De Wijzen uit het Oosten
De vijandige professor
en de besclieiden student
Kinderviering
op kerstavond in
Ouddorp
--).^-;
'De wijzen uit tiet Oosten, wat zijn ze ons 6el(end;
Ze passen in tiet fq.rst0ehewren, we zijn dat zo gewend.
'Maar ats we nu eens stilstaat, Sij wat zij ondernamen;
iAliezn tiet volgen van een ster, niet wetend waar ze i<^amen!
'En toch. gingen zo op pad, doch. niet om goed te zoet(en,
wélezngeboren 'Kgningszoon.hoeweC..,geen iQndindoelen.
Zegingen heeCde lange weg, heiaden metgeschenl(en.
"Lr was geen greintje zelf Belang aanwezig in hun denizen.
gehoorzaam volgden ze de ster, door Qodhim aangewezen.
Zonder achterdocht of twijfel, zegingen zonder Vrezen.
"Die rijl(e wijze mannen hadden maar voor één ding oog:
Simpelweg de Ster te volgen, waarheen die zich ool(6ewoog.
9\daar, hoe is het te verleren.dan te Belanden in een stal?
En daar te vinden de "Verlosser, de J<ffning van het groot heelal!
Zo ontdel^enze: alle zvijsheid, bleel{hier volumen achterhaald
2)e Heiligt Qeestgafhen verstand, met een QoddelijInlicht hestraald
Hij gaf hen zelf hier te aanschouwen wat geen wijsheid ooit vermag.
l/olverwondering overweldigd, iqüeldenzij met diep ontzag
Ibor dit J<ffninJ((ijl(e 'Kmd, gaven l<}}st6aregeschenJ(en,
Qoud, mirre, zoieroof^ en een hart dat Hem dient op al Zijn wenl(en.
Zo werden ze in nederigheid, o wonder, wederomgehoren.
Ontdeden dat het winst l(an Brengen daar waar illusies zijn verloren.
d' Onwijzen in tiet "Westen, 't t(gn zijn dat il<ipfu dat Bent,
In ell{gevalzijn wij verwant, niemand die dat ontl<;ent.
'Want als we TUI eens stilstaan Bij wat we ondernemen:
we volendd' aandrang van ons hart en heBBen veelte claimen,
9^men steeds de l(ansen waar, om veilig te Beleggen,
want velefionkgrende sterren heBBen 't Bij ons voor 't zeggen.
"We gaan volgoede moed op pad om tel/(ensgoudte zoel(en,
Qeven op tijd ool(j>nze gaven, al zijn dit schamele dbeJ(en.
Toch zijn we ooiQoeleens royaal, dan geven wegeschenl^n,
Soms niet vrij van zelfBelang, dat moet men welBedenl;en.
T>och de sterren Blijven stralen, verlicht door een onzichtB're hand.
Ze [ijl(en schitterenden toch. ..,ze l(omen van verl(eerde lignt.
"Dat B[ijl(t hieruit: wie ze vofyt, heeft wel eens iets te vrezen,
"Dan twijfelt men en vraagt zich af, zou dit nu wel tiet waren wezen?
Maar ondanl^ alles is ooiQm het 'Kgrstfeest toch Weer aangeBrol(en.
Men is wat milder, geeft wat meer voor die van alles zijn verstol(en,
l^ ontzeggen wij ons niets van tquistieidin ons eigen huis.
Laat staan om naar een stal te gaan of'npleJ(Vol zorg en lQ}iis.
"Dat lijf^t ons dwaas, maar daarin is de zvijsheid nu gelegen.
Lazarus is fieeldichtBij, wees hem eens tot een zegen.
"Want Jezus vraagt niet van ons mensen dat zvij op padgaan naar een stal.
Het 0(indin 'Bethlehem geboren gaf zich alleen, geheel en al.
