Overdenking
Dia lezing
Landelijke archievendag
iHdetalga
^^Sjkvenster
Oliebollenactie
Woord en Daad
uit de
Heilige Schrift
EIIAttDBi-tllEUWS
'De wilde natuur'
en uitslag
fotowedstrijd NLGO
Oud papier Herkingen
HET
Blik op kerk ^^y
en samenleving Cj
Waarnemer
mi^z
UttHILU
TAMME KaSTaWES
WFFROaWl OF UEUMUWI?
SWO zoekt vrijwilligers
Den Bommel
mtUS V-TEKEN?
Zuid-Afrikaanse Leisteen,
Tegels en dal<beclekking
www.groennatuursteen.tk
Het dal van Achor
tot een deur der hoop
Ook in Brielie en Dirksland
Bij jou om de hoek
In de regio
•3?a.iga-<rilogie deel 2,
PAGINA 5
VRUDAG 29 OKTOBER 2004
- De leefwereld van jongeren
- Een generatiekloof?
- Gods werk gaat door!
Steeds vaker hoor je van ouders de klacht dat
ze hun opgroeiende kinderen niet begrijpen
en niet meer kunnen bereiken. Het is ook een
totaal andere wereld waarin tieners leven.
Neem dat maar zo letterlijk mogelijk. Ze
hebben wegens hun studie allemaal hun
eigen kamer, op die kamer meestal een t.v.-
toestel of een stereo-toren. Daarnaast hebben
ze hun eigen mobieltje, want ze moeten op
elk uur van de dag bereikbaar zijn. En met
hun vrienden zitten ze via dat mobieltje uren
lang te praten over.niets.
En verder komt er een stroom van informatie
op hen af, en worden ze beheerst door de
reclame die voortdurend een aanslag doet op
hun portemonnee. Ze dragen dure merkkle
ding, want die anderen doen dat ook! Daar
mee proberen ze elkaar te beconcurreren en
soms te overtroeven. En ze hebben het altijd
druk, want hun agenda is overvol en jaagt
hen voort van hot naar her.
Kortom, onze jongeren leven in een wereld,
waarin de ouderen niet kunnen doordringen
en waar ze ook niets van begrijpen.
Nu is er tussen ouders en kinderen altijd al
een generatiekloof geweest. Wij deden het
anders dan onze ouders en die klaagden al
over 'de jeugd van tegenwoordig'. Maar zij
deden het weer anders dan hün ouders, al
waren ze dat, gemakshalve, maar vergeten!
In ieder geval, elk volgend geslacht, is weer
anders en doet het weer anders. Daarom
moeten we niet doen alsof het vroeger alle
maal beter was dan nu. Die mensen waren er
blijkbaar al in de dagen van de Prediker. Die
zeiden: "Wat Is het dat de vorige dagen beter
geweest zijn dan deze?" Maar volgens de
Prediker is het niet wijs die vraag te stellen!
De kloof tussen de generaties is er dus altijd
geweest. Dat neemt niet weg, dat voor zover
ik het zien kan en beoordelen, de kloof nu
groter is dan tussen vorige generaties. Als je
ouder wordt moet je ervoor waken dat je het
verleden niet idealiseert. Maar in onze jeugd
was het leven toch wel een stuk overzichte
lijker. Je kon je niet terugtrekken op je eigen
kamer, want die had je hoogstens om te sla
pen! Huiswerk moest in de gemeenschappe
lijke kamer worden gemaakt en de andere
huisgenoten werden geacht zich stil te hou
den en je niet te storen! Dezelfde jongens en
meisjes die je door de week zag op school
zaten 's zondags weer in de kerk. Telefoon
was er zelfs in huis niet, dus je kon die ande
ren ook niet bereiken. Je ging één avond naar
catechisatie en misschien nog één avond naar
de vereniging en verder was je gewoon thuis.
