oncertagenda
Christmas Carols Ceremony met
nieuwe Kerstmuzieli in Zierilczee
Exodusgemeente neemt
'nieuw' kerkorgel in gebruik
Eilanden-Nieuws: een krant die G-E-L-E-Z-E-N wordt
EIIAtlDEn-niEUWS
Toilet bracht redding.
SOMMELSDIJK - "Veel van Calvijn hebben we overgenomen", zei ds.
Hoffenkamp van de Hervormde Exodusgemeente te Sommelsdijk, "maar
niet diens opvatting dat het orgel een instrument van de duivel is", zo ver
zekerde. Ze zei dit tijdens een feestelijk getinte bijeenkomst vorige week
vrijdagavond in 'haar eigen' kerkgebouw aan de Dorpsweg te Sommels
dijk, toen daar - na een lange periode van voorbereidingen - een ander
kerkorgel in gebruik kon worden genomen. Nee, we kunnen niet volmon
dig over een 'nieuw kerkorgel' spreken, maar wel over een 'ander'. De
kerkzaal beschikte al over een orgel, een echt pijporgel, maar in de loop
der jaren stuitte men, als er bij gezongen moest worden, al meer op de
beperkte capaciteit ervan. De kerkelijke gemeente was dringend aan een
krachtiger orgel toe. Maar hoe? Want dat zoiets flink geld kost, was dui
delijk. Toch is het ervan gekomen! En vast staat dat het kerkgebouwtje
aan de Dorpsweg ook aan een góéd klinkend orgel is gekomen. En ook nu
is het weer een pijporgel, een écht kerkorgel dus. Want er werd bewust
niet gekozen voor een 'elektronicum'.
Niet makkelijk
Presentatie
Dispositie
PAGINA 8
■^^«Éiii^S^ii«^i«^''--~'iWiliiSii&^
VRUDAG 3 DECEMBER 2004
2004/2005
Vrijdag 10 december
Hervormde Kerk - Middelhamis. Kerst
concert van het Chr. Gem. Streekkoor
"Vox Humana" o.l.v. Peter Burger, het
Chr. Kiimpens Mannenkoor o.l.v. Hans
van Blijderveen en "Opent U mijn mond"
o.l.v. Organist: Arie v.d. Vlist. Aan
vang:
Vrijdag 10 december
Hervormde Kerk - Nieuwe Tonge. Kerst
concert ten bate van de straatkinderen in
Belo Horizonte uit Brazilie"door het Chr.
Gemengd Gastkoor 'Soli Deo Gloria' uit
Stad aan 't Haringvliet o.l.v. Paul Kieviet
en het Chr. Jeugdkoor 'Bid en Zing' uit
Nieuwe Tonge o.l.v. Peter Wildeman.
Organisten: Kees Villerius en Peter Wil
deman; Panfluitist: Gerco Brouwer. Aan
vang: 19.30 uur.
Vrijdag 10 december
Hervormde Kerk - Dirksland. Kerstcon
cert door het Chr. Vocaal ensemble 'One
more Voice' o.l.v. Chr. Willem Mey-
boom en het Chr. Jongerenkoor 'Psallite
Deo' o.l.v. Johan Nijsse. Organist; Anton
Weenink. Aanvang; 20.15 uur.
Zaterdag 11 december
Dorpstienden - Ouddorp. Concert door
het Chr. Gemengd Koor 'Hart en Stem'
en het Chr. Jeugdkoor 'Van Knop tot
Bloem' o.l.v. Jan Bezuijen, het Chr Kin
derkoor 'Jong begonnen' o.l.v. Simone
Voortman en het dwarsfluitensemble
o.l.v. Iris Bulthuis. Algehele leiding: Jan
Bezuijen. Orgel/piano: Johan van Broek
hoven. Aanvang; 19.30 uur.
Vrijdag 17 december
Rooms Katholieke Kerk - Achthuizen.
Kerstconcert van het Parochiekoor 'St.
Caecilea' te Achthuizen, het Mannenkoor
'Ons Koor' te Sommelsdijk, het Chr.