Hij raadt ons aan: leg af uw trots en schilQi naar Mijn wil,
'Wees tijdens al het t^rstrumoer nu ool(eens even stil,
jaag niet zo naar tiet werelds goed, dat staat zo in de weg;
Om het heilig OQndte vinden, we weten vaal(geen heg of steg.
Onwijzen uit het rijl(e "Westen, we denf^n dat we 't weten,
Maar leven met (jod's "Woord in huis, toch vaaJ(zo (godvergeten.
"De "Wijzen echter uit het Oosten willen ons nu nog leren
Om 't allerhoogst en eeuwig goed in ootmoed te Begeren.
"Uolg hun voorBeeId,ga tot Hem,
desnoods zondergeschent(en.
Hij versmaadt de armen niet
Maar wil hen steedsgedenJ(en.
"Want Bij wat Hij ons geven wil. Valt aües in het niet.
"Vraag niet hoe 't l<gn,
Maar vo^ de ster, en zing het engelenlied
Een onwijze uit het Westen
Voor de jongeren onder ons:
In de Gerefoimeerde Kerk te Oud
dorp wordt op 24 december a.s. een
kinderkerstviering gehouden. Het zal
een mooie en voor de kinderen aan
sprekende viering zijn. Deze keer
gaan niet de kinderen, maar enkele
volwassen gemeenteleden het kerst
gebeuren op een bijzondere manier
uitbeelden. Het kinderkoor 'Jong
begonnen' uit Ouddorp zingt enkele
liederen en de kinderen van de kleu-
terclub openen de avond. De leiding
is in handen van ds. C.G. Kant.
Iedereen is van harte welkom,
natuurlijk vooral de kinderen. Aan
vang 19.00 uur.
Woensdag 22 december 2004
EIIAIIDEtI
niEUWS
chr. streekblad op gereformeerde grondslag
voor de zutd-hollandse en zeeuwse eilanden
Vrede op aarde
Wat ik nu ga vertellen, is gebeurd in
de Eerste Wereldoorlog en op net
zo'n avond als deze, een koude
Decemberavond met sneeuw en sterren en
helder maanlicht over de velden. Op een
kerstavond, toen op vele plaatsen in de
wereld de mensen bijeengekomen waren om
met vreugde in het hart het grote wonder te
gedenken van de geboorte van het Kind, dat
vrede op aarde heeft gebracht. Maar toen ter-
zelfdertijd dwars door België en Noord-
Frankrijk, over een afstand van vele honder
den kilometers, twee grote legers tegenover
elkaar lagen in de loopgraven, elkander
hatende en vervloekende en aldoor pogende,
elkander te vernietigen door dood en verderf
te zaaien met kogels en granaten, bommen
en vergiftige gassen en andere duivelse uit
vindingen. Waar ze telkens weer elkander
bestormden met de flitsende bajonet op het
geweer en waar lichamen van honderden
jonge kerels lagen te verbloeden op het veld.
Die strijd kende geen rust, geen verademing.
Die ging door, bij nacht even hevig als bij
dag, des Zondags niet minder zwaar dan op
werkdagen. Er bestonden geen Zondagen en
geen feesetdagen meer. Soms werd één der
partijen over een kleine afstand teruggedron
gen en de vijand nestelde zich in zijn stellin
gen. Enkele dagen, soms enkele uren later
werd hij weer teruggeworpen met achterla
ting van zijn gewonden.
Op de ene plaats lagen de strijdende legers
kilometers ver van elkaar verwijderd, op een
andere plaats waren ze elkaar zo dicht gena
derd, dat ze eikaars helmen zagen blinken
boven de rand van de loopgraaf - en soms,
als de wind er naar was, het geluid van
eikaars stemmen konden horen. Dan, zo
dicht in eikaars nabijheid, was de strijd het
felst.
Rondom in wijde verte was alles verwoest.
De dorpen waren puinhopen, de bomen ver
splinterde stompen, het vruchtbare Vlaamse
land was doorploegd door granaten, en de
oogst, vertrapt en stukgereden door paarden,
taiiks en legerauto's, lag in de modder te rot
ten. Maar nu had de sneeuw al die gruwelen
bedekt, de hemel had een witte wade
gespreid over dit verminkte deel van de aar
de. En de maan goot haar stille witte licht
over de wereld, lachte zwijgend haar dwaze
lach tegen de strijdende mensen, tegen de
een even vriendelijk als tegen de ander.
Aan beide zijden, als mollen weggekropen
in de aarde, vervuld met haat, loerden de vij-
vJ-vv-?"'
v'.'-v-'
'T 'T V V --f V V -.'
V
•f
.ÏV
»S <S s*
anden. Tussen hen lag Niemandsland.
In één der meest vooruitgeschoven stellin
gen stond Jan Verkerk op wacht. Hij leunde
uitgeput tegen de modderige wand van de
loopgraaf en staarde voor zich uit over de
glinsterende witte vlakte, het geweer bij de
voet. Voor hem en achter hem bulderde het
geschut, maar het hinderde hem niet, hij
hoorde het niet meer. Alleen als een granaat
in zijn nabijheid insloeg, dook hij automa
tisch even ineen, dan stond hij weer roerloos
te leunen. Hij sliep niet, hij waakte niet en
zijn hoofd was zonder gedachten. Dat kwam
van de grote inspanning der laatste dagen,
die eigenlijk ver boven zijn krachten was
gegaan. Maar zijn plicht bleef hij waarne
men en als een gerucht van de overzijde tot
hem doordrong, richtte zijn blik zich scherp
op een bepaald punt. Bleef het stil, dan stond
hij al spoedig weer met open ogen te slapen.
Het leven in de loopgraven maakte je zo. Je
nam altijd en overal je gemak, je dacht aan
geen modder en geen vuile kleren meer, je
waste en schoor je niet meer, het kon je niet
meer schelen hoe je er uit zag. Je was zelf
eigenlijk niets meer. Je was een deeltje van
het grote leger geworden, een raadje van de
geweldige oorlogsmachine. Je at alles watje
krijgen kon, je sliep zodra je er de gelegen
heid voor had, je mopperde op alles en ieder
een en veel verder dan eten en drinken en
slapen gingen je begeerten eigenlijk niet.
Was hèm dat vroeger overkomen, die vuile
Jan Verkerk, die zijn uiterlijk nu geheel ver
waarloosde, dat hij in een keurig zwart pak,
waarop geen pluisje te zien mocht zijn, met
smetteloos-witte boord en zijden das,
gestaan had voor een overzoUe zaal om te
zingen? Dat hij toegejuicht werd, dat hij
bewonderd werd en geëerd als een der
meest-belovende zangers van het land? Het
leek een verre droom, die nooit werkelijk
heid zou worden. Nu zong hij niet meer, hij
zou het misschien niet eens meer kunnen.
Wie kon nog zingen, als hij zoveel ellende
had beleefd, zoveel bloed en tranen had
gezien?
Jan Verkerk rilde en rekte zich zuchtend uit.
Hij zette de kraag van zijn jas omhoog. Het
was koud, het vroor, de sneeuw glinsterde
met duizenden kristalletjes in het maanlicht.
Maar onder de dikke sneeuwlaag uit droop
het smeltwater nog langs de wand van de
loopgraaf en doorweekte zijn kleren en zijn
voeten zogen zich vast in de modder. Jan
richtte zich op en liep een paar passen. Tot
aan de onderaardse schuilplaats ging hij en
weer terug. Toen ging hij toch maar weer
staan leunen, want zijn vermoeidheid was te
groot.
Maar zijn ogen bleven argwanend uitspieden
over de sneeuw, door de hchte witte nevel
die van de grond leek op te stijgen, want er
was iets vreemds, er zat iets geheimzinnigs
in de lucht, dat hem verontrustte. Wat het
was, kon hij nog niet bepalen, maar hij wist
zeker, dat hij zich niet vergiste. Voerden ze
iets in het schild, die duivels daar aan de
overkant? Dat voelde je soms, na zoveel
maanden loopgravenoorlog, al wist je er
geen verklaring voor.
