Goree en Goeree ontmoeten elkaar
in tentoonstelling 'Over en Weer'
Culturele dag Stadje Droag Brood
V/ucAt uit
de taiga
EiyunDBi-niEuws
VERVOLGVERHAAL
"Cultuur van het verleden wordt met de kunst van het heden verbonden"
Historicus
Reunion
In Watersnoodmuseum:
Foto-expositie 'Koninl(lijl( Huis
en de Watersnoodramp'
Wim Weeda in 'Uit de Kunst'
Griend sleept Hendrilt II binnen
'Bouwvakkers' gevraagd voor
Doe-dag Hervormde gemeente
Dienst voor anders begaafden
•3fa.iga.-<rilogie cLeel 3
JOH. G. VEENHOF
'SSi.
PAGINA 5
DINSDAG 30 AUGUSTUS 2005
Afrikaanse en Stellendamse muzikanten ontmoeten elkaar.
GOEDEREEDE - Het was bekend:
voor de kust van West-Afrika, bij
Senegal, ligt het eiland Goree. Een
eiland dat naast de naam, ook de vorm
van de Kop van Goeree draagt. Deze
opvallende vergelijking was reden
voor de gemeente Goedereede om in
samenwerking met de Kunststichting
Goedereede een expositie te organise
ren, waar zowel Goereese als Gorée-
se kunstenaars 'Over en Weer' hun
kunstwerken tonen.
Tekst en foto's: Adri van der Laan
'Over en Weer' is de naam van de tentoon
stelling die tot en met 25 oktober te zien zal
zijn in het gemeentehuis van Goedereede.
'Óver en Weer', een toepösselijke naam voor
deze gezamenlijke expositie. Op de ope
ningsbijeenkomst in de nieuwe hal van het
gemeentehuis werd het thema nog op andere
wijze gesymboliseerd. Zo was burgemeester
Van de Velde heel blij dat ze haar ambtge
noot uit Goree mocht verwelkomen, De Afri
kaanse burgemeester was, samen met zijn
vrouw en een gezelschap muzikanten, uit
Afrika naar Goedereede gekomen. Mevrouw
Van de Velde verklaarde trots te zijn op het
resultaat wat op de tentoonstelling is bereikt.
Ter gelegenheid van de opening van de expo
sitie overhandigde ze haar Goréese collega
een schilderij van de hand van de Goereese
kunstenaar Matthijs Mijnders, met een fraai
uitzicht op het oude centrum van Goeder
eede. Ook de Goréese burgemeester bleek
niet met lege handen naar Goedereede te zijn
gekomen. Hij overhandigde op zijn beurt een
luchtfoto van 'zijn' eiland, waarop duidelijk
de overeenkomsten zichtbaar zijn tussen de
Kop van Goeree en het eiland Goree.
Voor een lezing tijdens de openingsbijeen
komst was dr. Lodewijk Wagenaar uitgeno
digd. Hij is historicus en conservator van
het Amsterdams Historisch Museum. 'Niets
is zo ver als lang geleden' was de titel van
zijn lezing, waarin hij de historische banden
beschreef tussen Goree en Goeree. Hij nam
het gezelschap mee terug naar de tijd dat in
de 16e eeuw dat de Rotterdamse haven nog
geen directe verbinding met de zee had. De
schepen van en naar Rotterdam moesten
kiezen tussen het Haringvliet en het Brou-
wershavensche Gat. De schepen die via het
Haringvliet naar de zee gingen, kwamen
terecht bij het eilandje Goeree. Dat was een
'goede rede' om te wachten op een gunstige
wind. Goedereede was voor de scheepvaart
een belangrijke plaats, zonder dat het in het
rijtje van de grote handelssteden thuishoorde.
"Goedereede lag wel dicht bij de 'navel' van
Nederland en dat was Den Briel". Wagenaar
beschreef de opbloei van de Nederlandse
handel. Hij wees erop dat Nederlanders al
vroeg in Brazilië handel dreven, want Brazi
lië was interessant: "want daar lag het witte
goud - suiker - op ons te wachten". De suiker
moest van suikerplantages komen en Spaanse
handelaren vingen mensen in Afrika om ver
volgens te verkopen op plantages. Ondanks
dat de Nederlanders aanvankelijk aarzelden
om in de slavenhandel te gaan, sloeg de
balans om in het tegendeel van de inwoners
van Afrika. Het eiland Goree was inmiddels
onder Hollands beheer gekomen en was een
belangrijke schakel in de slavenhandel.