Onze jongeren van nü kunnen zich die tijd
van vroeger niet voorstellen. Ik heb er tegen
jongeren weleens iets over gezegd, met het
resultaat dat ze het eigenlijk maar 'saai' von
den... Zomin als wij ouderen ons kunnen
verplaatsen in hün leefwereld, zo is het voor
hen onbegrijpelijk dat wij niet alles hadden
wat zij hebben, en dat we ons toch wel geluk
kig voelden...
Dat één en ander consequenties heeft voor de
geloofsoverdracht hoeft nauweUjks te wor
den gezegd. Dat ondanks al die veranderin
gen de Heere doorgaat met Zijn werk, dat
mogen we weten en geloven. Ook al zijn de
mogeüjkheden tot kerkverlating veel meer
dan voorheen. Misschien dat velen vroeger
uit traditie belijdenis deden en dat het van
daag meer een bewuste keuze is. Maar ik
moet nogal eens vaak denken aan het woord
van een Oud-Gereformeerde dominee uit de
19e eeuw: "Er is geen tijd zo donker dat we
er God niet in kunnen dienen".
Deze vraag- en antwoordrubriek staat geheel ten dienste van de lezer die er
kostenloos gebruik van kan maken. Uw vragen op velerlei gebied kunt u stu
ren aan: Redactie Eilanden-Nieuws, Postbus 8,3240 AA Middelharnis, met
in de linkerbovenhoek 'Vragenrubriek' vermeld. De vragen worden door
deskundigen beantwoord en zullen binnen enkele weken na de inzending
compleet met antwoord in deze rubriek worden gepubliceerd.
Wat zijn vanillestokjes eigenlijk? Planten-
wortels of stengels?
Antwoord: Gedroogde en gefermenteerde
peultjes van bijna rijpe, 25 cm lange doos
vruchten van de tropische klimplant Vanilla
planifolia, familie van de orchidee, die voor
al in Amerika en op Madagascar veel voor
komt.
Als wij tamme kastanjes uit eigen tuin
geplukt hebben, is het moeilijk ze te bewa
ren, tot wij ze bij de open haard kunnen pof
fen. De kastanjes beschimmelen, of ze ver
drogen en verschrompelen.
Antwoord: U mag ze natuurlijk niet te
vroeg plukken, of uit de boom slaan zoals
kinderen doen als er paardekastanjes vallen,
want de tamme zijn pas later rijp. Raap ze
pas als ze er vanzelf uit vallen. Op de zachte
tuingrond zullen de groene bolsters niet zo
snel openbarsten. Leg die complete vruchten
naast elkaar in een onverwarmde en goed
geluchte kamer (dus niet stapelen) en haal de
zaden pas in de loop van november of
december uit hun stekelige jasje. Kastanjes
zonder bolster kunt u langer goed houden in
een schuur of dgl. waarin licht en lucht vrije
toegang hebben. Huizen met centrale ver
warming zijn daar veel te droog voor en in
donkere, vochtige kelders beschimmelen ze.
Het zijn ook geen bewaarvruchten. Wilt u ze
lang goed houden, steek de zaden dan in een
bak zand. Overigens kunt u hard geworden
of gedroogde tamme kastanjes nog wel pof
fen indien u ze eerst in lauw water weekt,
dan kort kookt en, daarna in een pan oUe
poft.
Met welke leeftijd wordt een meisje tegen
woordig met 'mevrouw' aangesproken?
Waarom blijven ongetrouwde vrouwen geen
juffrouw meer?
Antwoord: Het aanspreken en aanschrijven
van ongehuwde vrouwen met 'mejuffrouw'
dateert uit de tijd van de doorslaggevende
standsverschillen. Ongehuwde oude dames
'juffrouw' noemen is eigenlijk beledigend.
