EIIAtlDEII-tllElJWS
0
Op 30 januari 1933 werd Hitler door de 84-jarige president Paul von Hin-
denburg als rijkskanselier aangesteld. Deze machtsovername van de
nazi's had meerdere oorzaken. Zo had je van november 1919 tot januari
1933 de Weimarrepubliek. Deze republiek dankte haar naam aan de stad
waar ze was gesticht. Dat gebeurde in het Nationaal Theater na de neder
laag in de Eerste Wereldoorlog. Aan deze oorlog was een eind gekomen
doordat er onder de mariniers in Kiel muiterij was uitgebroken. De
belangrijke politieke partij, de Sociaal Democraten, eiste toen het aftre
den van Keizer Wilhelm II. Dat vond plaats op 9 november 1918. Duits
land werd toen van een keizerrijk een republiek. Daarnaast tekende op
28 juni 1919 Duitsland de vernederende vrede van Versailles. Het raakte
alle koloniën kwijt. Elzas Lotharingen kwam bij Frankrijk, West-Pruisen
bij Polen, het Memelgebied bij Litouwen, Saarland kwam onder bestuur
van de Volkenbond en Danzig werd een vrijstad. Een corridor scheidde
Pruisen van Duitsland, Rijnland werd gedemilitariseerd en 'last hut not
least': Duitsland moest een ongelofelijk bedrag aan herstelbetalingen
opbrengen. Een enorme inflatie was daarvan het gevolg. Een postzegel
verzamelaar kan nog wel postzegels laten zien waarop bedragen staan
van een cijfer met vele nullen. Voor één dollar moest 4,2 miljard rijks-
mark worden betaald.
Het volk
De chaos compleet
De discriminatie van Joden
Even lucht
Heel veel Joden meer
vH
h
PAGINA 6
VRWDAG 4 JUNI 2004
Om nooit te vere^eten
Zo kreeg de Weimarrepubliek al vanaf haar
geboorte te maken met vrijwel onoplosbare
politieke problemen als gevolg van een ver
loren oorlog. Tot overmaat van ramp werd in
1923 Rijnland door Frankrijk en België
bezet, omdat Duitsland niet in staat was zijn
oorlogsschulden te voldoen. En voor dit
alles kregen de socialisten en hun Joodse
bondgenoten de zwarte piet toegespeeld.
Die uiterst moeilijke situatie heeft de rechtse
partijen in de kaart gespeeld. Daaruit ont
stond een politieke massabeweging die het
woord 'volk' centraal stelde. Men maakte
van het woord 'volk' een ideologie. Zo werd
het woord 'Volksgemeinschaft' in de nazi-
propaganda een gemeenschap van bloed, ras
en bodem, een gemeenschap die volgens
Hitler boven alles uitsteeg. Wie vanwege
bloed of ras niet aan die gemeenschap kon
deelnemen, werd uitgesloten of zelfs uitge
roeid. Want dat waren de 'Volksschadlinge*
(het volksongedierte). Het 'völkische' anti
semitisme schilderde de Jood als een
onmenselijke, ongermaanse indringer. Zijn
slechte karakter als gevolg van verderfelijke
innerlijke neigingen kwam tot uitdrukking in
zijn uiterlijk. De nazi's stelden op posters en
in het naziblad 'Der Stürmer' zijn gedegene
reerde lichaamskenmerken - een gedrongen.
verwrongen figuur met korte kromme been
tjes, grote oren, dikke lippen en een typische
Jodenneus - tegenover het Germaanse
schoonheidsideaal: blond haar en blauwe
ogen. Het onschuldige Duitse meisje werd
angst ingeboezemd voor de donkere, inhali
ge, sluwe, wellustige Jood. Een Jood werd
voorgesteld als het toppunt van materialis
me, van sluw rationalisme en van vulgaire
sensualiteit.
De protocollen van de Wijzen van Sion -
afkomstig uit Rusland - beschuldigden de
Joden ervan dat ze wereldwijd samenspan
den met de bedoeling de wereld te overheer
sen. Uitspraken in die Protocollen werden
door Hitler en Alfred Rosenberg - een ideo
loog van het nationaal socialisme - letterlijk
overgenomen.
Aan de Miinchener Beobachter, een antise-
mitsch blad, gaf men de naam 'Völkische
Beobachter'. Het werd de belangrijkste
nationaal socialistische krant. Dan was er de
'Volkszom' (de volkswoede) die volgens de
nazipropaganda ondermeer tot uitdrukking
kwam in de Kristallnacht (november 1938).
