EIIAtlDEII-IIIEUWS
Op vrijdag 30 juli 2004 om 14.10 uur heeft zich in de Wilton-
haven van Schiedam een klein maritiem drama afgespeeld. De
voormalige zeesleepboot 'Elbe' ligt in de Wiltonhaven van
Schiedam. Een stukje nationale trots uit de zeesleepvaart
wordt hier door vrijwilligers gerestaureerd, na te zijn afge
dankt door de milieuorganisatie Greenpeace. Drie jaar lang
wordt al aan deze sleepboot gewerkt, die eens de sterkste zee
sleper ter wereld was. Ze zou niet worden afgedankt om ge
sloopt te worden, maar in de rij van authentieke vaartuigen
worden geplaatst, zoals de 'Hudson' en het passagiersschip van
de Holland Amerika Lijn ss. 'Rotterdam'. In het verleden heb
ben we deze sleepboot al eens behandeld in het Eilanden
Nieuws, maar nu werden we geconfronteerd met een dusdani
ge emotionele schade, dat de 'Elbe' opnieuw in deze krant aan
de orde komt.
De aanvaring
De gevolgen
De schade
Doorgaan
PAGINA 10
VRIJDAG 15 OKTOBER 2004
Zwaar transportschip boort zich
in authentieke zeesleepboot
Tijdens de viering van het 25-jarig
bestaan van het sleepvaartmuseum in
Maassluis op 15 april jl. was de 'Elbe'
prominent aanwezig. Kenners zagen dat
er al heel veel werk aan deze historische
zeesleper was verricht. De twee zware
Smit-Man Diesels van 2100 pk per stuk
zijn tenslotte nog in redelijke staat en het
schip zelfheeft een imposant uiterlijk,
wanneer zij op de rivier vaart. De vele
vrijwiüigers brengen het schip weer in
originele staat zoals het in 1959 in de
vaart werd genomen. In 1976 werd de
'Elbe' van de vlootsterkte afgevoerd en
verkocht aan Association of Maryland
Pilots en als loodsboot onder de naam
'Maryland' in Baltimore weer in de vaart
gebracht. Na haai' verbouwing in 1985
werd de sleepboot voor Greenpeace als
milieuschip in de vaart gebracht. Op 11
januari 2002 werd ze overgedragen aan
de Stichting Maritieme Collectie Rijn
mond (SMCR). Maritiem Maassluis was
enthousiast en de heer Luuk Vroombout,
directeur Van Alphatron, lanceerde het
plan om - met de 'Elbe' als vlaggenschip
- van de Maassluise haven een museale
sleepboothaven te maken. Een plan dat
door het huidige gemeentebestuur goed
werd ontvangen. Ook de 'Hudson' zal
daar een voorname rol in spelen, want
deze sleepboot is ten slotte van vóór de
oorlog en heeft daarmee een belangrijke
maritieme historische waarde opge
bouwd.
Al deze plannen en alle historische waar
den ten spijt: op vrijdag 30 juli sloeg bij
eigenlijk alle sleepbootfanaten het nood
lot toe. Het gloednieuwe zwaartransport-
schip 'Fairpartner', in beheer bij de Rot
terdamse rederij Kahn Scheepvaart, was
een dag eerder vanuit Roemenië in Schie
dam aangekomen om de 'zware spier'
(een grote kraan) aan dek te laten monte
ren. Ook werden de motoren nog eens
beproefd, terwijl het schip goed aan de
kade lag afgemeerd. Door tot op heden
nog onbekende oorzaak (wordt nog
onderzocht door de scheepvaartinspectie)
draaide het schip in eens op 'volle kracht
vooruit'. De meertrossen braken als vlie-
gertouwtjes af en met een verbazingwek
kende vaart boorde het voorschip van de
'Fairpartner' zich in de zij van de 'Elbe',
midscheeps en grotendeels onder de
waterlijn. De zo fraaie sleper die in de 45
jaar van haar bestaan nog nimmer grote
averij had opgelopen, zonk in enkele
minuten met het achterschip naai" de
bodem van de haven. Toegesnelde sleep
boten konden voorkomen dat de 'Elbe'
naar stuurboord zou kapseizen en wisten
zo erger te voorkomen.
Onmiddellijk werd van alle kanten hulp
geboden. Zowel de rederij Kotug als Smit
Salvage werden bij de berging betrokken.