Ten eerste omdat zij er meestal niet schuldig
aan waren dat zij geen huwelijk konden slui
ten, en ten tweede omdat het 'juffrouw' des
tijds ook zo vaak gebezigd werd om vrou
wen van zgn. mindere afkomst en dienstper
soneel mee te betitelen. In de betere kringen
werden ongehuwde dames wel met
'mevrouw' aangesproken. Dank zij de dis
cussies over, en de strijd voor de gelijkbe
rechtiging van man en vrouw, resp. van
gehuwden en ongehuwden, is dat verschil in
De betere woningiiuichting sinds 1920
Zandpad 36, Middelharnis. Tel. (0187) 48 27 84
De Stichting Welzijnswerk Oostflakkee
zoekt vrijwilligers voor het organiseren van
activiteiten voor de jeugd van Den Bommel.
Voor verder informatie kunt u contact opne
men met Mw. T. Smit Roeters tel. 641344.
Het is weer zover! De jaarlijkse oliebollen
actie wordt morgen - zaterdag 30 oktober -
weer gehouden. De actie, die gehouden
wordt op geheel Goeree-Overflakkee, wordt
van harte bij u aanbevolen, want de
opbrengst is bestemd voor het project waar
het eilandelijke comité zich dit jaar voor
inzet, n.l. het vakonderwijs, met als motto:
'Springplank naar de toekomst'.
Er wordt gewerkt in verschillende landen,
o.a. in de Filippijnen, India, Thailand, Ethio
pië, Burkina Faso, Botswana, Colombia en
Guatemala. In de meeste gevallen gaat het
om kinderen, maar ook (jong)volwassenen,
die geen zicht meer hebben op de toekomst.
Door het leren van een vak kunnen zij weer
uitzicht hebben op betaald werk. Tevens
worden zij in contact gebracht met het
Woord van God.
Voor het project 'Vakonderwijs' wordt het
geld dat Woord en Daad in 2004 bijeen
brengt, verdubbeld door ICCO tot een maxi
mumbedrag van 200.000,—
Het ligt in de bedoeling om ca. 24.000 olie
bollen bij de inwoners van Goeree-Overflak
kee te bezorgen.
U begrijpt dat het hier gaat om een grote
actie en deze kan alleen slagen als u daar ook
aan meewerkt, daarom willen we u vragen
de kinderen niet teleur te stellen als zij bij u
aan de deur komen. Het comité dankt u bij
voorbaat en wenst u smakelijk eten!
betiteling praktisch verdwenen. In officiële
brieven worden meerderjarige meisjes alle
maal 'mevrouw' genoemd. Tegen een jonge
serveerster in een restaurant wordt nog wel
'juffrouw' gezegd, maar door de telefoon
moet u bij het horen van een vrouwenstem
toch maar 'mevrouw' gaan zeggen, want
ook receptionisten en secretaresses hebben
gevoel van eigenwaarde. Zij zijn meestal
meerderjarig en ze kunnen bovendien best
gehuwd, gescheiden of al weduwe zijn!
Aan wie hebben we dat overwinningsteken
met de twee opgestoken vingers in V-vorm te
danken? Aan Churchill, De Gaulle ofGoeb-
bels?
Antwoord: Dat is bedacht door de Belgi
sche ingenieur Victor de Laveleye, toen hij
na de Duitse inval in 1940 naar Engeland
was overgestoken. Hij riep zijn landgenoten
in een radio-uitzending van de BBC op, om
een V (van Vrijheid en Victorie) op alle
muren en schuttingen te kalken. Dit sloeg
aan. De BBC liet kolonel Britton het idee
daarna in zeven talen verkondigen. Hij stel
de voor de V van Victory in morsetekens (3
punten en 1 streep) te kloppen, te fluiten en
te toeteren. Weldra ontstond het bekende
handgebaar. Het V-teken werd zo populair
in de bezette gebieden, dat de Duitse propa-
gandaminister Goebbels het in juli 1941
moest overnemen met de toevoeging 'V
Victorie, want Duitsland wint op alle fron
ten'.
diverse kleuren, ook zw/art, te zien op:
Tel. 0187 - 483983 06 - 25063232
En Ik zal haar geven haar wijn
gaarden van daar af en het dal
van Achor tot een deur der hoop.
