Overdenking
Schitterend slot Jaar van de
Boerderij op GoereeOverflaldtee
JOOP vandaag
LITIE
0900-8844
Pakjesavond
Bidt en Werkt
uit de
Heilige Schrift
EHMIDBn-niEUWS
Verkoopdag
vrouwenvereniging
Bingo in Ooitgensplaat
Snelheidscontroles
Geen discussie, maar
lofzang
Verkiezing van eeuvrigheid.
Verkiezing in Christus
Verkiezing tot zaligheid.
FFM aPOfJEUlING
BUTBNOe BOonmN
pimoiiufiiGtutt
Mf itff t Maxi
piiims
SIO t GÊIROE
CONOENi VOOBKOmN
VKtJDAAG 21 NOVEMBER 2003
Onder enorme publieke belangstel
ling is op 17 november j.l. in het
gemeentehuis van Middelharnis het
Jaar van de Boerderij op Goeree-
Overflakkee afgesloten met een pre
sentatie van 'Boerendracht en boeren-
pracht'. Ook Lyanne de Laat van het
Erfgoedhuis Zuid-Holland, die het
Jaar van de Boerderij in de provincie
Zuid-Holland heeft gecoördineerd,
woonde de bijeenkomst bij.
Na een welkomstwoord van burgemeester
mevrouw De Vries etaleerde streekdracht-
ensemble Eeuwkant een beeld van de kle
ding op Goeree-Overflakkee van rond
1900 en vroeger. Vóór de pauze lag de
nadruk op boerendracht en het algemene
straatbeeld rond 1900. Een veelkleurige
groep van kinderen, mannen en vrouwen
liet die tijd overtuigend herleven. Na de
pauze lag het accent op boerenpracht en
ging men verder terug in de tijd. Heel bij
zonder was het uitstapje naar de negentien
de eeuw. Voorbeelden van kleding en sie
raden lieten zien hoe de streekdracht zich
hier heeft ontwikkeld van omstreeks 1820
tot 1920.
Voor deze gelegenheid droeg Ensemble
Eeuwkant sieraden die bij de keuveldracht
horen uit de collectie van het Streekmuse
um Goeree-Overflakkee en uit de collectie
van juwelier Minderhoud uit Amemuiden
en Westkapelle. Heel speciaal waren de
krulbellen van omstreeks 1800 - die zeld
zaam zijn - en de sieradenset van
omstreeks 1850, compleet met krulbellen
en goudijzer uit de collectie Minderhoud.
Ook een originele kaphoed met gekleurde
Margriet, omstreeks JS60.
Martine, omstreeks 1850.
linten uit de negentiende eeuw was iets bij
zonders en werd nog niet eerder vertoond.
Vol waardering sloot de voorzitter van het
Streekmuseum, Rinus van Dam, de presen
tatie van 'Boerendracht en Boerenpracht'
af. De initiatiefnemers kunnen terugzien op
een zeer geslaagd evenement. Met de
onmisbare kracht van Corry Kersten achter
de schermen verUep de show van de
drieëndertig deelnemers voortreffelijk en
in een ongedwongen sfeer. De presentatie
was in handen van Cathy Westdorp van
Ensemble Eeuwkant en streeksieradenspe-
cialist Piet Minderhoud.
Op de foto's de drie toppers van de afslui
tingsavond in Middelharnis, getooid met
keuvels van Ensemble Eeuwkant en
Streeksieraden uit de collectie Streekmu-
sem Goeree-Overflakkee en de collectie
Minderhoud.
GOEDEREEDE - Woensdag 26 november
a.s. hoopt vrouwenvereniging 'Bidt en
Werkt' uit Goedereede haar jaarlijkse ver-
koopdag te houden in verenigingsgebouw
'De Ark' aan het Kerkpad 2. Iedereen is er
hartelijk welkom, vanaf 9.30 tot 16.00 uur.
