BIJ DE VOORNAAM
NOEMEN
i ek
Bijgeloof
PREDIKBEURTEN
Kerstdrukte
EiiAiiinBn-raEyws
Winterwandeling
door Kwade Hoek
EIIAIIDEn-tllEUWS
cursuskosten Diabetes
Tweehonderd mannen
zingen in Sommelsdijk
Oud papier Goedereede
Uitslag borstvoe
dingsenquête
Komen tot Christus
Spullen gezocht voor
tweedehands Kleding
en Speelgoed beurs
Sluitingstijden
bibliotheek Oostflakkee
Algemeen gebruik
Een academische stelling
Uiting van vertrouwelijkheid
Bespreking
Zondag 7 december 2003
PAGINA 2
VRUDAG 5 DECEMBER 2003
Het is in grote delen van onze samenleving
gebruik geworden om elkaar bij de voor
naam te noemen. Dat geldt dan niet alleen in
familie- of vriendenrelaties, maar ook wan
neer mensen verder van elkaar af staan.
Ik weet zelfs van de middelbare scholen
waar de docenten door de leerlingen getu
toyeerd worden. Dat gaat gepaard met het
noemen van de voornaam. Het gebruik heeft
zich ook buiten het onderwijs breed ver
breid.
Voor iemand die zestig jaar geleden de mid
delbare school bezocht - ik was leerling van
het deftige 's-Gravenhaags Christelijk Gym
nasium - is dit gejij en gejouw met gebruik
van de voornaam niet minder dan een cul
tuuromslag. Stel je voor dat we onze rector,
doctor in de oude talen, met een puntboord
voor, zouden durven aanspreken als jij. Ik
had er zelfs moeite mee om mijn promotor,
professor Berkouwer, na mijn promotie met
zijn voornaam aan te spreken. Hij verleende
dat recht als een soort privilege aan zijn leer
lingen na hun promotie. Zelf was ik toen nog
geen dertig. Ik heb er heel wat jaren over
gedaan voor ik zo ver was.
Tegenwoordig is dat anders. Het wordt de
kinderen met de paplepel ingegoten; of ze
zijn van zichzelf uit zo vrijpostig en in
gedachten volwassen) dat ze zich dat recht
toe-eigenen; bijna had ik gezegd: ze claimen
dat recht.
Deze rubriek is niet bedoeld als een gelegen
heid bieden aan een oude man om een klaag
zang te doen aanheffen over de veranderin
gen in onze tijd. Dat is wel het laatste wat ik
zou willen. Vroeger heb ik er een hekel aan
gehad om als jongen van ouderen zulke
klaagzangen te moeten aanhoren. We waren
voldoende getraind om daarover niets te
zeggen, maar in mijn hart dacht ik: Dat hoop
ik later nooit te doen. Dus nu stel ik de vraag
maar hardop aan mezelf: ben ik daar nu toch
mee bezig? En ben ik door de ouderdom ver
vallen tot een kwaal die ik in mijn jeugd ver
afschuwde?
Laat ik mogen zeggen hoe ik tot de keus van
dit onderwerp ben gekomen. De directeur
van Salem in Ridderkerk, drs. A.A. Teeuw,
was zo vriendelijk om mij zijn proefschrift
toe te sturen. Het heeft de interessante titel:
Niet starten om staken te voorkomen? Het
gaat blijkens de ondertitel over een morele
beoordeling van niet-starten en staken van
sondevoedingtherapie bij CV A-patiënten in
een verpleeghuis.
werp van een academische disputatie gewor
den. Of er bij de promotie over gesproken
wordt is nog niet bekend. De gelegenheid
daartoe is er.
Dus: het lijkt wel mooi om in welke relatie
ook, elkaar bij de voornaam aan te spreken,
maar de vraag is: vergemakkelijk dat het
contact? Brengt dat mensen dichter bij
elkaar? Schept dat vertrouwelijkheid? Is het
direct bij kennismaking noemen en gebrui
ken van de voornaam een uiting van vertrou
welijkheid?
Ik heb een precies tegenovergestelde erva
ring, namelijk deze, dat als een relatie tot een
vertrouwensrelatie wordt uitgebouwd of uit
groeit, het een genoegen is om op basis van
die relatie iemands voornaam te gaan
gebruiken. Je bent in de contacten daarnaar
toe gegroeid. Dan bloeit er iets open. Dan
wordt er echt afstand overbrugd. Daar moet
aan gewerkt worden. Daarvoor is tijd nodig.