Hosea 2: 14
Wat een verschil, het geloofsgetuigenis van
Rachab, de heidense vrouw uit Jericho en
die vreselijke daad van Achan. Rachab
mocht met alles wat ze gehoord had van de
daden van de God van Israël, tot geloof
komen. En ze had het beleden voor de ver
spieders, die door haar werden verborgen:
Uw God is een God boven in de hemel en
beneden op de aarde. Dus voor haar bestond
er geen afgod meer. En ze had maar één ver
langen, om bij het volk van die God te
mogen behoren. Daarom deed ze weldadig
heid aan die verspieders, met inzet van haar
leven. En ze kreeg de belofte van de verspie
ders dat ze haar bij hun volk zouden rekenen
en sparen met heel haar familie. Achan wist
ook van al die wonderen, ook van het won
der van de doortocht door de Schelfzee. En
hij had dat laatste wonder van de val van de
muren van Jericho meegemaakt. En hoe dui
delijk had Jozua het gehele volk gewaar
schuwd om toch niets zich toe te eigenen van
Jericho. Het was als een rechtvaardig oor
deel alles vervallen aan de Heere, als een
ban. De hebzucht grijpt Achan aan en hij
berooft de Heere van wat Hem toekwam.
Onbegrijpelijk? Och, we liggen allen open
voor deze hebzucht. Laten we toch de verlei
ding niet opzoeken.
Zo is Achan de oorzaak dat er op heel het
volk een ban komt te liggen. Dat blijkt spoe
dig. Een gedeelte van het leger rukt op naar
Ai. Niet zo'n groot dorp. De verspieders
meenden dat niet heel het leger behoefde op
te trekken. Maar tot ontzetting van allen wor
den ze verslagen en er vallen doden. Diepe
verslagenheid bij allen. Vooral bij Jozua en
de oudsten. Ze buigen zich voor de ark des
Heeren en roepen in grote verslagenheid tot
God, tot de avond toe. Och Heere, waarom
hebt Gij ons over de Jordaan laten trekken.
Waren we maar aan de overkant gebleven.
En als de Kanaanieten dit horen, zullen ze
met zijn allen komen en ons vernietigen.
Vervalt Jozua nu in dezelfde opstandigheid
als jaren geleden het volk? In Numeri 14
lezen we er van. Toen de verspieders terug
kwamen en meenden dat het onmogelijk was
om het land te veroveren en ze Jozua en
Kaleb die een goed getuigenis gaven van de
trouw van de Heere, wilden stenigen, en wil
den terugkeren naar Egypte. Nee, er is een
levensgroot verschil. Toen stond het volk in
ongeloof op tegen de Heere. Hier komen
Jozua en de oudsten in smeking tot de Heere.
Zeker, ze zitten vol ongeloof en twijfel, maar
met al dat ongeloof en met al die twijfel
vluchten ze tot de Heere en komen niet in
opstand tegen de Heere. En tenslotte pleit
Jozua op de naam des Heeren: Heere, wat
zult Gij dan doen met Uw grote naam? Zo
heeft ook Mozes eenmaal gepleit, toen de
Heere het volk wilde verdelgen na de zonde
met het gouden kalf. Exodus 32: 11 en 12. En
ook in Numeri 14: 13-18 pleit Mozes daarop.
De Heere geeft een duidelijk antwoord. Nee,
Jozua, Ik ben niet ontrouw geweest, het ligt
niet aan Mij. Maar Israël heeft gezondigd. Zij
hebben van het verbannene genomen. Maar
dat heeft toch alleen Achan gedaan? De
Heere stelt heel het volk schuldig en wekt op
om de ban, die door de schuld van Achan op
heel het voUc is gekomen, weg te doen. Die
ban is niet het laatste woord van de Heere.
