René De Clercq, pleitbezorger voor Vlaamse
en Nederlandse Sinterklaasliedjes
informatie diverse werlien in 2005
Nieuwe overeenkomsten voor
exploitatie 'Grutterswei'
Uitslag verloting
W De Putter
Gemeenteavond
Chr. Geref. Kerk
Vragers en dragers
EIIAIIDBI-illEUWS
Sinterklaasliedjes kregen andere betekenis
tijdens de Eerste Wereldoorlog
Outidorp
M.F.G. 'Dorpstienden' 8 december 2004
19.00-20.00 u.
PAGINA 11
VRIJDAG 3 DECEMBER 2004
Door dr. Pieter Vis, musicus
Dit jaar herdacht België dat precies 90
jaar geleden de Eerste Wereldoorlog
(1914-1918) uitbrak. Bijna een mU-
joen Belgen, waaronder vele Vlamin
gen, vluchtten naar het neutraal
gebleven buurland Nederland.
Ook mijn schoonvader, de populaire letter
kundige dr. René De Clercq (1877-1932)
kwam met vrouw en drie kleine kinderen via
Zeeuws-Vlaanderen en Roosendaal in
Amsterdam terecht. Vele andere bekende
Vlamingen zochten een goed heenkomen in
het gastvrije broederland, waaronder de ster
renkundige Marcel Minnaert, de schrijver
Karel Van de Woestijne, musici zoals Joz
De Klerk en Emiel Hullebroeck. Van de
beeldende kunstenaars noemen wij de Jood
se schilder Frits van den Berghe en de
gebroeders De Smets. Door bemiddeling
van zijn uitgever Van Dishoeck in Amster
dam kreeg de dichter René De Clercq in
Bussum een woning aangeboden. Daar leef
de hij met zijn tweede vrouw (zuster van zijn
eerste vrouw (1878-1909) en 5 kinderen. Er
werden daarna nog twee kinderen geboren.
De Clercq was tot aan zijn ontslag, dit van
wege zijn sympathie voor een vrij Vlaande
ren in België, werkzaam van 1915 tot 1916
als leraar aan de Belgische School in
Amsterdam. Daar schreef hij al zijn eerste
Sinterklaaslied. 'Aan de Belgische kinderen
te Amsterdam'. Toch was dit liedje van een
heel andere strekking dan de meeste vrolijke
Sinterklaasliedjes vol verwachting als; 'Zie
de maan schijnt door de bomen' of 'Sinter
klaas kapoentje, gooi wat in mijn schoentje.'
'Ons kinderen van België trof d'oorlog
al te zeer
Wij hadden noch school noch boekje
noch eigen huis noch hoekje
noch kameraadjes meer.
Na het beëindigen van deze 'Grote Oorlog'
bleef De Clercq in Nederland, zijn gezin
ging terug naar West-Vlaanderen. Als acti
vist, zag hij België niet meer zitten en werd
hij voorstander van een onafhankelijk
Vlaanderen. Daarvoor werd hij door de Bel
gische regering in 1920 ter dood veroor
deeld. In 1929 werd hij op grond van de
Amnestiewet gerehabiliteerd. Maar alsnog
wenste hij niet terug te keren naar zijn
Vaderland. Tijdens zijn vrijwillige balling
schap in Nederland (Hij bezong: 'Neder
land, mijn land geworden' als zijn tweede
vaderland in zijn Verzenboek 'De Nood
hoorn', 1915) werd hij een vooraanstaand
aanhanger van de Groot-Nederlandse
Gedachte en beslist niet te verwarren met het
Nieuwe Duitse 'Reich' dat door Hitlers
opkomst (het National Socialisme) in 1932
de kop opstak! Vanaf 192rwoonde de auto-
didactische toondichter René De Clercq in
Amsterdam met de bijna 30 jaar jongere pia
niste Ria Vervoort. In deze periode (1920-
'23) schreef hij wederom Sinterklaasliedjes
maar nu voor het Sportparkblad 'De Ruyter'
in Amsterdam-West. 1) Deze vrolijk getinte
Sinterklaas met Zwarte Piet, tekening van
Pieter Vis. 1980.
Het gezin van de dichter in het bos van Bussum, tijdens de oorlogsjaren van 1914-1918.
versjes, bijna volksliedachtig van toon, maar
realistisch getint gaven een actuele kijk op
de verwachting van naoorlogse kinderen op
de aankomst van de grote Kindervriend.
