Overdenking
uit de
Heilige Schrift
Contactbijeenkomst
MM
Trapliften in wooncomplexen Oude Tonge
Kri^lstocht
Haar Leningrad
Eiuyrmei-tiiEuws
Oud papier ophalen
HELPENDE
HANDEN
VERVOLGVERHAAL
HET
.ÖJKVENSTER
Blik op kerk ^^y
en samenleving tj
IQÜIW OP HOEIENHUIO
VEROOEMOE LOVIIETIE
Opera- en Oratoriumkoor Zuid-
West-Nederland vraagt koor
leden voor Matthaus Passion
Goedereede
Borstvoedinginfo
te Melissant
TMniOHOEfK
VMlEMREEi
Onder goede Leiding
Vroeger strafte Hij
Toen later nu
0m '"Si
Morgen, zaterdag 5 juni is er om
kwart over twee een contactbijeen
komst van 'Helpende Handen'
voor mensen met een handicap.
Met deze bijeenkomst wordt het
verenigingsseizoen afgesloten. De
middag wordt gehouden in één
van de zalen van de kerk van de
Gereformeerde Gemeente aan de
Mozartsingel te Dirksland.
OUDE TONGE - In vier woon
complexen in Oude Tonge van
Woongoed Flakkee zijn dinsdag
morgen officieel vier trapliften in
gebruik genomen. Hierdoor kun
nen de ouderen en gehandicapten
langer in hun eigen huis blijven
wonen.
x,x;n:
l^aiga-^rilogie deel 1
JOH. G. VEENHOF
PAGINA 5
VRUDAG 4 JUNI 2004
- Europese verkiezingen
- Wel of niet stemmen?
Op donderdag 10 juni wordt het Nederland
se volk weer naar de stembus geroepen, dit
maal om de nieuwe vertegenwoordigers in
het Europese parlement te kiezen. Er blijkt
echter weinig animo voor deze verkiezingen
te zijn. Sinds de opkomstplicht is afgeschaft,
geloven steeds meer Nederlanders het wel.
De percentages worden welhaast bij iedere
verkiezing kleiner. De Tweede Kamer
scoort nog redelijk hoog, evenals de
gemeenteraad. Maar voor de verkiezingen
van de Provinciale Staten lopen de burgers
kennelijk niet warm. En de vorige Europese
verkiezingen vormden een absoluut diepte
punt.
Wanneer ik me niet vergis, kwam toen 29
procent opdagen, dat wil zeggen dat nog
geen drie op de tien Nederlanders zich de
moeite getroostten om hun stem voor Euro
pa uit te brengen. Sindsdien is er nogal wat
gedaan om de mensen op 10 juni naar de
stembus te krijgen, en volgens de prognoses
zal deze keer ongeveer 38 procent van z'n
recht gebruik maken, maar ik moet nog zien
dat dit aantal werkelijk wordt gehaald.Bij
een enquête zeggen mensen vlotweg:
"Natuurlijk ga ik stemmen", maar als puntje
bij paaltje komt, laten ze het afweten.
Hoe zou het komen dat de ene soort verkie
zing zich meer in de belangstelling mag ver-
heugen dan de andere? Doordat de meeste
stemgerechtigden politiek niet op de hoogte
zijn. Wat de^ Tweede Kamer doet, daarvan
wordt kennis genomen via het nieuws, de
leden van de gemeenteraad kent men vaak
persoonlijk en hun werk staat in zekere zin
dichtbij. Maar wat weet men van de werk
zaamheden van de statenleden? Hoogstens
dat zij het zijn die de leden van de Eerste
Kamer kiezen. Maar hun verdere arbeid ont
trekt zich aan de waarneming. Men is er niet
bij betrokken en daarom gaat men er ook
niet voor stemmen. Dat geldt zeker voor de
leden van het Europees Parlement. Wat die
dames en heren daar in Brussel en soms in
Straatsburg doen weet men helemaal niet en
het zal de meeste mensen ook een zorg zijn.
