Herinvoering van de bieclit
in Protestantse ((erken?
etï) i e
Bevolkingsonderzoek
baarmoederhalskanker
PREDIKBEURTEN
i Abonnements-
j tarieven 2005
imnDBn-niEuws
Demonstratie
glasblazen bij
'Vrouwen van Nu'
EiüvrtDEn-niEUWS
Grootste
Bijbelse dagboeken
Het vraagteken
Een handvat voor predikanten
Is er behoefte aan de biecht?
Ook van zonden die niet algemeen
bekend zijn
Waarom niet zo druk besproken?
W. H. Velema
Welkomstdienst in Ouddorp
Zondag 21 november 2004
Weer spectaculaire
intocht van Sinterlclaas
in Stellendam?
De abonnementsprijzen blijven
l ongewijzigd.
l Jaarabonnement36,00
Halfjaarabonnement18,50
Kwartaalabonnement9,50
Betaling
De betaling van uw abonnements-
geld is per acceptgiro of via de
machtiging voor incasso.
Acceptgiro
De abonnees waarvan wij géén
l incasso machtiging hebben, ontvan-
gen een acceptgiro. Graag met deze
acceptgiro betalen.
Wilt u toch op een andere wijze beta-
len, dan altijd uw abonneenummer
l veiTnelden.
Machtiging
Bij de abonnees die ons een incasso-
machtiging hebben gegeven zal het
bedi-ag medio december van hun
bankrekening worden afgeschreven.
Samen zingen in Ouddorp
Opgave leden
Schaatsclub Ouddorp
Waarom dit onderzoek?
PAGINA 2
VRUDAG 19 NOVEMBER 2004
De titel is om verschillende redenen van
een vraagteken voorzien.
Ik begin met de centrale vraag of er plan
nen zijn tot herinvoering van de biecht in
protestantse kring.
Vervolgens: Als er zulke plannen zijn,
hoe zien die er dan uit en welke intentie heb
ben zij? Zal er een overeenkomst zijn met de
biecht zoals de Rooms-Katholieke Kerk die
kent?
Tenslotte: De publicatie waarin dit onder
werp gepresenteerd wordt, verschijnt in
december. Er vindt voor-publicatie plaats in
beperkte omvang. Hoe de voorstellen er
definitief uitzien, is nog niet bekend; althans
niet aan mij. Het is gevaarlijk, af te gaan op
voorlopige, beperkte publicaties over het
thema. Als je niet duidelijk en officieel over
plannen en voorstellen geïnformeerd bent
kun je niets met zekerheid zeggen.
Onder dat voorbehoud van voorlopige en
gefragmentariseerde informatie schrijf ik
dan ook dit artikel.
Een nadere officiële toelichting op uitge
lekte plannen van de zijde van de Protestant
se Kerk in Nederland legt er de nadruk op
dat het niet gaat om een nabootsing van het
rooms-katholieke sacrament van de biecht.
Integendeel, de PKN wil predikanten een
handvat bieden om in pastorale gesprekken
onderwerpen als schuld en vergeving aan de
orde te stellen. Dus geen aftreksel van het
rooms-katholieke biechtsacrament, maar
een pastorale handleiding (ook voor ouder
lingen) om de belijdenis van schuld en Gods
toezegging van vergeving concreet te maken
in het contact tussen ambtsdragers en ge
meenteleden.
Onder het voorbehoud van voorlopigheid
en van het summiere van de informatie over
deze plannen, wil ik er iets van zeggen.
Laat ik beginnen met de vraag of in
gesprekken van een pastor met een gemeen-
telid spontane belijdenis van schuld metter
daad aan de orde is. Men zou er een onder
zoek naar ingesteld moeten hebben om een
gedegen antwoord te geven. Ik bedoel dus
een antwoord dat niet op geruchten of vage
vermoedens berust, maar op kennis van fei
ten.
Ongetwijfeld zullen er ook in protestant
se kringen schuldbelijdenissen afgelegd
worden ten overstaan van een predikant of
van een kerkenraad. Ik denk dat ik me niet
vergis als ik daarbij aanteken dat dit veelal
schuldbelijdenissen zijn van mensen die
daar niet omheen konden. Hun zonden zijn
zo evident bekend geworden, dat zij ze niet
langer konden ontkennen. Dan is belijden
ervan de enige weg om onder de schuld uit te
komen. Men moest wel, wilde men in eigen
(kerkelijke) kring zijn plaats behouden.