Gemengd Koor 'Vox Human' te Som-
melsdijk en het Dameskoor 'Toonkunst'
te Middelharnis, alles o.l.v. W.Chr. Mey-
boom. Aanvang; uur
Zaterdag 18 december
Gereformeerde Gemeente - Dirksland.
Kerst-Psalmzangavond met veel samen
zang m.m.v. het Dirkslands Mannenkoor
o.l.v. Frans Cornet, het Gemengd Koor
'Soli Deo Gloria' o.l.v. Leo van den Hil
en het Kinderkoor luventa o.l.v. John
Blonk. Organisten: resp. Jan Hoek, Anne-
marie van der Veer en Martien de Vogel.
Aanvang: 19.30 uur
Zaterdag 18 december
Rooms-Katholieke Kerk - Middelharnis.
Kerstprogramma met muziek van o.a.
Sweelinck, Schutz, Howels Poulenc
door het Chr. Jong Kamerkoor "Fiori
Musicali" o.l.v. drs. S. van Wijgerden
met solisten. Organist; Sietse van Wijger
den. Aanvang: 20.00 uur.
Zaterdag 18 december
Hervormde Kerk - Dirksland - Kerstcon
cert door het Chr. Gemengd Koor 'Sur-
sum Corda' uit Dirksland o.l.v. Johan van
Broekhoven m.m.v. het Dwarsfluit
ensemble o.l.v. Cecilia Mc.Coll en de
koperensemble muziekvereniging "Ami-
citia' uit Dirksland. Sopraan; Petra Kie-
viet-Koote; tenor: Reinier Kieviet; saxo
foon; Harmke Grootenboer; klavecimbel;
Johan van Broekhoven; orgel: Anton
Weenink. Aanvang; 20.00 uur.
Zaterdag 18 december
Hervormde Exodus Kerk- Sommelsdijk.
Kerstconcert door het Chr. Gemengd
Koor 'Son of Praise' uit Rotterdam en de
Herv. Exodus Cantorij uit Sommelsdijk,
beide onder leiding van Reinata Heems
kerk. Sopraan: Carla Martins en Janny
van der Velde; alt; Esther van Dijke;
organisten; Jan Teeuw en Jacques Wilde
mans. Aanvang: 20.00 uur.
Datum onbekend
R.K. kerk - Achthuizen. Kerstconcert
door het R.K. Kerkkoor 'St. Caecilea',
het Dameskoor 'Toonkunst', het Chr.
Gemengd koor 'Vox Humana' en het
Mannenkoor 'Ons Koor'. Organist: Arjan
de Vos. Aanvang; 20.00 uur.
Maandag 20 december
Exodus Kerk - Sommelsdijk. Kerstcon
cert door het Mannenkoor 'Ons Koor' te
Sommelsdijk o.l.v. W.Chr. Meyboom en
het Mandoline-orkest 'Estampida'. Orga
nist; Andries Stam. Aanvang; 20.00 uur.
Dinsdag 21 december
Gereformeerde Kerk - Stad aan 't
Haringvliet. Kerstzangavond m.m.v. het
Chr. Mannenkoor 'Door Eendracht ver
bonden' o.l.v. Come de Geus en de Chr.
Gem. Zangver. 'SoU Deo Gloria' o.l.v.
Paul Kieviet. Organist: Kees Villerius.
Aanvang: 19.30 uur.
Woensdag 22 december
Hervormde Kerk - Stellendam. Kerstcon
cert door het Chr. Gem. Koor 'Soli Deo
Gloria' o.l.v. W.Chr. Meyboom Orga
nist; Arjan de Vos. Aanvang: 20.00 uur.
Vrijdag 24 december
Hervormde Kerk - Middelhamis. Kerst
zangavond met het Chr. Gemengd Koor
'Jeduthun' o.l.v. Jan Wisse. Organist;
Bart-Jaap de Bakker. Aanvang; 19.30
uur.
