Overdenking
Mee op reis naar Cyprus?
VAfc/ft uit
detaigfi
uit de
Heilige Schrift
Weer 1 1 activiteit
in Dirlisland
De Hoop Magazine
Radio over schulden
Oplialen oud papier
VERVOLGVERHAAL
EIIAI1DB1-I1IEUW5
HET
^KUkVENSTER
Blik op kerk ^^y
en samenleving tj
koggebroodsakkehij
GRAPEFRUIT
Extra Met Wie???
De Hemel heerst
Radio-uitzending Diriislandse
kerkdienst gewijzigd
Activiteiten van ANBO-
afdeling Oostflakkee
Oude-Tonge
•n^aiga-^rilogie deel 3
JOH. G. VEENHOF
PAGINA 5
VRIJDAG 23 SEPTEMBER 2005
- Prinsjesdag
- De IVoonrede
- Uitgelekt?
Deze regels worden geschreven aan de voor
avond van Prinsjesdag. Reeds jarenlang is het
een traditie dat op de derde dinsdag van sep
tember het parlementaire jaar wordt geopend.
Dat gebeurt onder andere met de rijtoer van
Hare Majesteit in de Gouden Koets door Den
Haag, en met het voorlezen van de Troon
rede, in aanwezigheid van de leden van de
Eerste en Tweede Kamer Daarna komt de
minister van financiën met zijn beroemde
miljoenennota. In grote lijnen staat daarin
hoeveel ieder ministerie in het komende jaar
te verteren heeft.
U zult het ook wel gelezen hebben, er is dit
jaar nogal wat over te doen geweest. We zijn
er al een beetje aan gewend dat vóór Prins
jesdag het een en ander bekend wordt. De
media zitten er bovenop en de cijfers komen
steeds vroeger naar buiten. Ook vorig jaar
lagen er dingen op straat die we eigenlijk pas
op de derde dinsdag van september mogen
weten... Het kabinet-Balkenende dacht dit
jaar: we zullen de media vóór zijn. En zo kon
het gebeuren dat verschillende dingen voor
de komende regeerperiode al een week of
drie geleden bekend waren! De Troonrede
en de miljoenennota bevatten op deze punten
weinig nieuws meer.
Toen ontstond er weer een ander probleem.
De derde dinsdag in september is toch de dag
waarop de plannen voor de komende regeer
periode worden bekend gemaakt? Welnu, als
de regering van tevoren alles bekend maakt,
heeft Prinsjesdag daii iiog wel enige zin? En
is het niet een belediging voor de Koningin
wanneer zij de Troonrede moet voorlezen,
waarvan de inhoud eigenlijk al bekend is?
Zo zie je maar dat het ook nooit goed is. Wan
neer de journalisten cijfers pubhceren, dan
hebben ze 'gelekt'. Het embargo geschonden
dat op de Troonrede en de miljoenennota
rust... Maar wanneer de regering, omdat zij
weet dat het toch naar buiten komt, van tevo
ren 'lekt', dan schreeuwen diezelfde media
dat zij haar boekje te buiten gaat.
Overigens heeft een peiling onder de bevol
king uitgewezen dat men niet graag Prinsjes
dag zou missen. Afgezien van het zakelijke
aspect van deze dag, is er ook een bepaalde
ceremonie waarvan we blijkbaar geen afstand
kunnen doen. De tocht van de Gouden Koets
door de residentie, met de nodige glamour en
glitter is toch een element van de monarchie
waarvoor de meeste Nederlanders nog warm
lopen... Er zijn mensen die vele jaren lang
de tocht naar Den Haag maken en er uren
staan voor over hebben om maar een glimp
van het hele gebeuren op te vangen... Noem
het desnoods een sprookje, maar niet alleen
kinderen houden blijkbaar van sprookjes...
Waarnemer
Deze vraag- en antwoordrubriek staat geheel ten dienste van de lezer die
er kostenloos gebruik van kan maken. Uw vragen op velerlei gebied kunt u
sturen aan: Redactie Eilanden-Nieuws, Postbus 8, 3240 AA Middelharnis,
met in de linkerbovenhoek 'Vragenrubriek' vermeld. De vragen worden
door deskundigen beantwoord en zullen binnen enkele weken na de inzen
ding compleet met antwoord in deze rubriek worden gepubliceerd.
fOHN
De afgelopen zomer waren we in de Alpen op
vakantie. In het weerbericht werd föhn voor
speld, wat is dit eigenlijk en waarom komt dit
bij ons niet voor?
