STRUIK
cia
v
IE
Dertien scheepswrakken ontdekt
bij Kop van Goeree
0900-8844
Dwangneurose
En dat is
ËL STRUÜK
En dat is
■^yMinnaard
^T5i a _6
Aanslagen op polderend
Nederland
Dr station
de Watertoren
Kerstconcert
Oude-Tonge
Klassieke muziekavond
in ^De Samaritaan'
chr. stféëk!titöcïï^ëpgereforTneerde grondslag
voor de zuid-hoüandse en zeeuwse eilanden
KEES DöRR
«WmV Bel ons! nvm
Taxatie tiodtg.
(0187) 47 02 72 of
(0187) 68 45 45
Taxatierapport nodig van
woning of bedrijfspand?
Spaap nu voor een gratis
Viennetta ijstaapt of een
gratis wasbeurt no 4!
KEES DÖRR
Verkeerscontrole
Rond de Kop van Goeree, maximaal
twaalf mijl uit de kust, blijken dertien
scheepswrakken te liggen, zo is eerst
nu bekend geworden. Verreweg de
meeste zijn in archeologische zin
'jong', want de schepen zijn vergaan
aan het eind van de 19de en in de loop
van de 20ste eeuw. Hun exacte locaties
zijn bekend bij de afdeling Maritiem
Erfgoed van de Rijksdienst voor Oud
heidkundig Bodemonderzoek (ROB)
in Amersfoort. Vooralsnog blijven de
vindplaatsen geheim, om nieuwsgie
rige, onzorgvuldige duikers te kunnen
weren. Het oudste scheepswrak
dateert van de 18de eeuw. Het duik
team van de ROB heeft de resten van
dit handelsschip al onderzocht. Nog
dit jaar wordt bepaald of het wrak,
dat een grote hoeveelheid kanonnen
en kanonskogels bevat, beschermd
moet worden om behouden te blijven
voor het nageslacht.
door Gert van Engelen
Precieze locaties blijven geheim
Rijksdienst geeft Eilanden Nieuws globaal overzicht
Reconstructie
Rotterdamse haven
I Eén vertrouwd adres
I voor al uw rijplezier!
0187-6017 06
V^ Visser Visser
BARENDRECHT «TEL 0180-642 111
MIDDELHARNIS «TEL. 0187-617 300
GOUDA «TEL. 0182-358 235
BARNEVELD* TEL. 0342-405 140
Vrijdag 12 november 2004
77e jaargang
nr. 7356
O
Herkingen
St. Elizabethstraat 34
Een perfect onderhouden woning
met een landelijke/klassieke uit
straling gesitueerd aan de buiten
rand van het dorp, op 500 m^
eigen grond. De indeling is als
volgt: beg.grond: entree/vide,
toilet, living met openhaard en
terrasdeuren, halfopen keuken,
bijkeuken, hobbyruimte en een
tuinkamer c.q. kantoor Ie verd.:
overloop, 4 slaapkamers en een
badkamer. Uitgebreide kleuren-
brochure beschikbaar.
Vraagprijs 338.000,- k.k.
Zandpad 126, Middelharnis Telefoon 0187-486343
info@kdmakelaardij.nl www.kdmakelaardij.nl
NO onder eigen naam, dé zekerheid voor optimale oandacht.
-| MAKELAARDIJ rr
Soms zegt een beeld meer dan tekst. In dit
geval is het een sobere Info-grafic: de kaart
van Nederland met daarin getekend 11 inci
denten in 5 dagen. Incidenten die alles te
maken hebben, zo lijkt het, met de plotselin
ge spanning die door de moord op Theo van
Gogh werd opgeroepen. Brandstichting,
poging tot brandstichting, beplakken en
bekladden, een bomaanslag. Doel; mos
keeën, scholen, kerken, een enkel kantoor
Symbolen geven aan dat het, buiten die twee
kerken, gaat om Islamitische doelen. Neder
land anno 2004. Wie zou niet huiveren?