Soms is het voor het uitoefenen van het
beroep nodig een zekere afstand te bewaren.
Ik hoorde van een predikant die zich - mis
schien om populariteit te verwerven - bij de
voornaam liet noemen. Hij kreeg er echter
spijt van, omdat de zogenaamde vertrouwe
lijkheid hem hinderde in het pastorale werk.
Ik kan me voorstellen dat dit niet alleen voor
het werk van een predikant geldt.
Als er afstand is, zit dat niet in het gebruik
van de aanspraak mijnheer, mevrouw, dok
ter of dominee. De afstand die in zulke con
tacten gevoeld wordt is een zaak van de
instelling van de ander, van diens hart. Wil
hij of zij zich geven of niet? De afstand
wordt overbrugd door hartelijkheid, open-
Het is goed academisch gebruik dat je over
een dissertatie geen waardeoordeel schrijft
voordat de faculteit (in dit geval de theologi
sche faculteit in Utrecht) zich er over uitge
sproken heeft. Spoedig na de promotie zal er
een tamelijk uitgebreide beoordeling van
mijn hand verschijnen in De Waarheids
vriend. Wellicht kom ik in deze rubriek nog
wel eens op dat boek terug.
De lezer heeft wel gemerkt dat ik deze
rubriek ook wel gebruik om zo van tijd tot
tijd het een en ander uit heden of verleden
door te geven. Dat is ook een vorm van com
municeren. Juist als je een heel leven achter
de mg hebt, kan het voor volgende genera
ties aardig zijn om iets te horen over vroeger
en vergelijking van toen met het heden.
Drs. Teeuw heeft een stelling gewijd aan het
onderwerp van dit artikel. Het is zijn laatste,
zestiende stelling: "Jezelf voorstellen door
alleen de voornaam te nomen suggereert
openheid en vertrouwelijkheden, maar is een
uiting van anonimiteit en individualisme".
We moeten erop letten dat de insteek van
deze stelüng ligt bij de persoon die zichzelf
voorstelt, en niet bij de aangesprokene. Dat
maakt enige verschil. Deze manier van zich
voorstellen is echter niet los te zien van het
sociale klimaat dat ik hierboven beschreef.
Het past geheel in de omgangscultuur van
alleen de voornaam gebruiken. Daarmee
wekt men de indruk dicht bij de ander te wil
len komen, alle afstand weg te nemen en alle
verschillen uit te wissen, om het maar eens
heel direct te zeggen.
Ik neem aan dat men de stelling van Teeuw
ook kan toepassen op het gebruik van alleen
de voornaam van de aangesprokene.
Hiermee is het thema van dit artikel tot voor
heid en belangstelling voor de ander.
Het zal anderen vergaan als mij, datje goe
de, waardevolle contacten hebt met mensen
zonder dat je hun voornaam gebruikt, of
zonder dat ze mijn voornaam gebruiken.
Zelf denk ik aan relaties met ouderlingen of
diakenen en ook wel met koster en organis
ten. Deze beide groepen worden nog wel
eens vergeten. Ze hangen er soms wat bij.
Juist als rondreizend predikant merk ik hoe
waardevol het is ook met kosters en organis
ten persoonlijke contacten te hebben.
Als ik ergens gepreekt heb ga ik niet weg
zonder de koster de hand te hebben gegeven;
al was het alleen maar om hem te bedanken
voor de koffie. Het is vaak wat moeilijker
om de organist na afloop van een dienst te
groeten. Hoe dan ook, dat contact hangt niet
af van het noemen van de voornaam, maar
van het hart. Dat geldt ook voor de ander.
Individualisme
Dokter Teeuw typeert het raak in de tweede
helft van zijn stelling. Het is een zaak van
anonimiteit en individualisme, je voornaam
te noemen en te laten gebruiken. Men doet
populair en lijkt vlak bij de ander te komen.
In feite maakt men zich gemakkelijk van het
contact af De achternaam wordt er niet bij
genoemd! Je4 bent verder niet herkenbaar en
traceerbaar. Die voornaam is als een vallen
de ster.
Bovendien verplicht zo'n voornaam tot
niets. Er zijn er meerderen, om niet te zeggen
velen, die deze voornaam dragen. Ik weet
liever iemands achternaam en daarmee iets
van zijn of haar herkomst. Hé, bent u familie
van die? Waar heb ik die naam meer
gehoord?