Antwoord: In Nederland komt döordé géritf-
ge hoogteverschillen föhn vrijwel nooit voor.
In berggebieden komt föhn echter regelma
tig voor. Bij luchtstromingen dwars op een
gebergte stijgt de lucht aan de voorzijde, de
lucht koelt daarbij af en er vormt zich bewol
king en neerslag. Aan de achterzijde van
de bergen daalt de lucht weer en lossen de
wolken op en stijgt de temperatuur. Hierdoor
ontstaan grote temperatuurverschillen aan
beide zijden van een gebergte. Aan de warme
kant is er dan sprake van föhn.
Wat is eigenlijk het verschil tussen de lichte
en donkere soorten roggebrood, en hoe komt
het zwarte zo zoet?
Antwoord: Het verschil in kleur komt door
de korte of langere baktijd en het gebruik van
diverse soorten deeg. Brabants roggebrood
wordt in korte tijd gebakken uit half rogge
en half tarwebloem. Dat blijft daardoor licht
van kleur, in tegensteUing tot de producten
van zuiver roggemeel, dat immers grauwer
is dan tarwebloem. De zoete smaak dankt het
aan de omzetting van de zetmeel in suiker,
of bij sonmiige soorten door toevoeging van
stroop zoals het Friese en het Haagse zoete
roggebrood, die daardoor ook laxerend wer
ken. In Friesland wordt vaak oude rogge
geweekt en gekookt, alvorens het met 5 h
10% donkere stroop in ca. 18 uur gebakken
wordt. De Groningse boerinnen verwarmden
een deel van hun deeg in pannen en lieten
dat zo'n 13 uur in de oven. In Gelderland en
Overijssel gebruikt men veel fijn gemalen
rogge en ligt de baktijd meestal tussen de 10
en 14 uur. In Amsterdam kun je heel zwart
roggebrood kopen, dat 24 uur lang gebak
ken is. Die erg lange baktijden bij sommige
soorten worden veroorzaakt, omdat men bij
de bereiding daarvan heel weinig of liélemaal
geen gist gebruikt. -;
MSST MET HOUTRESTEN
Voor mijn groente- en bloementuin kan ik
paardenmest krijgen. Hierin zitten echter
zaagsel en fijne krullen. Is dit schadelijk?
Antwoord: Gebruik deze mest maar liever
niet op die manier. U zou door toediening
van verse paardenmest de tere planten ver
branden, omdat zich bij de snelle ontleding
door de grote hoeveelheid stikstof (te)veel
warmte ontwikkelt. Houtafval gaat eerst rot
ten in de grond en trekt dan allerlei schim
mels en insecten aan, er vormen zich pad
destoelen op en voor de bemesting is het
in die toestand van weinig waarde. U kunt
met de paardenmest wel een grote compost-
hoop gaan opzetten, maar dan moeten er veel
boombladeren en dgl. 'koude' meststoffen
doorheen gemengd worden.
Ik heb gehoord dat grapefruit een kruising is
van twee vruchten. Van welke?
Antwoord: vermoedelijk is grapefruit
ontstaan uit een spontane kruising van de
pompelmoes (een bittere citrusvrucht die
niet wordt verkocht) en de sinaasappel of
bittersinaasappel. Aangenomen wordt dat
naam 'grapefruit' (druivenvrucht) is ont
staan omdat de vruchten net zo dicht op
elkaar groeien als druiven (grapes in het
DIRKSLAND - De 1+1 dagen in de zomer
vakantie waren dit jaar weer een daverend
succes. Maar ook ieder voor- en najaar is er
een 1+1 activiteit in Dirksland. Enkele jaren
geleden was André Verhagen met de voor
stelling 'Jan Kalebas' in Dirksland. Ditmaal
is hij weer uitgenodigd. Op vrijdagavond 7
oktober 2005 komt hij met zijn programma
'Schaap gezocht' naar verenigingsgebouw
'Onder de Wiek' aan de Ring te Dirksland.
