MOORD OP
EEN CONRECTOR
i ek
Flakkeecialiteiten nam
afscheid van Jan Lodder
PREDIKBEURTEN
Oefeningen
Oecumenische
gespreksgroep
jeugd
EIIM1l»i4niEUWS
In de voetsporen
van Paulus
EIIIVI1DEn.l1IEUW5
Open dag Eleos
deeltijdbehandeling
U zoekt iets speciaals
voor uw drukwerk?
Heel Nederland geschokt
De reactie van de samenleving
Begin van andere moorden?
Terug naar de maatschappij
De situatie
Niet enkel een schoolprobleem
Crisis van waarden en normen
Conclusie
W. H. Velema
Zondag 1 februari 2004
Alledaags
DORDRECHT - Op donderdag 5
februari organiseert de deeltijdbe
handeling jeugd van Eleos in Dor
drecht een open dag. IXissen 15.00 en
17.00 uur is iedereen hartelijk welkom
op de nieuwe en ruime locatie aan de
Laan der Verenigde Naties 95. Naast
de mogelijkheid voor bezichtiging van
het pand is er gelegenheid voor het
stellen van vragen en persoonlijke
ontmoeting.
Deeltijdbehandeling bij Eleos
Eleos
Gedurende 13 jaar vormde Jan Lodder, als welhaast legendarisch presentator,
het boegbeeld van 'FlakeeciaUteiten'. Achter hem oud-presentator Jaap Reedijk
iebr. de Waal
PAGINA 2
VRIJDAG 30 J-
Heel Nederland was geschokt en heeft met
grote verbijstering gereageerd op de moord
in Den Haag. Een zeventienjarige scholier
kwam tussen de middag een volle kantine
binnen. Tijdens de lunchpauze liep de leer
ling op de conrector af. Hij schoot hem zon
der iets te zeggen van vijf meter afstand in
het hoofd. De ernst van de aanslag was dui
delijk, doordat een trauma-helicopter ontbo
den was om hem naar het ziekenhuis te bren
gen.
Het nieuwsbulletin van zes uur meldde dat
de toestand van de leraar stabiel was. Verder
viel er niets te zeggen. Aan het eind van de
avond is de man overleden. Dat was - helaas
- te verwachten, gezien het feit dat het schot
dwars door de hersenen was heen gegaan.
Alom was er grote ontsteltenis, bij de leer
lingen die getuigen zijn geweest van het dra
ma - de knal van het pistool, het neervallen
van de docent - allermeest.
De reacties bij andere leerkrachten waren
niet minder die van geschokte mensen. Zij
konden het niet bevatten dat op het terrein
van de school, dus in eigen huis, een leerling
van zeventien jaar met een schot een docent
in het hoofd raakte. Hoewel de dood een
aantal uren later is ingetreden, was direct
duidelijk dat voor het leven van het slacht
offer gevreesd moest worden.
En dan de reacties vanuit de samenleving.
Premier Balkenende gaf commentaar voor
het paleis op de Dam, waar hij was heenge
gaan om de nieuwjaarsreceptie van de
Koningin bij te wonen. Groter tegenstelling
is nauwelijks denkbaar. De Koningin de
hand schudden en tegelijkertijd commentaar
geven op de moord, gepleegd door een
zeventienjarige scholier. Omdat hij als leer
ling (tijdelijk) geschorst zou worden, schoot
hij zijn conrector neer, met dodelijke afloop.
Dan de politiek. Zoetermeer, waar het
slachtoffer lid van de gemeenteraad was. En
heel het schoolwezen.
Ja, iedereen moest of wilde zijn commentaar
geven, ook al om toch iets te kunnen af
reageren.
Is deze moord de voorloper van meer
moordaanslagen door scholieren-studenten
die menen wat te vereffenen te hebben met
hun docenten?
Wat is de oorzaak? Men kan zeggen frustra
tie, een gevoel van verongelijkt te zijn en
daartegenover het recht in eigen hand te
nemen? Of schaamte?
