Overdenking
Eicia^ndelijk nieuw^s
Positie Nederlandse agribusiness
in EU staat onder druk
Kruistocht
Maar LeMiMgrad
uit de
Heilige Schrift
Orgelmuziek in
Brouwersiiaven
EIIAtlDBI-tllEUWS
Opening gemeente
huis en bibliotlieek
Oude Tonge
VERVOLGVtrt
HET
KIJKVENSTER
Blik op kerk
en samenleving
- Werk en rust
- Aangepraat
- Zo vèr mogelijk
ffUf7ENT/l/l(
omimmii PiidPim
HO]\rDA.
Extra
ruimte,..
.ga voor een
Honda!
Autobedrijf Jan van Dijk
ZUlttNGCit Ot LUeUT IN?
iOEP ONTioanN
Rioleringsservice - Camera-inspectie
M §@mmiisdijK d,v.
Tel. 0187 - 483983 06 - 50201599
Half werk... [1]
De Nederlandse agribusiness pres
teert binnen Europa nog steeds
bovengemiddeld, maar het concurre
rend vermogen ten opzichte van ande
re landen wordt minder. Sinds het
midden van de jaren negentig liep ons
aandeel op de markten voor aardap
pelen, groente, zuivel, varkensvlees,
pluimvee en eieren iets terug. In de
sierteelt bleef Nederland de onbetwis
te aanvoerder, onder meer door onze
centrale handelsfunctie. Door de
intensieve vorm van landbouw is de
druk op het milieu in Nederland rela
tief hoog. Ook op het gebied van die
renwelzijn hebben sommige andere
landen een voorsprong. Dat blijkt uit
een rapport over de positie van de
Nederlandse landbouw in de EU, dat
het LEI (onderdeel van Wageningen
UR) opstelde in opdracht van het
Ministerie van LNV.
M^aiga-^rilogie deel l
JOH. G. YEENHOF
PAGINA 5
VRUDAG 16 JULI 2004
Er is de laatste tijd in politiek Nederland
nogal wat te doen geweest over het zoge
naamde prepensioen. De regering wilde het
afschaffen, althans nogal drastisch het mes
erin zetten, maar vele werkenden waren in
alle staten! Enkele jaren geleden moest vrij
viel iedereen vervroegd stoppen met werken,
bij het 62e jaar gingen alle mensen in de
VUT, sommigen zelfs nog vroeger, maar de
verslechterde economische toestand maakte
duidelijk dat een en ander wel erg luxe was
en er gingen stemmen op om weer langer te
werken. Maar toen bleek dat het niet een
voudig was een eenmaal verworden 'recht"
weer ongedaan te maken... Je zal toch maar
uitgezien hebben naar het getal 60 of 62 en
dan te horen krijgen dat het minstens 65
moet worden...
Ik ben bang dat hier de kneep zit. Vele men
sen, die aan het arbeidsproces deelnemen,
hebben weinig vreugde in hun werk; doen
dat werk in feite alleen om hun brood te ver
dienen, leven van vakantie naar vakantie en
tellen de jaren af die hen nog scheiden van
hun pensioen. Wat uiteraard onverlet laat dat
vele anderen plezier hebben in hun werk,
Denk alleen maar aan de velen die wegens
reorganisatie of door ziekte langdurig zon
der werk zijn en graag zouden willen wer
ken!
Naar de radio luisterend viel het me op dat
het hijgen naar het einde vaak van bovenaf
wordt aangepraat. Vooral mensen die hun
leven lang zwaar lichamelijk of geestdodend
werk hebben verricht zouden eerder aan hun
pensioen toe zijn dan anderen... Zoals van
daag (we levens tenslotte in de zomertijd)
ook wordt aangepraat dat we aan vakantie
toe zijn en nodig tot rust moeten komen.
