niet hoog
aangeschreven. Bij deze voorganger wel. De
gereformeerde leer wel te verstaan. De 'over
eenkomst' zit echter niet alleen in het woord
vermaning, er is iets dat deze predikant en
de doopsgezinden verbindt. Het gereformeerd
protestantisme en de doopsgezinden zijn kin
deren van de Kerkhervorming en dat laat zien
dat de Reformatie geen uniforme ontwikke
ling was. Ook toen betekende veelkleurigheid
vaak pluriformiteit. Bij het woord vermaning
wordt een stukje kerkgeschiedenis ineens dui
delijk. Het ging en het gaat om het Woord,
maar vooral in de negentiende eeuw scheid
den de kerkelijke wegen. Het leidde tot een
veelkleurig kerkelijk landschap, inclusief
de ontwikkelingen die leidden tot tien keer
gereformeerd. Wie nu spreekt van vermanen,
bedoelt het ernstig toespreken van een kind
of van een volwassene. Predikanten hebben
op zondag een vermanend woord voor jong
en oud. Eilander wenst alle voorgangers Gods
zegen toe en wenst hen en hun gehoor vele
troostrijke vermaningen toe.
Vraag: wat hebben de restanten van Rem-
brandts krijtlijmpot, de noordbeuk van de
kerk te Leermens en een dode kerkuil inet
elkaar van doen? Het antwoord brengt me
in het schildersatelier van Henk Heh'nantel
in de Weem van Westeremden te Groningen.
Het zijn namelijk even zovele objecten van
de briljante creativiteit van Helmantel.
Enkele weken geleden was ik met mijn
vrouw in het Groningerland. Tengevolge van
enkele samenvallende omstandigheden. Het
was een prachtige dag. Vol van lentelicht,
getemperd lentelicht. En als dat licht dan nog
valt op het weidse en wijde groen van Gro
ningen - niet de stad, maar het land bedoel ik
- dan is er veel te genieten. Dat genot werd
nog completer toen we arriveerden in het
kleine maar sfeervolle Westeremden. Bijna
het hele dorp is gebouwd op de hoge wierde:
de 13e eeuwse Andreaskerk, de huizen erom
heen en, niet te vergeten, de schitterend her
bouwde Weem. Deze laatste is een middel
eeuwse, zeer karakteristieke boerderij, in de
jaren tachtig van de vorige eeuw herbouwd
tot in haar huidige staat. Daarin gevestigd:
Henk Helmantel met vrouw en gezin en met
zijn schilderijen.
We troffen het. We werden door de kunste
naar zelf verwelkomd en uitgenodigd om
zijn expositie te bekijken. Hoewel de ruimte
daarvoor eigenlijk gesloten was.
Ik acht me niet in staat om mijn indrukken
in woorden te vatten. Daar is dit eenvoudige
artikeltje ook niet voor Ik wil slechts een
boektitel noemen en daar naar verwijzen.
Want bij het weggaan lonkte een stapeltje
boeken. Met de merkwaardige titel 'Niet te
koopHet bevat een keuze uit de eigen col
lectie.
Ongetwijfeld kent u de schilderijen van Hel
mantel. De verstilde kerkinterieurs, die her
inneren aan een beroemde voorganger als
Pieter Saenredam. De absis te Bozum, de
kapittelzaal van Le Thoronet, de kooromgang
in Conques. En vele andere. Geen persoon
te ontdekken in die kerkruimten. De ramen
bieden ook geen blik naar buiten. Ze dienen
slechts om het licht te laten binnenvallen.
Maar hoe! De serene rust is bijna tastbaar
Naast zijn kerkinterieurs zijn er vooral de
stillevens. Composities waarin een aantal
voorwerpen, meestal op de tafel, is gerang
schikt. Opvallend is telkens de harmonieuze
vlakverdeling van het geheel. Maar vooral
wekt de minutieuze, ja zelfs perfecte manier
waarop de 'huid' van de voorwerpen is weer
gegeven, bewondering op. Pruimen, eieren,
schelpen, uien, glas, al dan niet Romeins
glas - onmiskenbaar! Ooit schreef de kun
stenaar zelf: "Een ei. dat vind ik zoiets gaafs.
die sporen en de manier waarop het liclit er
omheen kan spelen, 't Is ongrijpbaar bijna.
als voorwerp. Eindeloos mooi, en kijk, dat
soort gaaflieid..., dat zou ik willen overbren
gen in mijn schilderijen...
