lÜIAtlDEtl-niEUliri Goeree-Overflakkee is Petra Rouwendals favoriete locatie Expositie op Neeltje Jans tot 1 december Nog tot 1 december zijn bij Water land Neeltje Jans de 33 fascinerende kleurenfoto's te zien die de fotografe Petra Rouwendal de afgelopen jaren tijdens omzwervingen heeft gemaakt van de natuur op de grens van land en zee. De meeste wandelingen voer den deze honkvaste Middelburgse naar de Zeeuwse stranden, maar tegenover Eilanden-Nieuws open baart ze dat er op de expositie 'Zee land-schap' óók foto's hangen die op Goeree-Overflakkee tot stand zijn gekomen. Het voormalige eiland is zelfs haar "favoriet", omdat het land schap er nog niet zo gerept is. De tel ler loopt door: Petra Rouwendal heeft intussen nieuw werk gemaakt op Goeree-Overflakkee en is nu enigszins vertwijfeld op zoek naar een "galerie of overheidsgebouw" waar zij deze foto's uitbundig kan tonen. Een interview met een fotogra fe die zich pas bij het intreden van de schemer op de kust vertoont, met in haar rugzak de camera. Het licht verandert, een verkwikkende stilte daalt neer. "Als er heel veel mensen zijn, heb ik het slecht naar mijn zin." (Foto's Petra Rouwendal) Herinneringen Dynamiek Hoge horizonnen Charmanter PAGINA 6 VRIJDAG 15 OKTOBER 2004 Juriste fotografeert schoonheid kust door Gert van Engelen Petra Rouwendal (1964) is een ongebruike lijke combinatie. Zij heeft een klein, tenger postuur, maar enkele jaren terug reed deze vrouw in wedstrijdverband onverschrokken op een robuuste motor mee in zogeheten betrouwbaarheidsritten. Zij is juridisch beleidsmedewerker bij de Provincie Zee land, belast met kwesties die voortvloeien uit het wegbeheer, maar heeft zich ontwik keld tot een landschapsfotografe die zorg vuldig observeert. Haar foto's zijn mini-essays, die buiten staanders de ogen openen voor de oogstre lende schoonheid van het Nederlandse zee landschap, terwijl dat in aanleg niet haar bedoeling was. Oorspronkelijk wilde zij slechts "huis-, tuin- en keukenkiekjes" maken van haar uitstapjes langs de kust, en haar fototoestel was er naar: het was een eenvoudige pocketcamera. Eerder was deze mr. Petra Rouwendal milieuhandhavingsjuriste, vijfjaar werkte zij vervolgens bij de afdeling natuur en landschap van de Provincie Zeeland en sinds twee jaar hoort zij bij de provinciale directie Infrastructuur en Beheer, gevestigd in de Middelburgse Abdij. In de gang naar haar werkkamer én op de muren rond haar bureau wijst ze enigszins verlegen, maar bescheiden trots, op haar foto's die hier, bovenin het gebouw, als een soort perma nente privé-tentoonstelling hangen. Zij kan per foto vertellen op welke locatie zij ze heeft gemaakt, maar zelfs voor plaats en streekgenoten die er frequent rondlopen, zullen de landschappen vrijwel onherken baar zijn. De plekken zijn geanonimiseerd, wat het oog vangt is de (avondlijke, half duistere) sfeer ervan. Nochtans; indrukwek kend zijn die foto's, die een brede schake ring aan sferen uitdrukken: woest, poëtisch, mysterieus en welhaast surrealistisch. Toch is ze zich terughoudend blijven opstellen. Op de vraag of zij zich nu "foto grafe" noemt, zeker nu zij een officiële expositie heeft op Neeltje Jans, reageert ze schuchter met: "Daar heb ik eigenlijk nog nooit over nagedacht. Ik zal het wel zijn, want ik fotografeer. Maar ik ben geen beroepsfotograaf." Onbeschroomd voegt ze eraan toe, en dat zou een professional niet snel toegeven, dat enkele van de tentoonge stelde foto's nog gemaakt zijn met die ordi naire pocketcamera. "Het ding was automa tisch; ik hoefde niets in te stellen. Maar soms waren de foto's snoepjes." Petra Rouwendal is duidelijk niet pocherig, eerder verfrissend onopgesmukt. Het zal wel liggen aan het begin van haar fotogra fie. Dat was in 1997. Petra Rouwendal was een vrouw die dolgraag wandelde en dan haar cameraatje meenam. Zij had volstrekt geen verstand van techniek en geneerde zich daar niet voor; ze was een amateur zonder kapsones. Al wat zij wilde, was ach teloos vastleggen wat ze thuis als terugblik kon bewaren. Gewoon kiekjes maken dus, zoals de halve mensheid doet: privé-foto's als tentstokken van de herinnering. Wat er sindsdien is veranderd, is niet haar beschei denheid, maar haar oog: het is gescherpt. few» ^S^^^^^^^-\^- Een Goerees kustlandschap, zoals gefotografeerd door Petra Rouwendal: "Aan het eind va;i wordt het licht mooier en zachter. Dan verdraag ik geen mensen. waardoor zij landschappen esthetisch weet te verbijzonderen. Maar waarom het landschap? Wat trekt haar daar? Tweeledig is haar uiüeg. "Ik heb als juriste een baan met veel denkwerk. Ik doe geen productiewerk, integendeel, ik moet redeneren, mensen zien te overtuigen. Ik vermoed dat ik daardoor op andere momenten de behoefte heb om de stilte op te zoeken. Noem het introspectie." Die stil te vindt zij op de Zeeuwse en Zuid-Hol landse stranden. Zodra zij er even de kans toe ziet, stapt ze op de fiets of in de auto (de motor berijdt zij nog slechts af en toe) en trekt naar de zee. Het is een lokroep die ze nauwelijks kan weerstaan. Petra Rouwendal is er nooit overdag te vin den. Zij verschijnt pas aan het eind van de middag, als de strandgasten wegtrekken en als het licht zijn felheid verliest en veran dert in - soms - betoverend strijklicht. "Ook tijdens vakanties in het buitenland is vijf, zes uur mijn favoriete moment. Dan heb ik het 't meest naar mijn zin. Dan wordt het licht mooier en zachter en is het rustiger. Ik verdraag dan geen mensen." Hoewel in haar rugzak haar camera zit, is zij er niet op uit om maar voor de lens te grijpen wat er te grijpen valt. Nee, het uit gangspunt is wandelen. "Al zwervend neem ik waar. Dat is mijn inzet. Ik denk niet: 'Ik ga vanmiddag even een paar mooie foto's scoren.' Zo werkt het niet bij mij. Ik ga op pad en neemt en passant foto's. Ik ga niet op stap om te fotograferen." Dan volgt die tweede uitleg: waarom zij zich concentreert op het zeelandschap, beter ■'«èSir' Sprieten in het zand, een voorbeeld van de detailfoto 's die Petra Rouwendal maakt. "Sommige plekken lijken wel geboetseerd. Het blijft me eindeloos boeien. gezegd: op die grens tussen land en zee. "Ik ben sowieso graag buiten, in het landschap, en dan het liefst bij de zee. Als kind al wil de ik onderdeel uitmaken van het land schap; erin opgaan. Als daar heel veel men sen zijn, heb ik het slecht naar mijn zin. Ze zitten me in de weg." In het zeelandschap, vult ze aan, houdt ze zich het liefst op van wege de dynamiek. "Het is er ronduit fasci nerend. Ik vind andere landschappen ook wel mooi, maar aan zee is het bijna ieder ^^^^fifis^^' Nóg een detailfoto, van een autoband, achtergelaten op -i v,-;,!.'/. Het lijkt wel alsof zij de band er zelf heeft neergezet. "Maar", verzekert Petra, "ik raak de dingen nooit aan". Nog een kustlandschap op Goeree: "Ik ga op pad en neem en püssu}ilfi>to 's. Ik ga niet op stap om te fotograferen. uur anders. Daarom heb ik het veel minder met bos: te statisch. Het zeelandschap is voor mij een rustpunt en inspiratiebron." Haar passie voor het zeelandschap is overi gens pas op latere leeftijd ontstaan. "Ik ben weliswaar in Middelburg geboren, maar mijn ouders niet. Die komen uit Deventer. Als kind heb ik veel vakanties in die streek doorgebracht; pas later ben ik het Zeeuwse landschap gaan waarderen." Haar frappeert daarin bovenal het licht, de mooie luchten. Het Zeeuwse licht is fameus; eeuwen ach tereen heeft het schilders aangetrokken, die er lyrisch over oordeelden en het bezield schilderden. Of het wetenschappelijk valt vast te stellen dat er zoiets is als Zeeuws licht, weet ook Petra Rouwendal niet. "Maar", zegt ze, "ik ervaar zelf heel sterk dat het licht aan de kust hier zo anders is. Misschien komt het door het zilt in de lucht." Zo begon het in 1997 - met een hevig ver langen naar wandelen, en met de wens om die uitstapjes fotografisch te registreren. "Ik fotografeerde mijn waarnemingen, soms met enige aandacht voor details en voor de omgeving." Het liep gaandeweg over in nauwgezet observeren. "Ik kreeg meer aan dacht voor wat ik fotografeerde, voor de kwaliteit ervan." Ze denkt dat de ommezwaai deels samen hangt met grote veranderingen in haar leven, enkele jaren terug. "Die gebeurtenis sen waren voor mij een reden om mijn bezieling méér in het buitenlopen te zoeken en serieuzer te fotograferen." De pocketca mera werd bijgevolg vervangen door een (analoge) spiegelreflexcamera. "Ik wilde mijn waarnemingen beter vastleggen." Het zeelandschap is het overheersende the ma van haar werk, maar niet het enige. Het laat zich onderverdelen in aparte onderwer pen, die nog wel allemaal de kust verbeel den. Allereerst