Maar als het volk de schuldige niet uitwerpt,
blijven ze onder die ban liggen. Zegt de apos
tel Paulus ook niet, dat als één lid van de
gemeente lijdt, dat dan ^le leden lijden. Ook
de Nieuwtestamentische gemeente is verant
woordelijk voor elkaar. Sta op, zo beveelt de
Heere.
Er moet gehandeld worden. We kunnen ook
met verwondering zeggen, dat er még gehan
deld worden. Die ban is dus niet het laatste
woord van de Heere, Daar spreekt ook de
profeet Hosea over. Hosea 2: 14. God wil een
deur openen, waar geen deur is. Hij geeft een
mogelijkheid in het dal van Achor, het dal
des doods. In het licht van de vervulling in
Christus mogen we nu helder zien hoe die
Zaligmaker de enige deur is, waardoor er een
uitweg is uit de ban des doods. Wat Hosea en
de gelovigen van het Oude Testament van
verre hebben mogen zien, wordt ons nu hel
der verkondigd in het Evangelie. Het te
mogen zien en te mogen geloven. Niet meer
buiten die Zaligmaker te kunnen. Jozua krijgt
de opdracht om degene die de oorzaak is van
de ban die op heel het volk Israël ligt, te ont
maskeren. Zo krijgt hij de opdracht om het
volk op te roepen om zich te heiligen. Die
heiliging bestond in wassingen en zich ont
houden van alle geslachtelijke verkeer. Een
aansporing om de Heere in geloof te zoeken,
in verlangen Hem geheel toe te behoren en te
dienen. Zo komen ze als volk bijeen de vol
gende morgen. Vol spanning. Eerst wordt bij
loting de stam aangewezen, waartoe de
schuldige behoort. Het is de stam van Juda.
Dan wordt de kring steeds nauwer. En ten
slotte wordt de persoon van de schuldige aan
gewezen. Het is Achan. Heeft Achan
gemeend dat hij nog verborgen kon blijven?
We weten het niet. Jozua spoort hem aan om
de Heere de eer te geven en te bekennen.
Jozua staat er niet in hoogmoed boven. En
dan bekent Achan hoe de begeerte naar goud
en zilver en een schoon Babylonisch over-
kleed hem te machtig werd en hij dat alles in
zijn tent heeft verborgen. Of zijn huisgenoten
er ook iets van hebben gezien, we lezen er
niets van.
Dan wordt het vonnis voltrokken. Het volk
neemt Achan en al de zijnen, ook al zijn
bezit, mee naar het dal van Achor, dal der
beroering en daar stenigen ze hen en ver
branden hen. Om stil van te worden. Wat een
verschil toch met Rachab. Die mag in geloof
opgenomen worden in het volk van Israël en
één van de moeders van de Zaligmaker zijn,
wat Zijn menselijke natuur aangaat. Achan
wordt uitgebannen met al de zijnen. Beiden
onder de zelfde wonderen geleefd. De weg
wel geweten, maar van Achan geldt dat hij
die niet heeft bewandeld.
Op uitnodiging van de Vereniging
voor Natuur en Landschapsbescher
ming Goeree Overflakkee (NLGO)
geeft op donderdag 4 november Mar-
jolijn Cardozo in de Melishof te
Melissant een bijzonder interessante
dialezing met als titel "de wilde
natuur, ver weg en dichtbij".
Marjolijn vraagt de bezoekers zich een
onbekend en bijzonder eiland voor te stellen,
dat nooit verbonden heeft gezeten aan enig
continent. Het is midden in de zee ontstaan,
doordat op de zeebodem een vulkaan groei
de die uiteindelijk boven water kwam. Dat
dit eiland een bijzondere flora en fauna her
bergt spreekt voor zich. Het is weelderig
begroeid en vol afwisseling. Daarna laat zij
dia's zien van de natuur in Polen. Met in de
winterde bevroren rivieren en nieuwsgierige
elanden. Als dan in maart alles ontdooit,
trekken de elanden het moeras in en breekt
de lente door. U ziet wijdse rivierlandschap
pen met rietvelden en golvende akkertjes
met ooievaars. Zo moet het vroeger in
.Vederland ook geweest zijn. Marjolijn is
geboren op Curasao en is lid van de Natuur
Fotografengilde.