Nederland, polderland. In de dagen dat
tegenstellingen tussen de partners op soci
aal economisch terrein traditioneel werden
gladgestreken, verhardt de stemming op
straat. Dit kan niet door praten worden opge
lost, omdat hier twee culturen, twee denkwij
zen botsen. Hier is geen sprake van gegroei
de geweldloze tactieken, van geven en
nemen. Hier is sprake van radicaal (geen
raciaal) zwart of wit. Er zijn geen tinten grijs
Daarin is Nederland groot(s): in het aanbren
gen van nuances grijs. Zeker de laatste hal
ve eeuw hebben we niets anders gedaan
dan wat afwijkt van het normale, wat tegen
de wet is, relativeren - 'moet kunnen...', is
daarvoor de gevleugelde uitdrukking, 'toler
antie' de deftige. Het gaat om wat we dulden,
verdragen, toelaten. Wie iets tolereert, gaat
meestal verder dan zijn eigen grenzen. Hij
viert de teugels. Iemand tolereert bijvoor
beeld bij zijn kinderen wat hij zelf niet zal
doen. Wie iets tolereert, verlegt weliswaar de
grenzen, maar weet heel goed tot hoever hij
wil gaan. Doet hij dat niet, dan kan tolerantie
ontaarden in slapheid, onverschilligheid of
het toestaan van volslagen individualisme.
Zo bezien is tolerantie alleen maar wezenlijk
als het gekoppeld is aan normen. Die zijn
weer geënt op waarden. In een democratie
zal gezocht worden naar zoveel mogelijk
gemeenschappelijke normen. Daaromheen
worden de grenzen van wat tolerabel is
getrokken. Alleen in een eenheidsstaat is
officieel sprake van eenduidige tolerantie. In
een land als het onze heeft iedere politieke
partij eigen waarden en normen, en stelt dus
grenzen aan wat mag en kan. De reactie van
anderen op die grensstelling is; respect of
het verwijt van discriminatie. In het geval van
respect is men bereid zich in te houden. Het
is zelfs mogelijk wettelijke kaders te stellen.
Zo kan men zich voorstellen dat de vrijheid
van meningsuiting, in woord, beeld, geluid en
wat niet al, toch een begrenzing krijgt.
Het lijkt erop dat de tolerantie die doorsloeg
naar 'moet kunnen...' het respect voor de
ander doet afnemen. Gevolg; het verwijt van
discriminatie, of eigen wegen gaan. Dat laat
ste ontaardt dikwijls in eigen rechter zijn.
Principiële politiek, laat staan bijbelgetrou-
we, raakt taboe. We staan niet ergens voor.
In feite leidt het tot collectieve zwakte.
In feite is ons land verzeild geraakt in een
zoektocht naar waarden en normen om de
tolerantie handen en voeten te geven. Dat is
het gevolg van het veriies aan religiositeit,
van individualisme, het opgeven van het
gezin als basiseenheid, van... De rij is lang.
En in die zoektocht botsen we tegen steeds
belangrijker wordende onderstromen in onze
samenleving. De radicale islam is er één,
neonazisme een andere. Daarnaast is er de
onderwereld met eigen wetten en regels.
Er moet er een lucifer bij een kruidvat worden
gehouden om de zaak de lucht in te laten
gaan. Zo heeft de moord in Amsterdam ook
gefungeerd. Plotseling zijn we getuige van
arrestaties, gewapend verzet. Terreurdrei
ging in polderend Nederiand. Een goede
gelegenheid om een minister het vuur na aan
de schenen te leggen. Soms lijkt politiek echt
een spel.
Wat nu echter op straat speelt, is harde wer
kelijkheid. Die werkelijkheid noopt tot maat
regelen. In plaats van direct te reageren dat
die niet intoleraii mogcr ttjn, kunnen we
beter nagaan in hoeverre de tolerantie inge
perkt moet worden.
Het is geen nostalgie, maar realiteit als we
daarbij een terugkeer naar bijbelse waarden
en normen bepleiten, We moeten weer
ergens voor staan. We moeten ergens voor
gaan, In de politiek, maar ook als burgers. En
niet te vergeten als kerken.
Van Gogh bestreed vrijwel iedereen met het
woord. Hij bestreed de Islam met het woord.
Hij heeft er christenen, vrijdenkers, joden en
islamieten mee gekwetst.
