Prijsuitreiking kleurwedstrijd
Kunstuitleen
Theo van Teijlingen
in Doopsgezinde Keric
Veerman
Strandjutten
Les Deux Intermezzo
een bruisende vereniging
EHBO
K^rdilstocfft
mar LetiiMgrad
eiiaudbi-iiieuws
Ellanden-Nleuws: een krant die G-E-L-E-Z-E-N wordt
Nieuwe
evenementen
gezocht!
Ben Fabert overhandigd nieuwe tenues
Viswedstrijd H.V.
Krammer
Bibliotheek
Oude Tonge zeer
succesvol!
VERVOLGVERHAAL
neemt maatregelen ter
bescherming van
ganzen in rustgebieden
Beurs voor tweedehands
kinderlcleding en vlotte
jonge damesmode
Orgelconcert Rinus
Verhage in Kapelle
Cursus Theologisclie
Vorming Gemeenteleden
gaat door
Mlddelharnis-Sommelsdljk
start cursus
"ifaiga-^rilogie deel
JOH.O.,YEENH0F
PAGINA 5
DINSDAG 14 SEPTEMBER 2004
'üS^ikimiJlM H i 'SÊÊÊÊÊÊÊÊÊBêÊÊÊÊÊÊL t iC:. -.j,.
Susan Stoutjesdijk heeft de prijswinnaars zojuist gelukkig gemaakt. V.l.n.r.: Magali Veira, Kim van
Oudenaren en Femke Taaie (foto Joost van de Berg).
SOMMELSDUK - Tijdens het zomerfeest op het terrein van Hemesseroord - op zater
dag 26 juni jl. - presenteerde ateher, galerie en kunstuitleen 'Kunstwereld' zich voor het
eerst aan het grote publiek. Veel mensen hebben op die dag kennis gemaakt met kunst die
vervaardigd werd door mensen met een verstandelijke beperking. Voor de kinderen was
er een kleurwedstrijd. Inmiddels heeft de jury de prijswinnaars geselecteerd en konden
de prijzen worden uitgereikt. Dat gebeurde woensdag 8 september jl., tijdens een gezel
lige bijeenkomst in Kunstwereld. De derde prijs, een tekenset, is gewonnen door Femke
Taaie, de tweede prijs, een schilderset, door Kim van Oudenaren, en de hoofdprijs, een
schilderworkshop voor vijf personen, is gewonnen door Magali Veira. Op een nader af te
spreken datum kan zij met een door haar samengesteld groepje deze workshop gaan vol
gen in atelier Kunstwereld.
Tijdens zo'n schilderworkshop in Kunstwereld krijgen de deelnemers (maximaal 8)
gedurende twee uur de mogelijkheid een schilderij te maken, waarbij ze begeleid worden
door een tekenlerares of een kunstenares. Uiteraard onder het genot van een hapje en een
drankje. Een leuk idee om bijvoorbeeld een verjaardag te vieren.
Begin van dit jaar is de Doopsgezinde
Gemeente Ouddorp gestart met een
serie kerlidiensten met als tliema
'Gaan voor Go(u)d'. Op zondag 19
september zal in de avonddienst - aan
vang 18.30 uur - Theo van Teijlingen
spreken over het thema 'Gaan voor
Go(u)d'. Ook zal hij enkele liederen
zingen.
In 1958 werd Theo geboren in Vlaardingen
waar hij ook opgroeide. In Rotterdam volg
de hij de PABO waarna hij in het christelijk
jeugdwerk terecht kwam. Ondertussen was
hij actief in de muziek als zanger, tekst
schrijver en muzikant van het duo Benedica-
mus, waarmee hij twee LP's maakte en vele
optredens verzorgde.
In zijn vervangende dienstplicht was hij een
eenmanstheater en trok langs scholen in
Nederland, België en Zweden met zijn lied
jes en poppenkast, om daar voor grote en
kleine groepen in gesprek te raken n.a.v. zijn
programma over levensbeschouwelijke
onderwerpen. In 1982 vertrok hij voor 5 jaar
naar Denemarken en werkte daar met scho
len, kerken en jeugdfestivals. In 1987 kreeg
hij binnen het reguliere MBO onderwijs een
baan als godsdienstdocent. Hij begon ook in
Nederland weer met optredens. In de jaren
'90 verschoof dat ook naar kerkdiensten, die
hij vaak leidt als voorganger, maar altijd in
combinatie met zijn liedjes en verhalen. Zo
is Theo een graag geziene voorganger
geworden, vooral in Zuid-West Nederland.
