De voorbede
i efe
PREDIKBEURTEN
Huizen
EIIAtlDBI-raEUWS
EIIAtlDEtl-niEUWS
Stadskoor en kinderkoor
Goedereede in concert
Grote bingo in Bommelstee
De Puriteinen
Jaarlijkse concert
avond 'Advendo'
Cursus Geestelijke Vorming
Open ochtend 'Van
Vrouw tot Vrouw'
In de kerkdienst
In de eigen gemeente
Een gastpredikant
De kern
Wat ervan verwachten?
Zondag 10 oktober 2004
Kerkelijke bijeenkomsten
Den Bommel
Adviseur Raad van State
kritisch over Maasvlakte
DEN HAAG - De Stichting advisering
bestuursrechtspraak (Stab) van de
Raad van State heeft een kritisch rap
port geschreven over de uitbreiding
van de Maasvlakte met 1000 hectare
haven- en industrieterrein.
Zangavond in Kapelle-Biezelinge
J.M.J. Kieviet
Voorlichtingsavond van
het Astma Fonds over
Klassieke Homeopathie
PAGINA2
VRIJDAG 8 OKTOBER 2004
De titel herinnert vooral aan wat zondag in
de kerkdienst gebeurt; meestal in de mor-
gendienst. Soms, in bijzondere omstandig
heden of om een uitzonderlijke reden ook in
de tweede dienst, hetzij die 's middags of 's
avonds plaatsvindt.
Overigens hoeft dankzegging en voorbede
niet tot de eredienst op zondag beperkt te
worden. Het is evengoed mogelijk beide ook
een plaats te geven in het gezins- of in het
persoonlijke gebed. Dat zal zeker het geval
zijn als het om zorgen en noden gaat van een
gezins- of familielid. Ik zou zeggen: er zal
geen voorbede in de kerk gevraagd worden
als die ook niet in de familie- of gezinskring
plaatsvindt. Ik voeg daar nog aan toe: ook in
het persoonlijke gebed van de enkeling.
Meestal zal voorbede in de enge kring van
gezin of familie ook betrekking hebben op
een lid van die kring. Toch hoeft de voorbe
de zich daartoe niet te beperken. Ik heb als
predikant van mijn eigen gemeente meer dan
eens gevraagd of de kerkgangers de voorbe
de wilden overnemen; dat wil zeggen: mee
nemen naar huis, om ook daar als enkeling
of gezin de voorbede vanuit de kerkdienst
voort te zetten. Dan kuimen we echt spreken
van een biddende gemeente.
Het gaat mij in deze column over wat de
voorbede voor de betrokken persoon of
famiUe betekent, en hoe de voorganger in de
kerkdienst die voorbede met de gemeente
doet. Bijna had ik geschreven: hoe hij de
voorbede vanuit zijn hart in de mond neemt
en uitspreekt.
Zelf heb ik dertien jaar in de gemeente (een
tweetal) gewerkt en dikwijls voorbede en
dankzegging mogen doen voor zorgen, ziek
ten en vreugden, verhoring in de eigen
gemeente.
Nu ik elke zondag in weer een andere
gemeente voorga, ervaar ik het doen van de
voorbede als anders dan in eigen gemeente.
Wat is dan het verschil? Niet dat je als pre
dikant het gebed niet serieus zou nemen.
Wel dat je - in het algemeen gesproken -
degene voor wie je bidt niet kent. Als gast-
predikant heb je met de zieken geen contact
gehad.
Misschien dat dit ook wel gezegd moet wor
den van de eigen predikant. Er kunnen zich
onverwachte gebeurtenissen voordoen, ten
gevolge waarvan persoonlijk contact vóór de
zondag niet mogelijk is.
Ik heb het altijd betreurd wanneer ik in eigen
gemeente voorbede of dankzegging moest
doen zonder dat ik degene(n) wie het betrof
persoonlijk had gesproken. Ik denk aan een
ernstig ziek kind. Hoe goed is het niet dat de
predikant thuis of in het ziekenhuis dat kind
heeft bezocht en daar al met hem of haar
gebeden heeft, Zo'n ontmoeting thuis of
waar dan ook, zal de intonatie van het gebed
beïnvloeden. Ik wil niet zeggen: de intentie.
Die zal wel dezelfde zijn, of de predikant al
dan niet met het kind contact heeft gehad. De
intonatie zal toch verschillend zijn. De
dominee kan na een bezoek persoonlijker
ingaan op de situatie van het kind.