Eerlijk gezegd vind ik dat een beetje merk
waardig. Ons voorgeslacht werkte zomer en
winter, maakte lange dagen, en vakantie was
alleen het voorrecht van de elite. In de zomer
een dagje met het hele gezin naar bos of
strand was zo ongeveer het hoogste wat er te
bereiken viel. En ze hielden het vol, tot hun
zeventigste, soms tot hun tachtigste jaar.Ik
zeg niet dat het goed was, maar zo waren de
feiten.
Nu is het werk minder zwaar, de werktijden
zijn veel korter geworden, en nu zijn we toe
aan een drukke periode van rust. Want ieder
een heeft het 'druk, druk, druk', om maar
niet te denken aan de vele vormen van over-
werktheid, stress en zelfs bornput.
Wat ook wordt aangepraat en dan vooral
door familie en kennissen, is dat je de nodi
ge rust zo ver mogelijk moet zoeken. Je durft
toch zeker op een verjaardag in september
niet te zeggen dat je in de Ardennen of in
Luxemburg bent geweest, laat staan datje in
eigen land bent gebleven... Enige jaren
geleden stond ik in de Kathedraal van Can
terbury opeens tegenover iemand die ik in
jaren niet had gezien... Maar dat kan toch
geen nieuws zijn?
Watje ver haalt is lekker, zeiden we vroeger.
Dat betekent wel dat veel mensen in landen
komen waar ze de taal niet verstaan, het eten
niet lusten, en ongemakken voor lief nemen
die ze thuis niet zouden 'pikken'. Let wel,
het kan zonder meer verrijkend zijn, vreem
de landen te bezoeken, tijdelijk in een ande
re cultuur te leven. Daar wil ik geen kwaad
woord over zeggen. Maar dat het allemaal zo
nodig móet, dat wil er bij mij niet in. In vele
gevallen gaat men zo ver omdat de buurman
daar ook geweest is en omdat men anders uit
de toon valt.
Ik hoorde dezer dagen dat een jongere tegen
z'n oude vader had verteld vèr in het buiten
land te zijn geweest en daar een nogal primi
tief onderkomen had gevonden. De reactie
van de oude man was: "Jongen, heb je hier
dan geen huis van alle gemakken voorzien?"
Een nuchtere opmerking die tot nadenken
stemt...
WAARNEMER
.>r
Deze vraag- en antwoordrubriek .staat geheel ten dienste van de lezer die er
kostenloos gebruik van kan maken. Uw vragen op velerlei gebied kunt u stu
ren aan: Redactie Eilanden-Nieuws, Postbus 8, 3240 AA Middelharnis, met
in de linkerbovenhoek 'Vragenrubriek' vermeld. De vragen worden door
deskundigen beantwoord en zullen binnen enkele weken na de inzending
compleet met antwoord in deze rubriek worden gepubliceerd.
We zoi'ken een nieuw huis. maar stuiten in
advertenties en makelaarskrantjes op aller
lei onbegrijpelijke termen. Wat zijn maison
nettes':' Wal is een schakelhun)>alow. een
drive-in woning, splitlevel of HAT?
Antwoord: Maisonnette is Frans voor klein
huis, maar staat hier voor een woning op
enkele verdiepingen in één flatgebouw. Je
vindt er ook kamers boven elkaar i.p.v. alle
maal naast elkaar zoals in andere flats.
Omdat de bungalow een vrijstaand huis is
zonder trappen, .spreekt men van schakel-
bungalows als er toch dgl. lage woningen
tegen elkaiU" aan gebouwd zijn. En een semi-
bungalow is een villa die er als lage bunga
low uitziet, maar waarin toch een verdieping
met kamer(s) onder het dak schuilt. Een
patiobungalow is laagbouw rondom een bin
nenplaats. Drive-in betekent: rijd binnen,
dus daar kan de auto gestald worden in (niet
naast) de benedenverdieping. Van splitlevel
wordt gesproken als sommige vloeren zich
op verschillend niveau bevinden. Je moet
dan telkens trapje-op trapje-af van en naar
keuken, zitkamer en slaapvertrekken.
