Deltawind: Windenergie zet
zoden aan de dijlc
Hennepliwelcerij ontmanteld
Open dag
'Het waait altijd'
EIIAtlDBI-niEtnia
Jan van Wingerden
exposeert
in 't Blaeuwe Huus'
Computercursus
voor beginners
Potermiddag voor
55-piussers
Voorlichtingsavond
pleegouderschap
bij Banketbakkerij
Van Helden
Windparken
Wereld te veroveren
Cursus Geestelijke
Vorming te Middelharnis
Lusten én lasten
Nieuws van de Wereldwinkel
Koffiepads van Max Havelaar:
nu óók cafeïnevrij
Wanneer u op woensdag 6 oktober
2004 uw neus achterna loopt en een
bezoekje brengt aan winkelcentrum
D'n Diek in Middelharnis, staat u
iets 'bijzonders' te wachten. Op deze
dag, de Dag van de warme bakker,
laten de bakkers bezoekers op spe
ciale wijze kennis maken met hun
vak. Dus kom ruiken, proeven en
ontdekken op woensdag 6 oktober.
Demonstraties
PAGINA 9
VRUDAG 1 OKTOBER 2004
Andries Middelbos bij het eerste windpark van Delta-
wind, Battenoert: "Deltawind is één van de succesvol
ste windmolencoöperaties van Nederland".
Windmolens worden als alternatieve
energiebron steeds nadrukkelijker
gepropageerd. Wie er oog voor heeft,
ziet de hoge masten met hun wenken
de wieken overal opduiken: in krante
nadvertenties, in tv-reclames en in fol
ders van energiebedrijven. Ook, let
terlijk, in het Nederlandse landschap,
verschijnen er steeds meer windpar-
ken. Onlangs werd bijvoorbeeld
bekendgemaakt dat er weldra een eer
ste windmolenpark in zee komt, op 25
kilometer voor de kust bij IJmuiden.
De zestig turbines, die 25 meter diep
in het water zullen staan, zijn in 2005
operationeel, en alleen bij hoge uit
zondering vanaf het strand zichtbaar.
Windenergie, met andere woorden,
wordt klaarblijkelijk steeds populair
der, steeds gewoner.
Goeree-Overflakkee is al lange jaren
vertrouwd met windmolens. Bijna
overal op het eiland markeren ze de
horizon - bij Middelharnis, bij Batte-
noord, bij Ooltgensplaat. De windtur
bines zijn al net zo beeldbepalend
geworden als kerktorens en molens.
M^^r: hoeveel schone elektriciteit
leveren ze nu eigenlijk op, en voor
wie? Zijn de protesten die vroeger
klonken - herrie, sneuvelende vogels,
slagschaduw - inmiddels verstomd?
En: komen er nog meer, of is het
eiland vol? In deze reportage geven de
twee grootste beheerders van wind-
parken op Goeree-Overflakkee, Del
tawind en Eneco, openheid.
door Gert van Engelen
'Deltawind' klinkt groots. De naam roept
visioenen op van een robuust, gelikt kantoor,
met gangen vol kwetterende medewerkers
die druk in de weer zijn. Hoe aangenaam
anders is de werkelijkheid. Deltawind zetelt
in Sommelsdijk, aan Langeweg 19d, in een
bescheiden pand, dat het ook nog eens deelt
met een ander bedrijf. Beleidsmedewerker
Andries Middelbos (1960) stalt zijn auto op
het parkeerterreintje, loopt naar boven,
opent een deur en wijst op het zenuwcen
trum van Deltawind: een keurige zolderka
mer.
Deltawind, vertelt Middelbos, komt voort uit
idealisme, uit ongerustheid. Hij gaat terug
naar 1989, het oprichtingsjaar. "In die tijd
maakten mensen zich grote zorgen over het
milieu. Er waren alarmerende ontwikkelin
gen gaande. De zure regen zorgde voor ster
vende bossen. De fossiele brandstoffen -
aardgas, kolen en aardolie - raakten op.