Al jaren geeft André Verhagen voorstellin
gen door het gehele land, waarbij hij door
middel van een poppentheater op creatieve
wijze het Evangelie wil uitdragen. De voor
stelling 'Schaap gezocht' gaat over vriend
schap met een kleine letter en Vriendschap
met een hoofdletter. Het verhaal gaat over
een herder en zijn schapen. Samen vrien
den zijn is makkelijker gezegd dan gedaan.
Een geintje uithalen loopt al gauw uit op een
pesterijtje, met alle nare gevolgen van dien.
Gelukkig is de Herder een echte vriend van
al zijn schapen en Hij laat ze zien wat het is
om samen vrienden te zijn. Deze voorstelling
is voor kinderen van 4 t/m 12 jaar. Kinderen
van 4 en 5 jaar worden alleen onder bege
leiding van een volwassene toegelaten. De
avond begint om 18.45 uur en duurt tot ca.
20.00 uur, de zaal gaat open om 18.30 uur
Toegangskaarten kosten 2,50 per stuk en
zijn in de voorverkoop vanaf 26 september
2005 verkrijgbaar bij: Mathilde Machielse,
Noord Spuidijk 32, Dnksland, tel. 602780,
en bij Marry Weenink, Beatrixlaan 8, Dirks
land, tel. 651817. 'Schaap gezocht' komt op
uitnodiging van de Hervormde gemeente van
Dirksland.
OUDDORP - In de uitzending van 28 sep
tember van De Hoop Magazine Radio wordt
het onderwerp 'schulden door een versla
ving' besproken. Aan het woord komt David
van Wessel, beleidsmedewerker bij Stichting
De Hoop. Hij vertelt onder andere over hoe
De Hoop haar cUënten met schulden helpt.
Verder komt Lammert Jan aan het woord.
Hij is cliënt bij De Hoop en heeft door zijn
gokverslaving een grote schuld opgebouwd.
In de rubriek 'Uw mening' wordt aan de
mensen op süraat de volgende stelling voor
gelegd: 'Gokautomaten horen alléén thuis
in het casino'. De Hoop Magazine Radio is
iedere woensdag tussen 21.00 en 22.00 uur
te beluisteren op Radio Goeree Lokaal via
105.6 FM.
De Hoop Magazine Radio wordt verzorgd
door Stichting Vrienden van De Hoop uit
Dordrecht in samenwerking met Stichting De
Hoop, het centrum voor evangelische versla
vingszorg en hulpverlening in Dordrecht.
Het programma wordt herhaald op zaterdag 1
oktober tussen 11.00 en 12.00 uur. '-■,
--------------------------------------------------j. 1 .^f^i V,
Het Christelijk Gemengd Koor 'Sursum Cor-
da' uit Dirksland bestaat op 1 oktober 75 jaar.
In die 75 jaar is natuurUjk het een en ander
gebeurd waarover veel te vertellen is. Leen-
tje Grootenboer, Hans Bestman en de dirigent
van het koor Johan van Broekhoven gaan naar
de studio van Radio Rakkee in Dirksland om
daarover te praten. Niet alleen het verleden
komt voorbij, maar er wordt ook over de toe
komst nagedacht. In een extra uitzenden van
het radioprogramma 'Met Wie???' op Radio
Flakee, op dinsdag 27 september tussen 17.00
en 18.(X) uur, kunt u hiernaar luisteren. De pre
sentatie is in handen van Carla Hersbach. De
herhaling is op woensdag 28 september van
17.00 tot 18.00 uur en op donderdag 29 sep
tember van 12.00 tot 13.00 uur.
Engels). Het vruchtvlees is witgeel, roze
of roodachtig en bevat vaak enkele pitten,
de geur is aromatisch en de smaak is meer
(witte grapefruit) of minder (rode grape
fruit) zoetzuur.
HANGENDE KOMKOMMER
Waarom worden groene komkommers aan
touwen gekweekt?
Antwoord: Omdat ze een lichte of gele streep
krijgt op de plaats waar ze de grond raakt als
de vrucht liggende geteeld wordt.