H.A.T. is een nieuwe afkorting van Huisves
ting voor Alleenstaanden en Tweepersoons
huishoudens, dat wil zeggen een één- of
tweekamerwoning met vaak gemeenschap
pelijk gebruik met anderen van keuken en/of
sanitair in een gebouw, waarin alle bewoners
van één voordeur en één trappenhuis gebruik
moeten maken. Een appartement is daaren
tegen een volledige gezinswoning op één
verdieping in een flatgebouw (de zgn. hori
zontale eigendom als het een koopwoning
betreft).
Waarom sterven mijn aardappelen af, als er
aardheienplanten in de buurt staan? Als er
geplukte aardbeien of weggeworpen plant
jes hij liggen, wordt het nog erger.
Antwoord: Bepaalde gewassen kunnen
elkaar 'niet zien of luchten' en reageren op
de aanwezigheid van dgl. planten met slech
te groei, weinig vrucht of met afsterven. Het
omgekeerde komt ook voor. Het verschijn
sel is nog niet tot de bodem uitgezocht, maar
u doet er goed aan, er de juiste conclusies uit
te trekken en de aardbeien zo ver mogelijk
van uw piepers en ook van de bonen van
daan te houden en vooral geen resten te laten
liggen. Er is sprake van natuurlijke afweer.
The Power of Dreams
"■'^'■'''■'"--'■^"-i-i-
Slagveld 19, 3231 AN BRIELLE
Telefoon 0181 -41 37 77
Ongeveer eenjaar na aanvang van de bouw
werkzaamheden worden het gemeentehuis
en de bibliotheek in Oude-Tonge officieel
geopend. De officiële opening op vrijdag 13
augustus vindt om 15.00 uur plaats door
burgemeester A.J.C, van Pelt.
Op zaterdag 14 augustus is er een open dag
voor de inwoners van de gemeente Oostflak-
kee en overige belangstellenden.Van 10.00
tot 15.00 uur is er gelegenheid het gemeen
tehuis en de bibliotheek te bezichtigen.
De uitbreiding van het gemeentehuis was
noodzakelijk om in een raads- en trouwzaal
te voorzien. In de cirkelvormige uitbreiding
is de raads- en trouwzaal gesitueerd op de
bovenverdieping. Ook zijn hier de wer
kruimten voor de burgemeester, de wethou
ders, de raadsgriffier, de gemeentesecretaris
en de adjunct-secretaris. De benedenverdie
ping van de cirkelvormige uitbreiding is vol
ledig voor de gemeenschappelijke biblio
theek. Aan de noordoostzijde heeft een uit
breiding plaats gevonden ten behoeve de
ambtelijke organisatie.
Wij hebben een vakantie naar Griekenland
gehoekt, maar als we het goed uitgerekend
hebben, hen ik dan 25 a 28 weken in ver
wachting. Kan ik dan nog veilig zo 'n vlieg
reis maken?
Antwoord: Als er bij eerdere bevallingen
geen complicaties zijn opgetreden en er geen
enkel kind te vroeg geboren is, kan een a.s.
moeder wel tot de 34ste week van haar
zwangerschap een vliegreis maken, aldus
een gynaecoloog. Daarna zou hij het zijn
eigen vrouw niet meer toestaan. Voor alle
zekerheid kunt u kort voor de vakantie even
de behandelende arts raadplegen, of het wel
of niet raadzaam is, de geboekte reis te
maken. Als de zwangerschap geheel nor
maal verloopt, zal er geen enkel bezwaar
tegen zijn.
Als ik soep maak van een pakje is ze te zout,
maar doe ik er water bij, dan is ze me te dun.
Wat raadt u mij aan?
Antwoord: De meeste pakjes en zakjes
bevatten teveel zout. Voeg daarom gerust
een halve liter meer water toe, maar doe er
dan tevens extra macaroni, vermicelli en/of
bami bij, alvorens u de oplossing aan de
kook brengt. Zo'n extra dik soepje is trou
wens veel lekkerder. Het vlees dat u erin wilt
doen, behoeft u in zo'n geval ook niet te zou
ten.