Jan Verkerk bromde zacht tussen de tanden.
Hij schold in zich zelf op de vijanden, hij ver
vloekte ze in stihe. De honden, konden ze je
dan geen uur met rust laten? Was het nog niet
mooi genoeg geweest de laatste dagen?
Onophoudelijk had het geschut van weerszij
den gebulderd en de ene stormaanval volgde
op de andere. Nauwelijks had je je met kleren
en al uitgestrekt op je strozak in de schuil
plaats, of je werd al weer opgejaagd voor een
nieuw gevecht. Geeuwend nog, zo raakte je
er aan gewend, strompelde je dan de kou in,
met van slaap nog knipperende ogen keek je
uit naar de vijand. Duurde het een poosje dat
je zo op de loer lag, dan sliep je onder de don
der van het kanonvuur weer in.
Wat was het toch, dat hem zo onrustig maak
te? Ach, ineens wist hij het! Het was zo stil
geworden in de tijd dat hij op wacht stond.
Steeds langer duurde het, eer een der kanon
nen voor of achter losbrandde en nu zweeg
het geschut aan beide zijden helemaal. Voor
het eerst sinds vele dagen merkte Jan Ver
kerk weer gewone geluiden op, het blaffen
van een hond in de verte, het klagend ruisen
van de wind in een paar gespaarde struiken
achter de loopgraaf, het kJeffend geluid van
zijn voeten in de sneeuwmodder. Betekende
dat iets, die stilte? Ging ze de zoveelste aan
val vooraf? Je moest er aan wennen, aan die
suizende nachtelijke stilte, maar na een
poosje merkte je toch, hoe weldadig die was.
Jan richtte zich op en keek diep ademhalend
rond. Hoe mooi was de nacht, hoe blonken
de sterren! Voor een paar seconden zou je
kunnen vergeten, dat het oorlog was. Het
scheen, alsof je je zelf terugvond, alsof je
weer bijkwam uit een soort van bewuste
loosheid.
Jan Verkerk vergat dat hij op wacht stond.
Hij genoot van de nachtelijke rust, van de
stilte. Nu kwamen ook zijn gedachten terug,
na zoveel dagen van onophoudelijke druk.
Hij dacht aan zijn jonge vrouw en zijn twee
kinderen en glimlachte stil voor zich heen,
want hij wist ze in veiligheid, ver achter het
front. Hij haalde hun laatste brief uit zijn
borstzak, die hij een week geleden ontvan
gen had en probeerde die te herlezen bij het
licht van de maan, maar daar was het toch te
zwak voor. Toen kuste hij de brief en borg
die zorgvuldig weer weg, maar zijn gedach
ten bleven bij zijn gezin. Hij deed zijn ogen
even dicht en probeerde ze voor zich te zien,
zijn flinke gezonde jongen, zijn kleine frisse
meisje. Hij zag ze duidelijk en het lieve
gezicht van zijn vrouw kwam glimlachend
daarachter zweven.
Hij glimlachte ook en poogde zich voor te
stellen hoe ze het nu hadden, hoe ze de afge
lopen dag hadden doorgebracht. Wat was het
voor een dag? Hij wist het niet meer. Hij
moest het berekenen. Maandag 20 december
was het, toen hij weer hier kwam, na een
week van rust achter het front. Hoeveel
nachten waren er sindsdien geweest? Drie,
vier, vijf? Dan moest het nu dus Zaterdag
zijn. Zaterdag, dan waren Janneman en Mar-
greetje in bad geweest. Zaterdag, de hoe
veelste? De vijfentwintigste? Dan zou het
nu dus kerstmis zijn?