Dat geldt voor ouderen des temeer. Toch
begon ik met een kind, omdat de voorbede in
de gemeente vaak gevoelig hgt. Wat is het
een voorrecht als de predikant dan met het
kind zelf gesproken en gebeden heeft. Dat
geeft aan de voorbede in de gemeente een
persoonlijke toon.
Ik besef heel goed dat het niet altijd mogelijk
is jongeren of ouderen vóór de zondag van
de voorbede persoonlijk te bezoeken. Toch
lijkt het me gewenst dat de predikant er zijn
best voor doet.
Mocht dat niet mogelijk zijn, dan zou ik als
predikant kort voor de zondagmorgen con
tact met het gezin of de familie zoeken, om
de voorbede zo zorgvuldig mogeUjk af te
stemmen op de situatie van de betrokkene.
De lezer zal zich kunnen voorstellen dat het,
in het licht van het voorgaande, voor een
gastpredikant niet zo gemakkelijk is de
voorbede te doen. Hij kent inmiers de per
soon in kwestie niet, noch de familie. Hij
weet vaak weinig van de gezinsomstandig
heden en het verloop van de ziekte.
Daarom vind ik het verstandig dat de voor
bede tot de avonddienst wordt uitgesteld, als
dan de eigen predikant voorgaat. Ik maak dat
meermalen mee en kan me daar goed in vin
den. Het kan niettemin voorkomen dat de
gastpredikant gevraagd wordt voorbede of
dankzegging te doen.
In dat geval is het gewenst dat de scriba wat
informatie verstrekt over degene voor wie
gebeden moet worden. De maak het meerma
len mee dat een scriba eigener beweging al
informatie verschaft op het briefje dat je als
predikant krijgt. Je kunt dan als gastpredi
kant nog enige nadere informatie over de
betrokkene(n) inwinnen.
Dit laatste acht ik noodzakelijk. Een gastpre
dikant kent die zieke en diens familie niet.
Toch moet hij voor hen bidden. Dan is bre
dere informatie nodig. De scriba zal die aan
dragen. De predikant kan daar aanvullend
om vragen!
Vooronderstelling voor het voorgaande is
wel, dat de predikant tijdig voor de dienst in
de kerkenraadskamer is. Het lijkt mij voor
een kerkenraad om onrustig te worden als de
dominee op het nippertje binnenkomt. Dan
zie je in de ogen van medebroeders de vraag:
zou hij op tijd komen? En indien niet, wat
moeten we dan?
Soms kan een doininee er niets aan doen dat
hij op het laatste moment binnenkomt. Toch
zeg ik: laat een predikant rekening houden
met oponthoud onderweg. En zondagsmor
gens is het toch niet zo druk? Ik heb er als
voorganger een genoegen in dat ik soms als
eerste in de kerkenraadskamer ben; en dat na
een afstand van heel wat meer dan tien kilo
meter gereden te hebben.
Misschien denkt een lezer: Dit in zekere zin
nog de buitenkant.
Wanneer komt u tot de kern?
Ik kan die vraag billijken, al moet ik erbij
zeggen dat het voorgaande niet onbelangrijk
is. De kern is: Wat doen we als we de voor
bede vragen en uitspreken en wat mogen we
daarvan verwachten?
Voor mij als predikant moet de voorbede
voor een gemeentelid even intens zijn als
voor een persoonlijke nood of behoefte.
Onbekendheid met de persoon in kwestie
maakt dat wel moeilijk. Toch zou ik dat als
predikant als een nood-zaak formuleren. De
situatie van degene wiens naam wordt
genoemd moet bekend en door je heen zijn
gegaan.
De moet eerlijk bekennen dat ik als dominee
dat niet bij elke voorbede zo beleef.
Is dat niet het geval, dan voel ik me voor
God en de mensen tekortschieten. Je moet
als voorganger de nood op je ziel gebonden
weten.
U zult vragen: Geeft dat geen spanning? Ja
zeker, maar zonder die spanning kun je nau
welijks echt voorbede doen.
Nog een vraag: Wat mag de gemeente en
vooral de patiënt daarvan verwachten?
Eén ding staat vast. Ik ontleen het aan Psalm
10:14. 'Gij ziet het immers; want Gij aan
schouwt de moeite en het verdriet, opdat
men het in Uw hand geve'.
Verhoring betekent niet altijd: verkrijgen
wat je vraag, maar wel dat God het over
neemt in Zijn handen. En Gods handen zijn
altijd sterker dan onze moeite en verdriet.
Hij laat moeite en verdriet niet uit Zijn hand
vallen, omdat we van Gods handen mogen
weten als van de doorboorde handen van
Jezus Christus.