Deze beide motieven zullen ongetwijfeld een
rol gespeeld hebben bij de jongen. Ik laat in
het midden of we moeten zeggen: in de ziel
of in het brein van de jongen. De jongen zal
mede door zulke gevoelens gedreven zijn.
Zijn we er dan? Hebben we dan de diepste
oorzaak te pakken? Naar mijn mening is dat
zeker niet het geval.
We zullen deze moord op een vmbo-school
moeten zien tegen de achtergrond van onze
maatschappij. Hiermee zeg ik niet dat deze
moord een maatschappelijke oorzaak heeft.
Ik zeg wel dat de morele crisis binnen onze
maatschappij de voedingsbodem is voor
deze moordpartij. Ik voeg daaraan toe: Het
multi-ethisch karakter van onze samenle
ving. Totaal verschillende culturen die niet
tot integratie komen.
De crisis waarin onze maatschappij zich
bevindt, is op onderwijsgebied, in het
schoolleven ten diepste een gezagscrisis.
Het is niet overal in de samenleving even
treurig gesteld met het gaan van eigen wegen
door jongelui. Laat ik het anders zeggen:
met het lak hebben aan regels en voorschrif
ten die slechts ten koste van aller welzijn
kunnen worden genegeerd.
Toch is het of nu - excuseer de krasse
bewoordingen - de beerput van de gezags
crisis op scholen open komt. Het blijkt dat
op veel scholen leraren niets doen tegen het
schelden, sarren en pesten van de zijde van
de leerlingen. Mannen en vrouwen hebben
er de moed niet voor, veelal omdat ze niet
gedekt worden door de schoolleiding. Als
die ruggesteun niet wordt gegeven, is de
solo-actie van een leraar of lerares alleen
maar kwaad verergerend.
Dit moest zo niet zijn! Maar het is op tal van
scholen wel zo - ik zeg niet, overal. Geluk
kig.
Niettemin komt het veel breder voor dan
velen in de samenleving denken of waar wil
len hebben.
Men denken zich deze situatie in: Een leraar,
of je hem meester of docent noemt doet er
niet toe, durft er niets aan te doen dat hij
wordt uitgescholden; of dat zijn opdrachten,
respectievelijk voorschriften of bevelen niet
worden uitgevoerd.
Waar het zo ver is, heeft de leraar niet langer
de leiding. De leerlingen domineren over de
leiding. Zij nemen de leiding over.
Veel lezers zullen denken: zo erg is het toch
(nog) niet. Stel u het patroon van vroeger en
dit uiterste voor, namelijk dat de leraar
schippert. Hij is niet langer de man of de
vrouw wiens woorden worden gehoord en
gehonoreerd. Zij, hetzij mannen of vrouwen,
doen hun best door overleg gedaan te krijgen
dat de leerlingen hun instructies uitvoeren.
Hun leiding geven heeft dan (enig) resultaat.
Maar de manier waarop of de weg waarlangs
de gehoorzame uitvoering van opdrachten
wordt verkregen, is niet de juiste. Het is een
kwestie van onderhandelen, dus van geven
en nemen. Ik ben geneigd in dit geval te
spreken van het poldermodel in het onder
wijs. Dat wil in feite zeggen dat de leerlin
gen volwaardige onderhandelingspartners
zijn! Misschien heel subtiel, maar niet min
der reëel. Er gebeurt niets, waaraan zij niet
hun fiat hebben gegeven.
De zeventienjarige scholier was het met zijn
(voorgenomen) schorsing niet eens. Daarom
greep hij in. Hij greep naar een pistool en
loste het dodelijke schot.
Is dit een schoolprobleem? Neen, het is veel
breder. Het is een maatschappelijk pro
bleem, waarbij op zijn minst drie componen
ten zijn betrokken: het gezin, de school en de
samenleving.