(Daniël 4:19-34 en Filippenzen 2:1-8)
Als God willen zijn
Jongeren (en ouderen) die achter de compu
ter zitten, kennen ze wel: spelletjes (games)
waarin je je eigen wereld kunt scheppen. Je
kunt een werelddeel inrichten met bewegende
mannetjes en vrouwtjes; dieren. Tegenstan
ders. Je kunt steden bouwen en wegen aaii-
leggen en havens en kerken. Alles met een
enkele druk op de knop. Leuk om te doen. En
mooi om te zien.
Zulke spellen worden in computerbladen
aangeduid als god-games. Inamers, je hebt
als speler alles onder controle en je kunt de
dingen naar je hand zetten. Blijkbaar spelen
deze games in op een diepgeworteld men
selijk veriangen om alles in je greep te heb
ben.
Bij Nebukadnessar de koning van Babel is
echter geen sprake van een god-game; het
is geen spelletje bij hem, maar grote ernst.
Hij wil alles in zijn greep hebben en hij hééft
alles in zijn greep. Althans daar lijkt het op.
Op een dag loopt Nebukadnessar over het
dak van zijn koninklijke paleis, en op dat
moment wordt hij overweldigd door zijn
eigen macht en kunnen. Van eerbied staat hij
stil voor zijn eigen spiegelbeeld. En hij zegt:
"Is dit niet het grote Babel dat ik gebouwd
heb? Het grote Babel dat ik gebouwd heb tot
een konirüdijk verblijf, door de sterkte van
mijn macht en ter ere van mijn heerlijkheid!?
Voor Nebukadnessar is het duidelijk. Hij is
zelf een god geworden. De hoofdpersoon in
zijn eigen boek. De koning wordt beheerst
door duivelse trots.
Het oordeel
Echter.de koning heeft dit nog niet gezegd
- de woorden zijn nog in zijn mond - of er
klinkt nog een andere stem. Een stem uit de
hemel. Die zegt: "U, o koning Nebukadnes
sar wordt gezegd: Het koniiikrijk is van u
gegaan. Men zal u uit de mensengemeen
schap verstoten; met de dieren op het veld
zult u leven; en als een rund zal men u gras
te eten geven. Zo zullen er zeven tijden over
u voorbijgaan, totdat u bekent dat de Aller
hoogste over de koninkrijken van de mensen
heerschappij heeft, en dat Hij het koning
schap geeft aan wie Hij wil."
En zo geschiedt het. Nebukadnessar, hij wórdt
uit de mensengemeenschap verstoten. En hij
krijgt een plek tussen de dieren. En net als
de runderen eet hij gras en de dauw bevoch
tigt zijn Ujf. Zijn haar groeit zo lang als de
veren van een adelaar en zijn nagels lijken
nog het meest op de nagels van een vogel.
"Verstandsverbijstering" zeggen de mensen.
Onze koning is krankzinnig geworden. Maar
dat was Nebukadnessar natuuriijk al een hele
tijd. Nu moet hij het hoofd buigen, zoals een
rund zijn kop buigt op zoek naar voedsel.
De moraal van het verhaal
Ja, en de moraal van dit verhaal is... hoog
moed komt voor de val. Wie hoog staat, kan
diep vallen. Wie het hoog in de bol heeft
die... Zo kunnen we inderdaad dit gedeelte
lezen. En je ziet managers voor je van multi
nationals die ineens het veld moesten ruimen.
Er zijn de foto's van Saddam Hoessein, die
met een baard van vijf maanden verwilderd
onder de grond zat. En dan hebben we hier
nog een ander geval, de bekende Nebukad
nessar, grasetend tussen de koeien.
Zo'n reactie maakt het echter allemaal wel
erg gemakkeUjk en eendimensionaal. Als
lezer sta je dan comfortabel aan de zijlijn.
Als toeschouwer. "Zie je wel. dat komt er
nou van: hoogmoed komt voor de val! Ik heb
het altijd al gezegd!" Maar zo slaan we de
plank mis. In Nebukadnessar gaat het om
meer Het gaat om de Babylonische mens die
vernederd wordt. En die Babylonische mens
is heel dichtbij. Misschien wel dichterbij dan
wij waar willen hebben.