We zijn verontwaardigd. Hebben we dat
recht, ook als het Woord onder een koren
maat werd gehouden?
^g^ 2 beëdigde/gecertificeerde
FR? makelaars/taxateurs
Makelaarskantoor Tamboer
beëdigd makelaar/taxateur, lid NVM
()187-476.>5.'ï
Uw wensen van nu
bepalen de Opel van morgen
Opel. AI 35;oar de meest geliefde outo van Nederland.
WWW.OPELNiEUWS.NL
www.opelnieuws.nl
CARWASHCENTRUM
Korteweege 75, Dirktland
tel. 0187-601122 j
In'een aantrekkelijk woonwijk
gelegen tusseneengezinswoning
met berging, op 127 m^ eigen
grond. Deze woning Is bijna 10
jaar oud, maar verkeert absoluut
in perfecte staat van onderhoud
en is als volgt ingedeeld:
beg.grond: entree, toilet, woon-
katner, keuken en bijkeuken.
Ie Verd.: overloop, 3 slaapkamers
en badkamer en een royale zolder
ruimte op de 2e verd. Uitgebreide
kleurenbrochure beschikbaar.
Vrafigprijs 194.000,- k.fc.
Zandpad 126, Middelharnis Telefoon 0187-486343
info@kdmakelaardij.nl www.kdmakelaardij.nl
Nü onder eigen naam, dé zekerheid voor optimale aandacht.
-^ MAKELAARDIJ r
MAKELAARDIJ
Middelharnis B.V.
Voor de koop of verkoop van uw woning
Doetinchemsesfraat 32-34, 3241 M Middelharnis
Tel. (0187) 482606
Rotterdam-Rijnmond
district De Eilanden
Basiseenheid Goeree-Overflakl<ee
DEN BOMMEL - Maandagochtend hielden
politiemensen van het district De Eilanden
een verkeerscontrole op de Schaapsweg.
Tussen half elf en twaalf uur werden 40
auto's gecontroleerd. Twee automobilisten
werden bekeurd voor het niet dragen van de
autogordel en het negeren van een stopteken
Houdt u vrijdag 10 december alvast vrij in
uw agenda! Want dan is er een prachtig
kerstconcert in de Hervormde Kerk te Oude
Tonga. Jongerenkoor 'Con Amore' onder
leiding van Lennert Knops en gelegenheids-
organist Bert Roest zullen verschillende
mooie kerstliederen zingen. Ook zullen
Maria Baas (harp) en Come van der Giessen
(panfluit) aan deze avond meewerken en een
gevarieerde programma van instrumentale
intermezzo's ten gehore brengen. Natuurlijk
staat er ook samenzang van verschillende
kerstliederen op het programma. Kortom,
een avond die u niet mag missen! De entree
voor dit concert bedraagt 2 per persoon.
Aanvang 20.00 uur. De opbrengst komt ten
goede aan Gevangenenzorg Nederland.
Een dwangneurose wordt wel beschreven als
een gevolg van een kortsluiting in de herse
nen, waarbij zintuiglijke waarnemingen niet
worden geregistreerd en het programma
steeds opnieuw wordt afgedraaid. Dit leidt
ertoe dat mensen bijvoorbeeld hun handen
buitensporig veel moeten wassen of dat zij
bepaalde dingen blijven controleren.
Gewoon tegen mensen met een dwangneu
rose zeggen dat zij moeten ophouden met
wassen of controleren, zal waarschijnlijk
niet helpen. Zijn zij te helpen en hoe kunnen
vrienden steun bieden? Dit onderwerp wordt
op 15 november om 21.00 uur besproken in
het prograiruna 'Ontwaakt Radio' op Radio
Flakkee. De presentatie is in handen van
Yvonne Caka. Dinsdag om 16.00 uur wordt
het programma herhaald.