Misschien dat dit artikel aanleiding geeft tot
een gesprek in uw gezin, op een vereni
gingsavond of op school. Bespreek het eens.
Eén ding moet ik eraan toevoegen. In dor
pen, op het platteland liggen de zaken
anders; soms gemakkelijker, ook wel eens
moeilijker. Ik heb mijn jeugd doorgebracht
in een dorp in het Westland. Ik weet daar het
een en ander van. Voor die verhouding van
dorpsgenoten is dit artikel niet (direct) van
toepassing.
Op onze markt in Apeldoorn zie ik vaak een
auto staan (overigens van een voortreffelijk
broodfabriek!): Aart van Jan van Aartje (of
iets dergelijks). Dat zijn drie generaties bij
de voornaam. Het zal je maar gebeuren.
W.H. VELEMA
Tweede Adventszondag
OUDDORP - Herv. Gem. Dorpskerk: 9.30
uur ds. A. van Wijk, Herkingen en 18.30
uur ds. J. Joppe, Sirjansland. Eben-Haë-
zer: 9.30 uur ds. J. Joppe en 18,30 uur
ds. C. Gielen, Middelhamis - Ger.
Gem. 9.30 en 18.30 uur leesdienst -
Ger. Kerk 10.00 uur ds. H. R de Goede
en 18.30 uur ds. C. G. Kant - Doopsge
zinde Gem. 9.30 uur de heer W. Tanis
en 18.30 uur ds. A. J. van Heusden.
GOEDEREEDE - Herv. Gem. 8.45 en
10.45 uur ds. C. Oorschot, bediening
Heilig Avondmaal en 18.30 uur ds. F.
Hoek, IJsselmuiden, nabetrachting en
dankzegging Heilig Avondmaal. Don
derdag 11 december: 19.30 uur ds. C.
Oorschot, Gebedsdienst i.v.m. synode
vergadering. Vrijdag 12 december:
14.30 uur ds. J. W. van Estrik, huwe-
lijksdienst Cornells Witte Sturink en
Elizabeth Hendrika van Splunter.
clir. streeltblad op gereformeerde grondslag
voor de zuid-hollandse en Zeeuwse eilanden
is een uitgave van Uitgeversmaat
schappij Eilanden Nieuws BV
Verschijning: dinsdag- en vrijdagavond
Tel. (0187) 47 10 20
Fax (0187)485736
Postbus 8, 3240 AA Middelhamis
Langeweg 13, Sommelsdijk
ADVERTENTIES EN ADMINISTRATIE:
tel.(0187)47 10 20
e-mail: Algemeen@gebr-dewaal.com
(onder vermelding van 'adv' of 'adm')
tarief per mm 0,27:
contracttarieven op aanvraag
slmtingstennijn zakelijke advertenties:
maandag en donderdag 14.00 uur
sluitingstermyn overlijdensberichten:
dinsdag en vrijdag 8.30 uur
voor foutief geplaatste advertenties als
gevolg van onduidelijke advertentie-
opdrachten of telefonisch opgegeven
advertenties kan de uitgeverij niet
aansprakelijk worden gesteld.
Advertentie-acquisitie:
A. J. van der Velden,
06-50448359
REDACTIE:
hoofdredacteur: J. Villerius.
tel. (0187)47 10 22,
privé (0187) 6014 40
e-mall: J.Vlllerius@gebr-dewaal.com
Plaatsing van togezonden berichten kan
zonder opgaaf van redenen worden gewei
gerd.
ABONNEMENTEN:
Per kwartaal 9,25.
Per jaar €35,00.
Abonnementen zijn bij vooruitbetaling
en worden automatisch verlengd.
Opzeggingen schriftelijk
vóór 30 november.
Wijzigingen graag twee weken voor
deze ingaan doorgeven.
REKENINGNUMMERS:
postbank 167930
rabobank Middelhamis 342001108
STELLENDAM - Herv. Gem. 10.00 en
18.00 uur ds. W. L. Smelt - Ger. Kerk
10.00 uur ds. C. G. Kant en 18.30 uur
ds. H. R de Goede.
MELISSANT - Herv. Gem. 10.00 en
18.00 uur ds. A. de Groot, Numansdorp,
v.m. bediening Heilig Avondmaal en
nam. dankzegging Heilig Avondmaal -
Ger. Gem. 10.00 en 18.00 urn' lees
dienst - Ger. Kerk 9.30 uur mw. ds. J.
Kroeze, Heilig Avondmaal.
DIRKSLAND - Herv. Gem. 10.00 uur ds.
G. van Meijeren, viering Heilig Avond
maal; 15.00 uur ds. G. van Meijeren,
viering Heilig Avondmaal in Vroonlan-
de' en 18.00 uur ds. G. van Meijeren,
nabetrachting Heilig Avondmaal - Ger.
Gem. 10.00 en 18.00 uur leesdienst -
Ziekenhuis 14.30 uur F. D. van Wijck.
HERKINGEN - Herv. Gem. 10.00 uur ds.
J. C. den Toom en 18.00 uur ds. A. van
Wijk. Vrijdag 12 december: 14.00 uur
ds. A. van Wijk, bevestiging en inzege
ning van het huwelijk van Tom van den
Ochtend en Elizabeth Huizer - Ger.
Gem. 10.00 en 18.00 uur leesdienst.
SOMMELSDUK - Herv. Gem. 10.00 uur
ds. G, Mulder en 18.00 uur ds. J. C. den
Toom - Lukaskapel HDG 10.15 uur
ds. L. J. Geluk, Rotterdam - Rem. Ger.
Gem. 10.00 uur ds. A. J. Utenweerde -
Herv. 'Exodus' Gem. 10.00 uur ds. M.
R. Hoffenkamp - CAMA Christenge
meente, het Prieel, 10.00 uur E. de
Water, Avondmaal.
MIDDELHARNIS - Herv. Gem. 10.00
uur ds. C. Gielen, voorbereiding Heilig
Avondmaal en 18.00 uur ds. A. P. Voets.
Woensdag 10 december: 19.30 uur ds.
C. Gielen en ds. A. P. Voets, bidstond -
Chr. Ger. Kerk 9.30 en 18.00 uur ds. P
den Butler - Ger. Gem. 9.30 en 18.00
uur ds. A. J. Gunst, v.m. bediening Hei
lig Avondmaal - Ger. Kerk 10.00 uur
ds. L. J. Lingen en 17.00 uur ds. W. M.
van Laar sr. - Ger. Kerk (Vrijgemaakt)
9.30 uur ds. B. van Zuijlekom, bedie
ning Heilig Avondmaal en 14.30 uur ds.
B. van Zuijlekom.
NIEUWE TONGE - Herv. Gem. 9.30 uur
ds. A. Belder, bediening Heilige Doop
en 18.00 uur drs. E. F. Vergunst - Ger.
Gem. 10.00 en 18.00 uur leesdienst.
OUDE TONGE - Herv. Gem. 10.00 uur
ds. B. J. Wiegeraad, Reeuwijk, bedie
ning Heilig Avondmaal en 18.00 uur ds.
J. C. Mesu, Nw. en St. Joosland, dank
zegging Heilig Avondmaal - Ger. Gem.
10.00 en 18.00 uur leesdienst - Evange
lie Ge-meente Beréa, gebouw 'De
Bron' 10.00 uur Harry Scheermeijer,
Heilig Avondmaal.
STAD aan 't HARINGVLIET - Herv.
Gem. 10.00 en 18.00uurds. H. A. Sam-
som, v.m. viering Heilig Avondmaal en
nam. dankzegging Heilig Avondmaal -
Ger. Gem. 10.00 en 18.00 uur lees
dienst - Ger. Kerk 10.00 uur ds. G. den
Hartogh en 18.00 uur ds. J. C. Arens-
man.
DEN BOMMEL - Herv. Gem. 10.00 uur
kand. L. de Wit, Amemuiden en 18.00
uur kand. G. A. Slabbekoom, Goes -
Ger. Kerk 10.00 uur de heer J. Glas en
18.00 uur ds. A. S. Rienstra.
OOLTGENSPLAAT - Herv. Gem. 9.30
uur kand. M. Diepeveen en 18.00 uur dr.
T. E. van Spanje - Ger. Gem. 9.30 en
18.00 uur leesdienst - Ger. Kerk 10.00
uur de heer K. Baas en 18.00 uur drs. G.
A. Trouwbos.
LANGSTRAAT - Herv. Gem. 10.00 uur
dr. T. E. van Spanje.
De cursus 'Diabetes..., wat nu?', waar
voor u zich tot 15 december a.s. kunt
opgeven bij het secretariaat van de Diabe
tesvereniging Nederland (DVN) afd. Goe-
ree-Overflakkee (tel. 0187-669221), kost'
voor leden van de DVN niet 5, zoals eer-;
der vermeld, maar 25Voor niet-leden en
hun partners kost deelname aan de cursus
50. Voor meer informatie: zie Eilanden
Nieuws van afgelopen dinsdag, of bel naar
bovenstaand telefoonnummer (mevrouw
Van Spronsen).