Babelcultuur
Onze West-Europese cultuur wordt ook wel
aangeduid als Babelcultuur Een cultuur
waarin de mens helemaal in het middelpunt
staat. En waarin de zelfzucht wordt aange
prezen. In bepaalde vormen herkennen we
de kwalijke kanten van zo'n benadering nog
wel. Denk aan de zelfverrijking van hoog-
geplaatsten. Denk aan president Mugabe van
Zimbabwe, die met idealistische bedoelingen
aan de macht kwam en een politiestaat heeft
gevestigd.
Maar het klimaat van hoogmoed en overmoed
werkt ook door Het begrip 'macht' wordt als
grondslag in onze samenleving steeds meer
geaccepteerd. Mensen laten zich onbekom
merd portretteren temidden van hun fabel
achtige rijkdommen of immense prestaties.
De TV-sterren worden op de voet gevolgd.
Onze samenleving blijkt gevoelig voor patse
righeid. Het gaat er om de ander te impone
ren. Het nieuwe hoofdkantoor moet genoeg
indruk maken. En zo gaat het ook in de mode.
Zelfs in de kerk kan je vatbaar raken voor de
macht van het getal.
Allemaal variaties op het thema van Nebu
kadnessar: het grote Babel dat ik gebouwd
heb. Allemaal variaties op de hoogmoed van
de Babylonische mens.
Alledaagse hoogmoed
Wanneer de apostel Paulus in zijn brief aan
Filippi (hoofdstuk 2) schrijft over de weg van
Christus Jezus in de diepte - de vernedering,
het kruis, de dood - dan zit daar een opvallen
de kant aan. Paulus schrijft die indringende
woorden namelijk niet tegen de achtergrond
van figuren als Nebukadnessar of Saddam
Hoessein en evenmin tegen de achtergrond
van het megalomane Romeinse rijk. De apos
tel analyseert hoogmoed als: twist en ijdel
heid. Datje als mens alleen je eigen belangen
aan het behartigen bent. Datje niet let op het
geen van een ander is.
Hoogmoed is dus niet altijd zo opzichtig als
in Daniël 4. Hoogmoed en zelfzucht raken
aan het alledaagse. Het is het kwaad dat ik
acceptabel vind omdat het helemaal met het
leven verweven is. Dat ik de minste niet wil
zijn. Dat ik alle ruimte op eis. Dat alles om
mij draait.
De goede verhouding
Op zichzelf zijn woorden als macht en men
selijke grootheid geen verboden woorden in
de bijbel. In de Psalmen (bijv. Psalm 8) wordt
de mens bezongen als 'bijna goddelijk"; hij is
gekroond met eer en heerlijkheid. Geroepen
om de schepping te beheren en te bewaren.
Hooggeplaatst! Maar dan wél binnen het
raam van de eer van God.
Niet de naam van de mens maar de Naam
van God moet klinken. Hoe heerlijk o Heere,
onze Heere, is Uw Naam op de ganse aarde!
Zó ben je als mens op je plek. En zo is ook de
menselijkheid gewaarborgd.
Maar wanneer de mens zich gaat verzetten
tegen God, dan is Leiden in last. Als de mens
zichzelf als een god gaat beschouwen dan
raken we verzeild in Babylonische toestan
den. Dan wordt de macht doel in zichzelf.
Dan is er geen ruimte meer voor God, geen
ruimte meer voor de ander Dan wordt de
schepping met voeten getreden.
De hemel heerst
In Daniël 4 lezen we hoe God daarmee afre
kent. Hij die in de hemel woont, lacht daarom
(Psalm 2), om al die dikdoenerij. Nebukad
nessar, de meester van het universum, krijgt
een plaats bij de dieren. Hij wordt terugge
zet op beneden-menselijk niveau. Ontluis
tering is zijn deel. En zijn hoogmoed wordt
gebroken. De Heere weerstaat de hovaardige
maar de nederige geeft Hij genade - staat er
geschreven.