SOMMELSDIJK - Op woensdag 17
november organiseert de welzijnszorg van
het verpleeghuis 'De Samaritaan' een klas
sieke muziekavond in de Lukaskapel. Deze
avond zal er een programma gebracht wor
den met muziek uit de baroktijd. De musici
zijn Petra van Hees (sopraan), Martine
Simonse (dwarsfluit) en Annelies Tanis
(orgel). Zij spelen muziek van o.a. Bach,
Telemann en Handel. Ook samenzang staat
op het programma. Om 19.30 uur begint
deze avond, die ongeveer een uur zal duren.
Iedereen is hartelijk welkom. De toegang is
gratis.
Over scheepswrakken in de wateren rond
Goeree-Overflakkee is tot dusverre vrijwel
niets in de openbaarheid gekomen. Dat
komt, zegt Martijn Manders, beleidsmede
werker van de afdeling Maritiem Erfgoed,
doordat deze regio een "onontgonnen,
onontdekt gebied" is. Speciaal voor Eilan
den Nieuws is echter een overzicht (zie
kader) samengesteld van alle scheepswrak
ken die in de afgelopen jaren zijn gemeld bij
de afdeling. Opvallend is dat de locaties zich
vrijwel alle bij de Kop van Goeree bevinden,
twee zelfs op het strand bij Ouddorp. Over
het Haringvliet en de Grevelingen ontbreekt
elke informatie. "Die wateren vormen een
hiaat", zegt Manders. "Wij weten niet wat
zich daar in de bodem bevindt."
Dit gebrek aan kennis laat zich volgens
Manders eenvoudig verklaren. "In de wate
ren rond Goeree-Overflakkee zijn nog niet
zoveel infrastructurele werken uitgevoerd.
Meestal komt bij dat soort projecten allerlei
informatie letterlijk boven water. Verder
wordt in die wateren nog niet zoveel gedo
ken en gevist, en dan krijg je weinig meldin
gen over scheepswrakken die zijn aangetrof
fen. Daardoor is Goeree-Overflakkee voor
ons lange tijd een volslagen onbekend
gebied gebleven. Ik durf er niet zoveel over
te zeggen."
Meldingen
Hoofdtaak van de afdeling Maritiem Erf
goed is het beheer van het maritieme, cultu
rele erfgoed, voornamelijk schepen. De
afdeling inventariseert zoveel mogelijk
gegevens over welke scheepswrakken waar
liggen en wat hun inhoud is. Nadrukkelijk
zoekt de afdeling niet zelf naar scheeps
wrakken. Zij is afhankelijk van meldingen.
"Wij zijn een meldpunt", zegt Manders,
"voor vissers, duikers en medewerkers van
Rijkswaterstaat." De afdeUng schakelt zo
nodig het archeologisch duikteam in voor
grondiger archeologisch onderzoek, maar
dat gebeurt selectief. Manders: "Er zijn hon
derden historisch waardevolle scheepswrak
ken en wij hebben maar een klein duikteam.
We moeten onze tijd verdelen."
Het duikteam is onderdeel van het NISA
(Nederlands Instituut voor S.cheeps- en
onderwaterArcheologie), een ander onder
deel van de ROB. Het brengt de situatie
onder water in kaart en waardeert de wrak
ken (de zogeheten waardestelling van schip,
lading en inventaris). Het duikonderzoek
duurt gemiddeld enkele dagen.
Een duiker vindt op de Nnordzeebodem nabij de Goereese kust het wrak met oude kanonnen.
Niet altijd is het overigens het duikteam van
het NISA dat op wrakken wordt afgestuurd.
Soms valt de afdeling ook terug op duikers
die zich hebben verenigd in de Landelijke
Werkgroep Archeologie Onder Water
(LWAOW; zie de website www.lwaow.nl).
Deze instantie houdt zich specifiek bezig
met het opsporen en onderzoeken van
^scheepswrakken. In het gebied rondom Goe
ree-Overflakkee is dat de groep Delta. Man
ders: "Zij voeren voor ons verkenningen uit.
Die duikers zijn amateurs, maar ze vinden
het leuk om te doen en zijn ook kundig."
Met alle informatie die de afdeling vindt en
krijgt, probeert zij "het varend bestaan" van
een schip te achterhalen: wat was de bouw
wijze en functie van het schip'? Wat was de
herkomst, de bestemming en de datering'?