Afhankelijk van de feiten zal aan die schuld
bekentenis ruchtbaarheid gegeven zijn. Ik
laat dit nu verder onbesproken, al is het niet
onbelangrijk.
Het gaat mij vooral om de vraag of in de
gemeente ook zonder verplichting van bui
tenaf belijdenis van schuld wordt gedaan,
en dan vooral over zonden, feiten en
gebeurtenissen die niet algemeen bekend
zijn geworden maar die niettemin een
gewetensbezwarende last betekenen voor
de zondaar.
Is een dergelijke belijdenis noodzakelijk?
Voorzover het om een publiek bekend
geworden zaak gaat, lijkt me dat het geval te
zijn.
En als anderen ('de buitenwacht') er niet
van weten, dan kan de zondaar volstaan met
het belijden van zijn schuld aan God.
Is dat voldoende? Voorzover er geen
anderen bij betrokken of echt waarneembaar
door geschaad zijn, is een publieke belijde
nis niet noodzakelijk.
Is de zondaar daarmee van zijn last af?
Dat is voor mij de kernvraag bij het
onderwerp van dit artikel.
Waarom is het onderwerp biecht en ver
geving van zonden in protestantse kring een
tot heden niet zo druk besproken onder
werp?
U kunt niet zeggen: Wat niet weet, wat
niet deert. Immers, God weet er wel van.
Alleen door Zijn vergeving wordt de schuld
weggenomen.
Is er vergeving zonder dat zonden aan
mensen beleden worden? Ten diepste is dat
wel het geval. Wie in oprechtheid aan God
zijn schuld belijdt en om vergeving vraagt,
mag geloven dat God hem vergeving gunt en
geeft.
En toch... Kunnen we daarmee volstaan?
Is er niet het gevaar dat we de schuld minder
maken en ons er ook wat gemakkelijk vanaf
maken?
Als een ambtsdrager die biecht moet
(mag) aan horen, kan hij doorvragen, zelfs
dieper vragen dan de woorden klinken. Zou
dat in allerlei gevallen voor de boeteling niet
heilzaam zijn? Zijn schuldbelijdenis te delen
met een ander die op de oprechtheid van de
belijdenis en op de omvang van de schuld
wat dieper kan ingaan.
Als pastor heb ik het in de loop der jaren
slechts een enkele maal meegemaakt dat een
mede-christen eigener beweging schuld
beleed van zonden waarvan anderen niet
wisten. Ik moet zeggen dat èn de belijdenis
èn de belofte van vergeving voor de jjoete-
ling als een bevrijding werkten. De schuld
bleef niet opgesloten in het eigen hart, maar
werd uitgesproken. Dat is, naar buiten
gebracht.
Mijn indruk is dat er in protestantse krin
gen te weinig ernst gemaakt wordt met de
schuldbelijdenis.
Dat betekent tevens dat de vergeving te
weinig als echte bevrijding wordt gezocht en
beleefd.
Of dit alles via een officiële ritus moet
geschieden, blijft voor mij de vraag. Het pas
toraat moet in onze kring zo'n geestelijk
gehalte hebben en ook z'n diepgang, dat er
behoefte is aan een vorm van schuldbelijde
nis, die we in deze context wat mij betreft
biecht mogen noemen.
We wachten de verschijning van het
tweede deel van het Liturgisch Handboek in
december a.s. af. Wellicht is er gelegenheid
dan op het onderwerp terug te komen.
OOSTFLAKKEE - De afdeling Oostflakkee
van de Nederlandse Bond van Plattelands
vrouwen houdt haar maandelijkse bijeen
komst op dinsdag 23 november in 'De Grut
terswei', Willemstraat 14 in Oude Tonge.
De aanvang is 19.30 uur.
De heer en mevrouw Van der Wal uit Leer
dam zullen een demonstratie glasblazen ver
zorgen en er worden dan allerlei mooi glazen
figuren en gebruiksvoorwerpen gemaakt.