Ik noem het gezin als eerste. Als de kinderen
daar niet leren gehoorzamen, zullen ze over
al ongehoorzaam zijn. De school kan wel
enigszins corrigeren, maar kan de rol van het
gezin niet overnemen. In het gezin moet het
kind leren wat gehoorzaamheid is, door
daadwerkelijk te leren gehoorzamen.
Ik benoem het probleem niet als enkel een
gezinsprobleem. De hele samenleving, in
clusief de school komt eraan te pas. Het
gezin is echter de eerste en de kleinste kern
waar kinderen moeten leren gehoorzamen.
Pas als dat gebeurt zullen ook andere secto
ren van de samenleving op dat spoor verder
kunnen gaan.
Ik heb nog wel eens in de loop der jaren her
innerd aan wat ik van mijn moeder heb
geleerd. Dat leren was dan het in praktijk
brengen van wat ze voorzei, voorleefde en
voordeed. Deze drie werkwoorden vormen
een eenheid in de opvoeding.
We zitten met een maatschappelijke crisis
die ten diepste een crisis is met betrekking
tot waarden en normen. Waar deze niet
voorgehouden en voorgeleefd worden ont
staat er een leegte, die neerkomt op: ieder
doet wat goed is in eigen oog.
Als we als maatschappij (gezin, samenle
ving, kerk en school) deze crisis niet ge
meenschappelijk en in goede samenwer
king, dat is in goed overleg, te lijf gaan, is
deze moord op een school niet de laatste,
maar helaas slechts de eerste.
Ouders moeten de moed hebben zelf een
voorbeeld te zijn door woord en wandel. Zij
moeten ook de moed hebben om eisen te
stellen en regels te handhaven: niet pietlutte-
rig rigoreus, maar heilzaam, vanuit een dui
delijke levensovertuiging.
Alleen dan kan het getij keren. Alle geledin
gen van de maatschappij moeten zich in
spannen om dat probleem aan te pakken. Het
gezin is - in dit opzicht - de kemcel van de
maatschappij. Daarop volgt de school.
Natuurlijk is met het voorgaande niet alles
gezegd. Evenmin is alles verklaard. Ik heb
een kern van het probleem aangewezen.
Daar is ook de situatie van allochtonen onder
ons met een radicaal andere cultuur. Voor
mij staat vast: onze samenleving is ziek.
Onze cultuur is innerlijk bedorven. Pas wan
neer we daarvoor de ogen niet langer sluiten
maar er iets aan doen, is er onder Gods zegen
hoop voor onze samenleving. Zonder die
innerlijke verandering gaat het steeds verder
bergafwaarts - en snel! We komen in de
greep van de helling.
Wellicht dat ik op andere aspecten van dit
probleem nog eens terugkom.
OUDDORP - Opnieuw is het plan opgevat
om, evenals in 2002, vanuit de Doopgezinde
Gemeente te Ouddorp een reis te organise
ren: 'In de voetsporen van Paulus'. Daarmee
wordt gehoor gegeven aan de wens van
mensen die deel hebben genomen aan de
eerder gemaakte en onvergetelijke reis naar
Griekenland. Voor de reis naar Rome is
opnieuw de Christelijke reisorganisatie
'Beter Uit' benaderd om deze voor te berei
den. De reis zal worden gemaakt van 14 tot
23 april 2004. Allerlei plaatsen waar de
apostel Paulus moet zijn geweest, zullen
worden bezocht. Reisleider is ds. J. Smink.
Op maandag 9 februari a.s. is er om 20.00
uur in het kerkgebouw van de Doopsgezinde
gemeente aan de Dorpstienden te Ouddorp
een presentatieavond van deze reis. Heeft u
interesse, of wilt u mee? Dan kunt u voor
nadere informatie bellen naar Jobje Hoek-
van Poortvliet, tel.: (0187) 681780.
clir. streetïblad op gereformeerde grondslag
voor de zuid-hollandse en Zeeuwse eilanden
is een uitgave van Uitgeversmaat
schappij Eilanden Nieuws BV
Verschijning: dinsdag- en vrijdagavond
Tel. (0187)471020
Fax (0187)48 5736
Postbus 8, 3240 AA Middelhamis
Langeweg 13, Sommelsdijk
ADVERTENTIES EN ADMINISTRATIE-.