Wagenaar noemde het een wonder dat nu de
banden tussen Goeree en Goree weer zijn
aangetrokken en dat tijdens de Kunstdagen
weer kunstenaars van beide eilanden elkaar
ontmoeten.
Kunstwethouder Van Oosterom sprak de gas
ten - deels in het Frans - toe. Hij sprak van
een 'Reunion', een ontmoeting van verschil
lende culturen rondom de kunst, tijdens de
tentoonstelling en rondom de Kunstdagen.
Van Oosterom was blij dat de tentoonstel
ling binnen het gemeentehuis kon worden
gehouden. Hij verzekerde de aanwezigen dat
'Kunst' zelfs op de begroting stond en dat
schijnt opmerkelijk te zijn. Ook wordt er door
het gemeentebestuur gewerkt aan de opstel
ling van een Kunstnot. "Er is met de inrich
ting van het gerenoveerde gemeentehuis
rekening gehouden met ruimte voor exposi
ties." Van Oosterom verzekerde dat ook de
kunst aandacht zal krijgen bij de inrichting
van rotondes. "Zo willen we de cultuur van
het verleden en de kunst van het heden meer
met elkaar verbinden".
Na de openingswoorden was er gelegenheid
om de tentoonstelling te bezichtigen, maar
dit kon pas nadat er ook op muzikaal gebied
'over en weer' een ontmoeting plaatsvond.
Een groep djembé muzikanten ontmoette
met hun trommels enkele muzikanten van
Fanfare De Hoop uit Stellendam en samen
voerden ze muziek uit, in de hal van het
gemeentehuis, waarna de expositie kon wor
den bezichtigd.
Aan de expositie wordt meegemwerkt door
Pape Sambo Ba, Astrid Bakker, Hans Dolie-
slager, Mathieu André Dolly, Harald Jean
Jassoy, Cheikb Sdiya Keita, El Hadj DjibriJl
M'Baye, Cheikh N'Doy, Helmut Roder en
Moustapha Wade.
De tentoonstelling in het gemeentehuis van
Goedereede is tot en met 25 oktober 2005 te
bezichtigen. Het gemeentehuis is op werkda
gen geopend van 9.00 tot 12.00 uur en van
13.00 tot 17.00 uur
OUWERKERK - In het kader van het
25-jarig regeringsjubileum van Koningin
Beatrix organiseert het Watersnoodmuseum
in Ouwerkerk in de maand september een
foto-expositie onder de naam: 'Het Konink
lijk Huis en de Watersnoodramp'. De expo
sitie, in het kader van de september Zeeland
maand, wordt geopend op 3 september a.s.
Het museum beschikt over een collectie
van 10.000 foto's uit de watersnoodperi
ode. Daaruit is een selectie gemaakt die een
beeld geeft van v/aX de Koninklijke fami
lie heeft betekent tijdens de ramp en bij de
latere verwerking daarvan voor de bewoners
van de getroffen gebieden; het geheel wordt
ondersteund door verslagen uit kranten en
tijdschriften uit die periode. Beelden van
prinses Wilhelmina, koningin Juliana, prins
Bemhard en de prinsessen tonen hun betrok
kenheid bij de gebeurtenissen in 1953. Een
gedeelte van de foto's en artikelen wordt op
15 panelen getoond, de overige als een pre
sentatie op twee schermen. Door medewer
king van vele Heemkundige Kringen, archie
ven en particulieren zijn er foto's aanwezig
uit het gehele rampgebied. Voor een deel
van het materiaal is het de eerste keer dat het
wordt getoond. De expositie 'Het Koninklijk
Huis en de Watersnoodramp' is te zien naast
de wisseltentoonstelling over de Verdronken
Dorpen op Schouwen-Duiveland.