Jarenlang hebben menig Vlaamsgezind
huisgezin in Nederland en België zijn Sin
terklaasliedjes gezongen. Tot aan de Clercqs
plotselinge dood reisde hij regelmatig naar
Vlaanderen af en overnachtte hij onderweg
bij zijn vrienden, de kunstenaarsfamilie
Anton Pieck in Maartensdijk. Daar overleed
hij ten gevolge van een acute maagbloeding
op bijna 55-jarige leeftijd.
René De Clercq, schreef nieuwe Sin
terklaasliedjes
Wie denkt dat Sinterklaas een allochtoon is,
die zich tijdelijk alleen in Nederland vestigt
en enkel hier de geesten van de componisten
inspireert tot het maken van lofliederen, ver
gist zich. Ook België, en voornamelijk
Vlaanderen, kent de goede Sint, zoals blijkt
uit de Sinterklaasliedjes, gemaakt door een
Belg (een Vlaming) die ze overigens maakte
als 'Allochtoon', als vluchteling in Neder
land. Deze vluchteling is de bekende volks
dichter Dr. René De Clercq (1877-1932),
autodidactisch componist en een trouwe
aanhanger van de Groot Nederlandse
Gedachte). Het leek de schrijver een goede
gedachte het verhaal af te sluiten met enkele
door zijn schoonvader (genoemde dichter)
gemaakte Sinterklaasliedjes. Ze beslaan 3
episodes uit zijn leven. Daarnaast geven de
liedjes een aardig beeld van het kinderlijke
verlangen naar de goede Sint en sluiten ze
mooi aan bij de volksgebruiken van die tijd.
Een kleine episode uit het
dichtersleven van De Clercq,
1900-1914
Sinterklaas
1. Wees brave, broerke, brave.
Ons kloefkes 1) staan gezet:
Het ene bij de kave, 2)
En 't ander onder 't bed.
't Zijn wortels in en raapkes,
Wel zes of zeven gaapkes.
Wees brave, ofweet-je niet
Dat Sinte Klaas ons ziet?
2. Bid zoetekes, met zusje.
De heiige tabbaardman.
Heel koes gelijk een musje.
Dat nog niet vliegen kan.
En morgen, bij 't ontwaken,
Uw schoonste kruiske maken!
Wees brave, ofweet-je niet
Dat Sinteklaas ons ziet?
3. Dan lopen, juichen, zoeken
Uw marbels 3), band en top;
De menten 4) en de koeken;
Mijn langgelinte pop.'
Een lachende René De Clercq, (Bijna een Sin-
terklaaskop!)
Van ieder mokje en tartje.
Krijgt moederken haar partje.
En zo vergeet-je niet
Dat Sinte Klaas ons ziet.
I) Klompjes 2) Kachel 3) Knikkers 4) Pepersnoepjes
Dit vers verscheen in 'Liederen voor 't Volk', (blz.l 18-
119) Maldeghem, Victor Delille, 1903.
Het gedicht werd later niet meer in andere heruitgege
ven bundels opgenomen.
Tweede episode uit De Clercqs
dichtersleven, 1915-1920
Aan de Belgische kinderen te Amsterdam
Ons kinderen van België
trofd'oorlog al te zeer.
Wij hadden noch school noch boekje
Noch eigen huis noch hoekje
Noch kameraadjes meer. 2x
2. Gij kinderen van Nederland
Begaan met onze smart,
Deed al wat kind'ren kunnen
Door ons een plaatsje te gunnen
In uw stad, uw school en uw hart. 2x
3. Thans diep en eeuwig dankbaar,
vermogen we slechts helaas!
En simpel Vlaams te zeggen
Hoe wij onze wensen leggen
Bij deze Sinterklaas. 2x
4. Blijft gij gespaard van oorlog
Dit harde zware kruis
Kome weldra dan de vrede
Dan reist ge met ons mede
■■3^.,
■■=4^'^ .Sj^ ^-^^
GEMEENTE
GOEDEREEDE
In ije periode vanaf medio maart tot na de zomervakantie van 2005 is het gemeentebestuur voornemens
(asfalterings)werkzaamheden uit te laten voeren in en bij de woonkern Ouddorp. Verder wordt nog een
aantal werkzaamheden aan de bevolking getoond.
Het gemeentebestuur wil de bevolking over deze werken informeren en de gelegenheid geven van de
plannen kennis te nemen, daarover vragen te stellen en opmerkingen kenbaar te maken.