Naast gewone drukte is er seizoendrukte.
In december klinkt het druk, druk, druk'in
het kwadraat. Kerstdrukte hoort sindsjaar
en dag bij de voorbereidingen voor kerst,
In de winkels klinkt het druk, drukker,
drukst' meer dan ooit. Uit de nevelen van
ons drukke bestaan doemde vorig Jaar het
woord kerststress op. Kerst-stress, u leest
het goed, beheerst samen met kerstca
deaus en kerstmenu's de flarden van het
alledaagse decemberbestaan. Advent en
Kerst, gevolgd door Oud en Nieuw zorgen
voor een gejaagd aflopen van winkels en
tuincentra. Stel Je voor dat u Iets mist?
Dus op naar een nieuw fenomeen, kerst-
stress. Wie doet er mee, en wie niet?
Het is bijna niet te geloven, maar kerst
stress steekt de al wat langer bestaande
vakantiestress naar de kroon. Beleven we
eerdaags ook paas-stress? Even niet aan
denken, de stress rond de Kerstdagen is al
erg genoeg. De druk moet van de ketel,
niet er op. Dan wordt de chocolademelk
oververhit en raakt het kerstfeest uit
balans. Wij zijn toch al van die gehaaste
westerlingen, die verkrampt met tijd en
agenda omgaan. Uitdrukkingen als: 'we
hebben het druk' en 'we hebben haast',
liggen te gemakkelijk op onze lippen, In
tegenstelling tot de broodnodige bezin
ning is de toenemende roep: 'geen tijd' en
'erg druk deze weken'. Voor Je het weet,
begint de eerste aanloop naar de onver
mijdelijke kerststress medio oktober. En
van uitrusten rond de kerstdagen komt ook
niets terecht. Oud en Nieuw komt eraan!
Mede door de vele kerstvieringen zien
sommigen door de bomen het bos niet
meer. En dat kan de bedoeling toch niet
zijn. Ook hier is maat houden het devies.
Tenslotte. Kerst is meer dan drukte. In al
die drukte raakt het 'kerstllcht' gemakke
lijk in de verdrukking. Dan raken we door
al die drukte het belangrijkste ongemerkt
kwijt. Daarom moeten we het kerstllcht en
bovenal hét Licht in het vizier krijgen.
Sterker nog, wij moeten het Licht volgen
waar het ook gaat. Dit Licht geeft rust te
midden van een wereld die zich druk
maakt om een kerst, die die drukte niet
waard is.
Twee van oorsprong Flakkeese dirigenten,
te weten Dinant Struik en Martin Mans, die
beiden dirigent zijn van enkele mannenko
ren, werken de laatste tijd weer regelmatig
samen. Ze hopen dat ook op Flakkeese
bodem te doen en wel op maandagavond 15
december a.s. in de Ned. Herv. kerk te Som
melsdijk. Martin woont in Woerden en is
dirigent van o.a. het Christelijk Woerdens
Mannenkoor 'de Gouwestem' - met 140
leden en veel optredens een zeer bekend
mannenkoor, waarmee hij deze avond naar
Sommelsdijk hoopt te komen. Dinant is diri
gent van het 70 leden tellend Duivelands
mannenkoor uit Oosterland en van het pas
opgerichte Korendijks Mannenkoor uit
Nieuw Beyerland, dat momenteel 55 leden
telt. Dinant zal deze avond zijn beide koren
als één koor dirigeren. De mannenkoren zin
gen afzonderlijk én als massaal mannen
koor. Wellicht zal deze avond de kerk van
Sommelsdijk te klein zijn om alle belang
stellenden een plaats te kunnen geven, want
een mannenkoor van ruim 200 zangers hoor
je niet vaak op Flakkee! Bovendien verlenen
deze avond ook het bekende 'Duo Gavotte'
(Noortje van Middelkoop panfluit en Martin
Mans orgel) en de sopraan Lydia Struik hun
medewerking. Ds. P. Vermaat uit Scheve-
ningen verzorgt de opening en de sluiting.
Dit wel heel bijzondere kerstconcert vangt
aan om 20.00 uur; de kerkdeuren gaan om
19.30 uur open.