"Efraïm is een koek die niet is
omgekeerd... (Hosea 78b)
Dat is niet een compliment, als je wordt ver
geleken met een koek. En zeker niet als er
dan nog wordt bij gezegd: een koek die niet
is omgekeerd. De profeet Hosea vergelijkt
het volk van Israël hier met een koek, een
broodkoek, die aan twee zijden gebakken
moest worden. Dat bakken gebeurde meest
al als volgt. Men legde het platte deeg, in de
vorm van een pannenkoek, op een steen die
vooraf gloeiend gemaakt was in het vuur.
Om die broodkoek helemaal te doorbakken,
moest de koek op een gegeven moment wor
den omgekeerd. Een koek die niet was
omgekeerd, die was aan de ene kant ver
brand en aan de andere kant nog ongaar.
En nu wordt Israël met zo'n koek vergele
ken. Een koek die niet is omgekeerd. Een
halfgare, een halfgebakken koek, een mis
baksel. Aan de ene kant zwartgeblakerd en
aan de andere kant nog bleek en wit. Een
koek die de bakker niet verkopen kan en die
niet opgegeten kan worden.
Dat is de boodschap van de Heere aan het
volk. "Efraïm is een koek die niet is omge
keerd..." U begrijpt: geen vleiende bood
schap. Wat het betekent? Wat de Heere
bedoelde te zeggen van Efraïm, van het volk
Israël? Wel, dat het misschien hier en daar
nog wel wat lijkt. Dat het deeg van hun leven
nog wel op het vuur is gelegd. Maar dat het
toch uiteindelijk niets is. En dat het voor de
Heere niet kan bestaan.
Eerder heeft Hosea, in opdracht van de
Heere, scherpe en aangrijpende woorden
moeten spreken. Het volk had zich van de
Heere afgekeerd en het had zich gewend tot
de afgoden. Maar kennelijk zijn er toch nog
wel wat goede dingen in Israël. Zoals dat
brooddeeg toch op het vuur ligt, zo zijn er
nog wat aanzetten in Israels volksbestaan die
enige verwachting wekken. We lezen daar
ook wel over in de omgeving van deze tekst.
Zo lezen we dat het volk met hun schapen en
hun runderen op pad gaat - misschien wel
naar Jeruzalem, of naar een of andere offer-
plaats - om ze aan de Heere te offeren. Het
lijkt wel of ze de Heere zoeken. Maar het is
ijdel en leeg, het heeft geen inhoud. De Heere
laat Zich door deze mensen niet vinden. En
op een andere plaats lijkt het wel of ze zich
tot de Heere bekeren. We lezen: "Ze keren
zich..." Maar wat blijkt: niet tot de Aller
hoogste. Ze zijn als een bedrieglijke boog..."
De pijl van hun leven gaat de verkeerde kant
op. Ze zijn niet echt op de Heere en op Zijn
dienst gericht. En elders lezen we dat ze roe
pen tot de Heere. Ze belijden zelfs: "mijn
God". Maar het is niet met hun hart! Het is
maar een mondbelijdenis.
Dit oude woord, diep uit het Oude Testa
ment, wil functioneren als een spiegel voor
ons leven, zoveel eeuwen later. Opdat we
zouden zien of het inisschien ook van ons
zou kunnen gelden, dat we zijn als "een koek
die niet is omgekeerd..."
Laat ik nu eerst maar dicht bij dat beeld blij
ven. Heel letterlijk. Zoals die koek twee zij
den heeft, zo heeft ook ons leven twee zijden.
We hebben enerzijds onze verantwoordelijk
heid voor de aardse kant van ons leven - voor
de dingen van wat we moeten eten en drin
ken, waarmee we ons zullen kleden, hoe het
gaat op school en op ons werk, hoe en wat we
zullen doen in onze vakantie. Laten we zeg
gen: dat is de ene kant. Dat is de kant van de
koek die naar beneden ligt. Maar we hebben
aan de andere kant onze verantwoordelijk
heid voor onze eeuwige, onze geestelijke
belangen. Waarheen we reizen in ons leven,
wat onze bestemming is, hoe onze ziel gered
moet worden, of ons leven tot eer van onze
Schepper is. Dat is de kant van de koek die
naar boven is gericht.