Maak kennis met het archief.' Tijdens
de eerste Landelijke Archievendag op
30 oktober kan iedereen op bezoek bij
het archief in de buurt. Zeventig
archieven nodigen het publiek uit om
een kijkje te nemen in het collectieve
geheugen van Nederland. Op deze dag
openen zij de deuren van hun schat
kamers.
Archiefschatten
Tijdens deze open dag voor archieven kun
nen bezoekers op ontdekkingsreis naar hun
eigen verleden. De Landelijke Archievendag
vormt dan ook de opening van de Week van
de Geschiedenis (30 oktober t/m 7 novem
ber).
Het archief bewaart bijzondere archiefschat
ten van iedereen: over familiegeschiedenis,
woonplaats of geboortedag. Ook zijn er
archieven over een specifiek onderwerp,
zoals de Tweede Wereldoorlog of theater.
De meeste steden en dorpen hebben een
eigen archief, met informatie over de regio
nale geschiedenis en buurtbewoners. De stu
diezalen van archieven zijn tijdens kantoor
uren en soms op zaterdag geopend, maar
archieven zijn ook dag en nacht vanuit huis
gemakkelijk toegankelijk. Virtueel, door
middel van de steeds groeiende hoeveelheid
beeldbanken, digitale toegangen en websites
zoals bijvoorbeeld www.dewoonomge-
ving.nl. Het archief 'bij jou om de hoek'
heeft steeds meer te bieden.
In de regio Voome-Putten en Goeree-Over
flakkee zijn twee instellingen te bezoeken.
Op zaterdag 30 oktober is het Streekarchief
Voome-Putten en Rozenburg geopend. U
kunt daar een tentoonstelling bezoeken met
het thema 'Archiefbeheer door de eeuwen
heen'. Ook worden rondleidingen verzorgd
(voor groepjes van max. 6 personen) door
het depot, waar u kunt zien hoe de papieren
erfenis van onze voorouders wordt bewaard.
Het streekarchief is te vinden in Brielie, aan
De Rik 22 (bij het Waterschapshuis). U zou
alvast een kijkje kunnen nemen op de websi
te: www.streekarchiefvpr.nl.
Een week later, zaterdag 6 november, staan
de medewerkers van het Genealogisch Cen
trum Goeree-Overtlakkee klaar om u uitleg
te geven over het materiaal dat zij verzameld
hebben. Dit archief is speciaal gericht op
staraboomonderzoek, en bewaart daarom
gegevens uit de oude doop- en trouwboeken
van de kerken op Goeree-Overflakkee, fami-
Uedrukwerk en familieberichten uit de regio
nale kranten. Het adres van het Genealo
gisch Centrum is: Het feijne kwartier, Ach
terdorp 7 in Dirksland (geopend van 10 tot
16 uur).
Ook van deze instelling is een website te
bekijken: www.genealogie-flakkee.nl.
De dialezing start om 19.30 uur. Aansluitend
vindt de prijsuitreiking plaats van de Foto
wedstrijd 'tussen Haringvliet en Grevelin-
gen'. De toegang is gratis en de zaal is open
vanaf 19.00 uur.Verenigingsgebouw 'De
Melishof, Binnenweg 61 in Melissant, tele
foon: 601654.
Morgen, zaterdag 30 oktober wordt het oud
papier opgehaald voor de Hervormde
Gemeente van Herkingen. Het ophalen begint
om 9.00 uur. Wilt u het papier gebundeld aan
de kant van de weg zetten? Alstublieft geen
plastic, drankenkartons en dergelijke.
'Gehoord in het kamp, toen we het water hebben
gehaald.'
'Zou daar niet iets achter zitten? De vertrouw die Rus
sen voor geen cent.'