De Stichting Koninklijke Fanfare 'Apollo'
te Goedereede haalt zaterdag weer oud
papier op in Goedereede en op het Haven
hoofd. Ook huishoudelijk karton kunt u erbij
zetten. Geheve het oud papier vóór 8.30 uur
goed gebundeld buiten te zetten.
In het voorjaar van 2003 heeft in de regiona
le kranten gestaan dat werkgroep B.O.G.O.
(Borstvoeding Overleg Goeree-Overflak-
kee) een enquête zou starten om zicht te krij
gen op de mogelijke knelpunten met betrek
king tot het geven van borstvoeding. Inmid
dels heeft de enquête plaatsgevonden in alle
consultatiebureaus van Goeree-Overflak-
kee; ongeveer tweehonderd mensen hebben
eraan deelgenomen.
De resultaten die voortvloeien uit de enquê
te zijn:
- op Goeree-Overflakkee geeft 60% van de
vrouwen met diie maanden nog volledig
borstvoeding. Dit is aanzienlijk hoger dan
het landelijk gemiddelde, dat op 35% ligt.
- met zes maanden blijkt nog 31% van de
baby's volledige borstvoeding te krijgen,
tegenover een landelijk gemiddelde van
16,8%.
Uit deze gegevens blijkt echter ook dat de
helft van de moeders tussen de drie en zes
maanden afhaakt. De redenen die hiervoor
worden aangegeven, zijn o.a.: te weinig
melk, gezondheidsproblemen van moeder
en/of kind, borstvoeding niet te combineren
met werk, en borstontsteking.
De eindconclusie is dat het borstvoedingper
centage op Goeree-Overflakkee ver boven
het landelijk gemiddelde ligt. De werkgroep
B.O.G.O. is daar trots op. Ze zal zich in de
toekomst erop richten om het afvalpercenta-
ge tussen de derde en zesde maand te ver
minderen.
"Al wat Mij de Vader geeft, zal tot Mij
komen. En die tot Mij komt, zal Ik geenszins
uitwerpen!" Aldus een woord van de Heere
Jezus. We lezen het in Johannes 6:37. In zijn
boek 'Overvloedige genade voor de grootste
van alle zondaren', de beschrijving van zijn
eigen leven, vertelt John Bunyan over dit
woord: "Deze tekst vervulde mijn ziel met
grote zoetheid. Maar satan spande zich zeer
in om mij deze belofte afhandig te maken.
Als ik ooit in mijn leven met satan heb
gevochten om een woord van God, dan was
het om dit goede woord van Christus. Hij
aan het ene eind en ik aan het andere." Nu er
enkele weken geleden een boek is uitgeko
men met de titel 'Komen tot Christus',
moest ik aan deze tekst en aan dit getuigenis
van Bunyan denken. Trouwens, ook aan
Bunyans eigen geschrift met bijna gelijke
titel: 'Komen tot Jezus Christus'.
In het Kerkblad van de Oud Gereformeerde
Gemeenten in Nederland is maandelijks een
rubriek te lezen die de titel draagt: "Daarvan
zegt..." Met daarin telkens een uitvoerig
fragment uit de geschriften van de zoge
naamde oudvaders. De rubriek wordt ver
zorgd door de heer J.B. Philibert. De heer
Philibert, geboortig uit Sommelsdijk, is
ouderling van de Oud Gereformeerde
Gemeente te Geldermalsen. Zeer belezen in
de geschriften van Godgeleerden uit vroeger
dagen als hij is, biedt hij de lezers van het
Kerkblad elke keer een aansprekend gedeel
te uit de nagelaten geschriften van de 'oude
schrijvers' aan. Onlangs is een veertigtal van
deze aren 'overjarig koren' verzameld tot
een kleine schoof. Bijeen gebracht in het
boek dat dus als opschrift meekreeg 'Komen
tot Christus'.
De heer Philibert heeft overigens meer
gedaan dan zomaar wat fragmenten gebun
deld en aangeboden aan de uitgever. Hij
heeft geprobeerd een bepaalde lijn aan te
brengen in de rangschikking van de medita
ties. Door middel van een achttal thema's
heeft hij de weg van het komen tot Christus
aangeduid. Overigens helemaal in overeen
stemming met de overtuiging en de bood
schap van de geciteerde predikers. Ik noem
die thema's: Dood in zonden en misdaden.
Ontdekkend licht. Het gebroken hart. Tarwe
en kaf. Geenszins uitgeworpen. Het hart
geopend. Verzoening met God. Wandelen
met Christus.