En wat zien we nu zo dikwijls? Dat velen
maar één kant van hun leven laten 'verwar
men". Dat ze zich alleen met dat aardse en
met dat benedenste bezig houden. Terwijl de
Heere Jezus heeft gezegd: "Zoek eerst het
Koninkrijk van God. En die andere dingen?
Die behoefje niet te veronachtzamen. Maar
die mag je in Gods handen leggen. Al die
dingen zullen je toegeworpen worden."
Zou dat nu bij u ook zo kunnen zijn? Dat u zo
dikwijls, misschien wel de meeste tijd die u
ontvangt, zo eenzijdig bezigt bent. Dat u zich
alleen aan de onderste kant, de zijde die naar
het aardse is gericht, laat 'opwarmen'. Dan is
je leven als "een koek die niet is omgekeerd".
Het kan ook zijn dat het misschien wel lijkt
wel alsof u zich terdege bekommert om uw
zielenheil. Want u bent keurig kerkelijk. U
leest regelmatig in de Bijbel en op gezette tij
den zoekt u de Heere in het gebed. En u bent
ijverig in de dingen die samenhangen met de
dienst van de Heere. Maar als u zich nu eens
eerlijk afvraagt, of het ook echt uw hart heeft
- dan moet u zeggen: nee, dat niet echt. De
andere dingen blijken uiteindelijk veel
belangrijker te zijn in je leven. Half werk!
"Een koek die niet is omgekeerd..."
Er kan heel wat zijn in het leven van een
mens.Er kan veel zijn wat er op lijkt, maar
wat het toch niet is.Het begin is misschien
nog wel aardig. En naar het uiterlijk beoor
deeld - de ene kant van de koek - is er reden
tot verwachting. Maar het is niet het echte
werk. Het is maar half werk. Nieuw-testa-
mentisch gezegd: Christus is er niet in! Het is
een koek die niet is omgekeerd.
Bedenk: zo'n koek zal worden weggegooid!
Pas op om niet een koek te zijn die niet is
omgekeerd!
J.M.J. Kieviet
Ook deze zomer valt er orgelmuziek in de
Grote of Sint Nicolaaskerk in Brouwers
haven te beluisteren. In dit schitterende
gebouw waar dit seizoen reeds symfoni
sche en jazzmuziek heeft geklonken
wordt een serie van vier orgelconcerten op
de woensdagavond gegeven. Het eerste
van deze concerten wordt gegeven op
woensdag 21 juli om 20.00 uur door de
Canadese organist Jonathan Oldengarm.
Deze thans in Stuttgart (Duitsland) woon
achtige organist speelt in Brouwershaven
een programma met werken van Duitse,
Nederlandse en Engelse componisten die
met elkaar gemeen hebben dat zij geïnspi
reerd werden door de muziekkunst in Ita
lië. Van Handel wordt dienst orgelconcert
in Bes uitgevoerd terwijl men daarna kan
luisteren naar de variaties van Sweelinck
over het studentendrinklied More Palati
ne. Oldengarm speelt van Stanley een 4-
delige Voluntary waarna van de Zuidduit-
se componist Muffat een Toccata uit diens
Apparatus musico-organisticus wordt
gespeeld En na de Ciacona in F van
Pachelbel sluit Oldengarm af met de vir
tuoze voor klavecimbel geschreven Toc
cata in d.
Jonathan Oldengarm concerteerde in
Noord-Amerika, Europa en Azië. Hij won
diverse prestigieuze concoursen en prij
zen. Hij voltooit momenteel zijn docto
raalstudie aan de Universiteit van Montre
al en studeert tevens bij Ludger Lohman
aan de Hochschule für Musik in Stuttgart.