In 1999 kwam zijn CD "Morgenland" uit.
Deze in eigen beheer opgenomen en uitge
brachte CD is inmiddels in vele handen
terecht gekomen. In 2000 kwam een bundel
Theo van TEijtiMtf
met gedachten en meditaties uit van zijn
hand, met als titel: "Er zijn hier geen christe
nen. Ook dit werd in eerste instantie zelf
uitgegeven door de Stichting de Figurant,
een stichting die Theo met 2 vrienden heeft
opgericht. Deze stichting ondersteunt hier
door 2 projecten voor kinderen in Oeganda
en Servië. Met de nieuwe CD "Lege han
den" is er een nieuw project toegevoegd aan
de uitgaven van deze Stichting. Een nieuw
boekje staat nog op stapel...
Deze dienst is tevens de maandelijkse Wel
kom-Dienst. Het gospelkoor van de Doops
gezinde Gemeente zal enkele liederen zin
gen, organist is Jan Teeuw.
U bent van harte welkom op zondag 19 sep
tember a.s. - aanvang 18.30 uur - deze bij
zondere dienst mee te maken in het kerkge
bouw van de Doopsgezinde Gemeente aan
de Dorpstienden 3 te Ouddorp!
Minister Veerman van Landbouw,
Natuur en Voedselkwaliteit heeft
maatregelen aangekondigd ter
bescherming van overwinterende
ganzen in zogenaamde fourageerge-
bieden. Tegelijkertijd komt Veerman
jagend Nederland tegemoet door de
jacht op overig wild in de rustgebie
den onder strikte voorwaarden toe te
staan.
In een brief aan de Tweede Kamer wijst
Veerman erop dat hij de maatregelen
betreffende jacht, beheer en schadebestrij-
ding heeft genomen na constructief overleg
met de betrokken partijen (IPO, LTO Neder
land, de Vogelbescherming, Natuurmonu
menten, de Koninklijke Nederlandse Jagers
Vereniging, Staatsbosbeheer, De Land
schappen en het ministerie van LNV), Partij
en zijn het eens geworden over twee uit
gangspunten: de opvangfunctie van de fou-
rageergebieden moet optimaal zijn;
anderzijds moeten reguliere activiteiten op
het gebied van jacht, beheer en schadebe-
strijding op de gebruikelijke wijze voort
gang kunnen vinden zolang de fourageer-
ftinctie daarmee niet wordt aangetast.
Op grond van deze overeenstemming op
hoofdlijnen heeft minister Veerman besloten
tot het volgende regime:
Tot 12.00 uur zijn jacht, beheer en schade-
bestrijding in fourageergebieden niet toege
staan om de ganzen in de gelegenheid te stel
len om vanuit de slaapplaatsen zonder ver
storing te zoeken naar plaatsen om te
fourageren.
Na 12.00 uur zijn jacht, beheer en schadebe-
strijding toegestaan zolang een afstand van
tenminste 500 meter tot fouragerende gan
zen in acht wordt genomen. Hiermee wordt
verstoring voorkomen.
Tot 1 januari is het toegestaan om van tevo
ren gepland eenmalig één dag per jachtveld
te jagen van een half uur voor zonsopgang
tot een half uur na zonsondergang onder
voorwaarde dat deze activiteit binnen het
kader van de wildbeheereenheid wordt afge
stemd tussen betrokkenen zodat ook reke
ning wordt gehouden met de grootte van de
gebieden en er niet overal tegelijkertijd
gejaagd wordt en afdoende rekening wordt
gehouden met de fourageerfunctie.
Veerman schrijft aan de Kamer zich bewust
te zijn van de grote vraagtekens bij deze
regeling van natuurbeschermingorganisaties
zoals de Vogelbescherming, De Landschap
pen en Natuurmonumenten. Daarom maakt
de minister zich sterk voor een intensieve
monitoring van de effecten van de maatrege
len. Die zullen tijdens "én na het jachtseizoen
(15 oktober t/m 31 december) worden geë
valueerd. Veerman zegt de Kamer ook toe
dat hij de maatregelen na eenjaar opnieuw in
overweging zal nemen op grond van de eva
luaties.