'Nee, ze schijnen een schreeuwend te kort te hebben
aan goede, gespecialiseerde krachten. Ze hebben ont
dekt dat er onder de gevangenen veel mensen zitten die
voor verschillende werkzaamheden gebruikt kunnen
worden. Die komen in aanmerking voor beter werk.'
De wacht, die het gesprek wel wat lang vindt duren,
komt langzaam in hun richting lopen ten einde de
mannen tot spoed te manen.
'Dawai.' Haast jullie.
Ze nemen de zaag weer ter hand en ritmisch trekken ze
hem door de stam.
'Als dit bericht waarheid bevat, moet jij zeker gaan',
zegt Karl terwijl hij zonder er bij te denken aan het
handvat van de zaag trekt.
'Ik kijk wel uit.'
'En waarom niet? Je kunt er alleen maar beter van wor
den.'
'Best mogelijk, Karl, maar ik doe het niet. Wie weet
wat de Iwans hebben uitgebroed, stel je voor dat ze ons
academici langer vast zullen houden omdat ze ons
nodig hebben. Of wat ik me ook goed kan voorstellen
dat ze zullen doen? Ons helemaal vergeten naar huis
terug te sturen.'
'Dat gaat tegen elk oorlogsrecht in.'
'Dat er lieden zijn geweest die Russen hebben ver
moord en hun steden en dorpen plat gebrand, is ook
tegen elk ooriogsrecht. Maar het is gebeurd. En ik ben
bang dat de Russen daaruit hun conclusies trekken.
Nee kameraad, mij niet gezien.'
'Maar ze hebben toch al onze gegevens? Als ze je wil
len hebben, dan nemen ze je toch wel, reken daar
gerust op.'
'Laten we er maar over zwijgen, Karl. Ik voel mij tot
dergelijke, veelbelovende aanbiedingen niet aange
trokken.'
Karl staakt even zijn werk; zijn gezicht toont oprechte
verontwaardiging.
'Luister eens, kereltje: De heb vroeger al eens vaker
tegen jou gezegd, dat je je hersens moest gebruiken,
tenminste voor zover je die hebt.'
Franz kijkt hem verontwaardigd aan.
'Ja, ik meen wat ik zeg. Als Karl wat zegt, vergist hij
zich niet vaak en als je nu even wilt nadenken, zul je je
herinneren, dat dit in het verieden bewezen is. Dus, als
ik nu zeg dat jij je moet melden, dan is dat niet zonder
reden.'
'En wat mogen die redenen dan nu wel zijn?' In de
stem van Franz klinkt een sterk wantrouwen.
'Heb jij er weleens over nagedacht, hoe lang de Russen
van plan zijn ons hier te houden?'
'Zeker heb ik dat, alhoewel ik daarop voor mezelf geen
antwoord kan geven.
'Nou, beste kerel, dan zal Karl-Heinz jou dat even uit
de doeken doen. Het is wel haast zeker dat men ons
hier niet laat vertrekken, voor Rusland weer helemaal
op poten is gezet. En er is heel wat naar de haaien
gegaan. Dus kun je wel uitrekenen dat ze voor ons nog
zo het een en ander in petto hebben.'
Franz kijkt zijn vriend een ogenblik sprakeloos van
verbazing aan. Hij heeft altijd een stille hoop gehad dat
zijn krijgsgevangenschap hoogstens een jaar zou
duren. Maar wat Karl nu vertelt, stemt hem tot naden
ken. Immers, hoe graag wil men zich wijs maken dat
gevangenschap slechts van korte duur zal zijn.
'Is er misschien iets in je wakker geworden, beste
kameraad?' Karl grijnst wrang.
'Dat zal niet waar kunnen zijn. Dat kan men ons niet
aandoen!'
'Er wordt hier niet gevraagd wat ze je kunnen aandoen.
Onze brave SS-ers, die hier als beesten te keer gingen,
hebben zich iets dergelijks ook niet afgevraagd.'