Na het concert is er volop gelegenheid om
met de concertgever in het Engels of in
het Duits van gedachtente wisselen onder
het genot van koffie, thee of iets fris.
Op zaterdagmiddag 17 juli geeft de orga-
niste Marjanne Day, cantor-organiste in
Kloetinge, om 14.00 en 15.30 uur een kor
te orgelbespeling in de Grote of Sint Nico
laaskerk te Brouwershaven.
De Nederlandse voedings- en genotmiddele
nindustrie hield sinds het midden van de
jaren negentig in toegevoegde waarde gelij
ke tred met het EU-gemiddelde, maar secto
ren als zuivel en vlees bleven daarbij achter.
De agrarische export vanuit Nederland over
treft de import met zo'n 20 miljard euro.
Nederland staat daarmee binnen de EU nog
duidelijk aan de top. De Nederlandse export
groeide de afgelopen 10 jaar even hard als
het gemiddelde van de EU, maar in Duits
land, Italië en Spanje lag het tempo hoger.
De internationale oriëntatie van de Neder
landse voedingsindustrie is groot, niet alleen
via de handel maar ook via investeringen in
buitenlandse vestigingen.
De agrarische productie in ons land groeide
met 0,7% per jaar, dat is minder dan het EU-
gemiddelde van 1,5% en vooral minder dan
in landen als Spanje, Frankrijk en Duitsland.
Daar staat tegenover dat de agrarische werk
gelegenheid hier de afgelopen 10 jaar min
der daalde dan in elk van de andere EU-lan-
den. Het aantal werknemers groeide zelfs als
gevolg van de expansie van de glastuin
bouw. Het reële inkomen per hoofd op
Nederlandse land- en tuinbouwbedrijven
daalde sinds 1995 met een vijfde. Hetzelfde
gebeurde in Denemarken en het Verenigd
Koninkrijk. In België, Italië en Spanje steeg
het inkomen in dezelfde tijd met meer dan
10%.
Het gebruik van gewasbeschermingsmidde
len ligt in Nederland en België per hectare
nog steeds het hoogst van alle landen in de
EU, al vertoonde het in Nederland (samen
met Denemarken) over de jaren negentig
ook de sterkste afname. De Nederlandse
landbouw gebruikt ook relatief veel energie:
van het totale energiegebruik in de EU
neemt ons land 6% voor zijn rekening, van
het gebruik in de EU-landbouw is dat 18%.
Dit heeft vooral te maken met de belangrijke
rol van de glastuinbouw. Maar ook het
beleid om de efficiency van het energiege
bruik te vergroten is hier sterker ontwikkeld
dan in andere landen zoals België en Dene
marken. De omvang van de productie en
afzet van biologische producten blijft in
Nederland achter bij het EU-gemiddelde.
De uitbreiding van de EU is inmiddels een
feit en op landbouwgebied staan verdere
hervormingen en nieuwe afspraken in het
kader van de WTO op stapel. Voor het toe
komstperspectief van de Nederlandse agri
business is een gezond vestigingsklimaat
voor de hele keten van groot belang; dat wil
zeggen zowel voor land- en tuinbouwbedrij
ven als voor verwerkende bedrijven. Over
heid en bedrijfsleven zullen daarom vooral
aandacht moeten besteden aan kosten, ruim
telijke ordening, innovatie en ketensamen-
werking.
■55-
'Ik heb daar ook zo mijn gedachten over Karl, we
weten dat de generale staf er bij het OKW al meerdere
malen op aangedrongen heeft om het front te verkor
ten, door een rechte lijn van noord naar zuid te maken.
Het voordeel daarvan is, dat de aanvoer minder kwets
baar wordt en door frontverkorting komen er tientallen
divisies vrij, die op de bedreigde plaatsen kunnen wor
den ingezet. Maar zoals jullie wel bekend zal zijn heeft
onze Führer anders beslist. Er mag geen duimbreed
grond worden prijs gegeven. We moeten vechten tot de
laatste man en de laatste kogel.'