Op de volgende plaats en tijdstip wordt deze informatie verstrekt:
Tijdens de bijeenkomst worden alle onderwerpen ter informatie getoond. Na de Inlooptijd worden de
onderwerpen plenair behandeld.
Over de data van de uitvoering van deze werken zullen betrokkenen en omwonenden nader worden
geïnformeerd.
Ten tijde van de werkzaamheden zullen waar nodig wegomleggingen worden aangegeven. In de streek-
pers zuilen daarover mededelingen worden gedaan.
naar België naar ons huis. 2X
Dit vers schreef De Clercq toen hij werk
zaam was als leraar aan de Belgische School
voor vluchtelingkinderen aan de Ostadelaan
te Amsterdam-West (1915-1918). Tijdens
de Eerste Wereldoorlog was hij naar Neder
land gevlucht. De dichter plaatste zijn aan
klacht in het artikel 'Havere tegen Vlaande
ren' (blz. 105) (Dietsche Stemmen. Tijd
schrift voor Nederlandsche Belangen.
Utrecht, Ie Jrg. nr. 2, december, 1915).
Derde episode uit De Clercqs dich-
tersjaren, 1920-1932
Sinterklaas in Holland
(Allegretto Moderato)
1. Kinders hollen 't allen kant
met verward getier;
Sinterklaas is in het land.
Morgen is hij hier!
Rij maar, rij maar. Sinterklaas.
Door het land van Rijn en Maas.
Deel uw gaven, goede Sint, aan
het Hollands kind.
2. Eer de Sint uit Spanje kwam,
Sprak hij tot zijn knecht:
'Piet, wij gaan naar Amsterdam.
Piet zegt: 'regelrecht.
3. Zeeuwse haver, Hollands hooi.
Hebben wij voor 't paard.
Sint wat staatje mijter mooi,
En je witte baard!
4. Morgen, morgen is hij daar
Rijdt van deur tot deur.
Sintje, zie mijn schoen staat klaar.
Stel mij niet teleur?
5. Voor gij weer naar Spanje trekt.
Naar uw schoon paleis.
Roepen wij al opgewekt:
Sintje, goeie reis!
Sinterklaas zal 't avond komen?
(Allegretto)
1Sinterklaas zal 't avond komen.
Sinterklaas de mijterman
Sinterklaas n
Recht uit Spanje komt hij an
Heeft den koristen weg genomen.
Rijdt al wat hij rijden kan,
Refr.:
Sinterklaas, Sinterklaas,
Sinterklaas de mijterman.
2. Trouw bezoekt hij alle wijken.
Sinterklaas, de mijterman.
Denkt aan Grietje, denkt aan Jan
Komt in ieder huisje kijken
Houdt er stil met zijn gespan.
Refr.:
3. Hoor, daar is hij met zijn wagen
Sinterklaas, de mijterman.
Wat niet op zijn wagen kan
Dat zal Zwarte Piet wel dragen.
Kindren, heet hem welkom dan.
Refr.:
1) De Sinterklaasversjes die in handschrift
bewaard zijn gebleven, schreef De Clercq
circa 1921-'23 voor het Sportparkblad 'De
Ruyter', officieel Orgaan van de Vereniging
Sportpark De Ruyter (Bond van Amster
damse Speeltuinen, Keizersgracht 232) in
Arasterdam-West. Het was zijn oudste doch
ter Elza Constantia Paulina De Clercq
(1906-1989), die de liederen eind jaren
zestig in eigen beheer uitgaf. De schrijver
van dit artikel zong met twee kinderen - bei
den waren toen 13 jaar oud - deze liederen
voor een cd-opname. Uitgave van de Elza
Vis-De Clercq Stichting, te Houten, 1994.
2) De hier gegeven verklaring is met toe
stemming van de auteur ontleend aan 'Sint-
Nicolaas'
een verhandeling van mevr. F. Hardam-Van
Omme te Zeist.
3) Over de herkomst en betekenis van het
Sinterklaasfeest zijn uiteenlopende theo
rieën gepubliceerd.
Een merkwaardige bijdrage leverde dr. A.D.
de Groot in zijn boek: 'Sint Nicolaas,
patroon van de liefde', 1919. Het is een psy
choanalytische studie over de Nicolaas-
figuur en zijn verering in vroegere eeuwen,
1949. Auteur De Groot onderzocht naar de
legenden van deze heilige en de elementen
van ons
Sinterklaasfeest en de symbolische seksuele
betekenis daaraan toegekend.