Een schok van ontroering voer door Jan Ver
kerk heen. Hij keek er de hemel en de sterren
op aan. Kerstfeest was het, de kerststerren
straalden over de mishandelde aarde, over
vrienden en vijanden. Over heel de wereld
werd nu de lof gezongen van het Kind in de
kribbe, het Licht der wereld, dat in de duis
ternis van zonde en dood was gaan schijnen.
Juist eenjaar geleden, tijdens zijn verlof, had
hij ook nog gezongen, op een grote uitvoe
ring in een prachtige zaal. Met het allereen
voudigste lied, het alom bekende 'Stille
nacht" was hij geëindigd en heel zijn hart
had hij in die oude vertrouwde regels gelegd.
Hij glimlachte. Hij keek omhoog naar de
hemel en in gedachten neuriede hij het lied,
dat hij als kleine jongen reeds had gezongen
bij de kerstboom.
Toen hij daaraan dacht werd hij erg wee
moedig.
"Nog nooit heb ik het kerstfeest zonder te
zingen voorbij laten gaan", dacht hij, "behal
ve nu. Nu heb ik het vergeten. Wie kan ook
aan God en aan kerstmis denken in deze
hel?"
"Maar God heeft jou niet vergeten", zei een
stem in zijn hart.
Hij stond maar stil naar de sterren te kijken,
de duizenden lichten, die met hun vriendeUj-
ke glans spraken van het grote Licht dat toch
bleef schijnen, al lag de wereld in de duister
nis van de oorlog. Hij dacht er aan, dat dit
dezelfde sterren waren, die ook geschenen
hadden in de nacht van Jezus' geboorte. En
het was, alsof hij de woorden van de engel
hoorde; "Want zie, ik verkondig u grote
blijdschap, die heel het voUc zal ten deel val
len..."
"Alzo lief heeft God de wereld gehad",
dacht hij, dat hij zijn eniggeboren Zoon
gegeven heeft..."
En plotseling merkte hij, dat hij tóch stond te
zingen, eerst bijna fluisterend, toen steeds
luider:
"Stille nacht, heilige nacht,
Davids Zoon, lang verwacht.
Die miljoenen eens zaligen zal
Werd geboren in Bethlehems stal...
Toen was er gerucht bij de schuilplaats en hij
hield verschrikt op.
"Ga door. Jan", zei een stem. "Het doet
goed, je te horen."
Daar stonden enkele van zijn kameraden,
gewekt misschien door dat vreemde geluid
van een zingende stem, geleund tegen de
stutpalen van de ingang.
"Zing gerust wat harder", zeiden ze. "Laat ze
maar eens horen aan de overkant, dat wij nog
niet bang voor ze zijn."
"Loop rond", zei een ander, "daarvoor zing
je toch geen kerstversjes!"
Nee, daarvoor zong je geen kerstliederen.
Die zong je om te laten horen, hoe dankbaar
je was voor het grote Geschenk van God, dat
Hij aan een zondige wereld in de geboorte
van Christus schenken wilde. Daarom zong
Jan Verkerk, om de grote blijdschap te ver
kondigen die troostend was neergedaald in
zijn ziel, toen hij aan Gods liefde dacht. En
met evenveel overgave als vroeger op het
podium van een grote zaal voor een deftig
publiek, zong hij voor zijn kameraden, voor
dat troepje gore, vervuilde soldaten:
"Hulploos Kind, heilig Kind,
Dat zo trouw zondaars mint.
Ook voor mij hebt gU rijkdom ontzegd,
Werd gin stro en in doeken gelegd.
Leer mU danken daarvoor.
Helder klonken de woorden door de stilte
van de nacht. Wonderlijk zuiver zweefden
de klanken over het slagveld, waar de laatste
dagen geen andere geluiden waren gehoord
dan de schone donder van het geschut en het
angstwekkend gehuil der granaten.