Karl-Heinz lacht sarcastisch: 'Tot de laatste kogel is
best, maar tot de laatste man wens ik te bestrijden. Als
het eventjes kan, zal ik die laatste man niet zijn. Hoe ik
dat aanpak zien we tegen die tijd wel, maar deze jon
gen wil graag naar huis terug, daar heb ik meer belang
bij, dan bij de heldendood die ons waarschijnlijk te
wachten staat.'
'In feite is het krankzinnig wat hier gebeurt', mengt
Franck zich in het gesprek. 'We weten allemaal dat we
door de Beriijnse kliek bedrogen worden, maar toch
laten we ons gedwee als kanonnenvlees gebruiken. De
een of andere dwaas zegt: Aanvallen, en wij strompe
len naar voren. Dat noemt men heldendom. In feite is
het de grootste onzin die men bedenken kan. Voor één
man kruipen honderdduizenden. Als we naar ons ver
stand te werk gingen, zouden we allemaal moeten zeg
gen: Bekijk het maar, knap de vuiligheid zelf maar op.
Maar nee, als de Führer beveelt gaan we, hoe dwaas
zo'n bevel in feite ook is. We laten ons aan moten hak
ken en er is niemand die zegt: Ik doe het niet. Hoe dom
en dwaas is toch in wezen de mens.
Vandaag of morgen beginnen hier de poppen te dan
sen, dan komen de Russen, die we stuk voor stuk een
rond gaatje in hun hersens moeten schieten. Het idee is
op zichzelf al onbegrijpelijk. Op een mens schieten die
jou nog nooit iets misdaan heeft! Huisvaders die ach
ter het vee vandaan komen en die niets liever willen
dan hun koetjes melken, veel van moeder houden en
zorgen voor het nageslacht. Omdat zo'n kerel nou toe
vallig Rus is moet ik hem dood schieten. Doe ik dat
niet, omdat heel mijn mens-zijn daar tegen in opstand
komt, dan schiet hij mij neer. Hij doet dat omdat ik nou
weer toevallig een Duitser ben.
Mijn wens is om gelukkig te leven: orgelspelen, een
gezin, levensgeluk in een wereld waar vrede heerst en
waar mijn kinderen opgroeien zonder angst. Het lijkt
allemaal zo simpel. Maar omdat we elkaar het licht in
de ogen niet gunnen is er oorlog. Ik geloof dat wij
Duitsers het nooit zullen leren. We hebben een oorlog
achter de rug. Je zou veronderstellen dat we er wat van
opgestoken hadden. Maar nee, we zijn amper twintig
jaar verder of men brult zich de strot hees, dat er bloed
op de plank moet komen.
Als deze oorlog afgelopen is. zal er van ons en Duits
land wel geen stuk meer over zijn. Dan gaan ze het her
bouwen, stampen een machtige industrie uit de grond
en er zal brood en werk zijn. tot de markt oververza
digd is en dan begint men opnieuw. Het begint met
werkloosheid, de centjes raken op en men begint te
mopperen. Dan zal er uit de massa weer een of andere
Adolf Hitler opstaan die de horde achter zich weet te
krijgen. Een slachtoffer, waar men zijn haat op kan
botvieren is ook spoedig gevonden en dan, vooruit
maar jongens, daar gaan we weer. Als er op de wereld
weer enkele tientallen-iniljoenen zijn opgeruimd, kun
nen we weer wat ruimer ademhalen, de industrie kan
weer produceren, werk is er in overvloed. En zolang
het duurt is het vrijheid, blijheid.
Het eind van het liedje is, dat de mens met al zijn
prachtige idealen het nooit leert. Omdat hij het groot
ste roofdier is dat op aarde losloopt, zullen er altijd
oorlogen zijn en zal men elkaar altijd te vuur en te
zwaard bestrijden.'
Franz is het met de redenering van zijn vriend wel
eens, maar Karl-Heinz heeft zoals gewoonlijk een
weerwoord.