Europa is vèr van hun bed.
Het is de vraag of het stimuleren van de
Europese verkiezingen resultaat zal hebben.
Er is in het algemeen verzet tegen groot
schaligheid en internationale samenwerking.
De burgers - en heus niet alleen de Neder
landse! - denken nationaal en niet interna
tionaal en ze hebben, al of niet terecht, de
vrees dat ze op den duur hun nationaliteit
zullen verliezen. Vandaar dat een verenigd
Europa weinig populair is.
Toch ontkomen we er niet aan bepaalde ont
wikkelingen op internationaal niveau te
regelen. Te denken valt aan veiligheid, aan
de strijd tegen terrorisme, aan de milieuver
vuiling en dergelijke. Daarvoor hoeft nog
geen groot machtsblok te worden gevormd,
maar het is wel duidelijk dat de genoemde
problemen in alle landen van de Unie leven
en dat het zaak is een gezamenlijke aanpak te
bevorderen.
Bovendien, de situatie is niet anders, wordt
over Nederlandse belangen in Straatsburg en
in Brussel beslist. De landbouw en de visse
rij ondervinden dat aan den lijve. We kunnen
ons daarom uit eigenbelang niet aan de
Europese samenwerking onttrekken. Zou
men dat wèl doen, dan worden onze nationa
le belangen nog verder besnoeid.
Het is dus zaak, om verschillende redenen,
toch onze stem uit te brengen. Onze verant
woordelijkheid is groter dan de grenzen van
ons eigen land, ook al willen we onze identi
teit graag behouden. De Europese politiek is
derhalve ook een zaak van gebed, in het
openbaar, en in de binnenkamer.
Waarnemer
^•/■./a^o,,
'•^^«l
til
Deze vraag- en antwoordrubriek staat geheel ten dienste van de lezer die er
kostenloos gebruik van kan maken. Uw vragen op velerlei gebied kunt u stu
ren aan: Redactie Eilanden-Nieuws, Postbus 8,3240 AA Middelharnis, met
in de linkerbovenhoek 'Vragenrubriek' vermeld. De vragMiT worden door
deskundigen beantwoord en zullen binnen enkele weken na d^ inzending
compleet met antwoord in deze rubriek worden gepubliceerd.
Is het waar dat er kerken zijn die op koeien-
huid zijn gebouwd? Gebeurt dat nu nog?
Antwoord: Er zijn in ons land lang geleden
wel dierenhuiden gebruikt bij de bouw, maar
er staan geen stenen torens of complete
kerkgebouwen op, zoals u verteld werd. Er
zijn verhalen in omloop dat koeienhuiden
een hoge toren meer veerkracht zouden
geven bij storm, doch wie nadenkt zal
begrijpen dat zo'n enorme stenen kolos de
huid zou verpletteren en alle veerkracht eruit
zou persen. Er is bij de vondst van de restan
ten van huiden bij funderingen van oude
bouwwerken ook wel eens gedacht dat men
vroeger offers aan de goden bracht bij de
aanvang van het werk. Na de komst van het
christendom mocht dat niet meer, en toen
zouden de bouwmeesters de geestelijken
hebben wijsgemaakt dat je op huiden moest
bouwen om aantasting van de houten funde
ring tegen te gaan. Er zijn nog altijd mensen
die menen dat een gelooide runderhuid, dus
leder, in de grond niet vergaat. Dat is een
misverstand. Ook leer vergaat wel degelijk
en zelfs vrij vlug, behalve in het conserve
rende humuszuur van het veen. De huiden
die men onder stenen gebouwen in het veen
terugvond, bleken echter met behulp van
balken en rijshout gebruikt te zijn als dam-
wand van de bouwput. In de Middeleeuwen
wist men in Amsterdam met dergelijke con
structies toch een groot deel van het grond
water tegen te houden. Het lekwater kon
men wegscheppen, en later wegpompen, als
er palen geheid werden voor de bouw.