tel.(0187)47 10 20
e-mail: Algemeen@gebr-dewaal.com
(onder vermelding van 'adv' of 'adm')
tarief per mm 0,28;
contracttarieven op aanvraag
sluitingstermijn zakelijke advertenties:
maandag en donderdag 14.00 uur
sluiangstermtjn overlijdensberichten:
dinsdag en vrijdag 8.30 uur
voor foutief geplaatste advertenties als
gevolg van onduidelijke advertentie
opdrachten of telefonisch opgegeven
advertenties kan de uitgeverij niet
aansprakelijk worden gesteld.
Advertentie-acquisitie:
A. J. van der Velden,
06-50448359
REDACTIE:
hoofdredacteur: J. VlUerius,
tel. (0187)47 10 22,
privé (0187) 60 14 40
e-mail: J.Villerius@gebr-dewaal.com
Plaatsing van ingezonden berichten
kan zonder opgaaf van redenen
worden geweigerd.
ABONNEMENTEN:
Per kwartaal 9,50
Per halfjaar 18,50
Per Jaar €36,00
Abonnementen zijn bij vooruitbetaling
en worden automatisch verlengd.
Opzeggingen schriftelijk
vóór 30 november.
Wijzigingen graag twee weken voor
deze ingaan doorgeven.
REKENINGNUMMERS:
postbank 167930
rabobank Middelhamis 342001108
OUDDORP - Herv. Gem. Dorpskerk: 9,30
uur kand. H. Lassche, Staphorst en
18.30 uur ds. C. Gielen, Middelhamis,
voorbereiding Heilig Avondmaal. Eben-
Haëzer: 9.30 uur dr. T. E. van Spanje,
Ooltgensplaat en 18.30 uur kand. H.
Lassche, voorbereiding Heilig Avond
maal - Ger. Gem. 9.30 en 18.30 uur
leesdienst - Ger. Kerk 10.00 uur ds. C.
G. Kant en 18.30 uur ds. L. Krüger -
Doopsgezinde Gem. 9.30 en 18.30 uur
ds. J. Smink.
GOEDEREEDE - Herv. Gem. 9.00 en
10.45 uur kand. J. Kooij, Barendrecht en
18.30 uur kand. L. Plug, Katwijk aan
Zee.
STELLEND AM - Herv. Gem. 10.00 uur
kand. M. Diepeveen en 18.00 uur ds. W.
L. Smelt-Ger. Kerk 10.00 uur ds. R C.
Koster en 18.30 uur ds. C. G. Kant.
MELISSANT - Herv. Gem. 10.00 uur ds.
A. Vlietstra, Katwijk aan Zee en 18.00
uur ds. J. G. Blom, Poortvliet - Ger.
Gem. 10.00 en 18.00 uur ds. R Blok -
Ger. Kerk 9.30 uur ds. H. Siebert - Ger.
Gem. in Ned. 10.00 en 18.00 uur lees
dienst.
DIRKSLAND - Herv. Gem. 10.00 uur ds.
G. van Meijeren, voorbereiding Heilig
Avondmaal en 18.00 uur ds. W. P. van
der Aa, Renkum - Ger. Gem. 10.00 en
18.00 uur leesdienst - Ziekenhuis
14.30 uur ds. W. L. Smelt.
HERKINGEN - Herv. Gem. 10.00 en
18.00 uur ds. A. van Wijk - Ger. Gem.
10.00 en 18.00 uur leesdienst.
SOMMELSDIJK - Herv. Gem. 10.00 uur
ds. J. C. den Toom en 18.00 uur ds. M. J.
Konmiers, Stavenisse - Lukaskapel
HDG 10.15 uur ds. P. van Duijvenbo-
den - Rem. Ger. Gem. 10.00 uur ds. J.