'Franck, jongen, wat jij zegt kan allemaal waar zijn,
maar wat doe je ér tegen? In feite niets, helemaal niets.
Daarom geloof mij: Als je in deze wereld wat wilt
bereiken, moet je je nergens iets van aantrekken en
gewoon je gang gaan. Ik heb deze oorlog niet gewild.
Het interesseert mij ook geen bal wie hem wint. Ik ben
hier tegen mijn wil gekomen en zal er van zien te
maken wat er van te maken valt. Eén ding zeg ik jullie:
Wat een ander van mij denkt, lap ik aan m'n laars. Karl
zegt: Ieder voor zich. Ik zal geen held zijn. De laat mij
niet voor m'n raap blazen door een Rus. Als er vuilig
heid komt, pakt deze jongen z'n biezen en gaat er tus
senuit. Wie me lief heeft die kan volgen, maar hier blij
ven zitten, nooit, nee nooit! Ik heb mezelf beloofd om
over niet al te lange tijd in ons oude vaderland een lek
ker glas bier te drinken met brood en braadworst. Jon
gens, als ik daar aan denk, loopt het water mij tussen
m'n tanden.'
Franz zit aandachtig te luisteren. Hoe kritiek hun situ
atie ook is, ergens gelooft hij dat Karl z'n woorden zal
waarmaken. Het is een kerel die, hoe ernstig de toe
stand ook mag zijn, altijd zijn positieven bij elkaar
houdt. Als er één kans maakt om deze oorlog te over
leven, zal het Karl zijn.
'Karl, jongen, je optimisme is wel een beetje groot.
Hoe denk jij hier weg te komen als de Russen aanval
len? Vergeet niet dat alles wat we tot nog toe van de
oorlog hebben meegemaakt maar kinderspel is bij de
aanvallen die zullen komen. Heb jij enig idee wat voor
materieel en manschappen aan de ander kant van de
frontlijn gereed staan om ons op de hals te springen?
Het zal duizendmaal erger zijn dan de aanvallen van de
partizanen die we tot nog toe hebben gehad. Als je
goed hebt geluisterd, weet je dat de Russen er niet
tegenop zien om zo'n honderd kilometer per dag op te
rukken. Dat wil zeggen, dat tijdens zo'n opmars alle
weerstand moet zijn gebroken.
Dat daarbij veel krijgsgevangenen worden gemaakt
lijkt me twijfelachtig. Het Russische leger stoot door,
dwars door de Duitse troepen heen. Achter het gere
gelde leger zijn het de partizanen, die het zuiverings-
werk verrichten, als je begrijpt wat ik bedoel. Partiza
nen maken geen krijgsgevangenen. Er zit bij die broe
ders nog wat oud zeer; ze hebben met ons nog een paar
rekeningen te vereffenen. En dat doen ze dan ook met
veel genoegen. Als je krijgsgevangen wordt gemaakt,
is er maar een heel kleine kans dat je Duitsland terug
ziet. Val je in handen van de partizanen, dan kun je
gerust alle hoop laten varen.
Overigens, hoe stel jij je voor, om als de Russen mas
saal aanvallen, hier weg te komen? Ze zullen een gor
dijn van granaten leggen en de infanterie veegt met z'n
automatische wapens alles weg wat boven de grond
komt. Nee jongen, ik wou dat ik je kon geloven. Voor
mij staat het vast: Als de aanval komt, gaan we er aan.
Als we geluk hebben, worden we krijgsgevangen
gemaakt. Maar of dat te wensen is, daarover heb ik ook
zo m'n twijfels.'
'Franz, je hebt een plank voor je kop en daarbij ben je
gruwelijk eigenwijs. Als de een of andere geleerde
broeder jou wat vertelt, neem je het zonder er over na
te denken aan. Als ik iets beweer, dan is dat altijd
oimiogelijk. En waarom? Gewoon omdat ik het zeg.
Ik, Karl-Heinz, die in jullie ogen nog altijd een sufferd
ben. (wordt vervolgd)