Natuurlijk heeft men slechts weinig huiden
in de Amsterdamse en andere veengebieden
teruggevonden, want nadat de palen gesla
gen waren kon men de runderhuiden wegha
len om ze in een volgende bouwput opnieuw
te gebruiken. Doch af en toe stortte zo'n pri
mitieve damwand in en heeft men de huiden
in arren moede maar laten zitten. Toen men
die later terugvond, ontstond het sprookje
dat die als fundament voor belangrijke
gebouwen gebruikt moesten zijn. We weten
wel zeker dat dit niet waar is. Voor de
Utrechtse Dom, die in de jaren 1320-1381
gebouwd is, heeft men gaten gegraven tot
men een vaste ondergrond bereikte en ver
volgens die gaten volgestort met veldkeien.
Zo wisten onze voorouders in vele plaatsen
voor een stevig fundament te zorgen.
Er is een toneelstuk getiteld "Uit 't leven van
verd... Lowietje' over een invalide kind.
Maar waar komt die betiteling vandaan?
Antwoord: Met 'Lamme (of Verdoemde)
Het Opera- en Oratoriumkoor Zuid-West-
Nederland zal op 19 maart 2005 in de Ned.
Herv. Kerk van Dirksland de Matthaus Pas
sion van J.S. Bach uitvoeren. In dit grootse
werk van de eveneens grootse componist
J.S. Bach wordt het Ujden en sterven van
Jezus Christus vertolkt. Uitvoering van een
dergelijk werk behoeft een professionele
aanpak. Voor de begeleiding is het Randste
delijk Begeleidingsorkest gecontracteerd.
Naast koor, orkest, organist en een zestal
professionele solisten zullen ook kinderen
van het Mauritskoor van de Christelijke
Scholengemeenschap Prins Maurits uit Mid
delharnis hun bijdrage leveren om zo met
elkaar een indrukwekkende Matthaus Pas
sion te gaan uitvoeren.
Het Opera- en Oratoriumkoor Zuid-West-
Nederland, als organisator van dit project,
zou graag in contact willen komen met enke
le koorzangers. Velen hebben de ambitie om
ooit een keer de Matthaus Passion te zingen;
dan is dit misschien de gelegenheid. Ook
jongeren zijn welkom, en mensen die het
stuk al kennen, kutmen eveneens reageren.
De voorzitter, Ina Krijger, vertelt u er graag
meer over. Haar telefooimummer is 0187-
485024.
De Stichting Koninklijke Fanfare ApoUo te
Goedereede haalt zaterdag weer oud papier
op in Goedereede en op het Havenhoofd.
Ook huishoudelijk karton kan er worden bij
gezet. Dit is geen probleem. U wordt ver
zocht het oud papier voor 8.30 uur goed
gebundeld buiten te zetten.
Om goed voorbereid aan borst
voeding te beginnen en om met
eventuele moeilijkheden tijdens de
lactatieperiode goed om te gaan, is juiste
informatievoorziening van veel belang.
Daarom organiseert borstvoedingorganisatie
LLL weer een infoavond, en wel op woens
dag 9 juni van 20.00-22.00 uur aan het adres
Plataan 11 te Melissant. Het onderwerp voor
deze avond luidt 'Problemen voorkomen en
oplossen', waarbij vragen zullen worden
besproken zoals 'te veel/te weinig melk?',
'huilen?', 'groeiproblemen?', etc. Alle aan
staande en voedende moeders zijn van harte
welkom! Deelnamekosten voor deze avond
bedragen 3 voor donateurs van LLL en
3,50 voor niet-donateurs, incl. twee maal
koffie-of thee. U kunt ook bij LLL terecht
voor een kolf, zoogkompressen, zalf, bro
chures, draagdoeken, e.d. Voor hulp en/of
nadere informatie kunt u bellen naar Diana
Göbert, tel. 487260 of Carla van Gils, tel.