Meer informatie is te vinden op website
www, watersnoodmuseum .nl
Het seizoen 2005-2006 van het programma
'Uit de Kunst' op Radio Flakkee, begint met
een interview met Wim Weeda. Hij is geen
geboren en getogen Flakkeeënaar, maar
woont al jaren in Melissant. Hij is van kinds
been af een verwoed fotograaf en ging daar
om Goeree-Overflakkee verkennen, met zijn
fototoestel in de aanslag. Heel vaak kwam hij
aan het eind van zo'n zwerftocht op de Slik
ken van Flakkee. Hij ziet de lijnen in en de
kleuren van het landschap. Hierover én over
zichzelf vertelt hij in 'Uit de Kunst', in de
uitzending van donderdag 1 september a.s.
tussen 20.00 en 21.00 uur. De presentatie is
in handen van Cees Briek. De herhaling is op
onderdag 8 september tussen 21.00 en 22.00
uur.
Op vrijdag 26 augustus omstreeks 13.00 uur
werd de bemanning van de Ouddorpse red-
dingboot opgepiept door de kustwachtpost
voor een hulpverlening aan de sportvisboot
Hendrik II, thuishaven Scharendijke. Deze 20
meter lange sportvisboot lag op dat moment
voor de spuisluis van de Brouwersdam, met
aan boord 14 personen. De Griend maakte
een sleepverbinding en bracht de boot naar
de haven Repart. Bij het afmeren daar raakte
één van de sportvissers met zijn duim tussen
de reling en de afmeerpaal beklemd, zoda
nig dat de duim open barstte en de man zelfs
even buiten bewustzijn geraakte. Er werd
een ambulance gewaarschuwd, die de patiënt
vervoerde naar het ziekenhuis in Goes
MIDDELHARNIS - Zitje in groep 2, 3,4 of
5? Dan ben je van harte welkom in 'De Hoek
steen' aan de Ring in Middelhamis! Speciaal
voor jou wordt zaterdag 3 september a.s. van
13.30-19.00 uur een leuke knutselmiddag
gehouden. Met elkaar praatje over het thema
'bouwen'. En daar zijn goede bouwvakkers
voor nodig! Daarna ga je met z'n allen aan
de slag. Ook wordt er een leuk toneelstuk
gemaakt. En aan het eind van de middag eet
je gezellig pannenkoeken met iets leÜcers
erbij. Na het eten mogen je ouders komen kij
ken wat je hebt gemaakt. Ook wordt dan het
toneelstuk gespeeld. Je ouders zijn welkom
vanaf 18.15 uur. Kom jij ook?!
Of zit je in groep 7 of 8? Dan ben je ook wel
kom en ga je een huttendorp bouwen! Maar
let goed op: dit is verzet naar de herfstvakan
tie! Houd het in de gaten!
En wat als je in groep 6 zit? Dan mag je kie
zen waar je heen gaat! Je kunt nu ook naar
beide activiteiten! Knutsel je graag? Kom
dan naar De Hoeksteen! En houd je van
avontuur? Kom dan naar het huttendorp!
MIDDELHARNIS - Op zondag 4 september
a.s. is er weer een interkerkelijke dienst voor
'anders begaafden', welke zal worden gehou
den in de Chr. GerefKerk aan de Hoflaan te
Middelhamis. Voorganger is drs. M.H. Baan,
de aanvang is 14.45 uur. Iedereen hartelijk
welkom.
De Goereese en Goréese burgemeester bezichtigen de tentoonstelling 'Over en Weer
STAD AAN 'T HARINGVLIET - Op
zaterdag 3 september a.s. zal in het
kader van de culturele kralenketting
van de Stichting Podium weer een
Stadse dag georganiseerd worden.
Om meer ouderen en oud-Stadtenaren
erbij te betrekken heeft men dit jaar
gekozen voor een boerenbruiloft van
ongeveer 100 jaar geleden. Veel dor
pelingen zijn al tijden bezig met alle
voorbereidingen en alleen dat schept
al een band. Zo worden er koortjes
gevormd, kleding gemaakt en plannen
ontwikkeld voor het bakken van stads
droogbrood. En op donderdag 18, vrij
dag 19 en zaterdag 20 augustus trok in
historische kledij jong en oud door het
dorp om bruidssuikers en uitnodigin
gen voor het huwelijk uit te delen.
