Overdenking
Kruistocht
naar leMlMgrad
uit de
Heilige Schrift
Pannenkoekrestaurant Havenhoofd
EIIAtltSn-IIIEUWS
HET
J^gjkVENSTER
VERVOLGVERHAAL
Blik op kerk ^^y
en samenleving Cj
- Een liquidatie
- Veroordeeld
- Niet veiliger
eOMENKOORTf
ÜÜtfiUH HEHm
miPinnitH
SPiKKELPaN
NOTENSEEWCS
BLOEDEND HOUT
ZUiadTE PM
lOnOAGEH IN FEBRuaai
ONGEWENilE BEL
WmmNEMEBLlEil
•3fa.iga.-erilo^ie - deel l
J0H.G,3^.êENH0F
PAGINA 5
VRUDAG 2 APRIL 2004
Het is niet zo breed uitgemeten in de media,
want de kranten stonden vorige week bol
van liet overlijden van Prinses Juliana, en
talrijk waren de teruglbikken op haar leven
en werk, en even talrijk de commentaren op
het bewind van de 'de oude koningin'. Maar
toch is er aan het bericht wel aandacht
besteed en ik heb behoefte er vandaag nog
eens op terug te komen. Ik heb het oog op de
liquidatie van Ahmed Yassin, die vorige
week maandag plotseling door Israël uit de
weg werd geruimd.
Ahmed Yassin, die 67 jaar oud geworden is,
was de oprichter van de Palestijnse Hamas-
beweging en vooral de spirituele leider. Ter
wijl hij zich de laatste jaren al moeilijk kon
bewegen (hij zat in een rolstoel) heeft hij al
zijn energie weten te gebruiken om 'zijn'
mensen te wapenen tegen Israël. Hij was een
tegenstander van vrede met Israël, zelfs
gekant tegen elk compromis met dat land.
Hij heeft een keer de uitspraak gedaan dat de
Israeli's ratten zijn, die verdelgd moeten
worden.
Vanuit dat standpunt is het begrijpelijk dat
zijn tereurleger geen onderscheid maakte,
maar zelfs weerloze en onschuldige burgers,
ook vrouwen en kinderen, tot doelwit van
allerlei aanslagen maakte. Yassin was een
genadeloze en gewetenloze moordenaar en
heeft met enge trots de zelfmoordaanslagen
van Harnas op zich genomen.
Israël staat er in de internationale wereld niet
om bekend, dat het veel praat, maar wel snel
handelt. In een operatie onder leiding van
premier Sharon is Yassin, die op dat moment
een moskee in Gaza veriiet, gewoon uit de
weg geruimd.
Het was wel voorspelbaar dat deze daad een
schokeffect teweeg zou brengen in de Arabi
sche wereld, en dat Israël daarbij zou wor
den afgeschilderd als een terroristisch land
dat nota bene een zwaar gehandicapte man
liquideert... De begrafenis van de Hamas-
leider ging dan ook gepaard met allerlei
betogingen en opstootjes,
Nogmaals, uit de Arabische wereld konden
we deze reacties verwachten. Maar dat het
Westen bijna unaniem Israël veroordeelde,
dat konden we niet meemaken. En vooral dat
de Nederlandse regering meende te moeten
meezingen in dat koor, heeft ons bepaald
onaangenaam getroffen. De enige partij die
tegen die veroordeüng protest aantekende
was, voor zover ik weet, de SGP.
Op het eerste gezicht is het begrijpelijk dat
het wordt afgekeurd wanneer een gehandi
capte man in een rolstoel wordt geUqui-
deerd. Maar wanneer we ons te binnen bren
gen hoeveel bloed er kleeft aan zijn handen,
dan wordt ons oordeel anders. Israël heeft
gehandeld uit zelfverdediging en als zodanig
kunnen we best begrip voor deze daad
opbrengen. Het had gewoon geen andere
keus.