631716.
Lowietje' werd koning Lodewijk (Louis
Bonaparte) bedoeld, die tijdens de Franse
bezetting kortstondig over ons mocht rege
ren, doch in alles afhankelijk was van zijn
broer, keizer Napoleon. Lamme Lowietje is
in de volkstaal altijd de dupe en de sukkel
die men een oor kan aaimaaien.
Bevatten gedroogde vruchten nog genoeg
vitaminen C?
Antwoord: Nee, de vitaminen C gaan verlo
ren door het drogen. Wel bevatten gedroog
de vruchten verder de zelfde voedingsstof
fen als vers fruit.
Ons drinkwater werd onbetrouwbaar door
giflozingen bij de bron. Wat is nu beter: fles
sen bronwater van elders, frisdrank of
gedestilleerd water?
Antwoord: In gedestilleerd water zijn alle
organismen (ook de vele goede) vernietigd.
Frisdranken zijn duur. Het veiligste zijn fles
sen bronwater uit hooggelegen berggebie
den.
Gelijk een beest, dat afgaat in de
valleien, heeft hun de Geest des
HEEREN rust gegeven.
(Jesaja 63 vers 14a)
Om Vaderlijk mededogen gevraagd
Er wordt gebeden. De situatie is er naar. Men
is het spoor bijster geraakt. Het volk is aan
het dwalen gegaan. Ze zijn de weg volledig
kwijt. Men heeft schreeuwend behoefte aan
leiding. Aan Gods leiding. De Hulp wordt
ingeroepen. Uit heel het gebed, uit het lange
gebed blijkt dat men bidt omdat men weet
niet tot dovemansoren te spreken. De Hoor
der van het gebed leende in het verleden Zijn
oren. Hij zal ook nu horen.
In het gebed staat dat de geschiedenis zich
herhaalt. Vroeger was het niet beter, vroeger
was de HEERE er ook. De HEERE was Zijn
volk tot een vijand geworden. Daarbij is te
zeggen: Hem trof geen enkele schuld. Inte
gendeel, van de HEERE niets dan goeds.
Zijn goedertierenheden waren te melden.
Aan het huis van Israël had Hij grote goe
digheid bewezen. Omdat zij Zijn volk en
Zijn kinderen waren was Hij tot een Heiland
geworden. In de benauwdheid was Hij mee
gegaan. Zijn liefde had Hij getoond en de
verlossing stond geheel op naam van Hem.
Kort gezegd: Hij heeft gedragen, gedragen
en nog eens gedragen. Maar zij zijn
wederspannig geweest. Zij hadden de Heili
ge Geest smarten aangedaan. Met hun
gedrag hadden Zijn kinderen hun Vader
(vers 16) tegen zich doen keren. In het grijze
verleden had men de HEERE tot toom ver
wekt. En toch
en in die oude tijd ontfermde Hij
De bidder gedenkt de goede oude tijd! De
HEERE openbaarde Zich zo heerlijk. Toch
was Hij er weer. Wat een gedenken! Maar
maar waar is Hij Die door de Rode Zee
deed gaan? Waar is Hij Die het volk daar met
droge voeten doorheen deed lopen? Waar is
Hij Die met de herders de kudde weidde?
Waar is Hij Die het volk leidde door de
herders, door de hand van Mozes en Aaron?
De HEERE gaf een leidsman. Een leidsman
die niet op eigen kompas voorging. Geen
leidsman die zelf de richting en de koers
bepaalde. Neen, in de leidsman was de Heili
ge Geest. In de herders was de Heilige Geest
waardoor de weg geweten en gegaan werd.