Sinds het ongeval in Tsjemobyl was duide
lijk dat kernenergie niet de oplossing was
voor die twee problemen. Voorzichtig
begonnen mensen elektriciteit anders op te
wekken. Met wind."
Vooral Denemarken was daarin voorloper.
Middelbos: "Groepen burgers plaatsten
windmolens, zodat zij zichzelf van elektrici
teit kunnen voorzien. Dat idee werd door
Nederlanders gekopieerd. Zij richtten coö
peraties op, zo'n vijftien, vooral in de wind-
rijke kustgebieden van Zeeland, Zuid-Hol
land, Noord-Holland en Friesland, allemaal
zo in de jaren '88 tot '90." Deltawind was
één die coöperaties.
Doel van de coöperatie was en is het bemoe
digen en realiseren van duurzame energie,
om zo te kunnen bijdragen aan een schoner
milieu en een duurzame samenleving. Des
tijds kon dat maar in één vorm: windenergie,
en zo kwam er die eerste losse molen: 'De
Plaet' bij Ooltgensplaat, in 1990. De
ashoogte ervan was slechts 30 meter, de wie
ken hadden een doorsnee van 15 meter en,
bij voldoende wind, een maximale energie
opbrengst van 75 kilowatt per uur. Per jaar
produceert de kleine windturbine 120.000
kWh, voldoende om veertig huishoudens
van schone stroom te voorzien.
Nog in hetzelfde jaar ging Deltawind bij
Oude-Tonge nog een molen exploiteren, de
'St. Jaepe', in 1993 gevolgd door de 'Clin-
kerlandt' bij Battenoord en de 'Suyderlandt'
bij Oude-Tonge. Bij elkaar zorgden die
molens voor 5,6 miljoen kWh. Daarmee
konden 160 gezinnen tien jaar lang hun elek
trische apparaten laten draaien, tenminste als
het waaide. Maar het waait vrijwel altijd,
windenergie is onuitputtelijk, en ook werke
lijk schoon. Elektriciteit die voortkomt uit
aardgas of steenkool, veroorzaakt bij ver
branding schadelijke gassen, zoals het broei
kasgas C02, dat het klimaat verwarmt.
Windmolens raakten in zwang in Nederland.
Technisch werden ze steeds volmaakter, in
omvang steeds groter. In plaats van her en
der individuele molens neer te zetten, ont
stonden nu de eerste plannen voor complete
windparken. Ook Deltawind koesterde zulke
wensen, en de coöperatie trof het dat de pro
vincie Zuid-Holland, die beslist over de
locaties, planologisch ook een voorkeur had
voor parken. Meer molens op één plek is
financieel effectiever, en planologisch min
der storend.
Eind maart 1996 nam Deltawind zijn eerste
windpark in gebruik: 'Battenoert', een naam
die historisch herinnert aan het nabijgelegen
Battenoord. Het park omvat zeven turbines,
die jaarlijks gemiddeld goed zijn voor 8 mil
joen kWh (bijna 2500 huishoudens). Eiland
bewoners kennen vooral de meest westelijke
turbine ervan: die staat wel erg vaak stil.
Middelbos legt uit dat deze molen een 'test-
turbine' is, eén prototype dat puur bedoeld is
om uit te proberen. "Dit betekent dat de tur
bine dikwijls stilstaat om nieuwe onderdelen
in te bouwen - softwaremodificatie of een
generator of nieuwe wieken. Die onderdelen
werken niet altijd goed werken, maar daar is
het nu eenmaal een testturbine voor."