En plotseling, toen Jan zweeg, hieven allen
verrast het hoofd en luisterden scherp. Want
aan de overzijde van het verwoeste Nie
mandsland klonk nu ook een stem, minder
geschoold dan die van Jan Verkerk, maar
toch een krachtige zuivere mannenstem, die
dezelfde melodie zong:
'Stille Nacht, heilige Nacht,
Alles schlaft, einsam wacht
Nur das traute hochheilige Paar.
Holder Knabe in lockigem Haar,
Schlaf in himmlischer Ruh.
Ze hielden hun adem in en waren stil van
verwondering. En Jan Verkerk, de tranen
sprongen hem in de ogen, zo ontroerde hem
dat antwoord. De overkant, daar was hun
aandacht voortdurend op gevestigd geweest
Er was een atheïstische professor in de filo
sofie, die zijn studenten uitlegde waarom de
wetenschap een probleem heeft met het con
cept van de Almachtige God. God is
onzichtbaar; de wetenschap houdt zich bezig
met het zichtbare, het tastbare, etc. De pro
fessor (P) vroeg één van zijn studenten (S)
op te staan en vroeg hem:
"Jij bent christen, is het niet?"
S: "Ja meneer".
P: "Dus jij gelooft in God?"
S: "Zeker, meneer".
P; "Is God goed?"
S; "Absoluut."
P: "Is God Almachtig?"
S: "Ja zeker."
P: "Mijn broer is aan kanker overleden, ook
al bad hij tot God om hem te genezen. God
dééd dat niet. Hoe zit het dan met Gods
goedheid?"
(De student zweeg.)
P: "Je kunt niet antwoorden, niet waar?
Laten we het nog eens proberen. Is God
goed?"
S; "Ja."
P; "Is satan goed?"
S; "Nee".
P: "Waar komt satan vandaan?"
S: "Van God."
P; "Het kwaad is overal, niet waar? Maar
God maakte alles, niet waar?"
S: "Ja."
P: "Wie maakte dus het kwaad?"
(De student antwoordde niets.)
P: "Is er ziekte? Immoraliteit? Haat? Vuil
heid? Al die dingen bestaan, zo is het toch?"
S; "Ja meneer".
P; "Dus wie schiep die dingen?"
(De student had geen antwoord.)
P: "De wetenschap vertelt ons dat wij 5 zin
tuigen hebben om de wereld om ons heen te
observeren. Vertel me eens jongen; heb jij
God ooit gezien?"
S: "Nee meneer."
P: "Heb je God ooit gehoord?"
S: "Nee".
P: "Heb je God ooit gevoeld, geproefd of
geroken? Heb je ooit met je zintuigen iets
van God waargenomen?"
S: "Nee, ik ben bang van niet, meneer."
P: "En toch geloof je dat Hij bestaat?"
S; "Ja meneer."
P; "De wetenschap zegt dat God niet bestaat,
omdat Hij niet objectief waarneembaar is.
Wat zeg je daarvan, jongen?"
S: "Niets, ik heb alleen mijn geloof,
meneer."
P; "Ja. Geloof. En dat is het probleem dat de
wetenschap heeft."
S; "Professor, mag ik u iets vragen? Is er
zoiets al duisternis? Bestaat dat?"
P: "Ja natuurlijk".
S: "Nee meneer, u heeft ongelijk. Duisternis
is de afwezigheid van iets anders. Je kunt
weinig licht hebben, normaal licht, vol licht.
Maar wanneer je geen licht hebt, heb je niets.
En dat noemen we duisternis."
P: "En wat wil je daar nu mee zeggen'.'"
S; "Meneer, uw filosofisch uitgangspunt is
zwak. U zegt dat er goed is en kwaad. Leven
en dood. U ziet dood als het tegenoverge
stelde van leven. Maar dood kan niet bestaan
als er niet zoiets is als leven. Dood is niet het
tegenovergestelde van leven, maar de afwe
zigheid van leven, net zoals de duisternis
niet het tegenovergestelde is van licht, maar
de afwezigheid van licht. Zo wordt het
kwaad en de dood daar geboren waar het
goede - het leven - afwezig is. Nu, vertelt u
mij eens professor, leert u uw studenten dat
mensen van apen afstammen?"