De voorbede in de kerk is bedoeld om onze
noden, ziekten en zonden in die handen
kwijt te raken. Als het goed is worstelt de
dominee in de voorbede samen met de
gemeente, totdat hij de zorgen en ziekten
daar neergelegd heeft.
W. H. VELEMA
OUDDORP - Herv. Gem. (ihv) Dorpskerk:
9.30 uur kand. D. C. Flapper, Staphorst
en 18.30 uur kand. G. R. Mauritz uit Rot
terdam. Eben-Haëzer: 9.30 uur kand. G.
R. Mauritz en 18.30 uur kand. D.C.
Flapper - Ger. Gem. 9.30 en 18.30 uur
leesdienst - Ger. Kerk 10.00 uur ds. C.
G. Kant en 18.30 uur ds. H. Mast -
Doopsgezinde Gem. 9.30 en 18.30 uur
ds. J. Smink.
GOEDEREEDE - Herv. Gem. 10.00 uur
ds. T. C. Guijt, Hardinxveld-Giessendam
en 18.30 uur ds. J. Blom, Katwijk -
Herv. Gem. (ihv) Jongkoenstraat la
9.00 en 10.45 uur kand. M. Diepeveen,
Stellendam en 17.00 en 18.45 uur ds. C.
Gielen, Middelhamis.
STELLENDAM - Herv. Gem. 9.00 uur ds.
D. A. Snijder en 17.00 uur ds. A. A. W.
Boon, Rrabbendijke - Herv. Gem. (ihv)
11.00 uur kand. W. M. van de Linden,
Ridderkerk en 19.00 uur ds. A. van
Vuren, Barendrecht - Ger. Kerk 10.00
uur da. H. B. Graafland en 18.30 uur ds.
C. G. Kant.
MELISSANT - Herv. Gem. (ihv) 10.00 en
18.00 uiu: kand. H. Lasche, Staphorst.
Woensdag 13 oktober: 14.30 uur ds. J.
G. Blom, bevestigingsdienst en 19.30
chr. streekblad op gereformeerde grondslag
voor de zuid-hollandse en Zeeuwse eilanden
Is een uitgave van UitgeTersmaat-
schappij Eilanden Nieuws BV
Verschijning: dinsdag- en vrijdagavond
Tel. (0187) 47 10 20
Fax (0187)485736
Postbus 8, 3240 AA Middelhamis
Langeweg 13, Sommelsdljk
ADVERTENTIES EN ADMINISTRATIE;
tel.(0187)47 10 20
e-mail: Algemeen@gebr-dewaal.com
(onder vermelding van 'adv' of 'adm')
tarief per mm 0,28;
contracttarieven op aanvraag
sluitmgstermljn zakelijke advertenties:
maandag en donderdag 14.00 uur
sluitingstermijn overlijdensberichten:
dinsdag en vrijdag 8.30 uur
voor foutief geplaatste advertenties als
gevolg van onduidelijke advertentie
opdrachten of telefonisch opgegeven
advertenties kan de uitgeverij niet
aansprakelijk worden gesteld.
Advertentie-acquisitie:
A. J. van der Velden,
06-50448359
REDACTIE:
hoofdredacteur; J. Villerius,
tel. (0187)47 10 22,
privé (0187) 60 1440
e-mail; J.Villerius@gebr-dewaaI.com
Plaatsing van ingezonden berichten
kan zonder opgaaf van redenen
worden geweigerd.
ABONNEMENTEN:
Per kwartaal 9,50
Per halfjaar 18.50
Per jaar €36,00
Abonnementen zijn bij vooruitbetaling
en worden automatisch verlengd.
Opzeggingen schriftelijk
vóór 30 november.
Wijzigingen graag twee weken voor
deze ingaan doorgeven.
REKENINGNUMMERS:
postbank 167930
rabobank Middelhamis 342001108
uur ds. P. Korteweg, intrededienst - Ger.
Gem. 10.00 en 18.00 uur leesdienst -
Ger. Kerk 14.30 uur ds. mevr. A. Worst,
herdenkingsdienst 100-jarig bestaan -
Ger. Gem. in Ned. 10.00 en 18.00 uur
leesdienst.
DIRKSLAND - Herv. Gem. 10.00 uur ds.
W. P. van der Aa, Numansdorp en 18.00
uur ds. G. van Meijeren - Ger. Gem.
10.00 en 18.00 uur smdent Van Manen -
Ziekenhuis: 14.30 uur ds. C. G. Kant.
HERKINGEN-Herv. Gem. 10.00 uur kand.
T. Rietveld, Ridderkerk en 18.00 uur
kand. A. A. Teeuw, Ridderkerk - Herv.