In september 2003 stelde Deltawind haar
tweede windpark in gebruik, 'Piet de Wit',
bij Ooltgensplaat, aan de binnenzijde van de
Zeedijk. Dit park, een coproductie met pro
jectontwikkelaar Promill bv, is het grootste
van Goeree-Overflakkee. Het bestaat uit
twaalf turbines van honderd meter hoog, die
elk 1750 kWh opwekken. Dat leidt tot een
duizelingwekkende jaarproductie van 43,4
miljoen kWh. Alle huishoudens op Goeree-
Overflakkee zouden hiermee zo nodig van
elektriciteit kunnen worden voorzien. Met
de 'Piet de Wit' beschikt Deltawind over 23
windturbines, en daarmee is het veruit de
grootste beheerder op het eiland.
Omweg
Achthonderd leden telt de coöperatie onder
tussen, maar de veronderstelling dat zij hun
elektriciteit rechtstreeks van Deltawind krij-
gen, is verkeerd. Dat gaat via een omweg.
Middelbos: "Wij hebben onze stroom altijd
verkocht aan een energiemaatschappij. Dat
was eerst de EMGO, later Eneco. Oorspron
kelijk was het uitgangspunt dat de leden van
de coöperatie een gedeelte van hun eigen
elektriciteitsverbruik zouden opwekken.
Maar je kunt vanaf de windmolen niet even
een apart energienetje naar de leden leggen.
Die wonen verspreid over héél Goeree-
Overflakkee. Dus wij verkochten de elektri
citeit aan de EMGO, en die maatschappij gaf
ons daarvoor een bepaalde vergoeding,
waarvan de transportkosten werden afge
trokken."
Het afrekenen verliep nogal ingewikkeld.
Middelbos: "Wij moesten steeds opgeven
hoeveel leden we hadden. De energiemaat
schappij controleerde of die leden afnemers
waren van onze stroom. Dat moesten wij
weer controleren. Zo konden we dan aanto
nen of wij genoeg leden hadden om de opge
wekte elektriciteit onder de leden te verde
len. Daarbij gingen zij er vanuit dat elk lid
750 kWh zou krijgen. Dat gaf een heleboel
administratieve rompslomp. Inmiddels is
alles vereenvoudigd."
Aanvankelijk ging alle stroom van Delta
wind naar Eneco. Eneco verkoopt die elek
triciteit weer door als Ecostroora. Niemand
die dat merkt aan zijn stekker; daaruit komt
nog steeds dezelfde elektriciteit. Maar Ene
co garandeert dat elke kWh Ecostroom die
zij verkoopt, ook daadwerkelijk duurzaam is
opgewekt. De rijksoverheid controleert dat.
Met de aanleg van de 'Piet de Wit' levert
Deltawind ook schone stroom aan het Nuts
bedrijf Regio Eindhoven. Middelbos: "Dat
gebeurt niet door stroom apart naar Eindho
ven te sturen, dat gaat gewoon op papier. De
productie wordt gemeten en de rekening
gaat naar de NRE."
Van de vergoedingen die Deltawind krijgt,
worden eerst de exploitatiekosten betaald:
onderhoud, verzekeringen, afschrijvingen
en belastingen. Dan zijn er verder de perso
neelskosten. Deltawind heeft drie parttime
personeelsleden: Middelbos en de twee
mannen van de storingsdienst, ook wel
'molenaars' geheten. Ten slotte zijn er ver
enigingskosten - het kantoor, de website die
Deltawind sinds april 2001 heeft, de leden
vergaderingen en het ledenblad dat twee
maal per jaar verschijnt.
Blijft over de pure winst. Daarover wordt
vennootschapsbelasting betaald. Het restant
wordt meervoudig aangewend. Middelbos:
"Wij geven onze leden jaarlijks een rente
vergoeding voor de leningen die wij van hen
hebben gekregen. Die rente is fors; over de
eerste vijftig euro betalen we maar liefst tien
procent rente, en over het meerdere een
variabele rente die echter al jaren zeven pro
cent bedraagt. Dat is meer dan de marktren-
te. (Trots;) Deltawind is hiermee een van de
meest succesvolle windmolencoöperaties
van Nederland."