OUDDORP - Hieronder volgt de uitslag van
de verloting van VV De Putter in Ouddorp:
Ie prijs: 2202; 2e prijs: 1016; 3e prijs: 1865;
4e prijs: 2045; 5e prijs: 1583; 6e prijs: 1167;
7e prijs: 2327; 8e prijs: 1297.
Het gewicht van het krentenbrood was 2480
gram en is gewonnen door de heer A. West-
dijk uit Ouddorp. De boodschappeimiand is
gewonnen door de heer S.D. Meuzelaar uit
Hellevoetsluis. Prijzen kunnen worden afge
haald bij mevrouw Westdijk-Bakelaar,
Beatrixweg 12, 3252 BB Ouddorp.
Op dinsdag 7 dec. 2004 wordt er in de zaal
achter de Chr. Geref. Kerk, Hoflaan 41,
Middelhamis een gemeenteavond gehou
den. Op deze avond wil Dr. A. Baars, oud
predikant van Middelhamis en nu hoogle
raar aan de Theologische Universiteit, iets
vertellen over zijn studie en promotie tot
doctor in de theologie en het schrijven van
zijn dissertatie. Aanvang 19.30 uur. Belang
stellenden hartelijk welkom.
OUDE-TONGE - In de 'Grutterswei'
hebben burgemeester Van Pelt van de
gemeente Oostflakkee en de heer Veer
namens Optisport afgelopen dinsdag
middag een nieuwe huur- en exploitatie
overeenkomst ondertekend voor dit
multifunctionele gebouw. Optisport
Oostflakkee B.V. is al jaren de exploitant
van de Grutterswei. In het verleden is
daarvoor een tweetal overeenkomsten
aangegaan met de gemeente Oostflakkee
voor de huur en exploitatie van het cen
trum. In de loop van de jaren hebben
veel veranderingen plaatsgevonden op
het gebied van veiligheid, juridische aan
sprakelijkheid en het gebruik van de
Grutterswei. De bestaande huur- en
exploitatieovereenkomsten dateren van
1994 en zijn aangegaan voor een periode
van 5 jaar. Zij zijn na deze periode tel
kens met 5 jaar verlengd zonder dat de
voorwaarden werden aangepast. Deze
overeenkomsten zijn inmiddels sterk
verouderd en daarom zijn de partijen
met elkaar om de tafel gaan zitten om tot
nieuwe overeenkomsten te komen. Het
bleek in de praktijk niet altijd duidelijk
wie voor welke onderdelen verantwoor
delijk was en wie de kosten moest beta
len. Ook vormden de bestaande afspra
ken een belemmering voor een goede en
efficiënte exploitatie van het centrum.
Om een nieuwe start te kunnen maken heeft
de gemeente Oostflakkee de huidige over
eenkomsten met Optisport Oostflakkee B.V.
opgezegd zodat per 1 juli 2004 de huur- en
exploitatieovereenkomsten zouden worden
ontbonden. Tijdens de onderhandelingen
met het bestuur van Optisport Oostflakkee
B.V. bleek al snel dat 1 juli 2004 niet haal
baar was, ondanks het feit dat partijen in een
vroeg stadium met elkaar in overleg waren
getreden. Beide partijen hadden op dat
moment echter wel de intentie er samen uit
te komen en om die reden is toen besloten
bestaande overeenkomsten in stand te hou
den tot 1 januari 2005.
Belangrijke punten voor de nieuwe overeen
komst waren het in stand houden van de
voorzieningen, de hoogte van de gemeente
lijke bijdrage, de hoogte van de huurprijzen
voor de verenigingen en het gebruik van de
sporthal door de scholen. Voor deze belan
gen heeft de gemeente voorwaarden bedon
gen in de nieuwe overeenkomst. Nu over
alle punten goede afspraken zijn gemaakt,
konden de overeenkomsten worden onderte
kend. Dat gebeurde dus dinsdag jl., een offi
cieel moment waarbij ook de wethouders
Van der Valk en De Vries aanwezig waren
omdat zij bestuurlijk verantwoordelijk zijn
voor het behaalde resultaat.
De overeenkomst wordt aangegaan voor een
periode van 10 jaar waarbij na 5 jaar de over
eenkomst zal worden geëvalueerd. Met
name de duidelijke splitsing in onderhoud is
in het contract bijzonder te noemen. Partijen
zijn dan ook van mening dat er een duidelij
ke overeenkomst ligt waarbij tevens de juri
dische verhouding goed is geregeld.