P: "Als je bedoelt dat er een natuurlijk proces
van evolutie gaande is, ja zeker. Dat doe ik."
S: "Heeft u evolutie ooit met uw ogen waar
genomen, meneer?"
(De professor schudt zijn hoofd met een
glimlach en begint zich te realiseren waar dit
argument heengaat).
S: "Aangezien niemand ooit het proces van
evolutie heeft gezien en niemand ooit kan
bewijzen dat dit proces, als het al bestaat,
altijd wordt voortgezet, bent u bezig om uw
mening te verkondigen, meneer. U bent geen
wetenschapper, maar een dominee!"
(De klas was inmiddels erg onrustig en
iedereen zat met spanning toe te kijken.)
S: "Is er iemand hier aanwezig die de herse
nen van onze professor heeft gezien'.'"
(Een groot gelach barstte los.)
S: "Is er iemand hier die de hersenen van
onze professor heeft gehoord, gevoeld, aan
geraakt of geroken? Blijkbaar niemand. Dus,
volgens de wetenschap heeft u geen hersens,
omdat ze niet objectief waarneembaar zijn
vastgesteld. Met alle respect meneer, maar
hoe kunnen wij uw lessen dan serieus
nemen?"
(De klas is stil. De professor staart naar de
student.)
P: "Ik denk dat je mijn lessen moet geloven,
jongen."
S; "Precies meneer. Geloof, daar gaat het
om. De verbinding tussen mens en God is;
gelóóf'!
zolang ze hier lagen. Ieder schot had de
overkant beantwoord, iedere aanval had een
even venijnige tegenaanval tengevolge had.
Nu liet hij zich ook niet onbetuigd, nu ant
woordde hij ook, met een lied, met een lof
zang op het Kind van Bethlehem.
Een siddering van blijdschap liep Jan Ver
kerk door het lichaam. Wist hij wel, wat hij
deed? Hij klom tegen de wand van de loop
graaf op. Hij stond groot en ongewapend in
het maanlicht. Een zijner kameraden waar
schuwde hem, riep hem terug, maar hij hoor
de het niet. Hij hoorde slechts die stem van
de overkant en de laatste langzaam uitster
vende klanken van het hed.
Toen zette hij het "Ere zij God" in;
"Vrede op aarde, vrede op aarde,
In de mensen een welbehagen...
En terwijl hij zong, zonder er bij na te den
ken, deed hij enkele stappen vooruit, liep hij
langzaam tot de prikkeldraadversperring en
boog zich daar zingend over. Hij zong nu
niet meer voor zijn vrienden, hij zong nu
voor hen daar aan de overkant, die hij weer
leerde kennen als mensen evenals hij.
En toen hij weer het antwoord hoorde
komen, duidelijker dan straks, en in de verte
de gestalte van de zanger vaag in het maan
licht meende te onderscheiden, hield Jan
Verkerk het niet langer uit: Zijn hart trok
hem naar de overkant, naar de vijand. De vij
and?
Jan haatte hem niet meer, hij haatte niemand
meer in deze nacht. Het onrecht mocht hij
haten en het geweld en alles wat hem zolang
verhinderd had, om God te dienen zoals het
behoorde, - maar geen mens, die waar
schijnlijk voortgedreven werd evenals hij.
Hij was de uitvalsopening in de draadver
sperring al door en liep zingend vooruit door
Niemandsland, om de granaattrechters heen.
"Komt allen tezamen", zong hij, "komt ver
heugd van harte.
Toen hij halverwege de vijandelijke loop
graaf gekomen was, bleef Wj staan en zong
daar het lied ten einde. Toen kwam door die
witte werld een donkere gestalte naderbij,
die zijn gezang overnam en tot op enkele
passen naderde. Daarna zweeg hij en stond
aarzelend stil. Maar Jan Verkerk liep met
uitgestoken hand op de ander toe.