Uit de winst worden ook de voorbereidings-
kosten betaald voor nieuwe projecten, en
subsidies voor 'niet-rendabele duurzame
ener^jpprojecten', zoals de warmtepomp
waarmee het nieuwe gebouw van de openba
re school 'De Inktvis' in Dirksland wordt
verwarmd. Zulke projecten passen in de
doelstellingen van Deltawind. Windenergie
is allang niet meer de enige vorm waarmee
duurzame energie wordt bevorderd; zonnep
anelen zijn erbij gekomen. In de afgelopen
jaren heeft Deltawind zulke panelen
geplaatst in het gemeentehuis van Middel
harnis, op het dak van school 'De Hoek
steen' in Ooltgensplaat en op het dak van de
nieuwe Bosseschool in Middelharnis.
Alleen al met het windpark 'Piet de Wit' kan
Deltawind alle huishoudens van het comple
te eiland bedienen. Betekent dit niet dat de
coöperatie al haar ultieme doel heeft
bereikt? Waar houdt het voor Deltawind op?
Andries Middelbos kijkt verbaasd. "Het
houdt voor ons niet op bij Goeree-Overflak
kee. Wat wij bovenal willen, is duurzame
energie opwekken. De productie is niet aan
het verbruik van het eiland gebonden. Er is
nog een wereld te veroveren. Windenergie
LANGSTRAAT - Rond één uur afgelopen maandagmiddag stelden politiemensen van het district De Eilanden op grond van de
Opiumwet een onderzoek in naar een pand aan de Langstraat. In een loods werd een in werking zijnde hennepkwekerij aange
troffen met 3200 jonge hennepplanten. De planten en de voor de groei benodigde apparatuur werden in beslag genomen en later
vernietigd. Personeel van het energiebedrijf constateerde dat de stroom illegaal werd afgetapt en sloot de stroom af. De kweke
rij, die nog maar een week in werking was, bleek al net zoveel stroom te hebben verbruikt als een gemiddeld gezin per jaar. Naar
de eigenaar van den hennepkwekerij wordt een onderzoek ingesteld.
OUDDORP - Wild- en landschapschilder
Jan van Wingerden, maakt als vrij werk
meestal natuurschilderijen, met thema's
waarin het Hollandse landschap wordt uitge
beeld. Landschappen met bostaferelen, dier
portretten, riviergezichten met Hollandse
luchten of dorpst^erelen waarin historie een
grote rol speelt. Grote waardering heeft hij
voor het werk van de oude meesters zoals
Leickert, Koekoek, Mesdag en Schotel,
maar voelt zich het meest verwant met het
werk van Rien Poortvliet. Het steeds veran
derende landschap door expansie van dorpen
en steden gaat hem erg aan het hart en dank
baar dat de mensheid de schepping ten diep
ste niet kan veranderen, wordt deze dan ook
met een zo waarheidsgetrouw mogelijke
precisie, op papier of doek gezet. Ook het
uitbeelden van karakteristieke personen of
die een oud ambacht beoefenen, worden met
veel toewijding gemaakt. Sinds 2002 is Jan
van Wingerden vaste medewerker van het
gezinsblad "de Gezinsgids" waar hij de
rubriek verzorgd "Belevenissen voor de
voet". Bent u geïnteresseerd in zijn werk?
Kom dan kijken naar de expositie tijdens
openingstijden van VVV Ouddorp aan Zee:
ma t/m vr van 8.30-12.00 en 13.00-17.30
uur, za van 8.30-12.00 en 13.00-16.00 uur.
De Stichting Welzijnswerk Oostflakkee start
op maandagavond 25 oktober een computer
cursus voor beginners. Deze cursus wordt
gehouden in 't Westerlicht, Oranjestraat 35a
te Den Bommel. De kosten zijn 90 euro voor
8 lessen van 1? uur. De avonden beginnen
om 20.15 uur tot 21.45 uur. Er zijnnog enke
le plaatsen vrij. U kunt zich aanmelden bij de
SWO, tel. 641344.