F. Klijnsma - Herv. 'Exodus' Gem.
10.00 uur ds. M. R. Hoffenkamp,
Avondmaal - CAMA Cliristenge-
meente, het Prieel, 10.00 uur prof. dr.
W. J. Ouweneel, Avondmaal.
MIDDELHARNIS - Herv. Gem. 10.00
uur ds. C. Gielen en 18.00 uur ds. A. P.
Voets - Clir. Ger. Kerk 9.30 en 18.00
uur ds. P. den Butter - Ger. Gem. 9.30
en 18.00 uur leesdienst - Ger. Kerk
10.00 en 17.00 uur ds. L. J. Lingen -
Ger. Kerk (Vrijgemaakt) 9.30 uur ds.
V\'. Tiekstra en 14.30 uur ds. G. A. den
Broeder.
NIEUWE TONGE - Herv. Gem. 9.30 uur
ds. A. Belder, bediening Heilige Doop
en 18.00 uur ds. W. van Weelden - Ger.
Gem. 10.00 en 18.00 uur leesdienst.
OUDE TONGE - Herv. Gem. 10.00 uur
ds. L. de Wit en 18.00 uur ds. L. Wül-
Ischleger, Vlissingen - Ger. Gem.
10.00 en 18.00 uur leesdienst - Evange
lie Ge-meente Beréa, gebouw 'De
Bron' 10.00 uur Arie de Koning, Avond
maal.
STAD aan 't HARINGVLIET - Herv.
Gem. 10.00 uur ds. G. C. Kunz en 18.00
uur ds, L. de Wit - Ger. Gem. 10.00 en
18.00 uur ds. A. J. Gunst, Nieuwerkerk,
v.m. bediening Heilig Avondmaal en
nam. nabetrachting Heilig Avondmaal -
Ger. Kerk 10.00 uur ds. A. van der
Van oudsher' is de mens geïnteresseerd in
cijfers en getallen. Het rapportcijfer staat al
sinds jaar en dag onbetwist op de eerste
plaats. Een frappante tegenstelling is die
tussen de eenvoudige cijfers van de eerste
mensen en de veronderstelde ouderdom van
de aarde. De leeftijd van de blauwe planeet
wordt door velen in miljoenen jaren uitge
drukt. Hetzelfde geldt voor de mens. Hij
wist ongetwijfeld van rekenen, maar zal
zijn leeftijd slechts bij benadering hebben
geioeten. Maar de ouderdom die hem door
evolutionisten wordt toegeschreven is een
ver-van-zijn-bed-show. Toch blijft cijferen
leuk. Vooral ouderen hebben nog altijd een
zxuak voor hoofdrekenen en staartsommen.
Tien voor Taal is een veelbekeken tele
visiequiz. Over tien gesproken, een bekend
kinderboek heet 'Afkes' tiental', het werd
geschreven door Nienke van Hichtum,
pseudoniem van Sjoukje Bokma de Boer.
Haar echtgenoot, Pieter Jelles Troelstra,
was jarenlang de voorman van de SDAP.
Waarderingscijfers zijn er ook, de bekende
punten. Winnen op punten.
Het woord cijfer is afkomstig uit het Ara
bisch, de naam betekent oorspronkelijk leeg
of nul en wordt een getal in combinatie met
andere cijfers. Wij kennen het tientallig of
decimaal talstelsel, na het cijfer negen wor
den de getallen samengesteld uit eerder
ingevoerde getallen. De computer houdt het
eenvoudig, dit apparaat heeft genoeg aan
het tweetallige of binaire stelsel. Bijna elk
getal heeft iets bijzonders. Twee is meer dan
een, op Driekoningen speelde het viertal
(kwartet) een variatie op het vijfde viool-
conceil van Movaldo. De zesdaagse luerk-
week heeft plaats gemaakt voor een 24-uurs
economie, zeven dagen per week. De 'achtste
dag, en de mens dacht dat het beter konis
regelrecht ontleend aan de bijbelse week van
zeven dagen. In negen van de tien gevallen
valt een stukje van A. in goede aarde. Tien
tegen een is dit ook vandaag het geval.