Er zijn tot nu toe ruim 300 trouwfoto's van
40 jaar en ouder van stadtenaeren verzameld;
naast de foto's op het bordes van het gemeen
tehuis zijn er ook veel van de firma Rotsma,
met steeds dezelfde achtergrond. Ze komen
op 3 september achter de ramen van de Voor
straat te hangen en zullen voor de kijkers
zeker veel gesprekstof opleveren. Daarna
gaan de foto's naar het streekarchief, want ze
geven een prachtig tijdsbeeld van alle rangen
en standen uit een bepaalde periode van onze
streekgeschiedenis. En als er in de geleende
fotoalbums belangrijke, niet persoonlijke
maar wel streekgebonden, informatie werd
gevonden, dan werd die door Jan Maliepaard
opgenomen in zijn fotoarchief dat volgend
jaar gedeeltelijk ten zal worden gesteld.
Leuk zijn de spontane aanmeldingen om
iets te doen. Zo zal de molen die dag in de
huwelijksstand staan en decor zijn voor de
huwelijksfoto van Jozias Johannes van de
Futselaar en Maatje Lena van Rumsveer, res
pectievelijk commissionair in aardappelen en
schooljuffrouw van rijke boerenafkomst. De
volksdansgroep heeft nieuwe klassieke dan
sen ingestudeerd en zal in aangepaste kledij
optreden. Erg blij is men met de toezegging
van Sempre Crescendo om in volle sterkte
aanwezig te zijn om de stoet te begeleiden en
een rondgang te maken langs de bejaarden
huisjes. Het Schippershuis, het plaatselijke
café en eethuis, zal niet alleen de gezamen
lijke maaltijd op de kaai verzorgen, maar
heeft ook een programma voor de jeugd als
de ouderen op de kaai in rustige sfeer willen
praten en bruiloft vieren. En de Oranjevereni
ging zorgt deze dag weer voor verlichting.
Het dagprogramma luidt als volgt:
13.00 uur: Klokkenluiden en dorpsomroeper
gaat door het dorp.
14.00 uur: Sempre Crescendo opent op de
Voorstraat het feest. Naast de muziek zijn er
oude kinderspelen, een kraam van de zen
ding, een verkooppunt van Stadse T-shirts,
vele verklede personen die vaak een rol uit
het verleden spelen zoals veldwachter, land
loper, verkoopster van 't blad, bloemenmeis-
je, e.d. Achter de ramen van de Voorstraat
zijn trouwfoto's te zien en er zijn vele zitjes
om met elkaar bij te praten. Ook op de kaai is
er veel plaats om rustig te zitten.
14.15 uur: Vertrek van de stoet met de bruide
gom vanaf de Voorstraat via de Nieuwstraat
en de Vrouwtjesweg naar de boerderij aan
't Vlot om de bruid op te halen. Iedereen is
uitgenodigd mee te gaan. Aansluitend wordt
weer naar de Voorstraat gegaan, waar de heer
Knijper het huwelijk voor het in oude staat
herstelde gemeentehuis zal voltrekken. Na
dit ontroerende moment start de fotosessie
door een oude fotograaf met klassiek toestel.
Naast de familie, getuigen en vrienden mag
iedereen die verkleed is op het bordes op
de foto; voor mensen die niet verkleed zijn,
bestaat daarna de mogelijkheid om achter
een bruidspaar van hout op de foto te gaan.
Voor de oude bakkerij staat een bakfïets
waar Stads droogbrood te koop is, en achter
de ramen van Voorstraat 22 is de cadeautafel
van het bruidspaar tentoongesteld: een oude
traditie met als doel mensen aan te moedigen
mooie cadeaus te geven.
15.45 uur: Sempre Crescendo vertrekt voor
een rondgang door het dorp, en de bruiloftsgas
ten vormen een stoet naar de Gereformeerde
Kerk voor een concert van plaatselijke musici.
Daarna eerst terug naar de Voorstraat voor de
fototentoonstelling en dan naar de Kaai voor
het bruiloftsmaal. Net als andere jaren staat
het iedereen vrij om zelf eten mee te nemen of
dit te kopen bij het Schippershuis. Tijdens het
eten zijn er wat korte toespraken.