Wat Nebukadnessar ook gedacht en gezegd
heeft: God laat hier merken dat Hij het is die
regeert. De Babylonische mens valt onder het
oordeel. De hemel heerst.
ds. G. van Meijeren, Dirksland
De wekelijkse uitzending van de zondag
avonddienst van de Hervormde Gemeente te
Dirksland via Radio Flakkee zal deze week
vanaf 17.00 uur te beluisteren zijn. Vanwege
opening van het winterwerk is de aanvangs
tijd verplaatst van 18.00 uur naar 17.00 uur.
Radio Flakkee zal haar programmering aan
deze éémnalige wijziging aanpassen.
OOSTFLAKKEE - ANBO-afdeling Oost
flakkee organiseert zaterdag 1 oktober voor
iedereen een bingoavond met mooie prij
zen, koffieronden en geldprijzen, dit ter ere
van het 50 jarig jubileum van de ANBO. De
avond wordt gehouden in m.f.g. 'Grutters
wei' en vangt aan om 20.00 uur. De zaal gaat
open om 19.00 uur
Op dinsdag 11 oktober, eveneens in de 'Grut
terswei' (zaal C), organiseert de ANBO-afde
ling een koffieochtend, aanvang 9.30 uur, in
zaal C. Deze keer zal een herfststukje worden
gemaakt. Auperlé bloemen verzorgd de och
tend. Wie niet mee wil doen aan de workshop
is toch welkom.
De entree voor deze morgen bedraagt 10;
wie niet aan de wokshop deelneemt, betaalt
2,00. Opgeven vóór 3 oktober a.s. bij Cor-
rie. tel.: 641476. Voor vervoer kan worden
gebeld naar Nel, tel.: 641902.
In het voorjaar 2006, in de meivakantie van
vrijdag 28 april tot en met vrijdag 5 mei, zal
0.1.V. ds. L J. Lingen te Middelharnis een 8-
daagse reis naar Cyprus worden gemaakt,
met als thema 'in de voetsporen van Saulus/
Paulus, Barnabas en (Johannes) Marcus'.
Cyprus is het meest oostelijk gelegen eiland
in de Middellandse zee. De prachtige natuur
en het benijdenswaardige klimaat maken het
tot een geliefd oord. Cyprus is een mix van
het Oude Oosten, Klassieke Griekenland en
Modem Engeland (het verkeer rijdt links).
Daarnaast kan het eiland bogen op een zeer
rijk cultureel erfgoed. Opgravingen gaan terug
tot 7000 voor Christus. En dat niet alleen: bij
bels gezien is Cyprus zeer interessant. Het
waren immers Cyprioten die voor het eerst
het evangelie verkondigden aan de niet-Joden
(HandeUngen 1119-20). Het eiland werd ook
bezocht tijdens de eerste zendingsreis van
de apostelen Paulus, Barnabas en de latere
evangeUst (Johannes) Marcus (Handelingen
13:4-12). Ze kwamen aan in het oostelijke
Salamis en vertrokken vanuit het westelijke
Paphos. Barnabas, afkomstig van Cyprus, is
er ook gestorven. En volgens oude traditie is
Lazarus, de vriend van Jezus, eveneens op
het eiland geweest. Zijn tombe is te vinden in
Lamaca. Boeiend is dat het vroege Oosterse
Christendom zichtbaar is in de vele kloosters,
kerken en opgravingen. Behalve de Grieks-
Orthodoxe Kerk, getuigt ook de Armeens-
Orthodoxe Kerk en de bijzondere Maroni
tische Kerk - afkomstig uit Libanon - van
oud-christelijke aanwezigheid. Verder is het
eiland de geboorteplek van de liefdesgodin
Aphrodite. Deze reis biedt de mogelijkheid
met dit alles kennis te maken. Het zal een vrij
ontspannen reis zijn omdat de afstanden niet
groot zijn - Cyprus is éénderde van Neder
land - en het verkeer is er niet druk. Vanuit
twee locaties worden trips gemaakt. Zowel
het Turkse als het Griekse deel van Cyprus
worden bezocht. Een leerzaam, geloofsver-
diepend en aangenaam verblijf op een veilig
eiland met een vriendelijke bevolking.