zijn daar die kenmerkende luchten boven stranden. Telkens hebben ze een andere sfeer, als gevolg van het licht en het perspectief. Ook vallen ogenblikkelijk de hoge horizonnen op. "Dat is blijkbaar mijn stijl." Zelf zegt ze van deze foto's dat zij de "structuren in het landschap" boek staven. Dan zijn er de foto's die details tonen, de, zogenaamde zandlandschappen. Hier is de invalshoek: de invloed van het water op het land. Als voorbeeld noemt Petra Rouwen dal de patronen in het zand, de grillige rib beltjes die het water achterlaat. "Die patro nen zijn bij ieder getij weer anders. Soms zijn ze langwerpig, soms klein. Sommige plekken lijken wel geboetseerd. Het blijft me eindeloos boeien." Een ander voorbeeld van detailfotografie zijn die van het biestarwegras. Dit zijn nie tige plantjes die zich nog vóór het helmgras op kleine bultjes opstuivend zijn gaan vesti gen en het met zijn worteltjes vasthoudt. Het biestarwegras is het "eerste begin van duinvorming". Nederland heeft er zijn bestaan aan te danken. Petra Rouwendal is gebiologeerd door die prille duintjes. De derde motief in haar werk is de mense lijke invloed op het landschap. "Soms is de mens heel nadrukkelijk aanwezig in het landschap, soms is een landschap ongerept en is de mens niet waarneembaar. Maar zelfs dan is die invloed er: dan hebben wij met z'n allen besloten dat deze plek in Nederland ongerept mag zijn." Dat landschappen door toedoen van de mens worden aangetast, neemt zij voortdu rend waar. Bijvoorbeeld zo'n vissersnet dat met opzet of per ongeluk in de natuur terecht is gekomen, wordt ondergestoven door het zand. en daarmee is opgenomen in de natuur. Of zo'n autowiel, misschien wel door onverschilligheid achtergelaten op een strand, en door Rouwendal zo gefotogra feerd alsof zij het er zelf heeft neergelegd. Maar dat is niet het geval, verzekert zij. "Ik raak de dingen nooit aan. Ik neem waar en De meeste van haar foto's hebben een Zeeuwse oorsprong. Maar niet alle, bekent ze. Verschillende foto's zijn gemaakt op Goeree-Overtlakkee. "Jaren geleden", ver telt ze erover, "kwam ik er voor het eerst. Ik was gelijk verkocht. Het is mooi. Ik mag het niet zeggen waarschijnlijk, want dan zou ik Schouwen-Duiveland tekort doen, maar; Goeree-Overflakkee is mooier. Schouwen-Duiveland heeft bovendien tegen dat het er drukker is. Ik ervaar op Goeree-Overflakkee gevoelsmatig vooral de ruimte, misschien jui.st omdat het land schap er kleinschaUg is." Daarnaast ziet zij dat het eiland lang buiten de maalstroom van de moderne tijd is gebleven. "Het land schap doet authentieker aan, charmanter." Zij wandelt er dikwijls, en dan vooral langs de kust: de Kop van Goeree. "Die overgang van land in zee die ik in beelden probeer te vangen - die heb je daar genoeg." Evenals duingebieden. "Duingebieden vind ik sowieso schitterend; ik koester die gewoon. Ik zou er willen wonen, maar laat dat maar een droom blijven. Misschien wordt dat wel erg stil voor me." Talrijke foto's heeft zij al gemaakt op Goe ree-Overflakkee. Enkele zijn te zien in Waterland Neeltje Jans, voor haar nieuwe werk zoekt zij een geïnteresseerde galerie of een geschikt overheidsgebouw. "Ik wil graag op Goeree-Overflakkee exposeren, dat lijkt me erg leuk, óók omdat ik er veel onderwerpen heb gefotografeerd." (Haar e- mailadres is; petrarouw@zeelandnet.nl.) Het vennoeden rijst dat Petra Rouwendal inmiddels vertrouwd is geraakt met types lenzen en geraffineerde sluitertijden. Niets van dat al, besluit ze. "Ik doe alles met één lens. Ik wil geen gedoe met telelenzen die ik moet meedragen in mijn rugzak. Ik lig soms in de kromste houdingen in het zand met mijn camera, maar bij de fotozaak weten ze dan wel hoe laat het is: er moet weer zand verwijderd worden uit de lens. Ik probeer sferen vast te leggen in mijn foto's en die sferen reflecteren een stemming of gevoelens. Dat is wat ik met mijn fotografie beoog. Ik ben dus helemaal niet bezig met de techniek." Petra Rouwendaal bij een poort van de Abdij in Middelburg, waar de burelen de Provincie Zeeland, zijn gevestigd. "Ik ervaar zelf heel sterk dat hel licht is. Misschien komt het door het zilt in de lucht 'ai! naar wi. jK:,^t'] er. aan de kust hier zo anders J

Krantenbank Zeeland

Eilanden-nieuws. Christelijk streekblad op gereformeerde grondslag | 2004 | | pagina 6