Voor de winter van 2004-2005 zullen de
provincies in totaal 80.000 hectare gras- en
akkerland aanwijzen als rust- en fourageer-
gebied voor ganzen. Naar verwachting zal
per 1 oktober 55.000 hectare zijn aangewe
zen; de rest volgt in de loop van het najaar.
De schade die boeren lijden door fourage
rende ganzen wordt na taxatie door het
Faunafonds vergoed.
Zaterdag 18 september organiseert de jeugd
afdeling van IVN Goerree-Overflakkee
weer een middagje strandjutten. De afdeling
hoopt voor deze middag dat er weer veel leu
ke dingen aangespoeld zijn. Daarvan ga je
iets maken! Wat...? Dat zie je zaterdag 18
september wel.
Plaats: parkeerplaats Kwade Hoek.
Tijd: 13.30 uur.
Deelnamekosten: 1,50 per deelnemer.
Opgave: bij VVV Ouddorp, tel. 681789.
Eventueel zelf een emmer meenemen, voor
de rest wordt gezorgd.
Wijkgroep Middelhamis-Zuid en Peuter
speelzaal Pippeloentje organiseren ook dit
najaar weer een (tweedehands) kleding-
beurs. De verkoop van goede, tweedehands
kinderkleding én vlotte, moderne jonge
damesmode zal plaats vinden op vrijdag 1
oktober 2004 van 19.00 tot 20.30 uur in het
nieuwe wijkgebouw aan de Doetinchems-
estraat te Middelhamis (naast de Agri-
markt). Goede en schone kleding (geen
ondergoed!) vanaf maat 86 kan op woens
dag 29 september 2004 van 09.00 - 11.00
uur en van 19.00 - 20.00 uur worden
gebracht in de zaal van de wijkgroep op de
bovenste verdieping van het nieuwe wijkge
bouw aan de Doetinchemsestraat.
1/3 deel van de opbrengst is voor de peuter
speelzaal en de wijkgroep, 2/3 deel is voor
de inbrenger van de kleding.
De kleding die niet verkocht is, kan op
maandag 4 oktober tussen 19.00 en 19.30
uur weer worden opgehaald. Alles wat dan
niet wordt opgehaald gaat naar een kinderte
huis in Roemenië.
Voor informatie over de beurs kunt u contact
opnemen met Natasja Lindemann-Van Nim-
wegen (485540) of Liesbeth Gerlings
(483352).
Per 1 januari 2004 is de Stichting Promotie
Kop van Goeree opgericht. De Stichting is
een samensmelting van diverse organisaties
zoals OVO, OVB, Veero, VVV, horeca en
enkele inwoners. Gezamenlijk dragen zij
met behulp van de Stichting zorg voor het
opzetten van promotiecampagnes en het
bedenken en organiseren van evenementen.
Momenteel is de Stichting al druk bezig met
het ontwikkelen van evenementen voor
2005. In dit jaar staat eigenlijk één woord
centraal: vernieuwing! Het evenementen
programma kenmerkt zich door een herha
ling van dezelfde evenementen, tevens in
dezelfde vorm. De Stichting wil dan ook
deze cyclus doorbreken en bestaande evene
menten op een andere wijze vorm geven,
maar vooral ook diverse nieuwe evenemen
ten ontwikkelen.
Voor deze nieuwe evenementen hoort men
graag üw ideeën! U kunt hierbij bijvoor
beeld denken aan 'Theater aan het water',
een skatetour aan de Brouwersdam of wel
licht een muziekvoorstelling aan de haven
van Goedereede of Stellendam. U kunt uw
nieuwe ideeën kenbaar maken via de websi
te: www.kopvangoeree.cora of via de
ideeënbox bij VVV Ouddorp aan Zee.
Tot slot is de Stichting Promotie Kop van
Goeree ook erg geïnteresseerd in de wijze
waarop u de huidige evenementen beoor
deelt. Hiervoor kunt u een korte enquête
invullen op bovengenoemde website. Voor
meer informatie over de stichting of over het
bovenstaande kunt u contact opnemen met
het secretariaat, tel.: 0187-681789, e-mail:
info@kopvangoeree.com.