Tenslotte. Romeinse cijfers zijn letters met
een getalwaarde. Bijvoorbeeld: X, V, M en
C. De inwonei's van het oude Rome hadden
ongetwijfeld een schrijfwijze voor en
Wij zullen ons hieraan geen breuk tillen.
Cijfers, harde cijfers daar gaat het om.
Alhoeiuel.
Zwaag en 18.00 uur ds. G. den Hartogh.
DEN BOMMEL - Herv. Gem. 10.00 uur
ds, A. Vos, Wijk en 18.00 uur ds. J. C.
Kleijn, Sint Philipsland - Ger. Kerk
10.00 uur ds. D. A. J. Sonneveld en
18.00uurds. LW. Bijlsma.
OOLTGENSPLAAT - Herv. Gem. 9.30
uur kand. P. C. Zorge, Ouderkerk a/d
IJssel en 18.00 uur dr. T E. van Spanje -
Ger. Gem. 9.30 en 18.00 uur leesdienst
- Ger. Kerk 9.30 uur ds. P. Rozeboom
en 18.00 uur drs. G. A. Trouwborst.
LANGSTRAAT - Herv. Gem. 10.00 uur
ds. J. C. Mesu, Nieuw en St. Joosland.
Op woensdag 4 februari om 19.30 uur komt
de gespreksgroep weer bijeen. Het thema zal
zijn: 'Religie en Muziek toegespitst op de
liturgie'. Mar van der Veer uit Zierikzee,
voor velen wel bekend, zal het thema toe
lichten.
Een behandeling van de eredienst vanuit de
oorsprong van de mis in combinatie met de
muziekgeschiedenis: introïtus - kyrie - gloria
- lezingen - avondmaal sanctus benedictus
agnusdei.
Wat is een kyrie? Hoe klinkt een kyrie in het
Gregoriaans? Hoe bewerkte Bach een kyrie?
Hoe kun je vandaag gestalte geven aan een
kyrie? Dus een combinatie oud en nieuw
voor wat betreft de liturgie.
We komen bijeen in het koetshuis van de
Remonstrantse kerk. Van Gorcumstraat 22
te Sommelsdijk. We beginnen om 19.30 uur,
en stoppen zo rond 21.15 uur. Daarna kunt u
aansluitend vrijblijvend het oecumenisch
avondgebed bijwonen wat om 21.30 uur in
de Remonstrantse kerk wordt gehouden.
Heeft u zin om te komen? U bent van harte
welkom. De koffie staat klaar.
Verschillende onderwerpen van de deeltijd
behandeling worden door middel van inlei
dingen belicht. Daarbij valt onder andere te
denken aan aanmelding, indicatie en psy
chiatrische diagnose, groepsbehandeling,
non-verbale therapie, identiteit en ouder- en
gezinsbehandeling.
Voor de deeltijdbehandeling komen jonge
ren van 14 t/m 17 jaar in aanmerking bij wie
sprake is van ernstige jeugdpsychiatrische
problematiek die een negatieve invloed heeft
op het functioneren van de jongeren thuis,
op school en in relaties met leeftijdsgenoten.
Deze deeltijd is sinds kort verhuisd naar de
Laan der Verenigde Naties. Er is daar ook
ruimte voor uitbreiding naar een tweede
groep jongeren. Momenteel is er geen
wachtlijst voor behandeling.
Eleos is een landelijk werkende instelling
voor gereformeerde geesteüjke gezond
heidszorg. Vanuit meer dan 25 vestigingen
biedt zij behandeling en begeleiding aan
mensen met een psychiatrische aandoening
of beperking, of een psychosociaal pro
bleem. De naam Eleos betekent barmhartig
heid.