In dankbare verwondering en Geestvolle
terugblik staat weer de gebeurtenis van de
doortocht door de Rode Zee voor ogen: Hij
kliefde de wateren vóór hen uit, zodat er een
weg door de zee liep. De goddelijke daad met
een goddelijke strekking: opdat Hij Zich een
eeuwige Naam zou maken. Hij leidde door
de diepten heen, zonder enige verhindering.
En dan volgt ook de tekst: door Mozes en de
andere leiders op wie de Geest des HEEREN
rustte leidde de HEERE naar Kanaan. De
HEERE Zelf leidde hen naar het land van de
rust en de vrede, zoals het vee onder leiding
afdaalt naar de grazige weiden in de valleien.
Toen: Al in dat hele verre verleden nam de
Heilige Geest, de Geest Gods de leiding van
leiders en voorgangers. Mozes geroepen,
Aaron als woordvoerder gesteld, Jozua als
leidsman ingezet: de Heilige Geest nam de
leiding. Alzo leidde de HEERE
Later: Ook in het verleden, ook in een grijs
verleden, op de Pinksterdag maakte de Heili
ge Geest Zich meester van discipelen. Apos
telen werden tot getuigen gemaakt. Zij wer
den geroepen om te leiden: weidt de kudde
Gods. De Geest ga de discipelen vastbera
denheid, moed, kracht, wijsheid om te lei
den tot het Licht. Met een priemende preek
die leidde tot een prangende vraag en eindig
de in een prijzenswaardige verlossing.
Nu: De Heilige Geest geeft nog altijd wijs
heid om voor te gaan, om leiding te geven,
om van het Leven te getuigen, om naar het
Beloofde Land te brengen. Wanneer de Hei
lige Geest dienstknechten uitzendt dan is dat
'opdat Gij U een heerlijke Naam zoudt
maken!' Het zal nooit anders gaan met her
ders en kudden: 'God zal Zelf hun Leidsman
wezen!'
Gelijk
In de tekst treffen we een vergelijking aan.
We zien het schouwspel aan. Zwervende
nomaden, trouwe herders die met hun kud
den trekken. De weide is kaal gevreten. Als
de bodem afgegraasd is en de beesten geen
groenvoer meer hebben, is het de hoogste tijd
om verder te trekken. Een zware voettocht.
Een steihe moet worden genomen. Herders
en beesten moeten de berghelling op. Achter
die berg ligt de groene en grazige weide. Het
beeld: opklimmen, omhoog, steeds verder
omhoog, de beesten hijgen. Eindelijk berei
ken zij de top, zij dalen af, zij gaan naar
beneden, afdalen naar de vruchtbare valleien.
Afdalen, hier en daar wat plukken, onder de
leiding van de herders komen de beesten in
de vlakte aan. Gras, overal gras. De herders
leiden in grazige weiden en stille wateren. De
kudde ontbreekt niets. De beesten worden
verzadigd, zij kunnen zich uitstrekken. Rus
ten!
We zien het vandaag met de kudde Gods
weinig anders gaan. Gods kinderen worden
geleid. Van Hogerhand, van Bovenaf. Wat
zou er anders van hen terecht komen? Niets,
helemaal niets, zij zouden in het verderf
terecht komen. Wee degenen die zich door
hun dwaalzieke hart laten leiden. Vreselijk
als niet de Heilige Geest maar een onreine
geest de teugels in handen heeft en houdt. We
kutmen en moeten er voor huiveren en vre
zen. Maar Gods kinderen gaan onder de vSste
Gids, de Heilige Geest. Door Geest en
Woord. Wonderlijk dat Hij, zoals gebleken
is, daarbij leidslieden gebruikt. Alleen
geschikt door de Heilige Geest, gebonden
aan het Woord. De voorgangers gaan, de
schapen horen. Zij gaan door de verdrukking,
er is lijden, er is afzien. Er moet veel leed
geleden zijn en strijd gestreden zijn er zal
veel gebed gebeden zijn dan zal het einde
RUST vrede zijn. Die vergelijking gaat
zeker op: als de onrust gewerkt wordt, als de
levensvraag geboren wordt, als het ene nodi
ge gerechtigheid is, dan is het de Geest des
HEEREN Die rust brengt. Uit de dood, uit
stad verderf als een beest afgaat in de val
leien door de Heilige Geest naar de weide,
de grazige weide van het Woord. In die groe
ne en frisse weide is het overal: Jezus Chris
tus, de Gekruisigde, de Opgestane, de Ver
hoogde. Nevens U, Heere, kan niets mijn
dorstige ziel en mijn hongerige mond verza
digen!