Vrijdag 24 december
Hervormde Kerk - Goedereede. Liederen
ter voorbereiding op de geboortedag van
Christus. Aanvang; 21.00 uur
Vrijdag 24 december
In de toren van Goedereede. Kerstpro
gramma met muziek van o.a. Sweelinck,
Schutz, Howels Poulenc door het Chr.
Jong Kamerkoor "Fiori Musicali" o.l.v.
drs. S. van Wijgerden, met solisten. Aan
vang: 20.00 uur.
Zaterdag 5 maart 2005
Hervormde Kerk - Dirksland. Uitvoering
van de Markus Passion van J.S. Bach
door het Chr. Jong Kamerkoor'Fiori
MusicaU' o.l.v. drs. S. van Wijgerden
m.m.v. het professioneel Barokensemble
en professionele solisten. Aanvang; 20.00
uur.
Zaterdag 12 maart
Hervormde Kerk - Middelhamis. Con
cert ten bate van "Woord en Daad" van de
Hervormde Zangvereniging 'Vox Jubi-
lans' uit Waddinxveen o.l.v. Pieter Stolk.
Meditatie: ds. P. den Butter. Organist: Jan
Mulder. Aanvang 19.30 uur
Zaterdag 19 maart
Hervormde Kerk - Dirksland. Uitvoering
van de Mattheüs Passion van J.S. Bach
door het Opera- en Oratoriumkoor Zuid-
West Nederland o.l.v. Bas van Houte
m.m.v. het Randstedelijk Begeleidingsor
kest, organist; Hans Houtman, sopraan;
Mariët Kaasschieter, alt: Renate Algera,
tenor: Sebastian Brouwer, bas: Simon
Christie en Serge Novique en evangelist;
Ludwig van Gijsegem. Aanvang: 19.30
uur.
Deze mbriek - uitsluitend bedoeld voor
kerkconcerten op Goeree en Overflakkee -
beoogt een spreiding van de concertavonden
te bewerk-stelligen. Verenigingen kunnen
zich bij het vaststellen van hun programma
op bovenstaande informatie richten. Komen
er onverhoopt toch meerdere concerten op
een en dezelfde avond voor, dan worden ze
geplaatst in volgorde van binnenkomst.
Stuurt u tijdig uw gegevens toe en niet enke
le weken voordat het concert plaatsvindt.
We hopen deze rubriek elke eerste vrijdag
van de maand te plaatsen. Concerten tot een
jaar na datum worden opgenomen.
Aanmeldingen voor deze rubriek door mid
del van formulieren, die kunnen worden aan
gevraagd via tel. 482560.
Vertrouwde Christmas Carols, maar
vaak in een nieuw jasje, is het meest
opvallende aspect van de traditione
le Ceremony of Christmas Carols
die gedurende twee achtereenvol
gende avonden gehouden wordt in
de Nieuwe Kerk van Zierikzee. Zo
zullen er tijdens de beide uitvoerin
gen veel nieuwe Carolbewerkingen
klinken die zijn gecomponeerd door
musicus Mar van der Veer. Andere
nieuwe elementen zijn de deelname
van de nieuwe vleugel van de kerk
en de ingebruikname van een spe
ciale lezenaar, die ontworpen en
gemaakt is door Theo Faber. Vanwe
ge de uitgave van de Nieuwe Bijbel
Vertaling, enkele maanden geleden,
zijn de lezingen dit jaar uit deze
nieuwe Nederlandse vertaling. Ook
zullen er voorafgaande aan de uit
voeringen en tijdens de uitvoeringen
cd-opnamen worden gemaakt.
Een vroege Caroluitvoering dit jaar. Op don
derdag 16 en vrijdag 17 december staan van
af half acht de deuren van de Nieuwe Kerk te
Zierikzee open om de traditioneel grote
schare luisteraars te ontvangen. De vanuit
Engeland overgewaaide traditie, die inmid
dels in Zierikzee al 16 jaar stand houdt,
maakt diepe indruk vanwege het plechtige
karakter, de bijzondere bewerkingen van
aloude kerstliederen en het samengaan van
oude en nieuwe muzikale elementen.