Gem. (ihv) 'Prins Johan Frisoschool'
10.00 uur ds. A. van Wijk en 18.30 uur
ds. W. J. Tennissen, Meüssant - Ger.
Gem. 10.00 en 18.00 uur leesdienst.
SOMMELSDUK - Herv. Gem. 10.00 uur
ds. R. W. van Mourik, opening winter-
werk en 18.00 uur ds. W. Meijer, Yerse-
ke - Lukaskapel HDG 10.15 uur ds. H.
Talsma, Middelburg - Rem. Ger. Gem.
10.00 uur ds. G. Ch. Duinker - Herv.
'Exodus' Gem. 10.00 uur ds. M. R.
Hoffenkamp, Jeugddienst - CAMA
Christengemeente, het Prieel, 10.00 uur
G. Meijerink.
MIDDELHARNIS - Herv. Gem. 10.00 uur
ds. C. A. van der Sluijs, Rotterdam en
18.00 uur ds. A. P. Voets Herv. Gem.
(ihv) aula Chr. Scholengemeenschap 'Prins
Maurits' 9.30 uur ds. C. Gielen en 17.00
uur ds. J. C. den Toom - Chr. Ger. Kerk
9.30 en 18.00 uur ds. P. den Butter, v.m.
bediening HeiUg Avondmaal en nam.
dankzegging Heilig Avondmaal - Ger.
Gem. 9.30 en 18.00 uur ds. P. Blok -
Ger. Kerk 9.30 en 17.00 uur ds. L. J.
Lingen - Ger. Kerk (Vrijgemaakt)
9.30 uur leesdienst en 14.30 uur ds. G.
A. den Broeder.
NIEUWE TONGE - Herv. Gem. 9.30 uur
ds. A. P. Voets en 18.00 uur ds. H. J.
Stoutjesdijk, Dordrecht - Herv. Gem.
(ihv) 'Ons Dorpshuis' 9.30 uur kand. M.
Klaassen, Rhenen en 18.00 uur kand. M.
Diepeveen, SteUendam - Ger. Gem.
10.00 en 18.00 uur leesdienst.
OUDE TONGE - Herv. Gem. 10.00 uur ds.
L. de Wit, bevestiging ambtsdrager en
18.00 uur dr. T. E. van Spanje - Ger.
Gem. 10.00 en 18.00 uur leesdienst -
Evangelie Gemeente Beréa, gebouw
'De Bron', 10.00 uur dienst.
STAD aan 't HARE^GVLEET - Herv.
Gem. 10.00 uur ds. A. Belder en 18.00
uur ds. H. L. Versluis, Ameide - Ger.
Gem. 10.00 en 18.00 uur leesdienst -
Ger. Kerk 10.00 uur ds. J. Tevel en
18.00 uur ds. A. S. Rienstra.
DEN BOMMEL - Herv. Gem. 10.00 uur
ds. L. J. Geluk, Rotterdam en 18.00 uur
kand. M. de Wilde - Ger. Kerk 10.00 en
18.00 uur ds. J. Becker.
OOLTGENSPLAAT - Herv. Gem. 9.30
uur dr. T. E. van Spanje en 18.00 uur ds.
L. de Wit. Vrijdag 15 oktober 2004:
14.15 uiu- dr. T. E. van Spanje, inzege
ning en bevestiging van het huwelijk van
Reinier van der Veer en Henny Meijer -
Herv. Gem. (ihv) 11.00 uur ds. J. Kot,
Borssele en 16.00 uur kand. G. J. Blan-
kers. Woudenberg - Ger. Gem. 9.30 en
18.00 uur leesdienst - Ger. Kerk 10.00
uur de heer K. Baas en 18.00 uur ds. G.
A. Trouwborst
LANGSTRAAT - Herv. Gem. 10.00 uur
ds. J. WiDemsen.
Met ingang van 13 oktober organiseert de
SWO weer de kerkelijke bijeenkomsten in 't
Westerlicht, Oranjestraat 35a te Den Bom-
mel.Ds. Doomeweerd gaat deze begeleiden.
Aanvang 15.00 uur. Kosten 0,75.
Het kinderkoor 'Kadosj' en het Christelijk
Stadskoor 'Goeree' geven op 9 oktober een
concert in de kerk van Goedereede. Het
belooft een gevarieerde avond te worden
waarbij een ieder van harte welkom is.
Het kinderkoor Kadosj bestaat uit ongeveer
15 enthousiaste kinderen in de leeftijd van 6
tot 12 jaar, die wekelijks repeteren o.l.v.