"Broeder", zei hij, "broeder in Christus.
"Ja, Brüder, Brüder sind wir", riep de ander.
Ze drukten elkaar de handen, ze trilden bei
den van vreugde en ontroering.
Toen hoorde Jan Verkerk achter zich roepen
en omziende ontdekte hij zijn kameraden,
die hem bezorgd gevolgd waren en die nu
aarzelend naderden met het geweer in de
aanslag. Ze meenden misschien dat het Jan
in het hoofd geslagen was en dat het hun
plicht was om hem te redden van het gevaar
waaraan hij zich blootstelde.
"Leg de wapens neer, mannen", riep Jan
Verkerk, "en kom dan hier!"
En de ander zette zijn handen voor de mond
en riep luid naar de andere loopgraaf:
"Komm nur her. Leute. Heute führen wir
keinen Krieg!"
En daar kwamen ze toen, van beide zijden,
en stonden bij elkaar in de sneeuw. Ze sta
melden onbeholpen een paar woorden, één
deelde sigaretten uit, een ander had nog cho
cola. Ze konden elkander slecht verstaan.
"Brüder", dat begrepen ze en "Liebe" en
"Frieden" (vrede). Veel meer niet. Maar wat
er achter die enkele woorden in hun zielen
leefde, dat verstonden ze ook, want plotse-
Ung begon er één van hen te snikken en het
zich op de schouder kloppen en troosten
door zijn vijanden.
"Vrede op aarde?" vroeg iemand zuchtend.
"Ja, vrede in het hart door de Uefde van
Christus", zei Jan Verkerk.
"Frieden im Herzen", herhaalde één der
anderen en legde de hand op de borst.
Toen sprong plotseling achter hen een rode
vlam ten hemel, een granaat floot huilend
over hun hoofden en sloeg een eind verder
krakend in de grond. Een nieuwe uitbarsting
volgde.
Ze waren allen neergedoken en namen nu
haastig afscheid, want ook aan de andere
kant, heviger dan ooit, begon het geschut los
te branden.
Springend van de ene granaattrechter naar
de andere, kruipend op handen en voeten
soms, vluchtten ze uit elkaar, terug naar hun
schuilplaatsen.
"Houd de vrede vast!" riep Jan Verkerk nog.
Er kwam geen antwoord meer. Maar het was
ook niet nodig. Heerlijker troost dan deze
kerstnacht hem gegeven had, was op aarde
niet mogelijk. De liefde Gods had de vijand
schap overwonnen, al was het dan maar op
een enkele plaats en voor korte tijd. Maar zo
zou eens. Jan Verkerk wist het heel zeker,
alle vijandschap en alle haat en tweedracht
ophouden, zo zou eens alle duisternis ver
dreven worden door het Licht der wereld.
Wat hier in deze nacht gebeurd was, het was
voor Jan Verkerk een teken van de vrede
Gods die eens op aarde heersen zou en die
niet alleen de harten van de mensen des wel-
behagens, maar ook heel de wereld vervul
len zou.
Na deze nacht kon hij weer zingen. In de
kantine, in de schuilplaats, in het hospitaal
zelfs, toen hij daar voor een schotwond
enkele maanden werd verpleegd.
Ofschoon de oorlog voortduurde en hij na
een kort verlof opnieuw naar het front
moest, hij verloor de vrede in zijn hart niet
meer.
En als er over de toekomst gesproken
werd, over de gevolgen van deze oorlog en
over een nieuwe oorlog, die misschien
later weer komen zou en die nog vreselij
ker en verwoestender zou zijn, zó ver
schrikkelijk, dat misschien de wereld er in
zou ondergaan, dan zei hij: "Je moet verder
zien. Jezus is Koning over heel deze
wereld en zijn Vrederijk zal eens heel de
aarde vervullen."
Uit:
Verhalen voor de Kersttijd
door Anne de Vries