18.30 uur: Opening van het avondprogramma
door de volksdansgroep, die het verleden zal
uitbeelden, later op de avond gevolgd door
DOTO met moderne dans. Muziek wordt
afgewisseld door optredens van de koortjes,
sketches, Flakkese verhalen, lichtbeelden
vanuit een toverlantaren, het aanbieden van
geschenken, enz.
23.30 uur: Einde van het buitengebeuren, en
opruimen!
Bij heel slecht weer worden de belangrijke
momenten uit het prograrmna verplaatst naar
verenigingsgebouw 'Het Trefpunt' waar dan
ook de trouwfoto's zullen worden geprojec
teerd.
Wie meer inlichtingen wil, kan bellen naar
Herman Maas (tel: 611972), Wim van
Ham,(tel.: 611673) of Nelleke Dillingh (tel.:
6II441).
-2-
Een enkele keer, wanneer de wodka de gemoederen
verhit had en de mannen elkaar naar het leven ston
den - wat gelukkig bij hoge uitzondering gebeurde
- brachten de ijzeren vuisten van de pope uitkomst.
En wie daarmee eenmaal kennis gemaakt had, ver
langde naar geen tweede keer.
De pope wist het morele leven in Lovsk redelijk op
peil te houden. In het dorp gebeurde dus niets wat
niet de goedkeuring van de pope genoot. Of dat nu
de aankoop van vaten gezouten kapoesta of de ver
koop van de huiden betrof, Larrentij Michajlovna
bedisselde alle zaken, naar geweten en rechtvaar
digheid. Hij zou ook de huiden en pelzen in ont
vangst nemen waarmee de jagers over enkele dagen
naar het dorp terugkeerden.
Tot meer dan drie honderd werst van het dorp waren
de jagers weggetrokken om hun buit te bemachti
gen.
Filja Sjergejev had een papyrossa gedraaid van
machorka en krantenpapier. Hij moest zijn hoofd
schuin houden toen hij er de brand instak, om te
voorkomen dat zijn zware baard zou gaan schroei
en.
'Hm', gromde hij met z'n zware basstem en inha
leerde genietend de bijtende rook. Toen bundelde
hij een gedeelte van zijn huiden. Tien vossevellen,
waarvan de buitenste met de haren naar binnen
kwamen te liggen. De bundels werden met boom
bast bijeen gebonden en op stapels gelegd. Over
twee dagen wilde Filja naar zijn dorp terugkeren,
want langer blijven zou onverantwoordelijk zijn
daar de winter voor de deur stond.
Zijn vallen en klemmen had hij al voor een groot
gedeelte opgehaald. Ze lagen overal rond de hut
verspreid te wachten tot Filja ze na een grondige
inspectie in zijn datsja en schuur zou opbergen tot
het voorjaar, zo tegen het einde van mei, als de taiga
uit zijn barre winterperiode ontwaakte.
Dan had hij nog een paar weken om te jagen. Want
zodra het ijs en de sneeuw verdwenen waren begon
nen de bloemen te bloeien en keerden de duizen
den trekvogels terug naar de moerassen en de altijd
ruisende wouden. Dan zong de taiga zijn liefdes
lied, vertolkt door de. stemmen van duizenden en
duizenden dieren die, in een bonte mengeling van
soorten, baltsten, bronstig waren en de wet zo oud
als de wereld handhaafden: die der instandhouding
van de soort.
Dat alles werd vertolkt in liefdeszang van de klein
ste vogeltjes met hun schamel gesmiespel tot het
dreunende stemgeluid van de beer die achter zijn
wijfle holde. Alles op zijn tijd, maar in korte perio
den, want de tijd gaat vlug in de taiga; spoedig is de
winter weer daar.
FUja bond de sabelpelzen in bosjes samen. Ook tien
stuks in een bundeltje die door de oogholten met
een dutme taaie twijg werden samengesnoerd.
Hij neuriede een oud wijsje en verheugde zich al
op z'n thuiskomst over een dag of tien. Goesja, zijn
vrouw zou dan iets lekkers klaarmaken. Filja wist
dat precies en likte zijn lippen al bij het vooruit
zicht van de rijk-gedekte tafel die hem bij z'n thuis
komst zou wachten. Want wie kon er smakelijker
een maaltijd bereiden dan zijn Goesja? Toch zeker
niemand!