Na de pauze is er een doe-avond, want dan
geeft de familie Van der Wal de gelegenheid
de gelegenheid om zeer creatief zelf iets te
maken met glasblazen, de gemaakte artike
len kunnen mee naar huis worden genomen.
Ook is er de gelegenheid om voor een 'klein
prijsje' een uniek glazen figuur of gebruiks
voorwerp van Leerdams glas te kopen.
Introduces en andere belangstellenden zijn
hartelijk welkom op deze avond. De toegang
is 4,- per persoon. Koffie of thee kost
0.50 per kopje.
Zondag 21 november, om 18.30 uur, is er
een welkomstdienst in de Doopsgezinde
Kerk te Ouddorp. De aanvang is 18.30 uur.
De voorgangers is ds. J. Smink. Er wordt
medewerking verleend door het gospelkoor
en het koperensemble. Het orgel wordt
bespeeld door Jan Teeuw.
clir. streeltblad op gereformeerde grondslag
voor de zuid-liollandse en zeeuwse eilanden
is een uitgave van Uitgeversmaat
schappij Eilanden Nieuws BV
Verscliijning: dinsdag- en vrijdagavond
Tel. (0187)47 10 20
Fax (0187)485736
Postbus 8, 3240 AA Middelhamis
Langeweg 13, Sommelsdijk
ADVERTENTIES EN ADMINISTRATIE;
tel.(0187)47 10 20
e-mall: 7Ugemeen@gebr-dewaal.com
(onder vermelding van 'adv' of 'adm')
tarief per mm 0,28;
contracttarieven op aanvraag
slultingstermljn zakelijke aduertenttes:
maandag en donderdag 14.00 uur
sluitlngstennijn overlijdensberichten:
dinsdag en vrijdag 8.30 uur
voor foutief geplaatste advertenties als
gevolg van onduidelijke advertentie-
opdractiten of telefonisch opgegeven
advertenties kan de uitgeverij niet
aansprakelijk worden gesteld.
Advertentie-acquisitie:
A. J. van der Velden,
06-50448359
REDACTIE:
hoofdredacteur: J. Vlllerius,
tel. (0187)47 10 22,
privé (0187) 60 14 40
e-mall: J.Vlllerius@gebr-dewaal.com
Plaatsing van Ingezonden berichten
kan zonder opgaaf van redenen
worden geweigerd.
ABONNEMENTEN:
Per kwartaal 9,50
Per halfjaar 18,50
Per Jaar 36,00
Abonnementen zijn bij vooruitbetaling
en worden automatisch verlengd.
Opzeggingen schriftelijk
vóór 30 november.
Wijzigingen graag twee weken voor
deze Ingaan doorgeven.
REKENINGNUMMERS:
postbank 167930
rabobank Middelhamis 342001108
OUDDORP - Hersteld Herv. Gem.
Dorpskerk: 9.30 en 19.00 uur ds. G.
Meuleman, v.m. bediening Heiüg
Avondmaal en nam. dankzegging Hei
lig Avondmaal. Eben-Haëzer: 9.30 uur
geen dienst en 19.00 uur ds. C. Gielen,
Middelharnis, dankzegging Heilig
Avondmaal - Ger. Gem. 9.30 en 18.30
uur leesdienst - Ger. Kerk 10.00 uur
ds. W. A. Boer en 18.30 uur ds. C. G.
Kant, dienst voor belangstellenden -
Doopsgezinde Gem. 9.30 en 18.30 uur
ds. J. Smink, welkomdienst.
GOEDEREEDE - Herv. Gem. 10.00 uur
kand. mr. J. R de Man, Rosmalen ert'
18.30 uur kand. R C, Zorge, Ouderkerk
a/d IJssel - Hersteld Herv. Gem. Jong-
koenstraat 1 a 9.00 en 10.45 uur kand. A.
J. Britstra, Lunteren en 17.00 en 18.45
uur ds. P. C. Hoek, Sint Annaland.
STELLENDAM - Herv. Gem. 9.00 uur
ds. J. J. van Holten, Leerdam en 17.00
uur kand. A. Baan, Nieuw-Lekkerland -
Hersteld Herv. Gem. 11.00 en 19.00
uur ds. W. L. Smelt, v.m. voorbereiding
HeiUg Avondmaal - Ger. Kerk 10.00
uur ds. C. G. Kant, bediening Heilig
Avondmaal en 18.30 uur ds. D. A. J.