'Nou ja.' Franz trekt demonstratief aan de zaag.
'Gesteld dat ik mij zou melden: wat dan?'
'Nou, dan wordt je tewerk gesteld in je vroegere vak.
In het bos, maar dan niet met zaag en bijl zoals nu.'
Franz schudt beslist zijn hoofd. 'Karl, ik mag dat niet
doen. Wie weet, halen ze mij hier dan weg. Ik blijf bij
jou!'
'Begin je nu sentimenteel te worden, mijn waarde?
Daarvoor moet je niet hier zijn. Met persoonlijke
gevoelens speel je het hier niet Idaar. En jij, m'n jon
gen, gaat er hier aan, zowaar ik Karl-Heinz heet.'
Franz kijkt hem geschrokken aan. Onwillekeurig denkt
hij weer aan zijn gevangenneming.
Toen heeft Karl hem dagen lang met zich meege-
sjouwd. Zonder hem zou hij zeker zijn omgekomen.
'Er komt ook hier een einde aan, Karl.'
'Ja zeker. Maar men weet niet, wanneer; en of je het er
levend afbrengt. Nogmaals, ik raad je aan om er goed
over na te denken. Jij bent tegen deze behandeling niet
opgewassen. Als jij hier nog een halfjaar moet door
brengen, zie jij gegarandeerd jouw Elsa niet meer
terug. Je kunt er alleen maar bij winnen.'
Franz zucht. Zijn gedachten dwalen af, terwijl zijn
handen de zaag automatisch heen en weer trekken.
'Enjij dan, Karl?'
'Ik red me wel; over Karl-Heinz hoeft men zich geen
zorgen te maken.' Karl lacht wrang.
De boom is bijna doorgezaagd. Ze staan op om hen.
die gevaar lopen voor de vallende stam te worden
getroffen, te waarschuwen.
'Achtung.Achtung!' Karl heeft met zijn handen een
trechter gevormd en daardoor schreeuwt hij zijn waar
schuwing. Een ieder die gevaar kan lopen haast zich uit
de buurt te komen. Zelfs de Russen zoeken op grote
afstand een veilig heenkomen. Als de omgeving veilig
is, nemen ze de zaag weer ter hand om met een paar
laatste halen de boom los te zagen, opdat die kan val
len.
Het kraakt en door de zware stam gaat een schok. De
kruin lijkt plotseling in beweging te komen. Nog een
heviger gekraak, gevolgd door een hoog piepen als de
wrijvende houtdelen met elkaar in aanraldng komen.
Dan begint de kolos over te hellen, eerst zacht; om dan
met een daverend geraas omlaag te storten. Met een
zware dreun valt de boom, die eeuwen nodig had om
tot zijn enorme formaat uit te groeien, ter aarde. Boom-
dikke takken worden in de val afgerukt en slingeren
tientallen meters ver weg.
'Zie zo, die ligt.' Franz veegt zich met de rug van zijn
hand het zweet van z'n voorhoofd.
De sergeant-majoor komt en beveelt: 'Inkorten.'
Een aantal mannen begint met zagen en bijlen de stam
van zijn taldcen te ontdoen. Daarna wordt hij in lange
stukken gezaagd. Deze worden later naar het laadsta-
tion gebracht.
Het is tijd voor het middageten. Fluitjes snerpen. De
gevangenen haasten zich naar een open plek waar ze
zich in rijen van vier opstellen. Ze worden geteld,
waarna ze ieder twee sneetjes gerstebrood in ontvangst
kunnen nemen.
Met hun schamele maaltijd gaan Franz en Karl-Heinz
tegen een dikke stam zitten en schrokken het kleffige
brood in een paar happen naar binnen.
Ze hebben slechts een kwartier tijd om wat uit te bla
zen, dan gaan ze weer verder in hetzelfde tempo tot zes
uur, waarna ze hun dagtaak hebben vervuld.
{wordt vervolgd)