Door haarzelf ingelegde veenbessen met gezoete
room. Gefileerde zalm, zacht gestoofd, met een
zacht-zure saus erbij. Hazerug, goudkleurig, knap
perig gebraden, daarbij honinggezoete vruchten en
niet te vergeten, de licht gezouten kaviaar, waarvan
er altijd voldoende in voorraad was.
Filja likte zich de lippen af bij deze culinaire voor
uitzichten en gromde tevreden binnensmonds. Ja,
zijn Goesja kon er wat van.
De gedachte hieraan maakte hem hongerig. Filja
krabde zich eens bedenkelijk achter op z'n hoofd
en verzonk in gepeins. Na overleg met zichzelf was
hij tot een besluit gekomen, hetgeen door goedkeu
rend gegrom tot uiting kwam.
Het resultaat van zijn overpeinzing was, dat hij
besloot eerst wat eten klaar te maken. Een gebak
ken vis, waarvan hij een groot liefhebber was, leek
hem op dat moment het meest aantrekkelijk.
In de directe nabijheid van de boot had Filja een net
in de rivier staan; daarin zou meer vis zitten dan hij
voor gebruik nodig had.
Zonder zich een ogenblik te bedenken stevende hij
op de rivier af om er een vis uit zijn net te halen.
Het net bestond uit een soort fuik met slechts één
vangarm eraan. Het werd met stokken overeind
gehouden en het eind waar de vissen gevangen
zaten, hing stroomafwaarts. In een oogopslag had
Filja het al gezien; de stokken bewogen, een bewijs
dat er veel vissen gevangen waren.
Hij maakte zijn boot los en voer een meter of tien uit
de kant tot waar het eind van het net was. Toen Filja
de stok uit het water haalde voelde hij het gewicht
dat slechts met moeite te tillen was. De vangst liet
hij binnen boord vallen en zocht er een exemplaar
uit dat een paar pond woog; de rest liet hij weer in
het water glijden.
Met z'n buit ging hij weer naar de kant waar de vis
panklaar gemaakt moest worden. Nadat de boot
vastgelegd was, wierp Filja nog een blik op de rivier
die zich als een zilveren lint uitstrekte tussen rotsen
en hoge bomen, waarvan sommige tot bijna aan de
oever van de rivier groeiden.
Ineens bleef hij als aan de grond genageld staan.
'Nawoss!' Rotzooi. Hij gromde.
In de verte kwam een boot de rivier af, uit de rich
ting van de moerassen.
'Hoe in vredesnaam is dat mogelijk! Waar komt die
vandaan?' gromde hij.
De boot, die blijkbaar gewoon op de stroom kwam
afdrijven, moest van de moerassen komen en daar
vandaan was nog nooit een mens gekomen; dat wist
Filja met zekerheid.
Lovsk, hun dorpje, was volgens zijn bewoners
onvindbaar en dat moest ook zo blijven, vandaar
dat Filja met gemengde gevoelens de komst van de
boot opnam.
Hij schudde zijn ruig-behaarde kop en dacht na.
Het moeras! Wie wist eigenlijk precies hoe groot
het was? Immers, het werd oneindig genoemd en
voor een mens was het onmogelijk om er met een
boot doorheen te varen.
En nu, Filja zag het met eigen ogen: Er kwam een
boot aan; uit het moeras!
De boot, bruin-groen van kleur, lag dwars op de
stroom en naderde heel langzaam. Het was duide
lijk dat het vaartuig door niemand bestuurd werd,
zodat Filja de mogelijkheid overwoog dat er mis
schien wel geen mens aan boord zou zijn. Maar dan
nog bleef de vraag: waar kwam die boot vandaan?
En de boot op zich was al een probleem voor de
jager; wat hem nog meer afschrok was de kleur, die
onmiskenbaar deed denken aan alles wat met het
rode leger te maken had.
Filja huiverde bij de gedachte wat er gebeuren zou,
als er soldaten of van die politieke enthousiastelin
gen aan boord zouden zijn. (wordt vervolgd)