Sonneveld.
MELISSANT - Hersteld. Herv. Gem.
10.00 en 18.00 uur kand. C. M. Klok,
Katwijk aan Zee - Ger. Gem. 10.00 en
18.00 uur leesdienst - Ger. Kerk 9.30
uur mevr. ds. A. Worst - Ger. Gem. in
Ned. 10.00 en 18.00 uur leesdienst.
DIRKSLAND - Herv. Gem. 10.00 uur ds.
G. van Meijeren, gedachtenis van de
overledenen en 18.00 uur ds. J. C. van
Trigt, Woerden - Ger. Gem. 10.00 uur
leesdienst en 15.00 uur student J. van
Belzen - Ziekenhuis 14.30 uur de heer
J. Moerkerk.
HERKINGEN - Herv. Gem. 10.00 uur
kand. J. A. de Kruijff, Oud-Alblas en
18.00 uur ds. H. van Ginkel, Goes -
Hersteld Herv. Gem. 9.00 uur ds. W.
L. Smelt en 18.00 uur kand. B. D. Bon
man, Sommelsdijk - Ger. Gem. 10.00
en 18.00 uur leesdienst.
SOMMELSDIJK - Herv. Gem. 10.00 en
18.00 uur ds. R. W. van Mourik, v.m.
bediening Heilig Avondmaal en nam.
dankzegging Heilig Avondmaal -
Lukaskapel HDG 10.15 uur ds. T W.
van Bennekom, bediening Heilig
Avondmaal - Rem. Ger. Gem. 16.00
uur ds. J. F. Klijnsma, herdenkings
dienst overledenen - Herv. 'Exodus'
Gem. 10.00 uur ds. M. R. Hoffenkamp,
herdenkingsdienst - CAMA Christen
gemeente, het Prieel, 10.00 uur J. Best-
man.
MIDDELHARNIS - Herv. Gem. 10.00
uur ds. C. A. van der Sluijs, Veenendaal
en 18.00 uur ds. A. P Voets - Hersteld
Herv. Gem. aula Chr. Scholengemeen
schap 'Prins Maurits' 9.30 en 17.00 uur
ds. C. Gielen, v.m. bediening Heilig
Avondmaal en nam. dankzegging en
nabetrachting Heilig Avondmaal - Chr.
Ger. Kerk 9.30 en 18.00 uur ds. M. C.
Tanis - Ger. Gem. 9.30 en 18.00 uur ds.
P Blok - Ger. Kerk 10.00 en 17.00 uur
ds. L. J. Lingen, eeuwigheidszondag -
Ger. Kerk (Vrygemaakt) 9.30 uur
leesdienst en 14.30 uur ds. G. A. den
Broeder.
NIEUWE TONGE - Herv. Gem. 9.30 uur
ds. G. C. Kunz, Dordrecht, bediening
Heilig Avondmaal en 18.00 uur ds. B. A.
Belder, ScheUuinen, nabetrachting en
dankzegging Heihg Avondmaal - Her
steld Herv. Gem. 'Ons Dorpshuis' 10.30
uur ds. K. ten Klooster, Slikkerveer,
bediening Heiüg Avondmaal en 18.00 uur
kand. M. Diepeveen, Stellendam, dank
zegging Heilig Avondmaal - Ger. Gem.
10.00 en 18.00 uur leesdienst.
OUDE TONGE - Herv. Gem. 10.00 uur
ds. L. de Wit, voorbereiding Heilig
Avondmaal en 18.00 uur ds. C. Mole
naar, Papendrecht - Ger. Gem. 10.00
en 18.0() uur student J. van Belzen -
Evangelie Gemeente Beréa, gebouw
'De Bron' 10.00 uur dienst.
STAD aan 't HARINGVLIET - Herv.
Gem. 10.00 uur ds. H. L. Versluis,
Ameide en 18.00 uur ds. Th. W. H. van
der Heijden - Ger. Gem. 10.00 en
18.00 uur leesdienst - Ger. Kerk 10.00
uur N. J. A. van Exel en 18.00 uur ds. A.