Dezelfde liederen die als achtergrondmuziek
in winkels slechts muzikaal behang zijn,
krijgen een nieuwe glans door de uitvoering
in een liturgische sfeer. Met medewerking
van het Kam en Van der Meulen-orgel en
een groep koperblazers met pauken en de
deelname van veelsoortige koren van jong
tot oud vormt de kathedrale sfeer in de kerk
het perfecte decor om een Engelse traditie
ook in Nederland te doen wortelen.
Al maanden geleden zijn de koren gaan
oefenen voor het jaarlijkse gebeuren. Het
Gereformeerd Kerkkoor Zierikzee is aange
vuld met gastleden, zodat er een groot koor
van volwassenen ontstaan is, dat dit jaar veel
liederen uit het bekende Oxford Carol boek
zal uitvoeren. Een enkel lied (The Lord at
first did Adam make) komt uit een andere
selectie. Het koor zal naast de vertrouwde
liederen zoals het Bach-kerstlied O little one
sweet en de van oorsprong Baskische Carol
Gabriels Message ook nooit eerder uit deze
bundel gezongen werken uitvoeren. Een
daarvan is het muzikaal lastige Tomorrow
shall be my dancing day van de bekende
Engelse 'Carol-componist' David Will-
cocks.
Betrokkenheid
Naast de deelname van een volwassen koor
is de betrokkenheid van jongeren voorwaar
de voor een Carol-uitvoering. Niet voor niets
stamt de Carol-traditie uit de wereld van de
Engelse kostscholen, waar de Ceremony de
schoolafsluiting vormt van de periode tot de
kerst.
Als vanouds werken twee koren van de
Christelijke Scholengemeenschap Prins
Maurits uit Middelharnis mee. Op donder
dag is dat het middenbouwkoor, aangevuld
met enkele leden van het onderbouwkoor,
dat onder leiding staat van Marco van 't
Hoff. Dit koor zal onder andere uitvoeren
Child in a manger en Those who walked in
deepest darkness in bewerkingen van de
dirigent.
Op vrijdag werkt het bovenbouwkoor mee
dat onder leiding staat van Mar van der Veer.
Speciaal voor deze groep componeerde de
dirigent een aantal nieuwe Carols in een zet
ting voor drie gelijke stemmen en een man
nenpartij. Het uit de lona Community
afkomstige kerstlied No wind at the window
is het meest onbekende Ued. Daarnaast zul
len het Ding dong merrily on high en het
God rest you merry gentlemen, waarin zich
diverse stijlen zullen combineren, wel het
feest der herkenning opleveren.
Ook het nog jonge projectkoor Waisisi doet
weer mee en wel op beide dagen. Deze voca
le groep zingt eveneens een aantal nieuwe
liederen. Zo zal het verstilde Whence is that
goodly fragance flowing klinken, maar ook
het vrolijke Mary had a baby, waarbij de
stemmen gitaargeluiden imiteren. Deze
'young ladies' zullen de traditionele schrift
lezingen verzorgen die vanaf een speciaal
ontworpen lezenaar zullen klinken. In de
vormgeving zijn elementen van de Ooster-
scheldebrug te ontdekken. De lezenaar die
eigendom is van het Gereformeerd Kerkkoor
zal ter beschikking worden gesteld aan de
Nieuwe Kerk, zodat ook bij andere gebeur
tenissen deze lezenaar een functie kan heb
ben.
Belangrijke vraag is ieder jaar weer 'wie van
de jongeren mag het indrakwekkende begin-
lied Once in royal David city zingen?' In de
Engelse traditie wordt de desbetreffende
jongen zeer kort voor de uitvoering aange
wezen. Op de Prins Maurits gebeurt dat via
een interne competitie waarvan de uitslag op
dit moment nog niet bekend is. Rondom de
koren zullen kaarsendragers staan die het
licht in en uit de kerk zullen brengen.
Het muzikale gebeuren wordt gedragen door
Prosper Sevestre die in samenwerking met
het koperensemble zal zorgdragen voor de
begeleiding van de koren en de samenzang.
Het koperensemble zal op beide avonden
ook apart te beluisteren zijn in een aantal
bewerkingen van bekende Christmas Carols.