Toen de nazi's de macht kregen, kwamen de
concentratiekampen. Zij dienden aanvanke
lijk om tegenstanders van het regime uit te
schakelen. Onder hen bevonden zich veel
vakbondsleiders, academici, maar ook
homoseksuelen, zigeuners en Joden.
Synagoge in brand, Kristalnacht.
Straatgevecht.
Koop niet bij Joden.
En dan had je de 'Volkswagen', de auto voor
het volk, en de 'Volksempfanger', het nazi-
radiotoestel. Hitler geloofde in de superiori
teit van het ras. Hij zag de Jood als een para
siet, een profiteur, van wie liegen en bedrie
gen zijn tweede natuur zijn. Daarom achtte
hij het zijn heilige opdracht om het gevaar
van de cultuurverwoestende Jood af te wen
den.
Eind 1929 sloeg de internationale economi
sche crisis ook in Duitsland toe. Ze bracht
ellende, honger en werkloosheid. Kleine
spaarders - die in rijen voor gesloten banken
stonden - raakten hun geld kwijt. Antidemo
cratische partijen van uiterst links en uiterst
rechts, ontstaan als gevolg van de armoede
die de inflatie teweeggebracht had, waren
sterk in opkomst. Maar niet één partij sloeg
zoveel munt uit de hopeloze situatie als Hit
ler en zijn trawanten, de NSDAP. Het demo
cratische systeem van de Weimarrepubliek
reikte door haar tolerantie aan haar bitterste
vijanden de wapens aan waarmee ze zichzelf
ten val bracht (een les om van te leren!)
Hitler had nog maar nauwelijks de macht in
handen of hij begon al met het achterstellen
van Joden, een discriminatie die steeds
ingrijpender werd. Hij wilde de Joden duide
lijk maken dat er voor hen binnen het Duitse
rijk geen plaats was.
Het begon met straatgevechten en terreurda
den. Joden kregen economische beperkin
gen opgelegd, ze werden geïsoleerd, rechten
werden hen ontnomen en er werden pogin
gen ondernomen om hen uit het land te ver
drijven. Het eindigde met de moord op zes
miljoen mannen, vrouwen en kinderen,
ongeveer eenderde deel van het totale Joden
dom. Honderden Joodse gemeenschappen
werden gehquideerd.
In de periode van 1933 tot 1939 werden
maatregelen getroffen om Joden uit te slui
ten van het openbare en sociale leven. Er
ontstond een roddelcampagne. Joden wer
den in antisemitische films belachelijk
gemaakt en als 'Untermenschen' voorge
steld. Ze werden gepest. De S.A. verjoeg hen
uit openbare functies. Het ging daarbij om
professoren, leerkrachten, rechters, advoca
ten, medici. Er werd door geüniformeerde en
soms gewapende naziwachten voor Joodse
winkels gepost om de klanten buiten de deur
te houden. Winkelruiten werden beschilderd
met gele davidssterren en zo hier en daar ook
ingegooid. Joodse huizen werden beklad en
beschadigd. Joodse bezittingen werden
gestolen. Al op 7 april 1933 kwam de wet
'professionele ambtenarenapparaat'. Deze
wet was een instrument om de ambtenarij te
zuiveren van politiek onbetrouwbare lieden
en Joden. De wet had het ontslag van hon
derden Joden uit openbare functies tot
gevolg. Ook de toegang van Joodse studen
ten tot de universiteiten werd geminimali
seerd. Nog geen drie weken later werden alle
Joodse artiesten aan de kant gezet.
Al spoedig strekte de boycot zich uit tot de
gehele Joodse cultuur. Er was geen plaats
meer voor de gedichten van Heine, de
muziek van Mendelssohn, de werken van
Freud, de formules van Einstein en de schil
derijen van Liebermann. Openbare bibliot
heken werden gezuiverd van Joodse auteurs
en hun boeken werden publiekelijk ver
brand. Joden verdwenen uit de mediawereld.
En bij de toegangen tot de dorpen en de
ingang van winkels en restaurants kwamen
steeds meer borden met het opschrift; 'Juden
nicht erwünscht' (Joden niet gewenst).
Veel Joden voelden zich door het vaderland
waarvoor zij zich ten volle hadden ingezet,
verraden. Hadden ook zij in de Eerste
Wereldoorlog niet voor Duitsland gevoch
ten? Hadden ook zij niet een belangrijk aan
deel in de vooruitgang van maatschappij en
cultuur? Wat hadden zij gedaan dat niet-
Joodse vrienden hen in de steek lieten en een
vijandige houding aannamen?