Iedereen die geïnteresseerd is, is welkom
op een informatieavond op dinsdag 27 sep
tember om 20.00 uur in de Emmaüskerk te
Middelharnis, Kon Julianalaan 64. Meer info
is ook verkrijgbaar bij ds. L.J. Lingen, tel.:
0187-482944. Ook kunt u kijken op web
site www.gk-middelhamis.nl bij predikant/
reizen; De folder van de reis is daar ook te
downloaden.
Morgen, zaterdag, 24 september, zal in heel
Oude-Tonge het oud papier weer worden
opgehaald. Wilt u het papier vóór 9.00 uur
duidelijk zichtbaar langs de weg zetten. De
opbrengst is bestemd voor het restauratie
fonds van de Hervormde gemeente.
-9-
'Maar ik sta tegenover bepaalde dingen anders dan
jij, die hier ergens in de rimboe een huis gaat bou
wen en daar met haar zit te tortelen als een paar
duiven. Later zullen er kindertjes komen en jullie
zijn gelukkig. Maar ik, ik kan dat niet, ik ben een
heel ander mens Franz; jij weet dat beter als geen
ander. Kun jij je voorstellen dat ik met moeder de
vrouw iedere nacht op de kachel kruip en dat ik met
een stel kinders achter me aan, door het dorp loop
te wandelen? Kerel, ik zou me geen raad weten. Ik
had..., ik zou...'
'Dat zou jij heel goed kunnen', interrumpeerde
Franz.
'Wait!'
'Natuurlijk. Zoiets is toch heel normaal.'
Karl schudde vermoeid zijn hoofd.
'Franz, jongen, wat vergis jij je.'
'Ik geloof dat jij jezelf altijd bedrogen hebt, Karl.'
Ze spraken Duits en Filja die er geen woord van
verstond begreep, dat ze het over hun verdere vlucht
hadden. Hij hield echter het gezicht van Valeria in
de gaten waarvan de>uitdrukking hem zo'n beetje in
staat stelde om de gevoelens van de twee mannen
te peilen. De figuur van Karl-Heinz boezemde hem
ontzag in; en waimeer het gesprek volgens hem een
beetje te fel ging worden, verwachtte hij dat Karl de
andere man tegen de grond zou slaan.
'Wat zeggen ze?' vroeg hij aan Valeria.
'Ze overleggen wat ze moeten doen: hier ergens
blijven of toch proberen te vluchten.'
'Zustertje, zeg hun dat in het schiereiland Anadyr
raketten staan en dat het er wemelt van politietroe-
pen. Er komt nog geen luis dat gebied binnen. Wat
denk je wel, vlak in het gezicht van Amerika, dat ze
daar stommetje spelen? Daar worden geen vragen
gesteld; daar wordt meteen geschoten.'
Karl gaf zich nog niet gewonnen: 'Ik zal de kat uit
de boom kijken en mijn kans wagen, zodra die er is.
Je weet wel dat deze jongen geen onnodige risico's
wil lopen en dat hij altijd zijn koppie heeft gebruikt.
Karl-Heinz zal geen domme dingen doen. Ik zal dit
land verlaten als daar een kans voor is en reken erop
dat ik m'n best zal doen om die kans te zoeken.'
'Maar los daarvan staat, dat we op heel korte ter
mijn zullen moeten weten wat we doen. De winter
is op komst en wij moeten ergens onder dak zien te
komen en ook nog voldoende voedsel voor die tijd
zien te krijgen. Jullie kunnen nu wel drukte maken
over iets wat misschien over enkele jaren pas aan
de orde komt, maar vooreerst moeten we hier een
Siberische winter zien te overleven.'
'Dat is vrouwenlogica', smaalde Franz die zijn meis
je glimlachend aankeek.
'Jullie maken problemen die er nog lang niet zijn.
Laten we Filja vragen of hij ons aan een plekje kan
helpen waar we overwinteren kunnen.'
Toen aan Filja dat onderwerp werd voorgelegd, was
die er wel een beetje verlegen mee, al had hij dat
zien aankomen.
'Ik woon in een dorpje, hier nogal ver vandaan.