In zijn inleiding wijst de samensteller erop
dat de Heere in Zijn neerbuigende goedheid
ervoor gezorgd heeft dat er vanuit vorige
eeuwen een schat van goede, op Gods
Woord gegronde en bevindelijke preken aan
Zijn kerk is overgeleverd. Preken, waarin
naar voren komt "hoe God Zijn volk leidt,
leert en bekeert". Ik zeg hem dit van harte
na. In de verwarring die er heden ten dage
dikwijls is, juist ook als het gaat over (wat
wel genoemd wordt) de toe-eigening van het
heil, kunnen en mogen we ons laven aan de
bronnen uit vorige eeuwen. Laven aan...,
jawel!, en zo nodig ook: laten corrigeren
door... De oude schrijvers - en Philibert
rekent hiertoe ruimhartig ook de Engelsen
en de Schotten - hadden kennis aan datgene
waarover ze schreven. Ze waren als de
Schi-iftgeleerden, in het Koninkrijk der
hemelen onderwezen zijnde, die uit hun
schat nieuwe en oude dingen voortbrachten.
Enkele namen die we in dit boek tegenko
men: Justus Vermeer, Hugo Binning, Theod.
van der Groe, Thomas Boston, Alex. Cora-
rie, John Flavel, John Owen en nog enkele
anderen.
Elk van de veertig hoofdstukken opent met
een kleine inleiding. Daarin wordt het
belang van het aangesneden thema aangege
ven. Vervolgens wordt het woord aan een
prediker van vroeger gegeven. Het boek start
met een fragment van Carolus Tuinman over
de kennis van de drie stukken. Daarmee
wordt uiteraard de drieslag van de Catechis
mus bedoeld: ellende, veriossing, dankbaar
heid. Om getroost te leven en zalig te ster
ven, mogen dit geen onbekende zaken zijn.
Opvallend in dit citaat van drie pagina's is
hoe Tuinman telkens naar de Heilige Schrift
verwijst. Zomaar een kort woord hieruit:
"Zonder betrachting van dankbaarheid kun
nen wij niet verzekerd zijn van onze verios
sing, want 'indien wij zeggen dat wij
gemeenschap met Hem hebben, en wij in de
duisternis wandelen, zo liegen wij' (I Joh.
1:6), noch geraken tot de genieting van het
gelukzalig leven in de hemelen, waartoe wij
verlost zijn. Want Paulus getuigt in Hebr.
12:14: 'Jaagt de vrede na met allen, en de
heiligmaking zonder welke niemand de
Heere zien zal.' Daarom kunnen wij zonder
dankbaarheid ons deze troost niet toepas
sen."
Opvallend in de geschriften van de oudva
ders is dat zij telkens weer toetsstenen aan
reiken. Ze preekten en schreven met het oog
op de praktijk van hun hoorders en lezers,
overtuigd als ze waren van de arglistigheid
van de harten. Een mens heeft altijd de nei
ging al te positief over zichzelf te denken.
Zelfs als het gaat over het meest gewichtige
in het leven. Daarom drongen ze aan op
voortdurende zelfbeproeving. We komen
het in deze fragmenten op diverse plaatsen
tegen. Hun preken kenmerkten zich door de
hoogste ernst. Ze brachten hun hoorders tel
kens voor de rechterstoel van Christus. "Er
zijn soorten van droefheid die niet naar God
zijn", zegt Van der Groe. "Hebben wij een
gebroken hart?", vraagt Boston. "Zijn wij
tarwe of kaf?", zo luidt de vraag van Hellen-
broek. "Is ons hart al geopend?", zo infor
meert Flavel. "Die staat, zie toe dat hij niet
valle", luidt de waarschuwing van Luther.
Dat alles komt overigens niet in mindering
op een bewogen uiteenzetting wat het is om
tot Christus te gaan. God Zelf trekt de Zijnen
tot Zich. Comrie hierover: "Als Hij (Chris
tus) verhoogd wordt in de verkondiging des
Evangeliums, dan trekt Hij mensen tot Zich.
Ten laatste zal het dan te kennen geven dat
de ziel dadelijk opstaat en zich zet tot het
gaan naar de gepaste en bereidwillige Jezus.
Zij kan het nu niet langer uithouden, maar
omdat Jezus haar roept, zo komt zij." Wie
door Gods genade met Christus verenigd
wordt, ontvangt de weldaden van Christus:
verzoening en vrede met God. Zijn of haar
leven kenmerkt zich door het wandelen met
Christus en door de hoop op Zijn toekomst.