Een eenzame windmolen langs de Zuiderlandsezeedijk bij oude Tonge: windenergie is onuitputtelijk,
want het waait vrijwel altijd.
zet zoden aan de dijk; met twaalf molens
voorzie je 15.000 huishoudens van schone
stroom, met duizend windturbines kun je
drie procent van het totale elektriciteitge-
bruik in Nederland opwekken. Ik bedoel
maar."
Deltawind zou wel willen uitbreiden, maar
wordt beteugeld door de provincie. "Op zich
willen we meer windparken plaatsen, maar
planologisch wordt dat niet toegestaan."
Afgelopen oktober stelden GS in de nota
'Wervel' de definitieve plaatsingsvisie voor
windturbines in Zuid-Holland vast. De pro
vincie heeft daarin bepaald dat zij in 2010
minstens 250 MW aan windturbines wil
hebben staan (200.000 huishoudens). Voor
Goeree-Overflakkee heeft de nota geen
nieuwe locaties opgeleverd, geen andere
althans dan al in het streekplan stonden, zegt
Middelbos.
Er is alleen besloten dat er de Eendrachtpol-
der tussen Melissant en Stellendam een 'stu
dielocatie' wordt, wat wil zeggen dat wordt
bestudeerd of Deltawind daar een windpark
mag vestigen. En bestaande locaties kunnen
worden opgeschaald met grotere molens.
Vooralsnog matigt Deltawind zich dus in
haar uitbreidingsdriften. "In de komende
jaren", schetst Middelbos de nabije toe-
In aansluiting op het bericht van vorige week
in deze krant laat de stuurgroep u weten dat
het thema van de eerste lezing voor de Cur
sus Geestelijke Vorming in Middelharnis
inmiddels bekend is.
Prof. dr. W.H. Velema hoopt voor ons te
.spreken over het onderwerp: 'Dankbaarheid
in voor- en tegenspoed'.
Tijd: maandag 4 oktober om 19.45 uur.
Plaats: De Hoeksteen aan de Ring te Mid
delharnis.
OUDE TONGE - De Plaatselijke Commis
sie Oude-Tonge organiseert een gezellige
middag voor alle 55-plussers van Oude-Ton
ge in het Infocentrum, Bemhardstraat 27 te
Oude-Tonge. De middag wordt gehouden op
woensdag 13 oktober aanvang 14.00 uur. Op
deze middag is dhr.Pau Heerschap, een dia-
lectdeskundige aanwezig om het een en
ander te vertellen over dialecten. Daarna zul
len rond 17.00 uur de poters op tafel komen.
Het belooft weer een ezellige middag te
worden.
U kunt zich opgeven bij de SWO; 641344 tot
en met vrijdag 8 oktober Zie ook voor infor
matie op teletekst pagina 126.
Voor mensen die overwegen pleegou
der te worden, wordt op donderdag 7
oktober een voorlichtingsbijeenkomst
georganiseerd in Rotterdam.
Het komt regelmatig voor dat kind voor kor
tere of langere tijd in een ander gezin opge
vangen moet worden. De redenen waarom
kinderen tijdelijk niet bij de eigen ouders
kunnen wonen zijn divers. Bijvoorbeeld
doordat ouders verslaafd of psychisch in de
war zijn, of omdat spantiingen thuis zo hoog
oplopen dat het echt niet meer gaat; omdat
een kind ernstig verwaarloosd of mishandeld
wordt of omdat ouders de fulltime zorg voor
hun hyperactieve kind niet aankunnen. Kin
deren die in deze situatie terechtkomen, wor
den bij voorkeur opgevangen in een ander
(pleeg)gezin.
Het Centrum voor Pleegzorg Rotterdam is
dringend op zoek naar gezinnen die kinderen
tijdelijk een veilige plek willen bieden. Een
oudergezinnen, samenwonenden of
getrouwde stellen, partners van verschillen
de of gelijke sekse, met of zonder eigen kin
deren kunnen pleegouder worden. Pleegou
ders moeten boven de 21 jaar zijn en een
kind een stabiel onderkomen kunnen bieden.