Op 18 september geeft de organist Rinus
Verhage een concert op het Batz-Witte orgel
van de Ned. Herv. Kerk te Kapelle. Omdat
dit jaar door de serie een rode draad geweven
wordt, die de schoonheid van het Gregori
aans wil laten horen, is voor dit concert
gekozen voor de invalshoek: "Het Gregori
aans in een Luthers gewaad." De composi
ties zijn gekozen uit de Duitse Barok en
Romantiek, o.a. Bach, Mendelssohn en tot
besluit van Frans Liszt de imposante compo
sitie over de naam B.A.C.H. Rinus Verhage
is naast organist te Oude Tonge en Zierik-
zee, ook dirigent van een drietal koren en
directeur van de muziekschool "Goeree-
Overflakkee."
De aanvang van het concert is 20.00 u; Toe
gang euro 4,50 en euro 3,50 (CJP/pas 65);
Na afloop is er gelegenheid om koffie te
drinken.
SOMMELSDUK - Met een wervelende
presentatie, compleet met spotlight door
Trudy van Zijp, stelde volleybalvereni
ging Les Deux Intermezzo zich jongstle
den zaterdag aan het publiek en de pers
voor. Een geslaagde originele presentatie
waarbij de vele jeugdleden en senioren de
revue passeerden. Ook kon iedereen ken
nismaken met het bestuur en met de
hoofdsponsor, waar de vereniging sinds
januari van dit jaar haar naam ontleend,
Ben Fabert van Les Deux. Hij overhandig
de symbolisch aan alle competitiespelende
leden de nieuwe shirts van Les Deux Inter
mezzo. Het eerste heren- en damesteam
kregen van familie Mooijaart van ASH
nieuwe tassen. Rondom de presentatie
waren twee dagen volleybal georgani
seerd. Vrijdagavond beten de recreanten
de spits af Er was een grote opkomst,
waaronder twee andere teams van het
eiland (Sparta en de Kriekel) en drie ver
enigingen van buiten het eiland: Voio'72,
Nivoc'72 en VSS. Voio '72 werd winnaar
van het toernooi dat Gerard Rommens
goed leidde. En voor Sparta kan het sei
zoen niet meer stuk. Zij wonnen namelijk
de plaatselijke derby van Les Deux Inter
mezzo.
Zaterdag waren de reguliere teams aan de
beurt. Er waren wat afzeggingen maar de
toemooileiding, Trudy en Anton van Zijp
ondervingen dit prima. Ook hier weer een
geslaagd toernooi. Bij Les Deux Intermez
zo won zowel Heren 1 als Dames 1 het
toernooi. Bij de jeugd waren jongens C en
meisjes B succesvol. Les Deux Intermez
zo bruist als nooit tevoren. De competitie
kan beginnen. Voor het eerste heren- en
damesteam wachten eerst nog bekerwed
strijden.
Het heren recreantenteam speelt, voor de
tweede keer in haar bestaan, aanstaande
zaterdag met elf andere teams om het
recreantenkampioenschap van Nederland.
Ook komende zaterdag is er weer een wed
strijd bij hengelsportvereniging Krammer,
nu in het Zuiderdiep. Na mooie resultaten in
de voorgaande wedstrijd, hoopt men ook nu
weer op een goede vangst. Na de wedstrijd
van zaterdag zullen op 2 en 16 oktober de
laatste zoetwaterwedstrijden worden gevist
in de haven van Middelhamis, maar direct
daarna zal worden gestart met de zoutwater-
wedstrijden. Het programma hiervoor wordt
de komende weken verstuurd. Wilt u ook
eens mee komen vissen en wilt u een pro
gramma ontvangen, mailt u uw adres dan
even door; daarna wordt het u toegezonden
(leden van de HV Krammer krijgen het
natuurlijk allemaal). Zaterdag 18 september
is het inschrijven van 7.45 tot 8.15 uur in 'de
Staver' te Sommelsdijk. De inschrijfkosten
bedragen 2,50. Er wordt gevist van 9.00 tot
12.00 uur, dus met het eten kunt u weer thuis
zijn.