Op vrijdag werkt ook nu weer de burge
meester van Schouwen-Duiveland, de heer
J.J. P. M. Asselbergs mee. Liturgen zijn op
donderdag ds. J. van Voorst en op vrijdag ds.
M. E. G. de Zeeuw.
Van beide avonden zullen cd-opnamen wor
den gemaakt die aan het eind van het vol
gende jaar zullen resulteren in een nieuwe
kerst-cd met Christmas Carols.
Om de toeloop te reguleren worden van
tevoren kaarten verkocht. Deze zijn op
Schouwen-Duiveland te verkrijgen bij boek
handel De Vries, Havenplein 14 te Zierikzee
Telefoon 0111- 412674. De prijs bedraagt
3,00. Mensen van buiten Schouwen-Duive
land kunnen ook kaarten telefonisch reser
veren. Telefoon 0111- 420619.
Vrijdagavond rond de speeltafel van het 'nieuweorgel in de Exoduskerk: links de orgelbouwers, midden Piet Westhoeve
en rechts de twee organisten van de Exodusgemeente.
En dat daarmee óók niet was gekozen voor
de weg van de minste weerstand, zou in de
praktijk wel duidelijk worden. Voorzitter
Eikelboom van de orgelcommissie vertelde
daar vrijdagavond meer over.
In financieel opzicht was het al niet eenvou
dig om aan de benodigde middelen te
komen, maar daar bood een legaat van de
familie Haffner uitkomst in. Hun naam, in
koper gegraveerd, herinnert daar blijvend
aan op de zijkant van het 'nieuwe' Som-
melsdijkse orgel.
Echter, ingewikkelder nog zou het blijken
om uitvoering te geven aan het besluit van
de orgelcommissie om op dezelfde plaats op
het podium als waar nu het éénklaviersor-
geltje (met aangehangen pedaal) van orgel
bouwer Verschueren stond, een tweekla-
viersorgel met zelfstandig pedaal te plaat
sen. De orgelcommissie ging op zoek in het
land van gebruikte kerkorgels en vond al vrij
snel een heel mooi instrument. Maar daar
voor bleek de beschikbare ruimte in de Exo-
duskerkzaal veel te laag - een probleem
waar men, op weg naar het vinden van een
kerkorgel, steeds weer op zou stuiten. Totdat
uiteindelijk via orgelbouwer Pels&Van
Leeuwen te 's Hertogenbosch een instru
ment werd gevonden, dat bij de orgelbouwer
nog ergens, in diverse onderdelen, op zolder
lag. Dat zou wél passen...! De blijdschap
binnen de orgelcommissie was groot, nu het
volbrengen van haar missie een stap naderbij
leek. Maar de fmstratie die erop volgde, was
niet minder groot toen bleek dat het orgel
niet paste... Het instrument bleek te diep
voor plaatsing op het podium! Toch bleek de
oplossing in een onverwachte hoek te lig
gen: het toilet! Immers, achter het podium,
ter hoogte van waar het orgel zou moeten
Ter vergelijking: zo stond het orgel erbij
in S'Hertogenbosch.
komen, bevond zich een toiletgroep. En door
die ruimte prijs te geven voor het nieuwe
orgel, zou het er tóch kunnen komen. En zo
is men aan de slag gegaan, en kwam het er
ook!
't Was dan ook met gepaste trots dat direc
teur Van Rumpt van orgelmakerij Pel&Van
Leeuwen het instrument vrijdagavond sym
bolisch mocht overhandigen aan de kerkelij
ke gemeente. Hij deed dat door middel van
een korte uitleg over wat een pijporgel nu
eigenlijk is, hoe het in elkaar zit, hoe het
werkt en hoe bepaalde orgelregisters klin-
Het 'nieuwe' orgel van de Exodusgemeente.
ken. Aansluitend verzorgde de Ouddorpse
musicus Piet Westhoeve, die als adviseur
optrad bij de aanschaf van een 'nieuw' orgel
voor de Exodusgemeente, een korte orgelbe
speling.