Berdien Dekker. Met veel inzet worden leu
ke kinderliedjes geoefend en een aantal
daarvan wordt op 9 oktober uitgevoerd.
Het Stadskoor Goeree staat o.l.v. Jaap de
Geus. Dit gemengde koor bestaat inmiddels
7 jaar en heeft in die tijd een uitgebreid
repertoire opgebouwd. Tijdens het concert
zullen dan ook verschillende liederen ten
gehore worden gebracht. Daarnaast zal het
stadskoor een bijzonder werk van Heinrich
Schütz uitvoeren. Hieraan zullen 3 solisten
medewerking verlenen. De begeleiding zal,
naast een klavecimbel, bestaan uit 2 fluiten,
waardoor de muziekstukken beter tot hun
recht komen. Het is dan ook zeer de moeite
waard om dit concert bij te wonen. Het orgel
wordt bespeeld door Johan van Broekhoe-
ven. Het concert op 9 oktober begint om
19.30 uur. De toegang is gratis.
Op woensdag 20 oktober organiseert de
plaatselijke commissie van Den Bommel
van de SWO een grote bingo in de Bommel
stee. Aanvang: 14.00 uur, de zaal is open om
13.30 uur. De kosten zijn 3,00. Tevens
wordt er een verloting gehouden, de lootjes
kosten 4 voor 0,50. Aanmelden bij mevr.
L. Lokker, tel. 611449.
De Stab, de belangrijkste adviseur in rechts
zaken die bij de Raad van State dienen, con
stateert dat de toekomstige Europese normen
voor fijn stof en stikstof niet gehaald zullen
worden. Dat komt deels omdat de normen nu
al worden overschreden. In 2010 worden de
luchtkwahteitseisen in Europees verband
aangescherpt. Uitbreiding van de Maasvlak
te betekent dan ook de normen in en rond het
Rijnmondgebied niet gehaald zullen worden.
De Stab betreurt het dat het kabinet in de
PKB Mainportontwikkeling Rotterdam,
waarin de uitbreiding van de Maasvlakte is
geregeld, geen aandacht heeft besteed aan de
gevolgen voor de luchtkwaliteit.
De strengere luchtkwahteitseisen die in
2010 gaan gelden, zetten de ontwikkeling
van nieuwe bedrijventeneinen op losse
schroeven. Vrijwel overal in Nederland
wordt nu al de norm voor fijn stof, samen
met stikstofdioxyde de grootste boosdoener,
overschreden. In 2010 worden de eisen dus
strenger.
In twee recente uitspraak zette de Raad van
State een streep door belangrijke projecten
omdat de luchtkwahteitseisen niet gehaald
dreigen te worden. Het ging daarbij om de
spitsstroken langs de A2 en een bedrijven-
tertein in Hendrik Ido Ambacht.
De PKB Mainportontwikkeling werd giste
ren bij de Raad van State aangevochten door
een groot aantal omwonenden, organisaties
en bedrijven. Uitspraak van de Raad van
State volgt binnen zes weken.
Op zaterdag 30 oktober wordt er een zang
avond gehouden in de Ned. Herv. Kerk. te
Kapelle-Biezelinge. Op deze avond wordt
medewerking verleend door het bekende
Mannenkoor 'Ethan' en het kinderkoor
'David' uit Yerseke. Daarnaast is er ruimte
gemaakt voor samenzang van psalmen.
De avond wordt geopend en gesloten door
Ds. J.W. Verweij uit Yerseke, terwijl de lei
ding van het geheel berust bij de heer T.W.
Kruithof, hoofd voorlichting en fondswer
ving van de Stichting De Ondergrondse Kerk
(SDOK). Hij zal ook kort iets vertellen over
het werk van de SDOK en met name het
hulpverleningsproject 'Christenen Noord-
Korea'Hiervoor is ook de collecte bestemd.
De avond begint om 19.30 uur en de toegang
is vrijOverigens kunnen ook giften worden
overgemaakt op Rabobankrekeningnum-mer
38 52 87 445, t.n.v. St. De Ondergrondse
Kerk, o.v.v. 'Christenen Noord-Korea'.
Voor inlichtingen kunt u en jij bellen naar de
SDOK: 0183 - 561186 (dhr. Kruithof).