Een andere vraag is of Israël er veel mee
opgeschoten is, dat het deze vijand uit de
weg heeft geruimd. Yassin is in Arabische
ogen nu een martelaar geworden voor de
goede zaak.En veiliger is het zeker niet
geworden.
Waarnemer
Deze vraag- en antwoordrubriek staat geheel ten dienste van de lezer die er
kostenloos gebruik van kan maken. Uw vragen op velerlei gebied kunt u stu
ren aan: Redactie Eilanden-Nieuws, Postbus 8,3240 AA Middelharnis, met
in de linkerbovenhoek 'Vragenrubriek' vermeld. De vragen worden door
deskundigen beantwoord en zullen binnen enkele weken na de inzending
compleet met antwoord in deze rubriek worden gepubliceerd.
Elk voorjaar, lang voordat hooikoorts kan
optreden, heb ik al last van die zelfde ver
schijnselen: niezen, een loopneus en tranen
de ogen. Met die anti-histaminen van de
dokter kan ik niet autorijden. Weet u er raad
op?
Antwoord: Veel mensen kennen die ver
schijnselen, in verschillende maanden,
omdat die zgn. hooikoorts afhankelijk is van
de bloeitijd van uiteenlopende granen, plan
ten en bomen, waarvan de stuifmeelkorrels
dan enige tijd door de lucht zweven. Met
hooi heeft uw allergische rhinitis niets te
maken, maar vermoedelijk wel met de stuif-
meelpollen van vroeg bloeiende bomen,
zoals bijv. els of hazelaar (februari-maart),
olm, taxus, populier of wilg (maart-april),
es, berk of haagbeuk (in april). Dit jaar
begon de bloei door de zachte wintermaan
den bij veel planten bijzonder vroeg en daar
om had u eerder last van die loopneus dan
anders. Zoveel mogelijk achterover liggen
of zitten bespaart u een aantal malen snuiten.
Het dragen van een zonnebril kan tranen van
de ogen deels voorkomen. Draag liever geen
de ogen irriterende contactlenzen en weersta
de neiging om in uw ogen te wrijven, want
dat maakt de prikkeling alleen maar erger.
Vraag uw huisarts in plaats van dat vroeger
voorgeschreven anti-histaminepreparaat, dat
de rijvaardigheid beïnvloedde en u belette
een auto te besturen, om een nieuw middel
dat uw reactievermogen niet aantast en dat u
kunt blijven gebruiken als u in uw auto stapt
om uw klanten te bezoeken. Voorts bestaan
er middelen als chromoglycaat, waarmee u
zo'n aanval van deze 'bomenkoorts' kunt
voorkomen door tijdig tevoren regelmatig
een kleine dosis daarvan in te nemen. Het
heeft geen bijwerkingen.
U weet zoveel, kunt u mij eens haarfijn ver
tellen waar de ruimte van het heelal eindigt?
Antwoord; Die vraag is herhaaldelijk aan
astronomen gesteld. Toen iemand het aan
Einstein vroeg, antwoordde hij: 'Daar waar
geen stof meer is en geen Icrachten meer wer
ken.' De leek vroeg verder: 'Maar wéér is
dat dan?' En de grote natuurkundige zei:
'Daar waar het absolute niets is. 't Heeft
geen zin te twisten of dit bestaat of niet
bestaat, want min is gelijk aan plus nul.'
Welke planten kan ik goed houden in een bak
in een koele hal?
Antwoord: Bij minimumtemperaturen van
5 tot 12 °C en weinig daglicht kunnen aza
lea, chamaedorea en zantedeschia er nog
bloeien. Verder kunt u er fraaie bladplanten
plaatsen als aspidistra, aucuba, chamaerops,
cyrtomium, hedera, howeia, polystichum,
pteris, rhoicissus capensis, schefflera, skim-
mia en tradescantia. Met TL-verlichting of
een zgn. plantenlamp kunt u overigens uit
stekend het evt. ontbrekende daglicht ver
vangen.