Naarmate de macht van de nazi's toenam,
werd ook het anti-Joodse beleid sterker, In
september 1935 werden de Neuenberger-
wetten afgekondigd. Daar werd per definitie
vastgesteld wie Jood was, daar werd hun het
staatsburgerschap ontnomen, daar werden ze
van hun politieke rechten beroofd en daar
werden ze van de Duitse bevolking apart
gezet. Ze mochten zelfs de Duitse vlag niet
meer uitsteken. Het was hun niet langer toe
gestaan met Duitsers te trouwen. Joden wer
den uitgesloten van het Duitse economische
leven.
De tegen de Joden gerichte agressie werd
getemperd tijdens de Olympische Spelen
Een Joodse winicel met opschrift: Duitsers! Pas op! Koop niet van Joden.
Ruiten ingegi
van 1936 in Berlijn. Antisemitische recla
meborden werden verwijderd en de vervol
ging van Joden werd afgeremd. Hitler
slaagde erin de ware aard van het nazi-regi
me voor vreemde ogen te verbergen. Maar
in 1938 nam de agressie weer fel toe. Jood
se zaken en andere eigendommen werden
in beslag genomen, nadat men eerst ver
plicht was deze te laten registreren. Ze wer
den voor een fractie van de waarde aan
Duitsers verkocht. Joodse mannen en vrou-
wen die geen Joodse naam hadden, werden
verplicht aan hun naam Israël of Sarah toe
te voegen. Joden die het Poolse staatsbur
gerschap bezaten, werden naar Polen uitge
wezen, waar ze niet werden geaccepteerd.
Ze verkeerden lange tijd in erbarmelijke
omstandigheden ergens aan de Duits-Pool-
se grens.
Veel Joden wilden Duitsland uit, maar er
was vrijwel geen land dat ze toeliet. Om
voor dit probleem een oplossing te vinden.
werd in juli 1938 in Evian (Frankrijk) een
conferentie bijeengeroepen, echter zonder
resultaat. Om de beurt legden de afgevaar
digden van de 32 vertegenwoordigde landen
uit hoe graag ze vluchtelingen zouden willen
opnemen, maar dat ze daar om wat voor
reden dan ook niet toe in staat waren. Golda
Meir - de latere premier van Israël - was er
als Joods waarnemer. Het was haar niet toe
gestaan als afgevaardigde deel te nemen. Ze
zat bij het publiek, ook al ging het over haar
volk.
Doordat de Joden nergens heen konden,
namen de gewelddadigheden en terreurda
den enorm toe. Op de Duitse ambassade in
Parijs werkte de Jood Herschel Grynszpan.
Deze man werd laaghartig vermoord. Dat
lokte rellen uit, die leidden tot de zogenaam
de Kristallnacht in november 1938. Ruiten
van Joodse huizen en winkels werden inge
gooid - vandaar de naam 'kristal', - Joodse
eigendommen werden geplunderd en meer
dan 250 synagogen werden in brand gesto
ken. Duizenden Joden werden in elkaar
geslagen, vernederd of vermoord. Meer dan
7500 zaken werden verwoest, 36.000 Joden
werden naar concentratiekampen afgevoerd.
En de Joden zelf moesten een miljard Rijks-
mark vergoeding betalen voor de schade die
was aangericht! Onmiddellijk werden alle
Joodse rijbewijzen ongeldig verklaard en
was het Joden niet langer toegestaan om par
ken en openbare gelegenheden te bezoeken.
Ze voelden zich geïsoleerd, vernederd, ver
raden en in de steek gelaten. Velen pleegden
zelfmoord.
Na de Kristallnacht waren het vooral de
Joden waartegen de concentratiekampen
zich als dodehjk wapen richtten.
Toen Duitsland in maart 1938 Oostenrijk
annexeerde kwamen er opnieuw 180.000
Joden in het antisemitische web terecht en
dat bleef zo doorgaan bij de inlijving van
nog andere staten. Op 1 september 1939
vielen de Duitsers Polen binnen. In het door
Duitsland bezette deel - Rusland had ook
een deel bezet - woonden bijna twee mil
joen Joden. Later werden in een Blitzkrieg
(bliksemsnelle oorlog) ook Denemarken,
Noorwegen, Nederland, België, Luxem
burg, Frankrijk, Joegoslavië en Grieken
land aan het Duitse Rijk toegevoegd, en
overal woonden Joden. Emigreren was niet
meer mogelijk. Waar de Duitse troepen ook
kwamen, binnen de kortste keren werd aan
de Joden elk menselijk of burgerlijk recht
ontnomen. Ze werden geïsoleerd en verne
derd; hun eigendommen werden geroofd en
elke economische activiteit werd hun ver
boden.
(wordt vervolgd)
Joden moeten zich laten registreren.