Historische bronnen, zoals boeken, archie
ven of documenten worden aangeboord, al is
het volgens Manders "in veel gevallen
onmogelijk om ergens definitief een
scheepsnaam aan te hangen."
Zodra alle onderzoeksresultaten zijn verza
meld, volgt een selectie. Manders; "Een sta
len schip uit 1960 is normaal gesproken niet
van belang voor ons. Hiervan kennen we
vaak de geschiedenis al en de originele
bouwtekeningen zijn dikwijls ook nog te
vinden. Maar een scheepswrak uit de 15de
of 18de eeuw interesseert ons juist wel: het
kan ons helpen het maritiem erfgoed te
reconstrueren."
Het historisch belang geeft een scheepswrak
zijn prioriteit, dat bepaalt of het schip behou
den moet blijven. Zo'n besluit hoeft trou
wens niet meteen tot opgraven te leiden, legt
Manders uit. "Een wrak beschermen kan ook
betekenen dat het 'slechts' juridisch gebeurt.
In dat geval wordt het als monument aange
wezen." Een andere mogelijkheid is "fysie
ke bescherming". Dan wordt het wraic ter
plekke afgedekt, bijvoorbeeld met steiger-
gaas, "zodat er een wrakbult ontstaat".
Soms wordt al eerder ingegrepen, bijvoor
beeld als duikers hebben vastgesteld dat het
wrak acuut wordt bedreigd door uitspoeling.
Dan worden er tijdelijke maatregelen getrof
fen. Is er de zekerheid dat "alle archeologi
sche informatie in het schip blijft zitten" -
met andere woorden: het getij heeft er geen
vat op, dan wordt het wrak met rust gelaten.
Alle informatie over een wrak wordt ten
slotte geregistreerd in ARCHIS, het Archeo
logisch Informatie Systeem. Deze databank
is, vertelt ARCHIS-medewerker Wendy van
der Wens-Poulich, "een opslagplaats voor
alle archeologische vondsten in Nederland".
Uit ARCHIS is het kaartje afkomstig dat
Van der Wens ter beschikking stelde aan
Eilanden-Nieuws. "Met de opslag in
ARCHIS én met het beschermen van
bepaalde wrakken", zo vult Manders aan,
"probeert de afdeling Maritiem Erfgoed een
doorsnee te bewaren van onze maritieme
geschiedenis voor de toekomstige genera
ties".
Over scheepswrakken rond Goeree-Over
flakkee zijn bij de afdeling dertien meldin
gen binnengekomen. Dit aantal zegt volgens
Manders niets over wat zich daar werkelijk
onder water bevindt. "Er kunnen wel hon
derden scheepswrakken liggen, maar dat
weten we dan niet." Het zou hem niet verba
zen als het aantal de komende jaren toe
neemt, "Rivieren en geulen worden uitge
diept en andere gebieden worden weer
opgespoten, denk aan de aanleg van de
Tweede Maasvlakte. Dan kan er van alles
naar boven komen."
Bovendien, zo voegt Wendy van der Wens
toe, is het aantal sportduikers de afgelopen
jaren "explosief gegroeid", dit kan meer
meldingen teweeg brengen. Manders wijst
nog op de nabijheid van de Rotterdamse
haven. "Die haven is al eeuwen belangrijk.
Dat er daarom veel scheepvaart rond Goeree
heeft plaatsgebonden, is evident."
Maar vooralsnog houdt hij zich bij de huidi
ge feiten, en die wijzen op dertien locaties.
Van die vindplaatsen is "ongeveer bekend"
wat er is aangetroffen. Dat is dat de scheeps
wrakken nogal jong zijn en dat zich er een
haringlogger, een stoomschip en een Engels
zeilend schip tussen bevinden.
Vervolg op pagina 4
www.cormelissant.nl
ELISSANT
OBiUTEITSCENTRUS/L
Nljverheidsweg 4, Dirksland
Autobedrijf Cor Melissant
0187-6015 98
Flakicee Caravans
0187-60 5191
Cor Melissant Tweewielers
REGISTERACCOUNTANTS
Een foto van de kanonslopen, die op de zeebodem nabij Goeree-Overflakkee liggen