Wethouder Van der Valk sprak dinsdagmid
dag over een "moderne overeenkomst",
waarbij het gaat om privatisering van de bin
nenkant van de Grutterswei. Binnen de
kaders van de overeenkomst en met inacht
neming van de belangen van de plaatselijke
verenigingen, kan Optisport de exploitatie
nu geheel naar eigen inzicht uitvoeren. "Net
zoals een woningbouwvereniging een
woning verhuurt en de huurder inpandig zelf
bepaalt welke stoffering en inrichting, e.d.,
hij daarin aanbrengt en hij z'n eigen huis
houden runt", zo legde Van der Valk verge
lijkenderwijs uit. Tot voor kort had de
gemeente in dit alles nog een aardige vinger
in de pap, maar met de nieuwe overeen
komst doet ze nu een stap terug. "Wel blijft
de gemeente eigenaar van het centrum en
stelt ze de nodige voorwaarden om het voor
zieningenniveau in stand te houden en opdat
gebruikmaking daarvan voor de gehele
samenleving gewaarborgd blijft", aldus bur
gemeester Van Pelt toe.
De titel heeft niets te maken met de uitdrukking 'kinderen die vragen,
worden overgeslagen' of 'wie draagt de zwaarste lasten'? IJsdragers en
zakkendragers zijn bekend, maar over hen gaat het ook niet. Met vragers
worden in de eerste plaats die ouders bedoeld die nadrukkelijk vragen
naar christelijk onderwijs. De traditionele vragers beschouwen de onder
linge sainenhang van christelijke normen en waarden als wezenlijk voor
het christelijk onderwijs. Schoolbesturen en het onderwijzend personeel
en zij die het bijzonder onderwijs van harte steunen zijn de dragers.
Alhoewel er uiteraard meer vragers zijn dan dragers en de dragers steeds
minder met de vragers samenvallen, blijft de vraag naar confessioneel
onderwijs al decennialang onveranderd. Secularisatie en ontkerkelijking
hebben hoegenaamd geen invloed op de schoolkeus. Integendeel, veel
ouders vinden de normen en waarden zoals die van oudsher met het bij
zonder ondervkijs zijn verbonden nog altijd belangrijk. Deze ouders
behoren wel tot de vragers, maar kunnen moeilijk gerekend worden tot
de dragers.
Het karakter van christelijk onderwijs staat in theorie garant voor een
normen- en waardepatroon waaraan veel waarde wordt gehecht. Tegelijk
is het waar dat voor een groeiend aantal ouders de band met de kerk is
losgelaten. Soms wordt de schoolkeuze bepaald door traditionele over
wegingen of zijn het grootouders die een voorkeur voor de christelijke
school hebben. Dit is de zwakke schakel die christelijke scholen
bedreigd. De ontkerkelijking schrijdt voort. Hierdoor wordt een steeds
kleiner wordende groep ouders die het klassieke patroon wèl van bin
nenuit draagft geconfronteerd met ouders voor wie de overdracht van
specifieke waarden en normen meer pragmatisch dan principieel is. De
uitdrukking: wie vxaagt die draagt doet steeds minder opgeld. Duidelijk
is dat de verhouding tussen klassieke en nieuwe vragers en de van oud
sher principiële dragers niet optimaal is. Dat gegeven zet de toekomstige
verhouding onder druk. Maar als de vragers en de dragers genoegen
nemen met een modus vivendi kan dit compromis tot in lengte vanjaren
blijven bestaan. Anno 2004 wordt dit compromis meer en, meer op de
proef gesteld door de komst van nieuwe religieuze en etnische minder
heden. Er bieden zich nadrukkelijk nieuwe vragers aan, die net als de
bestaande 'nieuwe' vragers feitelijk geen binding hebben met de iden
titeit van de school. Zo geredeneerd zijn zwarte en islamitische scholen
vooral bedreigend voor het bijzonder onderwijs. Moeten christelijke
scholen, al dan niet gedwongen, een bepaald deel van de leerlingen
populatie, afkomstig uit minderheden, toelaten? Is er voldoende
draagvlak en zijn de dragers sterk genoeg om de nieuwe vragers te op te
vangen? En wat heet opvangen in deze? Worden in de toekomst leerlin
gen toegelaten vanuit de overtuiging dat de school daardoor niet inboet
aan karakter of wordt er gekozen voor het instandhouden van een strikt
toelatingsbeleid om daarmee de eigen identiteit te behouden?