Gewoon, huizen. U weet wel van die min of
meer luxe onderkomens waar de Nederland
se bevolking in woont en leeft. Ze worden in
sommige streken in meer of minder grote
getale gebouwd. Bij elkaar noemen we dat
wijken. Niet van elkaar verwijderd. Als dat
wel het geval is staan de huizen in een bui
tengebied en dat is een schaars goed in ons
land. Die huizen krijgen de meest exotische
namen. Wat dacht u van: mimosa, parlan
do, sonate, cadenza of morendo. Het
galanthus en defermate zijn er ook. Dichter
bij huis vinden we Lotus en Jasmijn, Kam
perfoelie, Eik en Kastanje. Eilander zag door
de bomen het woonbos niet meer. Een hui
zenrij werd een rij bomen en omgekeerd. Al
die verschillende bladeren maakten het nog
ingewikkelder. Maar met koopmanspand en
dijkwoning wordt de wereld weer een stuk
overzichtelijker. Na de plaggenhutten en de
eenvoudige arbeiderswoningen, statige
grachtenpanden waren voor de gegoede bur
gerij, kwamen portiek- en galerijflats in
zicht. Eengezinswoningen, de beruchte
split-leveb en de maisonnettes zijn woning
types van de jaren zestig. Villa en bungalow
zijn oud en nieuw tegelijk. Met Atlanta-
appartementen sluiten we deze summiere
opsomming af.
Maar de mens moet toch ergens huizen?
Zeker. Maar de huidige trend om ieder
stulpje van een of andere verkoopnaam te
voorzien slaat alles. Daar komen de woon-
concentraties nog eens bij. Het is alles of
niets. Een bomenbos in de vorm van hui
zen. Diversiteit er nog onvoldoende. Het is
nog al te vaak: koekoek-één-zang. De mees
te puien lijken op elkaar als twee druppels
water. Maar je kunt er wonen. In de vogel-
buurt. Koekoekstraat 1. In ons land dromen
velen van een luchtkasteel, een hutje op de
hei, een exclusief pent-house of een huis op
het water. Voor weinigen is zo'n woon-
droom weggelegd. Maar doorgaans zijn we
tevreden. Houden, zo! Huisje-boompje
beestje. Blijf dichtbij huis. Ga niet te snel
ver-huizen. Eigen huis is goud waard.
Op een smalle strook van de noordelijke
Califomische kustlijn groeien reusachtige
bomen, de zogenaamde 'Redwoods'. Het
zijn veruit de grootste levende voorwerpen
op aarde. Sommige ervan zijn meer dan 110
meter hoog en hebben een omtrek van meer
dan 18 meter. Deze Redwoods zijn ontzag
wekkend. En zijn er bij die meer dan duizend
jaar oud zijn. Wie oog in oog met deze
bomen staat en probeert er tegen op te zien,
die voelt zich nietig en klein.
In het boekje waarvoor ik vandaag aandacht
vraag, trekt de schrijver, dr. J.I. Packer, een
vergelijking met een ander soort reuzen, de
Engelse Puriteinen. Zij leefden tussen 1550
en 1700, met enkele uitlopers. Zoals de Red
woods de aandacht trekken omdat zij ver
boven andere bomen uitstijgen, zo rijzen de
gerijpte en geharde geestkracht van de grote
puriteinse predikers als een soort vuurtoren
voor onze ogen op, ver verheven boven de
staat van de meeste christenen in de meeste
tijden. In ieder geval van onze tijd en van
onze cultuur. Dan zijn wij maar geestelijke
dwergen, aldus Packer die zichzelf daarbij
insluit.
Prof. dr. J.I. Packer is een hoogleraar in de
theologie, vele jaren in Engeland en later in
Vancouver (Canada). Hij is de auteur van
een groot aantal historisch-theologische stu
dies, maar ook van stichtelijke boeken die
gericht zijn op een groter publiek.'Voorbeel
den daarvan, vertaald in het Nederlands,
zijn: 'God leren kennen' en 'Jagen naar hei
liging'. Hij is een groot kenner van het
Engelse en Amerikaanse Puritanisme. Het
Nederlandse boekje 'Geen zee te hoog' is
een vertaling van een aantal hoofdstukken
uit een veel dikkere uitgaaf 'God's Giants',
dat ook wel verschenen is onder de titel 'A
Quest for Godliness' (Wheaton, 1990). Ik
houd me in deze bespreking aan het boekje
in onze taal.