'Oefeningen', zo noemde Wulfert Floor (t
1876) - de landbouwer van Driebergen - de
predikaties die hij hield voor het eenvoudige
volk dat zich door hem wilde laten onder
richten. Hij was geen formeel-geordend pre
diker. En toch kon hij het niet laten zijn
"medereizigers naar de eeuwigheid" aan te
spreken op hun eeuwige belangen. Het
kwam voort uit de oprechte liefde van zijn
hart. Hij wilde zijn eenvoudige maar heldere
preken, gehouden in schuren en stallen, niet
anders getypeerd hebben dan 'oefeningen'.
Verder kwam hij naar eigen bescheiden
inzicht niet. Maar het zijn schatten die het
lezen nog steeds waard zijn.
We kennen uit de Nederlandse kerkgeschie
denis nog iemand die zulke oefeningen
hield. Hij leefde anderhalve eeuw voor
Wulfert Floor. Hij luisterde naar de naam
Justus Vermeer. Veel jaren lang was hij
ouderling van de hervormde gemeente van
de stad Utrecht. Predikant was ook hij dus
niet. In de zondagse erediensten in de
Utrechtse kerken mocht Vermeer niet voor
gaan. Maar op tijden dat er geen kerkdien
sten werden gehouden, ging hij voor in de
godsdienstige gezelschappen in de stad en
hield daar zijn 'oefeningen'. Verscheidene
van die uitvoerige overdenkingen werden na
zijn dood uitgegeven. Ik herinner me het lij
vige, in perkament gebonden boek dat thuis
op de plank stond. En nu kwam het enkele
maanden geleden opnieuw uit. Maar wel in
een wat andere vorm.
Eerst geef ik u de volledige titel van deze
omvangrijke bundel met de 31 oefeningen:
"Verzameling van enige oefeningen behel
zende uitgelezen verhandelingen over ver
scheidene plaatsen des O. en N. Testaments
gedaan bij verschillende gelegenheden
voornamelijk op avondmaalstijden en bede-
dagen door mr. Justus Vermeer in zijn
leven doctor in de beide rechten en ouderling
der gereform. gerneente te Utrecht met een
voon-ede van Gerhardus van Schuilenborgh
bedienaar des H. Evangeliums te Tienho
ven".
Onderaan het titelblad van de nieuwe uitgaaf
staat tussen haakjes een toevoeging: "Uitga
ve 2003 in de vorm van kortere leespreken".
In de verantwoording van de uitgever wordt
dit nader toegelicht. De oefeningen bevatten
een rijke schat aan bijbelse waarheden, ze
geven inzicht in de schriftuurlijke gerefor
meerde leer en ze houden rijke lessen voor
het geestelijke leven in. Maar ze zijn in hun
oorspronkelijke vorm moeilijk toegankelijk.
Dat wordt veroorzaakt door een erg verou
derd taalgebruik en vooral ook door een - in
die tijd gebruikelijke - onderverdeling in tal
loos veel details en talrijke verwijzingen.
Ook zijn de oefeningen erg wijdlopig. In
ieder geval - het was en is niet erg aantrek
kelijk om Vermeers oefeningen ter hand te
nemen en nog minder om ze te gebruiken in
leesdiensten.
Het is nu met het oog daarop dat de uitgever
het initiatief nam om dit boek op maat te
maken voor de lezers van deze eeuw. Er is
dus nog een volksdeel dat lectuur als deze
oefeningen leest. Zelfs om ze een plaats te
geven in de erediensten. Het oude goud
hoeft nog niet afgedankt te worden. De heer
J.M. Vermeulen te Meteren is degene die de
hertaling en bewerking op zich heeft geno
men. Merkwaardigerwijs wordt zijn naam in
dit boek niet genoemd. Over de overwegin
gen van de uitgever en van hemzelf zei hij
onlangs in een interview: "Een selectie zou
Vermeer geen recht doen. Dan zou het weer
zo'n boekje worden dat verioren gaat tussen
alle andere boeken. Het moest een royale
herwaardering van Vermeers preken wor
den. Deze oefeningen vormen een geestelijk
monument waarin al veel zoekende zielen
hun hart verklaard hebben gevonden, We
besloten: het hele boek, of anders niets!"