Heeft u nog vragen, bel dan naar 0187-
603051, of u stuur even een mailtje naar:
hvkrammer@hotmail.com.
We zijn verheugd u te kunnen meedelen dat
de cursus Theologische Vorming Gemeente
leden in Middelhamis toch voortgezet kan
worden. Een viertal docenten had bedankt,
maar er zijn vervangers gevonden: ds. E. van
de Ham te Middelburg, ds. A. Goedvree te
Amemuiden, ds. Th.W.H. van der Heijden te
Dirksland en ds. P. Vemooy te Tholen.
Op zaterdagmorgen 18 september worden,
naast de tweede- en derdejaars deelnemers,
ook belangstellenden voor het eerste jaar
verwacht; dit kan nog en u bent van harte
welkom.
De cursus wordt in verenigingsgebouw 'de
Hoeksteen' te Middelhamis (bij de Grote
Kerk) gehouden, aanvang 9.30 uur. Er zijn
drie lesuren, tot 12.45 uur. Er wordt om de
14 dagen op zaterdagmorgen les gegeven, in
zeven vakken: Oude en Nieuwe Testament
en dogmatiek, ethiek, kerkgeschiedenis,
oecumenica en de pastorale vakken.
De cursusleider is drs. T.W. van Bennekom,
Pimpelmees 55 te Sommelsdijk, tel. (0187)
478202, e-mail:
ds.T.W.v.Bennekom@sthdg.nl. Voor nade
re inlichtingen en om uzelf op te geven, kunt
u bij hem terecht. Ook kunt u bij hem een
cursusgids aanvragen (ook op de bijeen
komst van 18 september zijn deze verkrijg
baar).
Bespreek de mogelijkheid om deze cursus te
volgen ook met anderen, en kom samen op
D.V. 18 september naar Middelhamis.
Ds. T. W. van Bennekom
Het is nu een maand nadat de nieuwe biblio
theek in Oude-Tonge, op 13 augustus, offi
cieel werd geopend in het vernieuwde en uit
gebreide gemeentehuis. En inmiddels heb
ben zich al meer dan 100 nieuwe leden
aangemeld. Ook van de 'buren' is veel
respons gekomen: 22 ambtenaren zijn lid
van de bibliotheek geworden. De nieuwe
DVD-coUectie wordt veel uitgeleend. Er
zijn DVD's te huur, zowel voor jeugdigen
als voor volwassenen, voor 2,30 per week.
De activiteiten die de bibliotheek organi
seert, kunnen zich nu ook uit gaan breiden.
De kinderboekenweek staat nu als eerste op
het programma. Het thema is 'muziek'.
Woensdagmiddag 13 oktober komt een har
piste in de bibliotheek spelen en vrijdag 15
oktober is Mar van der Veer uitgenodigd.
Leerlingen van groep 8 hebben de opdracht
gekregen om een verhaal af te maken of een
gedicht te schrijven. Mar zal dat op muziek
zetten.
Voor alle groepen van de basisschool wordt
in de loop van het jaar iets georganiseerd. Bij
de activiteiten worden ook de peuterspeelza
len betrokken.
Doordat de bibliotheek multifunctioneel wil
zijn, is sinds kort Heleen Vink van reisbu
reau 'The Travel Company' in de biblio
theek aanwezig, op donderdagmorgen van
10.00-13.00 uur. Bezoekers hebben de gele
genheid om informatie over hun vakantie in
te winnen, reisgidsen mee te nemen en een
reis te bespreken. Degene die in de bieb een
reis boekt, krijgt een waardebon voor een
halfjaarabonnement van de bibliotheek.
Ook is er de mogelijkheid om kunst te expo
seren. Harald Jassoy uit Goedereede is
bereid gevonden om een viertal van zijn
schilderen tentoon te stellen. De bedoeling is
om de kunst per kwartaal te laten wisselen.
Ten slotte de vernieuwde openingstijden:
dinsdagmiddag van 14.00-17.00 uur en dins
dagavond van 18.30-20.30 uur, woensdag en
donderdag van 10.00-17.00 uur en vrijdag
avond van 18.30-20.30 uur. Bij deze bent u
uitgenodigd...