Goedereede, J.W. van Estrik, V.D.M.
Allereerst worden de mensen met een handi
cap uitgenodigd met hun ouder(s), ver-
zorg(st)er(s) en/of begeleid(st)ers.
Verder worden alle belangstellenden uitge
nodigd. "Toon uw belangstelling voor het
werk voor de mensen met een handicap. Zij
stellen uw komst zeer op prijs", aldus de
organisatoren.
Het programma is zoals gebruikelijk: na
opening wordt een Bijbels verhaal verteld,
waarover wordt teruggevraagd. Degenen uit
de doelgroep die pas jarig zijn geweest wor
den alsnog gefeliciteerd (en krijgen een
attentie) waarna ze ieder een versje mogen
laten zingen.
Omdat dit de laatste bijeenkomst van het sei
zoen is, zal de verdere invulling van deze
middag geheel afwijken van de gebruikelij
ke. Het bestuur meent dat deze middag aan
iedere bezoeker voldoening zal geven.
Het gaat om de flatjes aan onder meer de
Henry Dunantstraat en de Bemhardstraat. In
de recreatiezaal aan de Bemhardstraat waren
de bewoners uitgenodigd om onder het
genot van een kopje koffie uitleg te krijgen
over het hoe en waarom van de trapUften.
Martin ter Have is hoofd Front Office bij
Woongoed Flakkee; hij vertelde waarom de
trapliften zijn aangebracht. "Het beleid van
Woongoed Flakkee is erop gericht dat de
woningen die de mensen huren, ook daad
werkelijk bij hen passen. Als dat niet het
geval is, zorgen wij ervoor dat we een pas
sende oplossing kunnen vinden zodat de
mensen zo lang mogelijk in hun woning
kunnen blijven wonen. De trapliften zijn dan
ook een service die past bij wonen op leeftijd
en/of het hebben van een handicap. De
gemeente Oostflakkee heeft bovendien
enthousiast op ons voorstel gereageerd en
een financiële bijdrage geleverd. In totaal
kosten de trapliften 40.0()0 euro, waarvan de
gemeente een kwart heeft gefinancierd. In
het kader van de Wet Voorzieningen Gehan
dicapten kan men subsidies aanvragen voor
individuele voorzieningen. Hiervoor kan
men bij de gemeente aankloppen, die de sub
sidies verstrekt. Nu is er een gemeenschap
pelijke voorziening als preventieve maatre
gel uit de WVG-pot."
Na de toespraak ontvingen de aanwezigen
de sleuteltjes en werd er gedemonstreerd
hoe de traplift werkt. Op de foto toont
bewoonster mevrouw A. de Bruyn de wer
king ervan.
Deze eer viel haar te beurt omdat dankzij
haar inspaimingen de trapliften er zijn geko
men, (foto Persburo Flakkee)
-43-
Tussen de hutten, waar de sneeuw is weggeruimd, staat
het kader klaar om hen te ontvangen. Het merendeel
van hen was vanmorgen nog soldaat of korporaal.
Straks zullen ze het bevel gaan voeren over pelotons,
mitrailleurgroepen, twee stukken pantserafweer die
aan de compagnie zijn toegevoegd, radio en telefoon,
hospikken en al wat een infanteriecompagnie operatio
neel maakt. Dan stappen de nieuwkomers door de
sneeuw het dorpspleintje op. De begeleidende onder
officieren van een verzorgingscompagnie hebben hen
tot hier gebracht, waarmee hun taak is afgelopen. Met
de pantserwagens zullen ze straks naar hun onderdeel
terugkeren.