Hoewel het instmment in 1966 als neoba-
rok-orgel werd gebouwd, is daar anno 2004
niet veel meer van te horen. De scherpe
strakke kanten zijn uit de klank weg geïnto-
neerd en wat er tevoorschijn kwam, is een
warme milde, maar anderzijds beslist ook
stevige orgelklank. Als bijzonderheid mag
wel genoemd worden dat dit orgel, als enige
op Goeree-Overflakkee, een zwelkast bezit.
Dit is niet alleen bijzonder voor de periode
waarin het orgel werd gebouwd, maar ook
betekent het een grote verrijking voor de
orgelklank en de mogelijkheden daarbinnen.
Wat anderszins een vertijking voor dit orgel
betekent, is de mogelijkheid om op het
hoofdwerk twee registers stapsgewijs open
te trekken. Zo klinkt daar bij gedeeltelijk
opentrekken van de Mixtuur IV daaruit
alleen het 2' koor, als zeer milde, eigenlijk
fluitachtige. Octaaf 2'. Een zelfde construc
tie kent ook de Sesquialter II, waarvan bij
gedeeltelijk opentrekken alleen de Quint 2
2/3' klinkt. Een prachtige vinding die de
registratiemogelijkheden zeer ten goede
komt! Overigens is bij plaatsing van het
orgel in Sommelsdijk het bovenste koor van
de Mixtuur dichtgeplakt zodat die thans fei
telijk als Mixtuur UI klinkt in plaats van als
IV, terwijl op het positief de Nasard 1 1/3' is
verschoven tot Nasard 2 2/3', aangevuld met
een nieuw pijpwerk voor het groot octaaf (de
twaalf laagste tonen van dit register).
Tot slot nog enkele specificaties van dit
'nieuwste' kerkorgel op het eiland.
Het instrument werd in 1966 gebouwd voor
een kerkgebouw in 's-Hertogenbosch, maar
verhuisde al vrij snel naar de kapel van het
St. Carolus Ziekenhuis te 's-Hertogenbosch;
daar heeft het op een balustrade gestaan, ter
wijl het in de Exoduskerk op de begane
grond staat. Het is een mechanisch instru
ment, met twee manualen, zelfstandig
pedaal en een vrijstaande speeltafel. Ten
opzichte van de speeltafel neemt het hoofd
werk de positie in als ware het mgwerk, ter
wijl het positief (in een zwelkast, achter een
houten raamwerk) staat opgesteld als ware
het hoofdwerk. In het losstaande pedaalto
rentje, rechts naast het hoofdwerk, staan
gevlamde roodkoperen frontpijpen.
In zijn vorige hoedanigheid had het orgel
de volgende dispositie.
Hoofdwerk: Roerfluit 8', Prestant 4', Fluit 4',
Flageolet 2', Sesquialter U, Mixtuur III-IV.
Positief (in zivelkast): Holpijp 8', Salicio-
naal 8', Koppelfluit 4', Octaaf 2', Nasard 1
1/3', Dulciaan 8', tremulant.
Pedaal: Bourdon 16', Gemshoom 8'.
In de Exoduskerk werd het positief c.q.
zwelwerk in de toiletgroep gebouwd, en zou
met enige humor dus ook wel 'pleewerk'
genoemd kunnen worden. Na overplaatsing
naar Sommelsdijk heeft het orgel nu de vol
gende dispositie.
Hoofdwerk:
Roerfluit 8'
Prestant 4'
Fluit 4'
Quint 2 2/3'
(gecombineerd
met Sesquialter II)
Octaaf 2'
(gecombineerd
met Mixtuur III)
Flageolet 2'
Sesquialter II
Mixtuur in
Pedaal:
Bourdon 16'
Gemshoom 8'
Koppelingen:
Hoofdwerk-Zwelwerk
Hoofdwerk-Pedaal
Zwelwerk-Pedaal
Zwelwerk:
Salicionaal 8'
(C-B transmissie
met Holpijp 8')
Holpijp 8'
Koppelfluit 4'
Nasard 2 2/3'
Octaaf 2'
Dulciaan 8'
Tremulant