De betere woninginrichting sinds 1920
Zandpad 36, Middelharnis, Tel. (0187) 48 27 84
Een aluminium pan krijgt zwarte spikkels.
Kan dat kwaad?
Antwoord: Die zwarte plekjes ontstaan
door oxidatie en die is het gevolg van ach
tergebleven vocht als een pan wordt wegge
zet. Vermoedelijk is zo'n pan niet goed afge
droogd. Omdat pannen bij de vaatwas vaak
het laatst aan de beurt komen, is het sop dan
te laag van temperatuur. Het beste is, ze in
zulk heet water om te wassen, dat ze bij het
afdrogen nog flink warm zijn. De laatste
vochtige plekjes drogen dan snel op door
verdamping. Gebruik ook geen metalen pan-
nensponzen of staalwol, maar een (goede
kwaliteit) groen lapje of dgl. Een aangetaste
aluminium pan is niet schadelijk voor uw
gezondheid.
Hierbij stuur ik een aantal beestjes die ik in
mijn walnoten heb aangetroffen. Wat zijn dit
voor beestjes, zijn ze schadelijk?
Antwoord: Die grauwwitte of bruine beest
jes van enkele millimeters lang, zijn stof- of
krijnluisjes. Sommige soorten hebben vleu
geltjes, andere zijn vleugelloos. De officiële
naam is Glyciphagus domesticus. Ze zoeken
hun voedsel op plaatsen waar het vochtig is,
want daar ontstaan (voor het menselijk oog
nog onzichtbare) schimmels, waar zij zich
graag te goed aan doen. Daarom vindt u dit
'levend stof vaak in keukenkastjes, op
klam behang, in oude boeken en andere
papierwaren. Kijk ook bijvoorbeeld uw
eventuele postzegelalbums na! Voorts nes
telen ze graag in oude matrassen, kussens en
bijv. in de vulling van beklede stoelen, bie
zen matten of vloerbedekking van plantaar
dige herkomst. Mogelijk hebt u uw huis (te)
goed geïsoleerd en/of wordt er niet voldoen
de gelucht, zodat er teveel waterdamp in de
kamers blijft hangen. Het spuiten met insec
ticiden heeft geen zin, omdat het te vaak zou
moeten worden herhaald. Houd de ventila-
tieroosters open, of zet enige ramen op een
kier, vernieuw vaker het filter in de afzuig
kap en gebruik die langduriger. Bij mensen
die allergisch zijn voor dit 'levend stof' kun
nen zich verschijnselen voordoen zoals die
bij hooikoorts optreden. Hebt u pas een nieu
we woning betrokken, dan moeten de muren
nog flink droog gestookt worden.
Ik heb een schutting geplaatst van Brazili
aans bankiray. Het probleem is dat dit hout
zo bloedt dat dé onderliggende muur er
zwart van wordt. Zijn er middelen om de
muur weer schoon te houden?
Antwoord: Baksteen is een tamelijk poreus
materiaal daardoor kunnen vlekken behoor
lijk ver doordringen in het materiaal. Pro
beer eerst met een neutrale allesreiniger, of
een sopje met babyshampoo. Werkt dit niet,
probeer dan de vlekken te verwijderen met
citroenzuur, dat in blokjes bij de drogist te
koop is. Werkt ook dit niet probeer het dan
eens voorzichtig met verdund bleekwater,
goed met water naspoelen. Zonodig kunt u
een minder verdunde oplossing nemen. In
het uiterste geval bent u aangewezen op
paardenmiddelen als het gevaarlijke zout
zuur. Laat de drogist eerst een verdunning
klaarmaken en experimenteer daar niet zelf
mee. Zulke zuren kunnen het steen doen
verkleuren, probeer het daarom eerst uit op
een onopvallend plekje. Zoutzuur is een
gemeen goedje, wees er dus erg voorzichtig
mee. Neem een oude borstel voor dit werkje
en spoel de vensterbank goed na met schoon
water. De beste maar nogal ingewikkelde
methode om roestvlekken te verwijderen is
een behandeling met natriumdithioniet 10%
en daarna EDTA 6% (tritiplex 3) (in water).
Deze middelen zijn te verkrijgen bij een apo
theek. Vermijd huidcontact met deze midde
len. Maak een stuk Japans rijstpapier voch
tig met de natriumdithioniet en plak dit op de
plek. Maak een papje van de natriumdithio
niet en een absorberend poeder (te koop bij
een drogisterij, er mag echter geen krijt in
En Pilatus zeide tot hen: 'Ziet de
Mens' en hij zeide tot de Joden:
'Ziet, uw Koning
(Joh. 19:5b en 14b)
Wat het kerkelijk jaar betreft bevinden wij
ons in de lijdenstijd. De Heere Jezus is de
weg gegaan van kribbe naar kruis. Hij heeft
al de dagen van Zijn leven op aarde geleden
maar dat nam in de laatste dagen van Zijn
leven onder ons van dag tot dag toe. Daar
behoort ook het verhoor door de stadhouder
Pilatus bij. Pilatus die geen schuld in de
Heere Jezus vond weet niet wat hij met
Jezus moet doen. Vandaar dat wij lezen in
Johannes 19 vers 5b en 14b en Pilatus zeide
tot hen: 'Ziet, de Mens' en hij zeide tot de
Joden: 'Ziet, uw Koning'. Pilatus heeft,
ofschoon hij er zich niet van bewust is
geweest, in die woorden een diepe waarheid
uit gesproken.
De Heere Jezus is werkelijk mens geweest.
Hij heeft net als wij honger en dorst gehad.
Verdriet en blijdschap waren Hem niet
onbekend. Hij had als mens rust en slaap
nodig. Hij is ons in alles gelijk geworden,
uitgenomen de zonde. Hij heeft geen enkele
zonde gekend en geen enkele zonde gedaan.
Hij heeft voor Zijn wereldlijke rechter
gestaan heihg en onbesmet. Pilatus moest
telkens belijden in de Heere Jezus geen
schuld te vinden.
Zo was dat ook met de eerste mensen in het
paradijs. Daar kwam door de zonde, door de
ongehoorzaamheid tegenover de Heere een
einde aan. In de Heere Jezus, staande voor
Pilatus, vinden wij ons verloren beeld terug.
Wij zijn van de Heere, onze God afgevallen
en de satan toegevallen. Wij staan als nako
melingen van de eerste mensen, Adam en
Eva, schuldig tegenover God. Wij hebben
door niet te doen wat God van ons vroeg de
dood verkozen boven het leven.
Wij kunnen voor God niet bestaan. Onze
nood en ellende is groot. Heeft de Heere ons
daar door Woord en Geest al aan ontdekt? Zo
niet, vraag de Heere dan om die ontdekking.
En als we daar aan werden ontdekt dan is het
woord van Pilatus: 'Ziet, de Mens' een lief-
delijke vertroosting. Wat wij niet kunnen dat
heeft de Heere Jezus voor ons gedaan. Ziet,
de Mens. Hem hebben wij nodig. Hem kun
nen wij niet missen. Hij heeft door Zijn lijden
en sterven de schuld verzoend en de zonde
der wereld weggedragen. Door het geloof in
Hem krijgen wij het verloren mensbeeld
weer terug en door het geloof in Hem kunnen
wij voor God bestaan.
Ziet, de Mens en ziet, uw Koning. Tijdens het
proces tegen de Heere Jezus komt Pilatus
meer en meer tot de overtuiging dat hij Jezus
los moet laten omdat Hij onschuldig is. Hij
weet geen raad met Jezus en roept in wan
hoop uit: 'Neemt gij Hem en kruisigt Hem,
want ik vind in Hem geen schuld'Toen rie
pen de Joden: 'Indien gij Deze loslaat, zo zijt
gij des keizers vriend niet. leder, die zichzelf
koning maakt wederstaal de keizer'.
Dan neemt Pilatus voor het laatst plaatst op
de rechterstoel om het eindvonnis over Jezus
te vellen. Nu weet hij wat hij moet doen want
de gunst van de keizer stelt hij hoger dan de
vriendschap van Jezus. Hij ziet in Jezus met
de doomerdiroon en de purperenmantel geen
gedaante nog heerlijkheid, dat hij Hem zou
begeren. Hij heeft Jezus als zijn Koning niet
nodig. En wij? Zaüg de mens die Hem als
zijn en haar koning begeert en het belijdt: 'Al
wat aan Hem is, is gans begeerlijk'. Dat is
nooit vrucht van eigen alcker, die vrucht
wordt gewerkt door de HeiUge Geest. Met de
uitspraak: 'Ziet, de Mens' probeerde Pilatus
medelijden te wekken maar het was tever
geefs en met de uitspraak: 'Ziet, uw Koning'
heeft hij de Joden gehoond en gekrenkt. Hun
antwoord was: 'Neem weg, neem weg, kruis
Hem. Wij hebben geen koning dan de kei
zer'.
Toen gaf Pilatus de Heere Jezus aan hen over
opdat Hij gekruisigd zou worden. Zij waren
ziende blind en horende doof Kennen wij
Hem, zien wij Hem als onze Koning? Dat
wordt gezien als de Heilige Geest onze ogen
daarvoor opent en onze harten voor Hem
worden ingewonnen. Dat was en is en blijft
het Uefste werk van God, de Heilige Geest.
Ds. L. D. Burger
het poeder verwerkt zijn, (behangplaksel is
ook goed bruikbaar), breng hiervan een laag
van 5 mm op de plek aan en leg er plasticfo
lie op, zodat het middel niet verdampt. Laat
dit één twee uur inwerken. Haal daarna
alles weg. Breng weer rijstpapier aan en een
papje dat u deze keer aanmaakt met EDTA.
Leg daar plasticfolie overheen en laat dit cir
ca vier uur inwerken haal dan de folie eraf en
laat de vloeistof verdampen voordat u het
poeder en het rijstpapier verwijdert. Ten
slotte geven we hier nog een oud middeltje
dat goed bij marmer werkt, mogelijk ook bij
baksteen. Maak een papje van benzine en
krijt en leg dit in een dikke laag op de vlek.
Leg er een stukje plastic op om het te snelle
verdampen tegen te gaan. Als het droog is de
poeder wegwassen en de plek opwrijven.
Na een verkeerde schoonmaak is mijn fri
tuurpan zwart geworden. Een behandeling
met natrium bicarbonaat hielp niet. Weet u
een ander middel? Kan de pan nog gebruikt
worden als niets helpt?
Antwoord: Probeert u het eens met fijn
staalwol, dat u in een 3%-oplossing van
citroenzuur doopt. De daarvoor benodigde
blokjes kunt u bij een drogist of apotheker
halen. Gewone (af)wasniiddelen en zelfs
azijn kunnen onvoldoende werkzaam zijn,
vooral indien het een oude of hardnekkige
aanslag betreft. Het komt voor, dat zelfs
citroenzuur niet meer helpt en dat men een
zelfde percentage fosforzuur nodig heeft.
Maar dat is een paardenmiddel.
In de maand februari 2004 zaten vijf zonda
gen. Hoeveel keer is dat ook in de vorige
eeuw voorgekomen?
Antwoord: Wij hebben uw vraag voorge
legd aan een kalenderdeskundige. Volgens
hem is dit in de 20e eeuw 13 keer voorgeko
men
In de buitenthermometer van onze diepvries
is een luchtbel gekomen. Is het mogelijk om
die bel er weer uit te krijgen?
Antwoord: Wij vrezen dat dit onmogelijk is
omdat zo'n thermometer een gesloten geheel
vormt. Je kunt je natuurlijk afvragen hoe die
bel er in gekomen is. Een mankement van de
thermometer? Wij raden u aan om contact op
te nemen met uw leverancier.
Blijven alle vitamines tot de volgende dag
bewaard als ik de helft van een doorgesne
den citroen of grapefruit omgekeerd op een
schoteltje leg?
Antwoord: Vanaf het moment dat u een
vrucht doorsnijdt zullen er vitamines verlo-
Er werd genoten van de pannenkoeken in het 'eendagsrestaurantHavenhoofd.
Vorige week dinsdag is het pannen
koekrestaurant 'Havenhoofd' voor
één dag in vol bedrijf geweest. Voor 49
kleuters werden er door heel veel
moeders en vaders pannenkoeken
gebakken. En zo als dat in een modern
restaurant behoort, werd het ter
plaatse voor de gasten op tafel gebak
ken. Nadat de gasten voldoende gege
ten hadden mochten ook de 'obers en
koks' een hapje mee eten.
De afgelopen zes weken hebben de kleuters
van de Eben Haëzerschool in Goedereede-
Havenhoofd gewerkt aan het project 'Het
restaurant'. Het bleek verrassend, te merken
hoeveel de kinderen van vier tot zes jaar al
weten van een restaurant.
De kinderen hebben een grote inbreng gehad
in de uitwerking van het project. In een
kringgesprek werden de verschillende
aspecten van het restaurant besproken. Wat
de kinderen zelf inbrachten werd later uitge
werkt. Een restaurant moet sfeervol zijn.
Bloemetjes, een mooi kleedje, mooie borden
ren gaan.U kunt dit inderdaad vertragen door
de vrucht omgekeerd op een schoteltje te
leggen. Het is echter beter om de vrucht ste
vig in aluminiumfolie te wikkelen.
zijn daarbij heel belangrijk. Die werden dus
gemaakt. De keuken is zeker nodig in een
restaurant en de belangrijkste persoon is
daar de kok. De kok werkt niet in zijn gewo
ne kleren; dus voor allemaal een schort.
In een restaurant wil je ook netjes bediend
worden. Het valt echt niet altijd mee om een
goede ober te zijn. Maar na enig oefenen lukt
dat wel.
De grote dag
En dan is daar de grote dag. Alle spulletjes
voor een mooi restaurant zijn er. De klassen
en de hal zijn versierd. De tafeltjes en de
stoeltjes staan als in een echt restaurant. Op
elke tafel wordt een elektrisch gourmetstel
gezet. Bij elke tafel waren er twee koks
gevraagd, die door sommige kinderen met
mama of papa werden aangesproken.
En dan.smullen maar. De koks keken eerst
wel sip. Zij mochten niet mee-eten. Maar
gelukkig waren er zoveel pannenkoeken
gebakken, dat er voor de koks ook voldoen
de overbleef En dat hadden ze ook wel ver
diend (ouders bedankt!).
Voor de chefs juffrouw Mirjam en juffrouw
Annemarie was er zo'n grote pannenkoek,
dat ze de hele dag niet meer behoefden te
eten. Een kringspel met alle kinderen en
vaders en moeders op het plein was het slot
van een prachtige dag en de afsluiting van
een leerzaam project.
■'"1iS«-
-27-
Er wordt gegild; hysterisch gekerm klinkt uit de grijze
stofhevel. Een paar vrouwen hebben hun verstand ver
loren en rennen waanzinnig schreeuwend rond. De
leidsters, die de orde moeten bewaren, kuimen hen niet
meer in de hand houden. Het gewelf staat op instorten.
Nog enkele treffers, dan zal de dood op z'n meest wre
de manier een eind maken aan honderden vrouwenle
vens. Overal klinkt het krijsen van stemmen. Angst en
waanzin is over hen gekomen.
In deze angst trachten enkele vrouwen naar de lift te
komen. Maar zelfs in de liftschacht loert de dood. De
vrouwen worden tegengehouden en tegen de grond
geslagen. Het schuim staat hen op de lippen en hun
ogen dreigen uit de kassen te rollen. De lucht van
braaksel en menselijke uitwerpselen vermengt zich
met de stank van de brandende fabriek. Ze hebben alle
controle over zichzelf verloren.
Elsa, die met haar vriendinnen in een hoekje staat, stikt
haast van benauwdheid. Het vuur zuigt de zuurstof uit
de onderaardse gewelven en de temperatuur loopt
hoog op. De vrouwen zuigen de laatste restjes lucht in
hun longen, die uit hun borstkassen dreigen te sprin
gen. Een zware druk op him trommelvliezen maakt dat
ze bijna krankzinnig van de pijn worden.
Gerda Holsmacher, die in de meest kritieke momenten
wel een woord van troost weet te vinden, is nu ook aan
het eind van haar krachten. Met haar gezwollen gezicht
en gebarsten lippen lijkt ze op een wezen waaraan alle
menselijkheid ontbreekt.
Adelheid Bergmayer is in elkaar gezakt. Met schok
kende schouders zit ze op de grond en heeft de vingers
in haar oren gedrukt. Twee leidsters hebben een vrouw
tegen de grond gewerkt, ze is buiten zinnen. Gillend en
trappend gooit ze de leidsters van zich af en wil dan
weer vluchten. Haar door waanzin getekende ogen sta
ren naar de lift die ze met alle geweld tracht te berei
ken. 'Ikmoeteruit...,eruit...,ikmoet eruit.' Met om
het hoofd slingerende haren werkt ze zich weer uit de
greep van de leidsters los en holt naar de liftschacht. In
doodsangst gilt ze: 'Eruit, eruit.ik moet eruit.'
De leidsters zijn weer overeind gekrabbeld en beven
zich met moeite naar de lift waarheen de vrouw is
gevlucht. De vluchtelinge heeft de deur bijna bereikt.
Dan gebeurt het! De lift krijgt een voltreffer. Een kort
dreigend gerommel, meteen daarop een dreunende
explosie; de zware met pantserplaten versterkte lift
spat uit elkaar. Een helle lichtflits! Heel even maar.
Dan is er een volslagen duisternis. Allen die in de kel
der zijn, worden tegen de grond gesmeten. Velen zijn
door scherfwerking op slag dood.
Er is gekerm van gewonden en stervenden. Radeloze
angst alom. Een zachtrood schijnsel begint zich tegen
de wanden af te tekenen. Door het stofgordijn lekken
vlammen uit de Uft. Een verzengende hitte straalt er
uit. De stembanden worden aangetast, zodat het gillen
oyergaat in een zwak rochelen.
Nu de lift getroffen is, dringen de geluiden van buiten
af beter door. Boven dit uit klinkt het loeien van een
vreselijke brand. Snenes loeien in de verte, maar het
gedreun van de bominslagen neemt af. Het bombarde
ment op de apparatenfabriek is ten einde. Nu horen de
vrouwen meerdere sirenes, bellen rinkelen en het knet
teren van vuur dat zich gretig voortvreet. Zwak rom
melt ver weg het afweergeschut. Dan jankt een sirene,
afwisselend lange en korte tonen. Het luchtalarm is
voorbij. De mensen kunnen hun schuilkelders weer
verlaten. Hannover staat in brand. Brandweer en ande
re hulpcorpsen komen in actie om te redden wat er nog
te redden valt.
In de kelders is de situatie kritiek geworden. Overal
Uggen doden en zwaar gewonden, velen hebben hun
verstand verloren, enkelen zijn gestikt. Niemand is
nog in staat om enig geluid voort te brengen.
Na een poosje zien de vrouwen door de rook heen een
zwak licht in een hoek van de kelder. Het ziet eruit of
er opnieuw brand is uitgebroken. Maar het is een red
dingsploeg, die via het ventilatiesysteem de kelders
tracht te bereiken.
Enkele mannen lukt het om door een luchtkoker bij de
vrouwen te komen. Eerste hulp wordt geboden. De
helpers zijn niet erg onder de indruk van wat ze zien.
Voor hen bestaat het leven uit niets anders dan omgaan
met verminkten en doden.
Er wordt licht ontstoken en hierin zien ze de slacht
offers, die rond de liftschacht liggen. Een vreselijke
aanblik; afgerukte ledematen, lichamen waarvan het
hoofd ontbreekt, vormeloze massa's die kort te voren
nog jonge vrouwen waren. Door de luchtkoker worden
al spoedig de eerste slachtoffers afgevoerd.
Elsa en haar vriendinnen hebben er het leven afge
bracht. Als laatsten worden ze naar boven gehaald.
Wat ze zien is verschrikkelijk; de fabriekshallen zijn
nog slechts rokende puinhopen. Doden liggen op lan
ge rijen onder zeilen en dekens uitgestrekt. Hier tussen
door strompelen de vrouwen die nog in staat zijn om te
lopen naar de buitenwijken waar het bombardement
minder hevig is geweest. Van de honderden vrouwen,
die enkele uren geleden naar het werk in de apparaten-
fabriek zijn gegaan, keer slechts een klein gedeelte
terug naar het lager. En de anderen? Ze zijn voor hun
leven geschonden, invahde, krankzinnig of dood.
Velen hggen onder het puin bedolven, vermist.voor
volk en vaderland brachten ze het grootste offer. Dat is
de totale oorlogsvoering!
Als een strompelende hoop ellende worden ze naar het
lager gevoerd, waar men hen weer wat op verhaal
tracht te brengen. Sterke drank wordt rijkelijk vers
trekt. Ze zijn verplicht om van dit geestrijk vocht te
drinken, wat hun overigens weinig interesseert. De
kracht van hun denken is nog niet teruggekeerd. Ze
worden daarna naar de grote eetzaal geloodst. Daar
vinden ze de lange dissen rijkelijk gedekt. Lekkere
dingen waarvan men het bestaan bijna vergeten was.
Er is echt witbrood, roomboter, volle melk, Hollandse
en Franse kaas, goede geurige koffie en sterke drank in
overvloed. Immers, men weet in Duitsland wat een
vrouw, die zich voor volk en vaderland met heel haar
persoonlijkheid inzet, waard is.
Er wordt op een uitzondering na weinig gegeten. De
kelen zitten dichtgesnoerd; na de ontzettende spanning
ontbreekt het aan eetlust. Enkelen die wat te diep in het
glas hebben gekeken, brengen het er beter af. Ze den
ken: grijp wat er nog te grijpen valt en eet nu het er is,
morgen kan het met ons afgelopen zijn.
De leidsters lopen weer fier rond. Ze geven bevelen en
dragen het hoofd in de nek. Maar wie oplet, ziet ook bij
hen de wilde blik in hun ogen; het gebeurde heeft hen
niet koud gelaten, al trachten ze daar geen blijk van te
geven.
'Jullie moeten eten en neemt nog een borrel, dan is
alles spoedig vergeten', tracht een van hen opgewekt te
zeggen.
Gerda kijkt haar aan met een blik die zowel onbegrip
als haat uitdrukt. 'We hebben onze buik al vol, er kan
zelfs geen slokje meer bij', mompelt ze voor zich uit.
De leidster, die het gemompel verstaat, draait zich om
en kijkt Gerda wantrouwend aan: 'Wat bedoel je daar
mee?'
'Nou, heel gewoon, de eieren die ze ons straks hebben
gegeven, liggen me nog zwaar op m'n maag.'
'O, bedoel je dat?'
'Inderdaad.' {wordt vervolgd)