De mensen hebben zich om verschillende redenen
teruggetrokken en houden niet zo erg van vreem
den. Als ik met jullie daar aankom, wéét ik niet hoe
die ontvangst zal zijn.'
'Misschien kun je ons wel helpen aan brandstof
voor onze boot en zoeken we wel ergens een ander
plaatsje.'
FUja schudde nadenkend zijn hoofd.
'Deze hut is niet geschikt om te overwinteren. Het
gaat hier zestig of meer graden vriezen en al zou
den jullie de hele dag op de oven blijven liggen, dan
nog was het niet uit te houden. Vergeet niet, dat
je soms weken achtereen niet naar buiten komt als
de sneeuwstormen uit de IJszee de taiga teisteren,
dan moet een mens wat om handen hebben; anders
vlieg je elkaar in de haren. Nee, een hut moet veel
ruimte hebben, banken erin en een grote tafel waar
op allerhande werk kan worden uitgevoerd. Verder
heb je een opslagplaats voor brandhout nodig die
vanuit de hut rechtstreeks is te bereiken. Hier heb
ik niets, geen brandhout, geen zout en geen krui
den.'
Filja schudde zijn hoofd: 'Nee vrienden, het zou
zelfmoord zijn; het kan niet!'
'Ja, maar dan zul je ons moeten meenemen naar
je dorp of we moeten zien dat we nog voldoende
brandhout bij elkaar krijgen voor de winter invalt",
drong Valeria aan.
Ach, m'n gouden zonnetje, geloof mij, het gaat niet.
Over enkele weken is het winter en dan moet alles
klaar zijn. Hoe krijg je voldoende droog brandhout?
Dat kan niet en ook het andere is niet meer voor
elkaar te krijgen. Voor mij is het tijd om te vertrek
ken, want als het winter wordt wil ik thuis zijn. Met
een paar dagen kan de rivier bevroren zijn en dan is
er ook voor mij geen redden meer aan. Voor jullie
die de taiga niet kent, zal het helemaal hopeloos
zijn.'
Ze bleven er lang over praten en het resultaat was
dat ze met Filja zouden meegaan naar Lovsk.
Het werd trouwens de hoogste tijd. Toen ze de vol
gende morgen buiten kwamen, was er duidelijk een
kentering in de weersomstandigheden merkbaar.
De prachtige herfstkleuren hadden ineens hun
glans verloren; alles zag er grauw en mistroostig
uit. Er was geen hemel meer; alles scheen in een
muiskleurig waas te zijn opgelost. De toppen van
de lariksen waren nog maar nauwelijks te zien en de
poolwjnd prikte hen fijntjes in het gelaat.
'We moeten opschieten', zei Filja gejaagd en zijn
gezicht stond ernstig.
'Dit zijn de voorboden van de sneeuwstormen die
spoedig zullen komen. Vandaag nog vertrekken
wij!'
Franz en Karl-Heinz sleepten de spullen van Fil
ja in de boot, terwijl die de motor nog eens extra
nakeek.
Voor ze vertrokken haalde Filja een bundel droge
berkebast uit zijn schuur en stopte die met een aan
tal blokken in de oven. In de vuurmond legde hij
een doosje lucifers, met een lucifer klaar op het
doosje, direct voor gebruik gereed.
'Wat doe je daar nou?' grinnikte Karl, die dacht dat
Filja hier iets deed wat met een of ander Siberisch
bijgeloof te maken had.
'Dit', zei Filja ernstig, 'kan misschien een mensen
leven redden.'
'Een mensenleven redden?'
'Ja.'
'Hoe kan dat dan?'
'Het komt namelijk weleens voor, al is dat heel zel
den, dat een jager verdwaald raakt in een sneeuw
storm, of door de winter wordt overvallen en daarbij
ver van zijn hut afdwaalt. Dan zoekt hij zijn heil in
de hut van een ander. Vaak zijn deze mensen er zeer
slecht aan toe en aan het eind van hun krachten.
Deze lucifer die hier klaar ligt, kan hem misschien
het leven redden. Als zo'n man eerst nog hout moet
zoeken om de oven aan te maken, is het veelal te
laat. Nu strijkt hij de lucifer aan en steekt de berke
bast in brand.
(wordt vervolgd)