De bokken 'Taklift 3' en de 'Matador'
werden gewaarschuwd en gingen prompt
onderweg naar Schiedam. De machineka
mer van de 'Elbe' stond volledig onder
water en ook delen van de accommodatie
in het middenschip liepen vol. Om vijf
uur 's middags was de 'Taklift 3', na
onderzoek van de schade door de duikers,
ingespannen en kon men beginnen met
het lichten van het achterschip. Een
'patch' om het gat van 3x3 meter aan
stuurboord te dichten, was al in bestel
ling. Pompen werden op het bergings
vaartuig 'Jacomina' in gereedheid
gebracht. Gedurende de nacht werd de
'Elbe', met behulp van de inmiddels op
het voorschip eveneens in stelling
gebrachte bok 'Matador' zodanig opgeta
keld, dat het gat boven de waterlijn
kwam, waarna in de ochtend de 'patch'
werd aangebracht. Vervolgens werden de
pompen aangezet en om drie uur in de
middag was de 'Elbe' weer drijvende en
konden de bokken weer naar huis.
De schade is vooral binnen in het schip
bijzonder groot. De vrijwilligers, die nu
ruim twee jaar met ongelooflijk veel inzet
aan het schip hebben gewerkt, stonden
werkelijk met betraande ogen dit schouw
spel gade te slaan.
(Ik kan me dat als geen ander voorstellen
wanneer de 'Hudson' dit zou overkomen,
waar velen zich al vijftien jaar voor heb
ben ingezet; dan knapt er iets van bin
nen.)
Vrijwilligers zijn met grote waterstofzui
gers aan de gang gegaan om de grootste
smurrie te verwijderen. De gasolie uit de
machinekamer heeft alles binnen vies en
glad gemaakt. Men kan aan de wanden
zien hoe hoog het water binnen heeft
gestaan. Het meubilair' en de vloerbedek
king is er inmiddels uitgesloopt en binnen
is het ene trieste bende. Door de klap
werd de koelwaterpomp van de stuur
boord hoofdmotor een meter opgescho
ven.
De beide motoren werden na het lichten
van de 'Elbe' snel geconserveerd door
gespecialiseerde bedrijven. Deze werden
geheel of gedeeltelijk uit elkaar gehaald
en watervrij gemaakt. De elektrische
installatie moet als verloren worden
beschouwd, waarbij komt dat er niets
meer van deze materialen uit de jaren
vijftig te vervangen is. Het is er gewoon
weg niet meer.
Het doel van de vrijwilligers was toch dat
het schip in oorspronkelijke zou worden
gebracht. In hoeverre dit nu nog zal luk
ken, is nog niet bekend. Zeker is dat de
draad weer wordt opgepakt en men met
man en macht bezig is de schade te her
stellen en dat men verder gaat met restau
reren. Eerst dus uithuilen en daarna
opnieuw beginnen.
Besprekingen zijn gaande met het Haven-
museum (eigenaar van de 'Elbe'), de
Stichting Maritieme Collectie Rijnmond
(beheerder van het schip) en de rederij
van de 'Fairpartner'. Binnen zeer korte
tijd gaat de 'Elbe' voor de tweede maal
het dok in. Dan zal de 'patch' weer wor
den verwijderd en de stuurboordzijde
worden gerepareerd. Naast de averij aan
stuurboord is er ook schade aan bak-
boordzijde. Door de klap van de 'Fair
partner' werd de 'Elbe' tegen de palen
van de kade gedrukt. De kracht was zo
groot dat de palen in de 13 mm dikke
scheepswand staan gedrukt. Inmiddels is
bekend dat de totale restauratie, zij het
met een grote vertraging, doorgaat.
Emotioneel kwam deze klap heel hard
aan, wanneer men bedenkt dat er ook
waardevolle foto's en diverse scheepsmo-
dellen in vitrines en dergelijke mee
onderwater gingen. Onherstelbaar
beschadigd!
Toch blijkt het weer, de mensen die ooit
Hollands Glorie vertegenwoordigen,
laten het er - zelfs bij zoveel pech - niet
bij zitten!
Het bestuur van de Stichting 'Help de
Hudson' zal aan de 'Stichting Maritieme
Collectie Rijnmond' de 'Hudson' ter
beschikking stellen voor de diverse
besprekingen aangaande de 'Elbe', en
waar nodig hulp verschaffen tot opbouw
van deze historische zeesleepboten.
Met dank aan het sleepvaartmuseum, de
heerN. Ouwehand.
Schiedam, Maarten Bezuijen
SSS 0i;i Ig:
