Go(d)4real!!
Overdenking
Kruistocht
De landbouw schijnt toekomst te
hebben, maar de zorgen blijven
Moederschap
uit de
Heilige Schrift
HET
rJgJKVENSTER
EIIAraHf-niEUWS
Jeugdkerk
Goeree Overflakkee
Gratis invullen
belastingformulieren
VERVOLGVERHAAL
Blik op kerk ^^y
en samenleving tj
Vrijheid van ondervnjs
- Onaanvaardbaar
- Artikel 23 in gevaar
DIRKSLAND - Volgens A. Ver-
mue, plaatsvervangend directeur
internationale zaken van het minis
terie van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit (LNV), is er toe
komst voor de Nederlandse land
bouw. "Doemscenario's die zeggen
dat de landbouw door het Europese
beleid uitsterft, zijn op niets geba
seerd. Wel zal de landbouw anders
van structuur worden." Vermue
deed zijn uitspraken vorige week
donderdagavond, tijdens een bij
eenkomst van de WLTO, afdeling
Goeree-Overflakkee in Dirksland.
Hij stuitte in een redelijk gevulde
Schakel op een overwegend scep
tisch boerenpubliek.
Ingewikkeld
Concrete uitkomst
Stoppen
'Oud en toch niet
zonder werk'
Boer blyven
Deze vraag- en antwoordrubriek staat geheel ten dienste van de lezer die er
kostenloos gebruik van kan maken. Uw vragen op velerlei gebied kunt u stu
ren aan: Redactie Eilanden-Nieuws, Postbus 8,3240 AA Middelharnis, met
in de linkerbovenhoek 'Vragenrubriek' vermeld. De vragen worden door
deskundigen beantwoord en zullen binnen enkele weken na de inzending
compleet met antwoord in deze rubriek worden gepubliceerd.
ÊMIHÏ OttUIF
HULP Qll mSPENiJEEK
Mfaiga-^rilogie. d.ee.1 l
PAGINA S
VRIJDAG 13 FEBRUARI 2004
We hebben hier in Nederland sinds 1917 een
uitzonderlijke situatie. Er heerst 'vrijheid
van onderwijs'. Dat wil zeggen dat ouders
het recht hebben, een school voor hun kin
deren op te richten op een levensbeschouwe
lijke grondslag, en dat de overheid verplicht
is om die school te bekostigen, mits uiter
aard aan de vereisten is voldaan. Dat bete
kent dat er een voldoende aantal leerlingen
moet zijn en dat het onderwijs deugdelijk is.
Aan die vrijheid van onderwijs is een lang
durige strijd voorafgegaan, die bekend staat
als 'de schoolstrijd'. We laten die voorge
schiedenis nu even rusten. Maar die 'vrijheid
van onderwijs' is eigenlijk uniek in de
wereld.
Nu gaan er de laatste tijd telkens stemmen
op die deze vrijheid ongedaan willen maken.
De oorzaak moet gezocht worden bij de
zogenaamde allochtone minderheden. Die
zouden onvoldoende geïntegreerd zijn in de
samenleving en dat komt, zoals men voor
geeft, dat de vrijheid van onderwijs de keu
zemogelijkheden van ouders beperkt. Wan
neer allochtone leerlingen meer zouden wor
den gespreid, dan zou dat de integratie
bevorderen. Maar het bijzonder onderwijs
heeft een eigen toelatingsbeleid, zodat daar
te weinig kinderen van minderheidsgroepen
worden toegelaten. Het bijzonder onderwijs
zou daarom moeten worden afgeschaft, of
althans drastisch moeten worden ingeperkt.
Natuurlijk is die integratie maar 'een doekje
voor het bloeden'. Het is de tegenstanders
van het bijzonder onderwijs een doom in het
oog dat de jeugd op sommige bijzondere
scholen dingen wordt geleerd die niet stro
ken met de publieke opinie! De onlangs
afgetreden wethouder van Amsterdam, Rob
Oudkerk, heeft die zaken bij de naam
genoemd als 'maatschappelijk onaanvaard
baar'. Desgevraagd bleek hij te duiden op de
positie van de vrouw, de deelname van vrou
wen aan het arbeidsproces, de gezinsvor
ming, etc. Deze dingen hebben uiteraard
allereerst betrekking op Islamitische opvat
tingen, maar ze raken ook, laten we voor het
gemak zeggen, het reformatorisch deel van
Nederland. De andere scholen - de alge
meen protestants-christeUjke - onderschei
den zich op genoemde terreinen niet van
openbare scholen! Het gaat dus, behalve om
moslimscholen, vooral om reformatorische
scholen.
Het kan duidelijk zijn dat het voortbestaan
van het christelijk onderwijs hierdoor wordt
bedreigd. Niet alleen Hirsi Ali, die telkens
van zich doet spreken doordat zij allerlei
dingen roept, maar ook anderen hebben er
geen geheim van gemaakt dat ze een einde
willen maken aan de bevoorrechte positie
van het bijzonder onderwijs. Een en ander
zal gauwer gezegd zijn dan gedaan. Aan
Artikel 23 waarin de vrijheid van onderwijs
is geregeld zal niet zómaar worden afge
schaft, dat wordt telkens verzekerd. Maar
het zou toch wel goed zijn wanneer het refor
matorisch onderwijs zich meer bewust was
van de aanvallen die worden gedaan en van
de aanslagen die worden beraamd.
WAARNEMER
Jac. van Nieuwenhuyzen, voorzitter van de
WLTO-afdeling, vatte de zorgen van agra
risch Goeree-Overflakkee als volgt samen:
"Er schijnt in Nederland beslist plaats te zijn
voor land- en tuinbouw. Toch voel je de
spanning. Wij zijn de dragers van het platte
land, maar toch worden we verdrongen. Hoe
houden wij een rendabele productieland
bouw in de benen?"
Voor Vermue, die voor de vormgeving van
het Europese landbouwbeleid regelmatig in
Brussel is, had Van Nieuwenhuyzen een
boodschap: "Dat de Flakkeese land- en tuin
bouw de productie in de benen wil houden
en dat we daar onze nek voor willen uitste
ken en onze mouwen voor opstropen." Die
boodschap kwam na een lang betoog van de
hoge landbouwambtenaar over de hervor
ming van het Europese landbouwbeleid én
een discussie daarover met de zaal.
Vermue was licht gehandicapt naar Dirks
land gekomen. Hij was namelijk juist terug
gekeerd uit Oostenrijk, waar hij bevroren
tenen had opgelopen tijdens de alternatieve
Elfstedentocht. Zijn uitleg van het gewijzig
de landbouwbeleid had daar echter niet
onder te lijden.
"De belangrijkste doelstelling van de her
vorming is: het beleid eenvoudiger en min
der bureaucratisch maken. Dat is niet hele
maal gelukt. Het bouwsel is mooi, maar ook
ingewikkeld. En dan druk ik me nog voor
zichtig uit", aldus Vermue. "De context is
dat er de laatste jaren een enorme discussie
ontstaan is over het landbouwbeleid. Zowel
politiek als maatschappelijk; iedereen heeft
tegenwoordig een mening over de land
bouw."
Waarna de topambtenaar kwam met een
aantal redenen voor de hervonning. Hij
noemde de WTO (Wereld Handels Organi
satie), die ernaar streeft de vrije handel mon
diaal te bevorderen en belemmeringen daar
voor af te breken. "Denk aan importtarieven,
exportsubsidies en ondersteuning van agra
riërs", kwam Vermue al wat dichter bij de
directe belevingswereld van het publiek.
Een andere reden voor de aanpassing van het
Europese landbouwbeleid is de uitbreiding
van de Europese Unie met tien nieuwe lid
staten. "We hebben nu een beleid voor vijf
tien lidstaten. Maar je kunt de vraag stellen
of dat beleid ook verstandig is voor vijfen
twintig leden. De structuur van de landbouw
is in Oost-Europa nogal achtergebleven. Er
zijn talloze bedrijfjes met drie of vier koeien,
waarvoor geen perspectief is. Het is dus
beter om geld te stoppen in de verbetering
van die structuur, en dus niet in inkomens
ondersteuning van boeren. Het oude beleid
is daar minder geschikt voor." Daar komt
nog bij, ging Vermue verder, dat er een
gerechtvaardigde vrees is dat de kosten, na
de toetreding van de nieuwe lidstaten, de pan
uit zullen rijzen. "Dus worden de uitgaven
aan een limiet gebonden." De laatste reden
om te hervormen is volgens A. Vermue de
maatschappelijke positie van de landbouw.
"Het beleid is gericht op ondersteuning van
het inkomen, en vroeger was daar draagvlak
voor in de maatschappij. Dat draagvlak staat
onder druk. Wel is er groeiend draagvlak
voor landschapsbeheer, dierenwelzijn en
voedselveiligheid. Er is een duidelijke ver
schuiving. En daarom worden de doelen van
Ben jij tussen de 16 en 25 jaar?? Dan mag je
dit niet missen!! Op 15 februari is de maan-
deüjkse jeugdkerk, en wel in het Prieel van
De Staver in Sommelsdijk,
Deze keer hebben we Jaap de Schipper uit
genodigd om te spreken en hij heeft het the
ma "een blauwtje gelopen". De band is
"Limpid Band," dus dat belooft wat! De zaal
is open om 19.30 uur en we beginnen om
20.00 uur. Wij hebben er in ieder geval weer
erg veel zin in. JIJ OOK?
See You on the 15th of February in
Jeugdkerk "Go(d) 4 real" in "het
Prieel".
Check our website:
www.eiland.jeugdkerk.nl
"Vergt het moederschap een supervrouw?"
Wat zijn enkele van de vele uitdagingen
waarvoor een moeder zich in deze tijd
gesteld ziet? Hoe kan ze daarmee omgaan?
Welke raad geeft de bijbel haar? Dit onder
werp wordt op 16 februari om 21.00 uur
behandeld in het programma "Ontwaakt
Radio" op Radio Flakkee. In de uitzending
hoort u een interview met twee moeders die
vertellen hoe zij de zorg voor hun kinderen,
het werk thuis en wellicht een baan in even
wicht houden met andere noodzakelijke din
gen. De presentatie is in handen van Toon
Meeuwsen. Dinsdag om 16.00 uur wordt het
programma herhaald.
het beleid ook verschoven. Europa wil meei
uitgaan van het stimuleren van de duurzame
landbouw."
Er waren, kortom, nogal wat redenen om het
Europese landbouwbeleid te veranderen.
Maar wat is nu de concrete uitkomst? Ook
daar ging Vermue uitgebreid op in. "De
belangrijkste uitkomst is dat inkomenstoe
slagen van boeren worden losgekoppeld van
hun productie. Het geld datje - op basis van
het individuele verleden - krijgt, ontvang je
zonder de verplichting om te moeten produ
ceren."
De toeslag zal dus, hoogstwaarschijnlijk
vanaf 2005, niet meer gebonden zijn aan het
verbouwen van een bepaald gewas of aan het
houden van dieren. Daarmee haalt 'Europa'
de prikkel tot productieverhoging uit het
toeslagenbeleid en wordt de boer gestimu
leerd zich meer door de markt te laten leiden.
Overstappen naar consumptieaardappelen,
groenten en fruit is overigens niet interes-
fjsant, want die mogen niet geteeld worden op
grond die voor inkomensondersteuning in
\aatunerking komt.
Daarnaast wordt de inkomenssteun afhanke
lijk gemaakt van het voldoen aan een aantal
richtlijnen op het gebied van natuur en
milieu, dierenwelzijn en diergezondheid.
"Worden de milieuwetten en dierenwel
zijnswetten niet goed nageleefd, dan krijgt
de boer te maken met een korting", aldus
Vermue. Voor plattelandsontwikkeling is
extra geld beschikbaar vanuit Brussel. Boe
ren worden aangemoedigd om meer aan het
beheer van natuur en landschap te doen of
zich te richten op andere activiteiten.
Om het ingewikkeld te maken zal de ont
koppeling tussen inkomenssteun en produc
tie in sommige gevallen (gedeeltelijk) in tact
blijven. "De angst bestaat namelijk dat boe
ren in een zwakke economische positie zul
len stoppen met de productie als je ze
gewoon geld geeft. Vooral in Zuid-Europa
bestaat die angst; in Nederland kan ik me het
niet zo snel voorstellen." In Nederland gaat
het om twee uitzonderingen op de ontkoppe
ling: slachtvee en vlas.
Volgens Vermue vallen de inkomenseffec
ten voor de Nederlandse agrariërs mee (in
vergelijking tot eerdere plannen). "De afro
ming komt uit op ongeveer 5 procent. De
verwachting is dat bepaalde marginale
gebieden niet meer voor de landbouw zullen
worden gebruikt. Een andere verwachting is
dat de agrarische productie zal teruglopen,
met name van rundvlees."
'Verlaat mij niet, o God, totdat ik
dit geslacht verkondige Uw arm
en alle nakomelingen Uw macht'.
(Psalm 71 18)
Er wordt nogal eens over geschreven: over
de 'generatie-kloof. Kunnen ouderen en
jongeren elkaar nog wel vinden? Denken
jongeren niet héél anders over het leven dan
ouderen? Kunnen ze elkaar in een kerkelijke
gemeente eigenlijk wel vinden? Nog niet zo
lang geleden werd iemand voorgesteld, oude
mensen en jonge gemeenteleden maar in
aparte kerkdiensten onder te brengen.
Eeuwen geleden werd óók al nagedacht over
de verhouding tussen ouderen en jongeren.
In Psalm 71 komt deze óók aan de orde. Op
het eerste gezicht lijkt deze psalm alleen
bestemd te zijn voor oude mensen. Zij zullen
zich dadelijk herkennen in de tekening van
de zorgen: kwalen en klachten werpen -als
voorboden van de dood- hun schaduw over
het leven. Het lichaam wordt moe, de geest
wordt moe. Leeftijdgenoten vallen weg; de
kring wordt kleiner. Men gaat zich overbodig
voelen en beseffen het zelfs: 'We worden
anderen tot last'.
Maar dan wordt de toonzetting anders. Niet
tot last, maar tot nut! De psalmist zegt méér
van zijn leven. Hij kan zich nuttig maken
voor de komende generaties. Hij kan zijn
ervaringen doorgeven. Dat kan zinvol zijn.
Jongeren kunnen heel gedreven zijn, maar zij
missen ten enen male levenservaring. En die
is soms van meer belang dan deskundigheid.
Maar er is veel méér van te zeggen. De Psal
mist weet, wie de Heere voor hem is: een
God van genade. En dat wil hij graag dóór
geven. De Heere is goed. Hij geeft kracht en
steun aan zwakke en wankelende mensen. En
dankzij die rijke genade is er niet alleen de
klacht, al beseft de psalmist heel goed, wat de
afbraak van het leven met zich meebrengt.
En mopperen: dat is er al helemaal niet bij
En dan denkt die oudere mens aan de komen
de geslachten. Zijn kinderen of kleinkinderen
of de jongeren in het algemeen. Hij heeft een
rijk woord voor hen. Hij wil het 'verkondi
gen': met aandrang vertellen.
Daarom kunnen we psalm 71 evengoed een
psalm voor de jeugd noemen. Zij moeten
maar goed naar oude mensen luisteren.
Althans: we hopen, dat die ouderen ook echt
goed van de Heere kunnen spreken. En dan is
er alle reden toe, aandachtig te luisteren. Jon
geren plegen wel eens te denken, dat ouderen
buiten het leven staan. Zij kunnen niet meer
méé. Niets is minder waar.
Maar dan moet er wél gehoor zijn. Er zijn
ouderen, die heel graag hun boodschap kwijt
willen, maar er bij niemand mee terecht kun
nen, zelfs niet bij hun eigen kinderen. Dat
geeft een eenzaam gevoel.
Daarom bidden we hartelijk om de werking
van Gods Geest, die harten vernieuwt en
bekeert. En waar de Geest werkt, wordt
gesproken van de macht des Heeren. Deze
komt ten volle openbaar in het middelaars-
werk van Christus.
En dan mag een oudere hopelijk ook wel
eens luisteren naar wat een jongere heeft te
zeggen over de goedheid van God en de
vreugde, te gaan in Zijn wegen.
Dat leidt wederzijds tot een hartelijke bewo
genheid en een gunnend leven.
En dat werkt samenbindend. Is dat de vreug
de van uw 'oude dag'? En is dat de les in je
jeugd? Het is rijk, om zó oud te zijn en om zó
jong te zijn.
In de weg van Gods verbond, dat de geslach
ten omvat en dat ons getuigt van Gods gena
de, die de trouw bewaart tot in het laatste
nageslacht.
Werkendam, Ds. W. Arkeraats
Het hervormde landbouwbeleid zal lopen tot
2012 of 2013, maar Vermue deed al een
voorzet voor de discussie over de periode
daarna: de Brusselse steun niet langer base
ren op de individuele situatie van een boer,
maar op het aantal hectares. "De totale pot
van 800 miljoen euro verdelen over alle hec
tares, dat is veel eenvoudiger. In Duitsland,
Engeland en Denemarken loopt die discussie
ook. Maar in Nederland is het wat ingewik
kelder, omdat 40 procent van het areaal
nooit premie heeft ontvangen."
Na het referaat van Vermue, waarin ook nog
omstandig werd ingegaan op het suikerbe
leid, sprak Jac. van Nieuwenhuyzen zijn zor
gen uit. "Moeten we de productie in stand
houden? En hoe? Moeten we kijken naar
andere gewassen? Hoe brengen we dit tot
een goed einde? Wij willen graag boer blij
ven, dus moeten we goed rekenen om nog
een boterham te kunnen blijven verdienen.
Dat staat in schril contrast tot de hoge grond
prijzen."
"Wij zijn altijd de klos, hier in Nederland",
zei een boer in het publiek. Maar Vermue
relativeerde die uitspraak onmiddellijk: "Dat
denken de boeren in alle andere landen van
Europa ook." Voor de Nederlandse land
bouw ziet Vermue nog toekomst. "Er is wel
eens onderzocht wat er zou gebeuren als in
de hele wereld de ondersteuning van de
landbouw wordt afgeschaft. Dan blijkt dat er
toch landbouw zal zijn in Nederland, en wel
op grond van klimatologische omstandighe
den. De zuivelsector zou uitbreiden en ook
de akkerbouw zou blijven bestaan. Voor
fabrieksaardappelen en intensieve veehou
derij zou het heel moeilijk worden."
Een goede hoek
Vermue waarschuwde voor doemscenario's,
waarin ernstig rekening wordt gehouden met
het einde van de Nederlandse landbouw.
"De prijzen van de grond en de quota zijn
hoog. Dat geeft aan dat dit een goede hoek is
om te boeren. Kijk ook naar de tuinbouw,
die zich een goede positie heeft weten te ver
werven. De producten zijn niet goedkoop,
maar wel goed. Ook is hier sprake van een
goede logistiek en marketing, naast veel
kennis en een hoge productiviteit. Waar
schijnlijk geldt dat ook voor een aantal ande
re sectoren. Sommige producten zullen in de
toekomst tot de verliezers behoren, maar het
is niet zo dat de hele landbouw zal verdwij
nen als de subsidietrog leeg is. Dat scenario
is mij te zwart. De sector zal zonder al te veel
ondersteuning een plek op de markt kunnen
houden", was de stellige overtuiging van de
hoge ambtenaar van LNV. Met een fles wijn,
een cadeaubon en de duidelijke boodschap
van Jac. van Nieuwenhuyzen vertrok Ver
mue vervolgens weer uit Dirksland. De boe-
renvergadering, zoals hij de bijeenkomst
zelf omschreef, achterlatend in een sfeer die
niet vrij van zorgen was.
Als ik langs molens rijd en de wieken in ver
schillende of juist gelijke standen zie staan,
vraag ik me af hoe die wiekentaal toch is.
Antwoord: Wiekentaal is een groot woord.
In sommige streken gebruikten de molenaars
echter wel bepaalde standen van de wieken,
maar aanvankeUjk alleen om daarmee een
zekere toestand aan te geven, zoals de werk-
stand, en rust, vreugde of rouw. Pas later
kwamen er plaatselijk uiteenlopende per
soonlijke boodschappen bij. Bekend geble
ven zijn de standen 'één roede voor de
borst': de uitgangspositie of zgn. werkstand,
waarbij de ene roede geheel verticaal en de
andere precies horizontaal staat. Zo kan er
onmiddellijk begonnen worden met het leg
gen der zeilen zodra men weer aan de slag
wil; en 'overhek' of 'overkruis', als de wie
ken een hoek van 45° met de horizon maken,
de stilstand wanneer de molen voor lange
tijd buiten gebruik zal blijven. 'In vreugde'
staan veel nu nog gebruikte molens tijdens
feestelijkheden, Eén van de wieken wordt
dan zo gezet, dat hij de verticale stand nog
niet heeft bereikt. In het tegengestelde geval,
als één der wieken van de binnenroede de
verticale stand juist is gepasseerd, staat de
molen 'in rouw'. In Friesland en de Achter
hoek drukken de beide laatstgenoemde stan
den echter juist het omgekeerde uit. Bij de
stand 'kreupel' of 'onkant' staat de onderste
wiek tussen overhek en vreugdestand in. Dat
is het sein dat er iets defect is geraakt dan
wel een ongeval plaatsvond en hulp nodig is.
Een korenmolen werd wel eens 'hakscheef
gezet ten teken dat de stenen gescherpt (of
'gebild') moesten worden en de mulder tij
delijk niet malen kon. De boeren konden er
dan niet met hun graan naar toe. Friese pol
dermolens gaven met de stand 'overhek' wel
eens aan dat de slachter moest komen. In de
laatste oorlog waarschuwden veel molenaars
de omwonenden en de onderduücers, dat er
groepen Grüne Polizei of landwachters in
zicht waren. In de Zaanstreek werd veel
werk gemaakt van het 'mooizetten' en ken
de men een 'bruidstooi' en een 'pinkster-
tooi'. Bij de laatste werden de zeilen opge
rold door de weekhekken gevlochten en
kwam er in overhekstand een sparrenboom
op beide hoogste weekeinden van de vroege
luilakochtend tot en met Pinksterdrie (de
daar gebruikelijke derde pinksterdag).
Het blad van onze blauwe druif werd vorig
jaar overal bruin. Is daar nog iets tegen te
ondernemen of is deze struik ziek?
Antwoord: Uw druif lijdt o.m. aan kalkge-
brek. Dit uit zich 's zomers door bruine vlek
ken op de bladeren en later door vergeling.
Een druivenstruik is namelijk zeer kieskeu
rig ten aanzien van voedsel en vocht. Zorg
daarom bij het uitzetten van de jonge planten
al voor een plantgat van 60 x 6() cm en 50 cm
diep. Vul dit op met een mengsel van oude
(verteerde) koemest, compost, turfmolm en
puin of landbouwkalk. In droge perioden
flink water geven. Is de grond in uw tuin arm
en blijft de groei achter, dan kan een handje
samengestelde kunstmest veel goed doen.
Maar er komt veel meer bij kijken, dus lees
eens een goed boek over druiventeelt.
Wat is het beste middel tegen een wespen-
steek?
Antwoord: Even betten met azijn, maar is
de getroffene allergisch voor dat gif, dan
moet hij of zij met spoed naar een dokter
worden gebracht voor een injectie, want
voor zulke personen kunnen wespensteken
wel dodelijk zijn!
Alle leden van de vakbond FNV kunnen gra
tis hun belastingformulier in laten vullen.
Voor een afspraak kunt u bellen naar 06-
10744618 in de weken van 16 en 20 februari
tussen 19.00 en 21.00 uur, en op zaterdag 21
februari van 10.00 tot 13.00 uur.
-13-
Ondanks de toenemende patrouille-activiteit, is er van
de daders geen spoor te bekeimen. ledere nacht zien de
partizanen kans om mijnen in de weg te leggen, zodat
de Duitse voertuigen, die daarop terecht komen, letter
lijk aan stukken worden gereten. Reeds voor het don
ker wordt, zijn de Duitse patrouilles op weg, maar het
lukt hun niet om de partizanen uit te schakelen.
Nu de herfst voor de deur staat, zijn de nachten al bit
ter koud; de temperatuur daalt tot om het vriespunt
en de wind, die uit de eindeloze vlakte komt, waait
overal dwars doorheen. De soldaten die 's nachts
dienst doen, huiveren in hun lange winterjassen. Er
zijn er maar enkelen die weten wat een Russische
winter betekent. Lang zal het echter niet meer duren
of deze zal zijn intrede doen. Bij de staf van het
bataljon zijn enkele oud-Ruslandstrijders, die aan
den lijve ondervonden hebben wat het wil zeggen in
dit oord een winter mee te maken. Er is met spoed
verzocht om kleding en andere artikelen die nodig
zijn om straks de barre temperaturen te kunnen trot
seren. Tot nu toe is alle moeite vergeefs geweest; de
troepen die aan het front staan hebben voorrang, later
zal voor de rest worden gezorgd. Zo heerst er bij de
staf een gespaimen sfeer. Enerzijds omdat men de
winter met bange vermoedens tegemoet ziet, ander
zijds zijn het de partizanen die een steeds grotere
druk beginnen uit te oefenen. ledere nacht zijn er
doden te betreuren. Nu eens hier, dan weer daar
wordt een patrouille uit een hinderlaag beschoten en
ondanks ^le inspanning is de vijand de Duitsers
steeds te vlug af; ze lijken in het donker te worden
opgelost.
Zojuist zijn de patrouilles op weg gegaan. Het tweede
peloton zit nog te eten en moet de stellingen rond het
lager gaan bezetten. De wapens en munitie staan klaar,
het wachten is op majoor WoUweber, die dadelijk zal
komen om de wacht af te lossen.
Even voor zessen komt hij de hut binnen. De soldaten
die nog aan tafel zitten, staan op en wachten tot de
majoor hun order geeft om door te gaan. De majoor
heeft zijn helm op en draagt een machinepistool voor
de borst. Hij geeft de soldaten enige instructies, waar
na ze zich buiten de hut moeten opstellen. In de verte
is het partizanenland; de ondoordringbare bossen, die
al door de avondschemer aan het oog onttrokken wor
den.
Nadat de mannen in het gelid zijn gecommandeerd
marcheren ze naar de stellingen. Bij de eerste post
wordt de mitraiUeur en de munitie overgedragen. De
soldaten, die in de stelling hebben gezeten, sluiten zich
achter de rij aan. Zo gaan ze van stelling naar stelling.
Telkens sluit de aflossing zich aan. Als de nieuwe
wacht zijn plaatsen heeft betrokken, gaat de oude naar
het lager om te eten en nog een tukje te doen.
Franz Fischer staat samen met Franck Muller in een
overdekt mitrailleumest. Door het schietgat waait de
koude wind uit de vlakte hen in het gezicht. De man
nen die het voorterrein goed in de gaten houden, krij
gen er tranen van in hun ogen.
Snel daalt een inktzwarte duisternis over de Russische
aarde. Als de maimen een uurtje op post hebben
gestaan, rinkelt de telefoon. Franck neemt de hoorn en
meldt zich.
'Hier post veertien.'
Majoor Wollweber informeert hoe de zaken er voor
staan.
'AUes rustig voor ons, majoor.'
'Dank en sluiten.'