S. Rienstra.
DEN BOMMEL - Herv. Gem. 10.00 uur
kand. K. Hazeleger, Soest en, 18.00 uur
kand. A. van den Berg, Gouda - Ger.
Kerk 10.00 uur Combidienst in Oolt-
gensplaat en 18.00 uur ds. C. K. Koe-
OOLTGÉNSPLAAT - Herv. Gem. 9.30
uur ds. K. Schipper, Dordrecht,en 18.00
uur dr. T. E. van Spanje - Hersteld
Herv. Gem. 't Centrum 11.30 uur ds. A,
Egas, Werkendam en 15.30 uur ds. H,
van der Ziel, Poederoijen - Ger. Gem.
9.30 en 18.00 uur leesdienst - Ger.
Kerk 10.00 uur drs. F. A. Petter en
18.00 uur drs. H. P de Goede.
LANGSTRAAT - Herv. Gem. 10.00 uur
ds. P Molenaar, Dordrecht.
Morgen, zaterdag 20 november, komt Sin
terklaas om ongeveer 14.45 uur aan in de
oude haven van Stellendam. De afgelopen
jaren is dat steeds gepaard gegaan met een
groot spektakel. Zo moest o.a. gebruik
gemaakt worden van de diensten van de
reddingsbrigade, de brandweer en de plaat
selijke huisarts. Ook dit jaar belooft het
weer een bijzondere intocht te worden,
waarbij de Sint welkom geheten zal worden
door burgemeester de Prieëlle.
Na een optocht door het dorp, ondersteund
door het fanfareorkest uit Brielle, gaat het
gezelschap naar het Haegse Huus, waar de
Sint, de Pieten en de kinderen allerlei ver
rassingen en een spannende ontknoping te
wachten staan.
ièé
I
De overbekende Nederlander Pim For-
tuyn werd gekozen tot de 'grootste
Nederlander aller tijden'. Vooral die
laatste kwalificatie zullen velen betvi/is-
ten. Op voorhand werd de verkiezing
bestempeld als: onzin en een mediaspel,
maar ook als een serieuze wedstrijd tus
sen bekende en beroemde Nederlanders.
Waarin een klein land groot kan zijn
bleek al bij de eerste kandidaatstelling.
Tweehonderd landgenoten stonden op
de selectielijst. Een tweede grosUjst
omvatte honderd Nederlanders van
allerlei snit. Uiteindelijk bleven er tien
kandidaten, variërend van Antoni van
Leeuwenhoek tot Johan Cruijff, over.
Aan elk werd een t.v.-programma van
een half uur gewijd. Fortuyn werd de
winnaar, maar het was geen eclatante
overwinning. Sterker nog, de volgende
dag werd kenbaar gemaakt dat Willem
van Oranje de meeste stemmen had.
Maar volgens de afgesproken procedure
bleef Fortujm de winnaar. De redenen
van Fortuyns 'overwinning' Uggen voor
de hand. De Fortuynisten vormen nog
altijd een hechte lobby en zijn persoon
spreekt nog altijd tot de verbeelding.
Gelukkig is de verkiezing een moment
opname. Of het gedachtegoed van de
welbespraakte poUticus werkelijk
waterproof is wordt door velen betwij
feld. Tegelijk vnreekt zich hier niet
alleen een gebrek aan historische ken
nis, maar vooral een gering historisch
besef. Rembrandt van Rijn kwam in het
hele verhaal nauwelijks voor. Schoon
heid is niet meetbaar, maar kan velen
ontroeren. Dat geldt ook voor de rela
tief onbekende Antoni van Leeuwen
hoek. Zijn bijdrage aan de wetenschap
is van grote waarde. De bUjvende waar
de van Fortuyn en zijn aanhangers moet
nog blijken.
Eilander denkt dat het nooit tot een 'de
grootste Flakkeeënaar' aller tijden zal
komen. Wie is Flakkeeënaar en wie
niet? Oud-gedienden en nieuwkomers,
de eilandbewoners komen uiteindelijk
allemaal van d'overkant. Daarbij komt
dat de groslijst minstens even groot zal
zijn als die bij de nationale verkiezing.