Dat eerste is het dus geworden. In een forse
en goed verzorgde uitgave, voornaam vorm
gegeven en in een heldere letter. Sommige
uitvoerige oefeningen zijn gesplitst in twee
preken. Als daarvoor te weinig tekst was, is
het geheel teruggebracht tot één preek. De
verwijderde gedeelten zijn aan het slot van
elke preek in kleinere letter weergegeven.
Bij elkaar zijn het nu 35 preken geworden.
De vraag is natuuriijk of je zo'n ingrijpende
bewerking nog wel presenteren mag als de
oefeningen van Jusms Vermeer. Ik heb de
indruk dat de heer Vermeulen op een intege
re en invoelende wijze is omgegaan met de
oorspronkelijke tekst. Wetenschappelijke
waarde heeft zo'n hertaling niet. Maar dat is
het doel ook niet. Het ging de bewerker om
het vergroten van de toegankelijkheid met
het oog op het stichtelijke gebruik door men
sen van onze eeuw. Daarom is zo'n bewer
king toch te verdedigen.
De inhoud van dit kloeke boek is in alle
opzichten aan te bevelen. Terecht spreekt
Vermeulen in het genoemde interview over
de oer-Hollandse preekmethode. Eerst een
strakke exegese en daarna een geestelijke
verklaring met het oog op het eeuwigheids-
belang van de lezers. Justus Vermeer was
niet eenkennig. Hij schroomde niet om
scherp te onderscheiden en het leven buiten
de Heere te ontmaskeren. Ik denk bijvoor
beeld over zijn preken over de noodzaak van
het zelfonderzoek. Indringend en krachtig
roept hij op tot bekering. Maar even helder
beschrijft hij de oefeningen van het geeste
lijke leven. In dat verband verstrekt hij ken
merken en eigenschappen van een kind van
God. Hij houdt zich ook niet in als het gaat
over een ruime en onbekommerde nodiging
van zondaren tot Christus. Wat in deze oefe
ningen ook telkens weer opvalt, dat is het
oog voor de natie van 'Nederlands volk'. Er
leefde het besef dat God met ons land en
volk bijzondere bemoeienissen heeft. Maar
het erkennen van die voorrechten schept wel
bijzondere verplichtingen. Namelijk om die
God ook te zoeken en te dienen.
N.a.v.: Justus Vermeer, Oefeningen. Uitge
verij De Groot Goudriaan te Kampen.
Gebonden. ISBN 90-6140-857-1. 639
pag. Prijs 64,90.
J.M.J. Kieviet
"Wat doe je ons aan? Elke zaterdag luisteren we met een kopje koffie naar 'Flakkeecialitei
ten'. Hoe moeten we nu de zaterdagmorgen doorkomen?" Het is één van de vele reacties die
Jan Lodder, de presentator van het bekende programma 'Flakkeecialiteiten' op Radio Flak-
kee de afgelopen weken te horen kreeg toen bekend werd dat hij definitief zou stoppen met
het maken van zijn programma. Ook kreeg hij kaarten en brieven met lovende woorden.
Afgelopen zaterdagmiddag, 24 januari, kwamen velen afscheid van hem nemen in de studio
aan de Philipshoofjesweg in Dirksland, tijdens een rechtstreekse uitzending die werd geleid
door de oud-jjresentator Jaap Reedijk. Twee uren lang was nu Jan Lodder zelf het middelpunt
in de uitzending. Na 13 jaren stopt hij er dus mee, maar eigenlijk niet van harte. Het is dan
ook te begrijpen dat hij met een brok in de keel voor het laatst het woord voerde in de studio.
Een opvolger voor Jan Lodder is nog niet gevonden. Wie er interesse in heeft, of er iemand
voor weet, om dit prachtige programma voort te zetten, die kan contact opnemen met Radio
Flakkee, tel. 0187-603736. (fotoPersburoFlakkee).
Bel (0187) 47 10 20 otmaS naar algcmecn@gcbr-tlè*i