De toon is persoonlijk en gedreven. Mooi is
bijvoorbeeld dat de schrijver in zijn inlei
ding aangeeft wat hijzelf van de puriteinse
schrijvers heeft geleerd. Hij noemt dan
onder meer dat hij er door hen achter is
gekomen wat de zonde in zijn leven is. Hij
heeft geleerd dat hij zichzelf niet kan ver
trouwen. En ook nadat Hij de genade van
God heeft leren kennen, moet hij zijn blij
vende zondigheid onder ogen zien. Maar
ook de soevereiniteit van God en de verlos
sende ontferming van Christus heeft hij door
de puriteinse geschriften leren kennen. Heel
nadrukkelijk noemt hij hierbij het boek van
John Owen 'De dood van de dood in de dood
van Christus'. De ware godsdienst is niet
mens-gericht, maar God-gericht. In de predi
king van de Puriteinen blijkt dat het ten
diepste niet gaat om mijn zaligheid, maar om
de glorie van God. Wie door genade daar
voor gewonnen is, ontvangt daarin ook de
zaligheid. Want de eer van de Heere die mijn
Schepper is, dat is de zaligheid! Zo zou er
nog meer te noemen zijn, van wat Packer
van de Puriteinen leerde en wat hij via dit
boekje aan anderen wil doorgeven. Packer is
ervan overtuigd dat de grote Puriteinen, ook
al zijn ze gestorven, nog steeds tot ons door
hun geschriften spreken. Ze hebben ons din
gen te zeggen die wij juist in deze tijd hoog
nodig moeten horen.
Het Puritanisme was ten diepste een geeste
lijke beweging, met een intense aandacht
voor God en godsvrucht. Ze begon, aldus
Packer, in Engeland met de Bijbelvertaler
Wilham Tyndale, een tijdgenoot van Luther,
nog voordat de (oorspronkelijk als scheld
woord bedoelde) aanduiding 'Puritein' was
uitgevonden. Het was een beweging, gericht
op verdere hervorming van de kerk, per
soonlijke vernieuwing van het hart en gees
telijke opwekking. Niet voor niets werden de
aanhangers getypeerd als mensen die het
'pure', het 'zuivere' wilden. Zuiverheid in
de kerk, zuiverheid in de leer, zuiverheid in
het leven voor God, zuiverheid in de per
soonlijke dienst van de Heere. Ze hadden
een vurige ijver voor God en ook een diep
inzicht in het menselijke hart. In hun
gedachten en levensopvatting stond niet de
mens centraal, hoewel ze voor die mens veel
aandacht hadden, maar centraal stond God
Zelf en de claim die Hij op ons mensen legt.
Ik noem nog enkele aspecten die Packer in
hun geschriften heeft ontdekt: hun hoogach
ting voor Gods soevereine majesteit was
heel diepgaand; hun ontzag in het omgaan
met het geschreven Woord van de Heere was
diep en van blijvende aard. Ze hadden ook
een diep inzicht in de manier waarop - 'de
weg waarlangs' - de Heilige Geest tot het
geloof en tot het nieuwe leven in Christus
brengt. Maar evenzeer wisten ze op welk een
wijze diezelfde Heilige Geest bewaart bij de
verkregen verlossing.
Wie waren die mannen? Packer illustreert
zijn stellingen en bevindingen met verwij
zingen naar hun geschriften. Daarbij klinken
ook hun namen. William Tyndale noemde ik
al. Hij heeft Engeland haar Bijbel in de lands
taal gegeven. Te noemen is verder John
Bradford, die nadruk legde op de vroomheid
van hart en geweten. John Knox, de leeuw
op de Schotse kansels, die zo ijverde voor de
eer van God in de kerk van zijn dagen. John
Hooper, met zijn warme en bewogen pasto
rale aandacht voor de enkele mens; zo ook
Edward Dering en Richard Greenham. Tho
mas Cartwright, die veel aandacht had voor
de Bijbelse eisen aan het kerkelijke leven.
William Perkins en John Bunyan die ieder
op eigen wijze een machtige invloed hebben
gehad op de prediking en de geestelijke
bevinding in het Engeland van hun dagen.
Vooral zij hebben sporen getrokken die lang
na hun eigen leven nog niet waren uitgewist.
Aparte aandacht wijdt Packer aan een twee
tal predikers wier geschriften ieder voor zich
van een machtige betekenis zijn geweest:
John Owen (1616-1683) en Jonathan
Edwards 1703-1758). Ik volsta nu maar met
het noemen van hun namen. Beiden zijn
moeilijk te overschatten in hun betekenis
voor het werk van God in Engeland en
Noord-Amerika. In zichzelf nietige mensen,
maar instrumenten in de hand van de Heere,
die hen heeft willen gebruiken. Om hen en
Gods werk door hen tot slot te typeren, citeer
ik een enkel woord van de opwekkingspre
diker Edwards: "De heerlijkheid van godde
lijke kracht en genade steken met grote luis
ter af tegen wat tegelijkertijd blijkt van de
zwakheid van het aarden vat. Het behaagt
God om de zwakheid en onwaardigheid van
de persoon te tonen op hetzelfde moment dat
Hij de uitmuntendheid van Zijn kracht en de
rijkdommen van Zijn genade ten toon
spreidt.