Wanneer, naar goed Rakkees gebruik,
iedereen iedereen voordraagt is een
dergelijke wedstrijd niet nodig. Daar
komt bij dat een 'de grootste verkiezing'
niet past bij de bescheiden aard van de
Flakkeeënaar. Stel je voor dat uw buur
man het wordt, dan is het hek van de
Flakkeese dam.
Zaterdagavond 20 november kan er weer
'samen gezongen' worden in de Doopsge
zinde Kerk van Ouddorp aan de Dorpstien-
den. De avond duurt van half 8 tot half 9. Er
wordt een collecte gehouden voor Oekraïne.
Een ieder van harte welkom.
De Schaatsclub Ouddorp roept een op die
nog lid wil worden voor het seizoen
2004/2005 zich op te geven voor 1 dec 2004.
Hierna is het niet meer mogelijk om lid te
worden, (jeugdleden tot 16 jaar wel).
Ze zijn weer bijtijds op de markt
gebracht, ruimschoots voor het begin
van het nieuwe jaar: de stichtelijke
dagboeken die weer stof voor per
soonlijke overdenking opleveren voor
de nieuwe jaarkring. Verblijdend dat
er altijd weer belangstelling is voor dit
soort meditatieve boeken. Hieronder
geef ik enkele titels en andere gege
vens van deze dagboeken weer.
Jouw ReisGids. Dagboek voor jongeren aan
de hand van Brakels Redelijke Godsdienst.
Uitgeverij De Groot Goudriaan te Kampen.
Paperback. 372 pag. ISBN-nummer 90-
6140-884-9. Prij.^ 17,50.
Een enkel jaar geleden stelde de heer J.M.
Vermeulen een bijbels dagboek samen uit
'De Redelijke Godsdienst', het bekende
handboek van Wilhelmus a Brakel. Deze
leefde van 1635 tot 1711 en was onder meer
predikant in Leeuwarden en Rotterdam. Nu
smeedde dezelfde bewerker deze bundel om
tot een handzame 'reisgids' voor jongeren.
Zelf heb ik me een jaar lang met Brakels
tweedelige standaardwerk bezig gehouden.
Ik kan zeggen dat Vermeulens bewerkingen
goede kost bevatten. Ook dit jongerendag-
boek beveel ik van harte aan. Brakel is een
goede gids. Wel denk ik dat de selectie van
Vermeulen niet helemaal representatief is
voor de evenwichtigheid van Brakel. Zo
besteedt hij maar een enkele dag aandacht
aan het sacrament van de Heilige Doop, ter
wijl Brakel zelf daar uitvoerige aandacht aan
geeft. En dat is wel jammer' Desondanks
aanbevolen.
Matthew Henry, Op U betrouw ik. Bijbels
dagboek over de Psalmen. Uitgeverij Den
Hertog te Houten. ^Gebonden. 384 pag.
ISBN-nummer 90-331-1825-4. Prijs
15,20:
Matthew Henry (1662-1714) is natuurlijk
vooral bekend van zijn veel delige Bij
belverklaring. Na zoveel eeuwen nog bij
zonder leerzaam en lezenswaai'dig! Het
meest treffende in het leven van Henry was
zijn dagelijkse omgang met de Heilige
Schrift. Zijn verklaring is dan ook vrucht
van zowel deskundige exegese als van
geestelijke kennis. Onlangs kwam er een
dagboek over de Psalmen van zijn hand uit.
De dagstukjes zijn samengesteld aan de
hand van zijn al genoemde Bijbelverklaring.
In het voorwoord van zijn verklaring op de
Psalmen schreef hij dat het boek der
Psalmen ons leidt in het heiligdom. "Het
brengt ons in gemeenschap met God, door
onze ziel te vertroosten en te doen rusten in
Hem, ons hart opheffende tot en doende uit
gaan tot Hem.Door alle eeuwen heen zijn
de Psalmen voor velen van onschatbare
waarde geweest. Er is onderwijs in te vinden
voor iedereen, in welke omstandigheid dan
ook. Deze bundel werd samengesteld door
mw. J. Kranendonk-Gijssen.
Leven uit genade. Dagboek uit geschriften
van reformatoren. Uitgeverij Den Hertog te
Houten. Gebonden. 380 pag. ISBN-nummer
90-331-1832-7. Prijs 15,90.