Franz, die bij het opwachtende kader staat en dadelijk
ook een groep krijgt toegewezen, huivert als hij de
verkleumde soldaten ziet staan. Het zijn jongens en
een paar oudere kerels. Hij kan zijn ergernis niet
onderdrukken. Met deze kinderen en grijsaards moet
de eindoverwinning behaald worden. Het is absurd.
Het is kanonnevlees, dat bij de eerste de beste Russi
sche aanval naar de slachtbank wordt geleid.
Hij zucht en zijn blik gaat over de soldaten van het
Derde Rijk. Het is ook wel het laatste beetje dat ze in
het vaderland bij elkaar hebben geschraapt. Wat hij
ziet overtuigt hem dat Duitsland de oorlog heeft verlo
ren. Een gevoel van medelijden welt in hem op. Zijn
soldateneer zal zijn om deze kinderen weer bij hun
moeder terug te brengen. Meteen beseft hij de waanzin
van dit idee, de jongens hebben geen enkele fronterva
ring. Als de Russen aanvallen, doen ze het in hun broek
of vormen levende schietschijven.
Nog nooit in zijn leven heeft hij zich door een opdracht
zo bezwaard gevoeld. Hij, Franz Fischer, zal deze jon
gens ten strijde moeten voeren. Hen moeten motiveren
dat voor de Duitse soldaat slechts overwinnen of ster
ven bestaat. Zijn blüc mag alleen maar naar voren zijn
gericht. Zijn loon is de heldendood.
Vierentwintig jongens zijn onder zijn bevel geplaatst.
Samen met Franck en Karl-Heinz zullen ze een
gevechtseenheid vormen, bewapend met zware en
lichte mitrailleurs.
Franz, die eerder op die dag een. stafbespreking heeft
bijgewoond vertelt dat aan zijn vrienden.
Als Karl-Heinz dit hoort, laat hij een daverende vloek
los: 'Jongens, dit houdt in dat we van nu af aan voor
aan in de loopgraven komen te liggen. Met onze
mitrailleur de infanterie ondersteunen als die aanvalt.
Maar waimeer we even logisch denken, weten we dat
de Duitse soldaat, met uitzondering van hier aan het
Leningradfront, overal zijn hakken laat zien. Overal in
Rusland worden we teruggeslagen. In het zuiden wor
den de onzen volgens plan teruggetrokken. In werke
lijkheid betekent dat: vernietigd. De Russen staan daar
bijna aan de Poolse grens. Hier valt vandaag of morgen
de klap. Dat onze legers hier aan het front zijn uitge
dund om elders in Rusland de plaatsen op te vullen van
hen die daar verloren zijn gegaan, duidt er op dat we
als de aanval komt, moeten zorgen dat we hardlopend
wegkomen. Met het erbarmelijk restant aan manschap
pen en materieel dat we hier hebben zijn de Iwans niet
tegen te houden. Reserves zijn er niet meer, dat bewij
zen wel deze schooljochies die ze ons als aanvulling
sturen. Alle mannen zijn aan de fronten gesneuveld en
nu nemen kinderen hun plaatsen in om voor het vader
land met luid hoerageroep in het zand te bijten. Ons
land is leeggebloed, dit zijn nog de laatste smiptrek-
kingen voor we met heilgeschreeuw ten onder gaan.
Onze taak zal zijn ons op te offeren. Iets anders is het
niet. Het enige wat wij zullen doen, is de Rus zolang
tegenhouden tot onze kameraden kunnen vluchten.
Dan zal er van ons weinig meer over zijn. Daarvoor
worden deze kinderen gebruikt. Ik heb in mijn leven
rare dingen meegemaakt, maar dit hier gaat mij te ver.