Vanavond, 14 september start bij de EHBO
Middelhamis-Sommelsdijk een cursus
EHBO Verbandleer/hartreanimatie. Deze
cursus zal op dinsdagavond worden gege
ven.
Belangstellenden kunnen zich opgeven bij
Betsy de Rek, tel. 483545 of
johnderekhetnet.nl. waar men ook voor
informatie terecht kan.
■77-
Als glassplinters vliegen de keiharde stukjes grond
onder de houwelen weg en prikken hen gemeen pijn
lijk het het gelaat. Tergend langzaam komt de eerste
kruiwagen vol. Eenmaal door de harde vorstlaag heen,
gaat het wat beter en scheppen ze de grond onder de
vorst uit.
Na een poosje gaan de ruggen pijn doen en worden de
handen gevoelloos. Maar lang stil staan wordt niet
toegestaan, dan klinkt de norse stem van een Todt-
man, die hen maant om verder te gaan. De enige
onderbreking die ze kennen is als ze zich even in een
zaamheid moeten afzonderen. Ze gaan daarvoor ach
ter een zandbult zitten, waar het echter geen aange
naam verpozen is. Ziet een uitvoerder dat een bepaal
de vrouw nog al vaak verdwijnt, dan vraagt hij of ze te
vet gegeten heeft.
Daarnaast zijn er de koffiepauzes en soms, als er vlieg
tuigen over komen, is iedereen onder de grond ver
dwenen.
Als Gerda voor een privé-aangelegenheid even achter
de zandbult moet, ziet ze bijna ondergesneeuwd een
stuk krant liggen, dat haar aandacht trekt. Min of meer
uit nieuwsgierigheid trekt ze het papier onder de
sneeuw vandaan en ziet tot haar verbazing dat het een
weekblad is dat door de Engelse vliegmigen wordt uit
geworpen. Haar nieuwsgierigheid is gewekt. Voor
zichtig gluurt ze om zich heen of niemand haar gezien
heeft. Immers, wie in het bezit is van dergelijke lectuur
wordt daarvoor zwaar gestraft. Als ze overtuigd is dat
geen mens haar ziet, stopt ze het krantje tussen haar
kleren met de bedoehng om het, als ze weer in het lager
zijn, op de wc te gaan lezen.
'En heb je geen kou gevat?' vraagt Adelheid die grap
pig probeert te zijn.
'Welnee, ze hebben daar immers een verwarmd privaat
neergezet.'
'Dan badje beter nog even weg kunnen blijven.'
'Dat kan niet, jij mocht het tijdens mijn afwezigheid
eens in je rug krijgen.'
De anderen lachen gelaten.
'Zeg', fluistert Gerda als ze zeker weet dat niemand
hen kan horen, 'ik heb zo'n blaadje gevonden dat door
vliegtuigen wordt uitgeworpen.'
Haar vriendinnen kijken haar een ogenblik angstig aan.
Dan loeren ze om zich heen of niemand het gehoord
heeft.
'Kijk alsjeblieft uit Gerda, je weet wat je te wachten
staat als ze daar achter komen.'
'Niemand hoeft er achter te komen.'
'Ja, maar je kunt niet voorzichtig genoeg zijn.'
'Ach, jammer toch niet zo.'
'Waar heb je het?' vraagt Elsa en kijkt haar een beetje
angstig aan.
Gerda glimlacht veelbetekenend: 'Op een plaats waar
je niet achter zal komen.'
'Oh.'
Elsa krijgt een hchte kleur en Gerda kan ondanks alle
narigheid een ghmlach niet onderdrukken.
'Als we vanavond in het lager zijn, ga ik gewoon even
een boodschap doen. Achter de gesloten deur kan ik
dan op m'n gemak het laatste nieuws lezen.'
De hele dag houdt het blaadje, dat Gerda gevonden
heeft hen in de ban. Ze ervaren de spanning iets te heb
ben dat streng verboden is, maar waarvan één ding
zeker is. Het zal onverbloemd vertellen wat er overal in
de wereld gaande is. De berichten die zij te horen krij
gen, hebben het steeds over: Volgens plan terugge
trokken, heldhaftige strijd hier en grote overwinning
daar. En dat allemaal, terwijl het vast staat dat de Rus
sen met grote snelheid op Duitsland aanrukken. Ze
weten het: ze worden voorgelogen en dat is waar
schijnlijk nog heel voorzichtig uitgedrukt.