Zwak klinken geluiden van de weg. Het zijn de colon
nes die van Mga naar het front gaan. Rupsbanden knar
sen, motoren gronmien. In de duisternis lopen de
patrouilles van het ene punt naar het andere. Onderweg
ontmoeten ze andere patrouilles, brengen verslag uit en
keren naar hun uitgangspunt terug.
'Alles rustig kameraden. Geen partizanen gezien.'
Dit blijft zich herhalen; elke patrouille heeft een weg
gedeelte van een kilometer lang dat ze tegen aanslagen
van de Russen moeten bewaken. Alles rustig, geen par
tizanen gezien?
Af en toe daveren vrachtwagens, tanks en andere voer
tuigen op weg naar het front.
In de stellingen rond het lager van de vijfde compagnie
heerst een bijna vredige rust. Franz is in een hoekje van
de stelling gedoken en rookt een sigaret. Voor het
schietgat durft hij niet te komen; reeds van verre zou de
vijand met zijn nachtkijkers elk trekje aan de sigaret
kunnen zien.
Franck leunt op het affuit van het machinegeweer en
staart met dromerige bUk naar de nacht. Zacht ruist de
wind over het land, speelt door het schietgat en prikt de
soldaat in het gezicht. Gedachten dwalen af, naar huis.
Hoe zal het er daar uitzien? Nog niet zo lang geleden is
hij er voor het laatst geweest. Zullen ze er ooit weer
terug keren?'
'Smerige oorlog', mompelt Franck voor zich heen.
Franz kijkt geschrokken omhoog: 'Wat is er kerel?'
'Ik voel mij zo machteloos, en ik knijp 'm, weet je.
Waarom laten ze ons niet met rust? Wat hebben wij
met die smeerlapperij te maken? Niks toch zeker!'
'Laten we ervan maken, wat ervan te maken valt kerel;
het is nu eeimiaal niet anders.'
Het wordt middernacht. Weer gaat de telefoon. Franck
heeft met Franz gewisseld en staat nu achter het machi
negeweer. Hij pakt de hoorn van het toestel. 'Hier post
veertien, soldaat Fischer.'
Korporaal Schreijer meldt zich. Hij heeft de taak als
wachtcommandant van majoor Wollweber overgeno
men.
'Alles in orde voor?'
'Jawel korporaal, alles is rustig voor.' De nachtwind
fluistert over de vlakte. Middernacht. Er valt een schot,
heel in de verte. Nog een en nog een. Een machinepis
tool antwoordt, driftig, met korte vuurstoten. Dan is
het weer stil. Heel stil. Opnieuw klinkt een schot, ver
der weg nog dan even te voren. Stilte.
De twee soldaten zwijgen; ze zijn met hun gedachten
ver weg, thuis waar de herfst nu de bossen in goud en
brokaatkleuren heeft gedompeld.
Dan... een explosie, dichtbij! De aarde lijkt uit elkaar
gescheurd te worden. De soldaten in de stellingen krij
gen er oorsuizingen van. Nu is er geratel van machine
geweren; karabijnschoten kraken. Opnieuw dreunt een
ontploffing, spoedig gevolgd door meerdere. In de ver
te begint de lucht rood te kleuren, een teken dat daar
grote branden woeden.
'Wat is er nu aan de hand?' vraagt Franck geschrok
ken.
Franz haalt zijn schouders op: 'Ik geloof dat er muni-
tiewagens in de lucht vliegen.'
Nu barst overal een hevig vuur van lichte wapens los.
Machinegeweren blaffen. De Russen antwoorden met
hun wapens die een veel tragere vuursnelheid hebben.
De soldaten leren voor het eerst de stemmen kennen
van de wapens die hun tegenstanders gebruiken. Het
üjkt of er overal in de verre omtrek geschoten wordt.
De Duitsers die de weg van Mga naar het front
beschermen, hebben een massale aanval van de parti
zanen te verduren.
'Het moeten er wel heel veel zijn; anders trekken ze
altijd snel terug na hun aanvallen', zegt Franz. Er
klinkt een duidelijke angst in zijn stem.
{wordt vervolgd)