Dit is een dagboek uit de geschriften van de
eerste mannen van de gezegende Reformatie
uit de 16*^ eeuw. Kenmerkend voor hun
geschriften is dat ze steeds weer naar de
bronnen van de Heilige Schriften zelf gaan.
"De ware schat van Gods Kerk is hel heilig
Evangelie van Gods genade in Christus" -
aldus Maarten Luther in een van zijn 95
beroemd geworden stellingen. Uit dat
Woord hebben ze de schatten van Gods
genade opgedolven, genade voor zondaren,
verzoening voor schuldigen, verlossing van
verlorenen. Voor dit dagboek, verdienstelijk
samengesteld door drs. J. Versloot, is geput
uit de geschriften van twaalf schrijvers uit de
eeuw van de Reformatie: Theodorus Beza,
Martin Bucer, Heinrich Bullinger, Johannes
Calvijn, John Knox, Hugh Latimer, Maarten
Luther, Benedetto van Mantua, Caspar Ole-
vianus, Zacharias Ursinus, Hieronymus
Zanchius en Huldrych Zwingli. Diverse
gedeelten zijn voor deze gelegenheid voor
het eerst uit het oorspronkelijke vertaald
door N.A. Eikelenboom.
John Bunyan. Een ding is nodig. Bijbels
dagboek. Uitgeverij Den Hertog te Houten.
Gebonden. 372 pag. ISBN-nummer 90-331-
1369-4. Prijs 15,75.
Dit dagboek verscheen al eerder, namelijk in
1999, maar het is mezelf zo bijzonder in de
smaak gevallen dat ik er graag nog eens de
aandacht op vestig. Ik durf wel te zeggen dat
ik het een van de mooiste en diepste medi-
tatieboeken vind die ik ken. Daaraan draagt
niet het minst de prachtige vertaling van
mw. J. Kranendonk-Gijssen bij. De oude
schrijver uit de 17^ eeuw, de meester
dromer, meeslepend verteller van zijn alle
gorieën maar tevens auteur van veel andere
praktikale geschriften spreekt hier een
aansprekende taal. Terecht typeert de uit
gever hem als "niet alleen een vermaard
prediker, maar ook een zeer begaafd schri
jver."
Een willekeurig citaat, ontleend aan het
stukje van de dag waarop ik deze bespreking
schiijf (16 november): "Hemel en aarde zijn
in de handen van God niet meer dan een rol
perkament. Zoek naar de kennis van Zijn
rechtvaardigheid. Zoek naar de kennis van
Zijn trouw, die de beloften maar ook de
dreigementen vervult. Streef naar een sterk
besef van de zonde. Wees ervan overtuigd
dat de zonde Gods enige vijand is.
Bedenk dat het Christus Zijn bloed heeft
gekost om u te verlossen van de vloek die de
zonde over u gebracht heeft. O, bedenk dat
de zonde u tot in alle eeuwigheid buiten de
hemel zal houden. Deze overdenkingen
zullen uw hart teer houden."
Ds. P. den Butter e.a.. Leven en Licht. Bij-
bels dagboek 2005. Uitgeverij Den Hertog te
Houten. Paperback. 370 pag. ISBN-nummer
90-331-1803-3. Prijs 6,90.
Tot slot aandacht voor een boekje dat elk
jaar met een gevarieerde inhoud verschijnt.
Samengesteld door een zestal predikanten.
Ik noem ze: di. P. den Butter en A. van de
Weerd (CGK), C. Harinck en W. Harinck
(GG), G.C. Kunz (PKN) en L.W.Ch. Ruij-
grok (HHK).
Geprobeerd is voor elke maand een samen
hangend thema aan de orde te stellen. Zo
bijvoorbeeld: Genesis 25-27 (januari),
gedeelten uit Exodus (april), Haggaï (augus
tus) en Romeinen 5-9 (november). Veel
goeds wordt geboden. Wel zijn de meditaties
naar mijn smaak minimaal van omvang.