N.a.v.: J.A. Packer, Geen zee te hoog. De
actualiteit van het puriteinse ideaal.
Uitgeverij Barnabas, Heerenveen
(1977). Paperback. 159 pag. ISBN
90-5030-627-6. J.I. Packer, Among
God's Giants. The Puritan vision of
the Christian Life. Kingsway Publi
cations, Eastbourne (1991). Paper
back. 447 p. ISBN 0-86065-452-4.
OOLTGENSPLAAT - Zaterdag 23 oktober
hoopt het koor 'Advendo' uit Ooltgensplaat
weer zijn jaarlijkse concertavond te houden.
Als gastkoor is het koor 'That is 't' uit Hoog
vliet bereid gevonden aan deze avond mede
werking te verlenen. Dit koor staat onder lei
ding van de ook op Goeree-Overflakkee
bekende ditrigent Elly Bezemer, die ook de
directie voert over het Politievrouwenkoor te
Rotterdam dat moderne zangmuziek op een
traditionele wijze brengt. Tevens bouwt Elly
Bezemer een sohstencarrière op en zal zij
ook in Ooltgensplaat als soliste een bijdrage
geven aan het concert. Het geheel zal wor
den begeleid door een combo. 'Advendo' zal
een gevarieerd programma ten gehore bren
gen, bestaande uit traditionals als 'Ave Ver-
um'maar ook een selectie uit 'Ja zuster, nee
zuster' en een aantal nummers die met vrij
heid te maken hebben. Het concert wordt
gegeven in verenigingsgebouw 't Centrum
aan de Van Weelstraat in Ooltgensplaat. De
zaal gaat open om 19.30 uur, het concert
begint om 20.00 uur. De toegangsprijs voor
niet donateurs bedraagt 3. Donateurs zul
len een dezer dagen een uitnodiging toege
stuurd krijgen. Toegangskaarten kunt u
vooraf reserveren via e-mail: j.en.l@tisca-
li.nl. De kosten worden bij het afhalen van
de kaarten aan de zaal vertekend.
Voor het 25e jaar gaat de Cursus Geestelijke
Vorming weer van start. De eerste avond
van de cursus 2004/2005 is op donderdag 14
oktober om 19.45 uur in de zaal achter de
Chr. Ger. Kerk aan de Hoflaan te Middel
hamis. Ds. P. den Butter hoopt deze avond te
spreken over "Het emotionele leven van de
Heere Jezus". De kosten voor de gehele cur
sus bedragen 15,- en per avond 3,-. U
wordt weer hartelijk uitgenodigd deze avond
bij te wonen.
OUDDORP - Woensdag 13 oktober wordt
de open ochtend voor vrouwen gehouden.
Voor deze ochtend is als gastspreekster Con-
ny Kartsen uitgenodigd. Zij zal spreken over
het thema 'Leven met een doel'.
De koffie staat weer klaar vanaf 9.00 uur.
Het programma begint om 9.30 uur en ein
digt om ongeveer 11.00 uur.
Het adres is: Doopsgezinde Gemeente,
Dorpstienden 3 in Ouddorp. Neemt u ook
uw kennis, buurvrouw en/of (schoon-)zus
Klassieke homeopathie is een geneeswijze
die uitgaat van een holistische benadering.
Dat wil zeggen: de lichamelijke en de emo
tionele toestand van een persoon zijn onlos
makelijk met elkaar verbonden en worden
beiden betrokken in de behandeüng.
Luchtwegproblemen als astma kunnen via
deze methode sterk verbeteren. Ieder mens
krijgt daartoe een medicijn voorgeschreven
wat specifiek voor hem geselecteerd is want
geen twee astmapatiënten zijn hetzelfde.
Homeopathie werkt aan de oorzaak van het
probleem die kan liggen in o.a. erfelijkheid,
allergie maar ook in emotionele factoren.
Bij de NVKH zijn ongeveer 600 homeopa-
ten aangesloten. De homeopaat Patricia Jan
sen verzorgt de voorlichting in het restaurant
van het ziekenhuis te Dirksland. De avond
wordt gehouden op vrijdag 21 oktober en de
aanvang is 20.00 uur en de zaal is open om
19.30 uur. De toegang is gratis. Tijdens de
avond mag er niet worden gerookt en ook
verzoeken wij u om geen parfum of afters
have te gebruiken. Voor meer informatie
kunt u bellen met tel: 0187-684905.
i -• V