Zoals vanouds is er weer van alles te koop en
te raden. En niet te vergeten: de lootjes waar
mee weer prachtige prijzen zijn te verdienen.
U kunt er dames-, heren en kinderondergoed
kopen van het merk Beren. Maar u kunt er
ook uw linnenkast aanvullen met lakens
(één- en tweepersoons) en dekbedovertrek
ken. Verder zijn er weer planten, boeken
oliebollen, speculaas, eigengemaakte jam en
advocaat, handwerken, kaarten, schorten,
pannenlappen, beklede manden voor onder
andere een 'tiendagenpakket', tafellakens,
kussens, baby-, peuter- en kleuterslaapzak-
ken, sokken, slabben, cadeauartikelen.
speelgoed. Baby bom kleertjes, snoepschep-
pen, enz, enz. Voor de kinderen is er de grab
belton en enveloppe trekken (altijd prijs) en
nog veel meer. De opbrengst van de verko
ping is voor kerk en zending. U komt toch
ook?
Vandaag, vrijdag 21 november, gaat JOOP
voor de 4e keer dit seizoen open. Grijp je
kans en meet us in de Jongeren Ontmoe
tingsplek OoltgensPlaat op de gezellige zol
derruimte van de Ger. Kerk. Op deze locatie
ontmoeten steeds weer nieuwe jongeren
elkaar. Vrolijkheid en diepgang gaan hier
samen. JOOP staat nog steeds voor: onaf
hankelijk, gezellig, verrassend en relaxed
met goede muziek. Natum-lijk mag er binnen
niet worden gerookt, maar de consumpties
zijn gevarieerd en redelijk geprijsd. Jonge
ren van 16 jaar en ouder: welkom. Toegang
1,- Locatie: Zuidachterweg te Ooltgens-
plaat. Inloop vanaf 20.00 uur, sluiting om
23.00 uur.
De betere woninginrichtiiig sinds 1920
Zandpad 36, Middelharnis, Tel. (0187) 48 27 84
Rotterdam-Rijnmond
district De Eilanden
Basiseenheid Goeree-Overflakkee
GOEREE-OVERFLAKKEE - Personeel
van de Verkeerspolitie (Project Verkeers
handhaving) hield dinsdagmorgen en -mid
dag radarsnelheidscontroles op de Lieve
Vrouwepoldersedijk bij Stad aan 't Haring
vliet, Stationsweg in Oude Tonge, Ooster
weg in Ouddorp, Korteweegje, Boomvliet
en Staakweg, allen in Dirksland.
Op de Lieve Vrouwepoldersedijk hielden
dinsdagmorgen 22 van de 547 passerende
automobilisten zich niet aan de 50 km-
limiet. Hoogst gemeten snelheid: 76 km/uur.
Op de Stationsweg werd eveneens 's mor
gens gecontroleerd. Hier namen 38 van de
335 passerende automobilisten het niet zo
nauw met de daar toegestane '50'. De hoog
ste overtreding bedroeg 84 km/uur.
Op het Korteweegje werd tussen kwart voor
acht en half tien gecontroleerd. Hier flitste
de snelheidsradar 49 van de 500 langsrijden
de weggebruikers. Hoogste snelheidsover
treding bedroeg 74 km/uur in plaats van
'50'.
Van half elf tot half twaalf stond er op de
Oosterweg ook een radarwagen. Hier had
den 8 van de 50 passerende automobilisten
lak aan de 50 km-limiet. Hoogst gemeten
snelheid bedroeg 69 km/uur.
Op de Boomvliet werd dinsdagmorgen
gecontroleerd. Hier reden tien van de 212
gecontroleerde automobilisten aanzienlijk
harden dan '80'. Hoogst gemeten snelheid:
104 km/uur.
Tussen half negen en kwart over elf flitste de
snelheidsradar op de Staakweg 15 van de
140 voorbijrijdende weggebruikers. Hoog
ste overtreding bedroeg 108 km/uur in plaats
van '80'.