Maar tegelijkertijd bedenk ik: niet het vele is
goed maar het goede is veel
J.M.J. Kieviet
In de maand november/december van dit
jaar worden vrouwen die zijn geboren in het
jaar 1974 in de Regio's Voorne-Putten-
Rozenburg, de Hoeksche Waard en Goeree
Overtlakkee opgeroepen voor het bevol
kingsonderzoek naar baarmoederhalskan
ker. Zij worden opgeroepen door de GGD
Zuidhollandse eilanden of door hun eigen
huisarts. Deelname aan dit onderzoek is gra
tis. Vrouwen in de leeftijd van 30 tot en met
60 jaar ontvangen eens in de vijfjaar een uit
nodiging voor het onderzoek. Vervolgens
kunnen zij bij de huisarts een afspraak
maken om een uitstrijkje te laten maken. De
huisarts is ervan op de hoogte dat de vrouw
is uitgenodigd voor dit onderzoek. Als een
vrouw niet door haar eigen huisarts onder
zocht wil worden, kan zij een afspraak
maken bij de Stichting Trombosedienst en
Artsenlaboratorium (STAR) te Rotterdam.
Het onderzoek wordt daar door een speciaal
opgeleide doktersassistente uitgevoerd. Het
telefoonnummer van deze stichting is 010
2890250. Is een vrouw reeds onder behande
ling bij een gynaecoloog, dan kan het onder
zoek ook worden uitgevoerd door de gynae
coloog.
Als een vrouw niet wil of kan deelnemen aan
dit onderzoek, dan kan zij het antwoordfor
mulier terugsturen naar de GGD. Dit formu
lier is bijgevoegd bij de uitnodigingsbrief.
Hierop kan de reden van 'niet-deelname'
worden ingevuld.
Door middel van een eenvoudig onderzoek
kan een voorstadium van baarmoederhals
kanker worden ontdekt, zelfs voordat een
vrouw klachten heeft. Bij ontdekking in een
vroeg stadium is genezing bijna in alle
gevallen mogelijk. In de baarmoederhals
kunnen in de jaren veranderingen optreden,
die kunnen leiden tot baarmoederhalskan
ker. Door eens in de vijfjaar een onderzoek
te laten doen is het mogelijk deze verande
ring op tijd te ontdekken en kan baarmoe
derhalskanker worden voorkomen. Daarom
is sinds 1985 het bevolkingsonderzoek baar
moederhalskanker in Nederland ingevoerd.
Na invoering van dit bevolkingsonderzoek is
het aantal vrouwen dat baarmoederhalskan
ker krijgt, verminderd naar ongeveer 750
vrouwen per jaar.
Hoe verloopt dit onderzoek?
Bij de uitnodiging zit een laboratoriumkaart
en een folder met nadere informatie. Nadat
de vrouw de uitnodiging heeft ontvangen
maakte zij een afspraak met haar huisarts,
haar gynaecoloog of met STAR. Op de
afgesproken datum neemt zij de laboratori
umkaart mee.
Voorafgaand aan het onderzoek stelt de arts
een aantal vragen die van belang kunnen zijn
voor het onderzoek. Als de vrouw op de
onderzoeksbank ligt, kijkt de arts naar de
baarmoedermond en neemt met een spateltje
wat slijm weg. Het uitstrijken duurt enkele
minuten en is meestal pijnloos. Het slijm
wordt op een glaasje gedaan en wordt ver
volgens samen met de laboratoriumkaart van
de vrouw naar het laboratorium opgestuurd.
De huisarts spreekt met de vrouw af hoe zij
de uitslag te weten komt. Soms moet het uit
strijkje opnieuw worden gedaan omdat het
uitstrijkje technisch niet goed is gedaan. Ook
kan verder onderzoek nodig zijn omdat bij
voorbeeld een onschuldige ontsteking is ont
dekt. Een afwijkende uitslag hoeft niet auto
matisch baamioederhalskanker te betekenen.
De GGD Zuidhollandse Eilanden coördi
neert het bevolkingsonderzoek. Adresgege
vens krijgt zij via de gemeentelijke basisad
ministratie. Gegevens kunnen worden uitge
wisseld met de informatiesystemen van de
huisartsen.
Op deze uitwisseling en registratie van gege
vens is de Wet Bescherming Persoonsgege
vens van toepassing. Als vrouwen hier
bezwaar tegen willen maken of meer willen
weten kunnen zij de GGD bellen. Op werk
dagen van 9.00 tot 14.00 uur is een mede
werker van de GGD bereikbaar op telefoon
nummer: 0181 65 24 41.