Tijdens de voorlichtingsavond komen alle
vormen van pleegzorg aan bod. Daarnaast
komt aan de orde waarom kinderen niet bij
hun ouders kunnen wonen, wat de gevolgen
zijn van een pleegkind in uw huis en hoe u
pleegouder kunt worden.
De avond is vrij toegankelijk. Voor aanvraag
van een informatiepakket of inschrijving
voor de voorlichtingsavond kunt u contact
opnemen met het Centrum voor Pleegzorg
Tel. 0800 022 34 32 (gratis) of via e-mail:
info@rotterdam.pleegzorg.nl. Meer infor-
matie: www.pleegzorgrotterdam.nl.
komst, "willen bij de bestaande parken zo
goed mogelijk exploiteren en oudere molens
vervangen door grotere. In onderzoek is bij
voorbeeld of op de plek bij de zuivering in
Oude-Tonge één grote turbine kan komen in
plaats van de huidige twee kleine turbines.
Maar dan moet de eigenaar meer grond
beschikbaar willen stellen; daarover onder
handelen we nu."
Bijna vijftien jaar zijn verstreken sinds de
aanleg van de eerste kleine windmolen. Ach
teraf gezien, zegt Middelbos terugkijkend,
was de coöperatievorm slim. "Doordat de
bevolking zélf eigenaar is van de windturbi
nes, leg je de lusten en lasten ook bij hen
neer. Daarmee maak je de acceptatie ervan
groter. Men kan redeneren: 'Als de overheid
dan per se windturbines op het eiland wil,
maken ze misschien herrie, vervuilen ze de
horizon en veroorzaken ze vogelslacht-
offers, maar ze zijn wél van mfj.' Het zijn
geen anonieme molens. Dat is de sterke kant
van het coöperatie-idee." Maar de coöpera
tie heeft het tegendeel al bewezen: haar
leden willen juist graag windturbines op
Goeree-Overflakkee, om zo hun bijdrage te
leveren aan duurzamer samenleving.
GOEREE-
OVERFWKKEE
Koffiepads zijn een groot succes. Niet zo
verwonderlijk, want met deze pads zet u heel
gemakkelijk een vers kopje koffie. En vanaf
nu dus ook eerlijk en cafeïnevrij. Zo kunt u
ook 's avonds laat nog genieten van een vol
le, geurige koffie van uitstekende kwaliteit.
En zolang de voorraad strekt: 3 pakken voor
5.- Dus snel naar de Wereldwinkel, op het
Spuiplein (achter de Winkeldiek) in Middel-
harmis. Open op woensdag van 13.00 uur tot
17.00 uur, op vrijdag van 14.00 uur tot 21.00
uur, en op zaterdag van 10.00 uur tot 17.00
uur.
Landelijk en plaatselijk organiseren de
warme bakkers en banketbakkers diverse
activiteiten. Zo wordt in de moderne Ban
ketbakkerij Van Helden tussen 10.00 en
15.00 uur gedemonstreerd hoe boterletters
en speculaasjes worden gemaakt.
Weekend Parijs
Aan de Dag van de Warme Bakker is een
landelijke publieksactie gekoppeld. Daar
naast maken de bezoekers van de Heerlijk
Heerlijk banketbakkers (waaronder ook
Banketbakkerij Van Helden) kans op een
weekend naar Parijs voor twee personen of
één van de vele andere heerlijke prijzen.
Daarnaast is er voor de kinderen een snuf-
felwedstrijd.
Spitskoek
Speciaal voor deze dag is de Spitskoek ont
wikkeld die zal worden uitgedeeld onder
10.000 treinreizigers. De Spitskoek is een
gezonde smaakvolle koek met een hoge
energiewaarde. Ook bij Banketbakkerij
Van Helden kunt u kennis maken met deze
heerlijke koek.