Daarvan zegt Van Lodenstein: "Reinig uw
hart. Jezus is op weg om te komen. Houd uw
lamp brandende om uw Bruidegom te ont
moeten, opdat gij versierd moogt zijn met
allerlei parelsnoeren van christelijke deug
den..."
Ouderling Philibert stelde een leerzame bun
del samen. Het oude goud is nog niet ver-
donkerd. Ik miste in deze bundel wel een
verwijzing naar de bronnen waaruit de frag
menten genomen zijn. Ook een korte intro
ductie van de geciteerden had niet misstaan.
Een bundel als deze dient een wegwijzer
naar de oude geschriften zelf te zijn, denk ik.
Overigens - het uiteindelijke doel van de
samensteller is dat zijn boek "dienstbaar
gesteld" zou worden. Ik voeg bij zijn wens
de mijne.
N.a.v.: J.B. Philibert (red.), Komen tot
Christus. Een nalezing uit de oudvaders.
Uitgeverij De Groot Goudriaan te Kam
pen. Gebonden, ISBN 90-6140-838-5.
159pag. Prijs €17,90.
Ook genoemd: John Bunyan, Komen tot
Jezus Christus, Hoe zondaren tot Hem
komen en waarom ze bij Hem welkom
zijn. Uitgeverij Groen te Heerenveen.
Gebonden, ISBN 90-5030-191-6, 208-
pag. Prijs 14,75,
J.M.J. Kieviet
We leven in een sceptische tijd. We weten
alles precies te berekenen en uit te leggen.
En toch schijnt bijgeloof nog altijd algemeen
te zijn. Hoe komt dat toch? En kan iets, dat
zo gewoon en aanvaard lijkt, werkelijk
gevaarlijk zijn? Dit onderwerp wordt op
maandag 8 december om 21.00 uur uitvoerig
behandeld in het programma 'Ontwaakt
Radio" op Radio Flakkee. De presentatie is
in handen van Yvonne Caka. De herhaUng is
dinsdag om 16,00 uur.
Op 6 maart wordt er weer een tweedehands
Kleding en Speelgoedbeurs gehouden voor
de Gereformeerde Gemeente in Middelhar-
nis.
U kunt nu uw schoon gewassen dames- en
kinderkleding inleveren. 50% voor u en 50%
voor de kerk.
Speelgoed, fietsen, rolschaatsen, poppenwa-
gens enz enz..alles is welkom. Inleveren op
de maandelijkse verkoping van 10 tot 11
6 december 2003
3 januari 2004
7 februari 2004
in het gebouw van de Ger. Gemeente Chr.
De Vrieslaan 38 in Middelhamis. Overge
bleven kleding en goederen gaan naar Roe
menië. Er wordt gehoopt op net zo'n goede
en gezellige opkomst als vorig jaar. Voor
vragen kunt u contact op nemen met M.
Osseweijer, tel 0187 489656.
Ook in de wintermaanden is een bezoek aan
de fraaie natuur langs onze kust de moeite
waard. Op zaterdag 13 december kunt u mee
met de boswachter van Natuurmonumenten
voor een wandeling door het afwisselende
natuurgebied 'de Kwade Hoek' op Goeree.
Om 10.00 uur vertrekt hij voor een wande
ling van ongeveer twee uur door dit geva
rieerde duingebied met oude en nieuwe dui
nen, maar ook slikken en schorren. Langs de
waterlijn kunt u aan het zogenaamde vloed-
merk zien waar het zeewater het hoogste
punt heeft bereikt. Daar hoopt zich allerlei
rommel en organisch materiaal op.
Tijdens de wandeling zal de boswachter u
van alles vertellen over de geschiedenis van
het gebied en de planten en dieren die er
leven.
Als u mee wilt, dient u zich aan te meiden bij
de VVV Ouddorp aan Zee, telefoon (0187)
681789. Hier hoort u waar de excursie ver
trekt. De excursie is gratis voor leden van
Natuurmonumenten, niet-leden betalen
2,25 en kinderen t/m 12 jaar 0,45. Goede
wandelschoenen zijn aanbevolen. Een verre
kijker komt altijd van pas.
De bibliotheken Oude-Tonge en Ooltgens-
plaat zijn woensdag 24 december en woens
dag 31 december a.s. de gehele dag gesloten.
Het bestuur en personeel wenst u allen fijne
feestdagen.