Een kleine proeve van het resultaat is dus
te zien in het fraaie boekje 'Niet te koop'.
Het wil een beeld geven van de sfeer en de
omgeving waarin Henk Helmantal schildert.
Eerst wordt iets getoond van hun bijzonde
re huis de Weem. Door hem en zijn vrouw
zelf herbouwd en opnieuw vorm gegeven.
Maar het grootste deel van het boek wordt
ingenomen door een weergave van (enkele
van) zijn schilderijen. Af en toe wordt inge
zoomd op een detail. Juist die uitsnijdingen
tonen zijn weei'galoze beheersing van de
techniek.
Tussen de afgedrukte kunst zijn gedichten
geplaatst die door Henk en zijn vrouw zelf
geselecteerd zijn. Ze laten iets merken van
hun oriëntatie op de God van de Bijbel, de
Schepper van wat leeft. U begrijpt: dit boek
is een aanrader Ondanks de titel is dit boek
wel te koop.
Laat ik hierbij nog vermelden de titel van de
expositie in de Weem van Westeremden tol
en met september 2006: 'Sporen van Rem
brandt. Hommage aan een groot meester'.
Getoond wordt een aantal bekende etsen
van Rembrandt en een serie schilderijen van
Henk Helmantel die direct met het werk van
Rembrandt verbonden zijn. Op vrijdag- en
zaterdagmiddag van 13.00 tot 17.00 uur In
juli en augustus ook op donderdagmiddag.
Groepen op afspraak.
N.a.v.: Henk Helmantel, Niet te koop. Een
keuze uit de eigen collectie. ISBN 90-
72736-41-9. Uitgeverij ArtRevisUed
te Marum (www.artrevisited.com
Ook online te bestellen, nummer U
241. Formaat: 20 x 20 cm. 60 pagi
na's. Prijs 17,50. Zie ook de site
www. helmantel, nl.
J.M.J. Kieviet
De heerA.J. Kastelein uit Goedereede toont één van de prachtige oude kaarten.
De club hoopt uiteraard het goede doel forse
MIDDELHARNIS - De Lionsclub
Goeree-Overflakkee zal op de veiling
in Hernesseroord op 27 mei a.s., aan
vang 13.30 uur, een zevental originele
kaarten van gebieden op Goeree-
Overflakkee uit het fameuze 'Kaart-
boek van Voorne' aanbieden. Daar
naast zullen ook twee kaarten van
Hellevoetsluis en het gebied rond het
'Quackjeswater' worden aangeboden.
De kaarten uit 1696 verkeren in optimale
staat en zijn in de periode van uitgifte van
de atlas ingekleurd. Daar ze nog nauwelijks
het daglicht hebben aanschouwd (de kaarten
zijn nooit ingelijst), zijn niet alleen de kleu
ren prachtig geconserveerd, maar is ook de
papierkwaliteit zeer goed.
Kaarten van deze kwaliteit worden zelden
meer aangeboden. Het aantal verzamelaars
stijgt en wie er eenmaal een heeft, wil er
geen afstand meer van doen. Toch zal de
Lionsclub, die met de opbrengst het Paul van
Hessenfonds en het atelier 'Kunstwereld' van
Hernesseroord steunt, de kaarten naar ver
wachting voor een alleszins redelijke prijs
inzetten.
steun te kunnen verienen, maar juicht het ook
toe als de kaarten op het eiland zouden kun
nen blijven: aan de wand bij bewoners van
het op de kaart afgebeelde gebied. Dat geeft
aan zo'n waardevaste investering - de prijs
zal naar verwachting sterk blijven stijgen
-een extra dimensie!
De kijkdagen voor de veiling zijn op 25 en 26
mei. Geveild worden:
Caarte van t West Nieuwe Lant
in We.n Voorne;
Caarte van de Heerlykheyt
van Melis Sant;
Caarte van de Polder van Rockxsenisse:
Caarte van de Polders van Onwaart
en Aerts Dyck Wal;
Caarte van de Polders van Out en Nieuw
Herekingen;
Caarte van de Oude Tonge in de
Heerlykheyt ende Lande van Grysoort;
Caarte van de Heerlykheyt ende
Lande van Grijs Oort;
Caarte van de Ambachts Heerlykheyt
van de Oude en Nieuwe Streuyt;
Caarte van de Sinte Cornells
Polder Anders de Quaq.