Om half elf wordt er koffie gebracht. Met grote kannen
lopen van werken vrijgestelde mensen langs de gra-
venden en reiken die een kop warme koffiesurrogaat
aan. Tijd om er even bij te gaan zitten is er niet. Boven
dien is het daarvoor ook veel te koud. Ze mogen even
pauzeren, waarbij een praatje wordt gemaakt en daar
na komen er weer enkele mensen de lege koppen opha
len.
Ze gaan weer verder. De schoppen knarsen in het zand
en de pikhouwelen bonken op de bevroren aarde.
Rommelend vallen de brokken in de kruiwagens, die
als ze te vol zijn, op de hoop worden gereden.
Na het middageten, dat ze ook op het werk krijgen,
trekt de lucht dicht. Dikke met sneeuw bezwangerde
wolken drijven aan. De wind die eerst zo gemeen over
al doorheen woei gaat liggen. Het wordt stil. Heel stil.
Het geluid van de schoppen en houwelen krijgt een
scherpe klank. Een stem die ergens weerklinkt lijkt in
de ruimte te worden weggedragen. Heel zacht dwarre
len enkele grote sneeuwvlokken naar beneden. De ein
der vervaagt en ook de bossen in het oosten worden
langzaam maar zeker in het donker omhulsel van de
sneeuwlucht opgenomen.
'De geloof dat er een zware sneeuwbui komt opzetten',
veronderstelt Elsa, die op dergelijke dingen nogal kijk
heeft gekregen.
'Ik hoop het', zucht Hanna Heischmaim, die bijna aan
het eind van haar krachten is. 'Het moest zo donker
worden, dat we onze schoppen niet meer zien konden',
voegt ze er klagend aan toe.
'Je moet trachten vol te houden kind.' Gerda legt moe
derlijk haar hand op de schouder van het meisje.
Nog donkerder wordt de hemel en meer en meer
sneeuw valt omlaag. Dan huivert een zacht windje
over het veld, waarna het lijkt of de dikke sneeuwbui
ken van de wolken worden opengereten. Als een
ondoorzichtig gordijn valt de sneeuw met niet te schat
ten hoeveelheden naar beneden.
In een ogenblik tijd zijn de mensen veranderd in bewe
gende witte spoken, die ritmisch op en neer deinen.
'Zouden ze nog niet fluiten?' Elsa gluurt van uit haar
gat naar één van de mannen die de leiding hebben.
Deze loopt met gebogen hoofd tegen de bui in en is
blijkbaar dezelfde gedachte toegedaan als de vrouwen.
Hij loert door de sneeuwstorm in de richting van de
Todtman, die uiteindelijk voor de gang van zaken ver
antwoordelijk is. Na een kwartier is het werken niet
meer te doen. De ogen van de mensen gaan pijn doen
en de hele omgeving is onzichtbaar geworden.
Na een half uurtje klinken de lang verwachte fluitjes.
Einde van de werkdag: klaarmaken om naar het lager
te gaan! Groep na groep komt uit de stellingen ge
kropen en levert het gereedschap in.
Nauwelijks tien minuten later sloffen ze terug naar de
beschutte onderkomens van het lager.
De sneeuw valt zo dicht dat ze slechts enkele meters
vooruit kurmen zien. Ze vertrouwen er maar op dat zij,
die vooraan lopen, de goede richting hebben gekozen.
Diep voorover gebogen tomen ze tegen de wit dwarre
lende muur op.
Ze zijn een uur eerder binnen dan andere dagen. De
kachels die overdag, als de werksters weg zijn, niet
mogen branden worden aangemaakt. Er omheen wordt
de natte kleding en schoeisel gezet en gehangen, zodat
zodra de kachel enige warmte afstraalt het vertrek
wordt gevuld met een walgelijke stank van de dam
pende kleding. Zo goed als mogelijk is, trachten de
vrouwen zich te wassen, maar met het ijskoude water
en het stukje kunstzeep valt het niet mee.
(wordt vervolgd)