Dit is moord!'
Franz en Franck knikken, ze zijn het volkomen met
hem eens: 'De vraagt blijft alleen: Wanneer vallen de
Russen aan', vraagt Franck zich peinzend af.
'Leningrad wordt nu al bijna negenhonderd dagen
belegerd. Overal in Rusland worden we teruggeslagen,
waarbij Iwan steeds nieuwe divisies in de strijd werpt.
Hun potentieel aan materieel en manschappen schijnt
onuitputtelijk. Ik ben van mening, dat een aanval hier
spoedig zal plaatsvinden'meent Franz.
Karl-Heinz gaat stram in de houding staan: 'Sergeant,
mag ik als uw ondergeschikte het volgende voorstel
doen Als er roet aan de knikker komt, zal deze jongen
het initiatief nemen om via de kortste weg weer bij
moeder te komen.'
Franz lacht wrang. Wat Karl zegt is geen grap maar
harde realiteit.
'Kom jongens, laten we even bij onze baby's gaan kij
ken, we zullen hen de eerste beginselen van het over
leven trachten bij te brengen.'
Hij kijkt Karl veelbetekenend aan.
'Tot uw orders, sergeant.'
Ze begeven zich naar één van de hutten waarin hun
ondergeschikten zijn ondergebracht. Als Franck de
deur opent, schreeuwt een schelle jongensstem:
'Staat!'
De drie oude rotten staren verblijft naar de soldaatjes
die, voorbeeldig gedisciplineerd, stram in de houding
staan en wachten tot de sergeant hen op hun gemak zal
stellen. Franz slikt een paar keer. Het stuit hem tegen
de borst. Hulpeloos kijkt hij zijn kameraden aan.
Franck voelt met hem mee, alleen Karl-Heinz lacht
gemoedelijk.
Franz wuift met zijn hand: 'Ga je gang maar mannen',
de nadruk leggend op het woord mannen. De soldaten
kijken verbluft naar de sergeant. Ze hadden zich Rus
land anders voorgesteld.
Franz loopt met de handen op de rug door de hut en
zoekt naar woorden om zijn ondergeschikten aan te
spreken. Hij ziet de vragende ogen op zich gericht. De
gezichten, waarop hij de meesten nog het zachte dons
groeit, zijn in afwachting naar hem opgeheven. Met
deze maimen, waarvan het uniform te groot of te wijd
is, moet hij straks in de voorste linies de aanvallen van
geharde, niets ontziende Russen afslaan. Wat weten
deze jongelingen van een vijand die het maken van
krijgsgevangenen onnodig vindt? Die vervuld van haat
iedere Duitser uit de weg zal ruimen? Deze helden van
het laatste uur zijn voor de door strijd geharde rode sol
daten geen partij, maar schietschijven en slachtkippen,
die als in een vleesfabriek geliquideerd zullen worden.
Het liefst zou hij hen vaderlijk de hand op hun schou
ders hebben gelegd, maar in hun eigen belang zal hij
hard moeten zijn. Ze moeten werkelijk de indruk krij
gen dat ze kerels zijn die zich onder alle omstandighe
den kuimen handhaven. Voor één van hen blijft hij
staan: 'Hoe heet je soldaat?'
'Kurt Schenk, sergeant.' De soldaat staat stram in de
houding, waarbij Franz andermaal de neiging voelt om
de jongen vaderlijk op de schouder te kloppen. Hij ziet
de grijnzende tronie van Karl-Heinz en voelt zich nog
beroerder dan te voren.
'Hoe oud ben je soldaat Schenck?'
'Achttien jaar sergeant.'
'Wat ben je van beroep?'
'Ik heb geen beroep, ik was tot voor mijn diensttijd op
de middelbare school, sergeant.'
'Zo, en heb je wel eens met de M.l mitrailleur gescho
ten?' {wordt vervolgd)