Op zaterdag 29 november is er weer een
ZAJW-avond een verenigingsgebouw Elim
te Nieuwe Tonge. Ditmaal zal hetzelfde spel
als vorig jaar worden gespeeld. Nemen jullie
daarom allemaal een cadeautje mee ter
waarde van 1,00 a 1,50? JuUie kunnen
vast wel tijd vinden om er een surprise van te
maken!
Op vrijdag 28 november a.s. organiseert
voetbalvereniging OFB te Ooitgensplaat
weer een gezeUige bingo met vele mooie
prijzen, boodschappenmanden, planten,
vleesschotels en diverse mooie artikelen. In
de superronde is een waardebon te winnen
van 70, te besteden bij Molendijk's drogis
terij, slijterij en huishoudelijke artikelen. U
bent welkom tijdens de bingo in vereni
gingsgebouw 't Centrum te Ooitgensplaat.
De aanvang is 20.00 uur en het eerste kopje
koffie of thee is gratis.
'^Gelijk Hij ons uitverkoren heeft
in Hem, voorde grondlegging der
wereld, opdat..."
(Efeze 1:4a)
Hoe vaak is er al gediscussieerd over de Uit
verkiezing. Op catechisatie, op kringavon
den en verenigingen komen steeds weer
dezelfde vragen terug: als God van te voren
zondaren verkiest tot het eeuwige leven, hoe
zit het dan met onze verantwoordelijkheid?
Velen zijn deze discussies moe en vinden,
dat je maar beter kunt zwijgen over de uit
verkiezing. Maar dan hebben ze de apostel
Paulus niet aan hun kant. Hij spreekt wel
degelijk over de uitverkiezing. Maar dan niet
als een discussiepunt. In Efeze 1 klinkt het
als een lofzangWanneer Paulus de gemeen
te van Efeze wijst op de geestelijke zegenin
gen, die ze van de Heere ontvangen hebben,
dan begint hij bij de uitverkiezing.
En dan onderstreept hij drie aspecten.
De Heere heeft niet pas ingegrepen, toen het
verkeerd ging.
Want toen Adam en Eva naar de satan luis
terden, en kozen voor de zonde: toen is de
Heere de satan al een eeuwige slag voor
geweest. Vóór de schepping, of zoals Paulus
het hier zegt: voor de grondlegging der
wereld, nam God reeds het besluit van de
Verkiezing. Uit ons verloren mensen
geslacht verkoos Hij zondaren tot het eeuwi
ge leven. Dat was Hij aan niemand verplicht.
Gods verkiezing is dan ook vrije ontferming.
Het komt voort uit Zijn eeuwig welbehagen.
Dat heeft ook een keerzijde. Anderen laat Hij
gelaten in het verderf, waarin ze zich door
eigen schuld hebben gebracht. Zoals de
Heere Jezus dat zegt in Johannes 3 36 "Wie
de Zoon ongehoorzaam is, zal het leven niet
zien, maar de toom van God büjft op Hem."
(zie artikel 16 van onze Nederlandse
Geloofsbelijdenis
Warmeer we over de uitverkiezing spreken,
moeten we direct de naam van Jezus Christus
noemen. Dat doet Paulus ook in Efeze 1:
"uitverkoren in Hem!" Want hoe zou ooit
een schuldig zondaar terug kunnen komen in
Gods gemeenschap, om eeuwig te leven met
Hem? In ons is geen enkele waardigheid of
verdienste. De hele wereld is voor God ver-
doemelijk (Romeinen 3 19) Maar nu het
wonder van Gods liefde: al voor de Schep
ping, in de eeuwige vrederaad roept de Vader
zijn Zoon om Middelaar te zijn. En de Zoon
is bereid: "Zie Vader, De kom om uw wil te
doen (Ps. 40 en Hebr. 10Zo gaat Christus
naar de aarde, om te lijden en te sterven. Om
de schuld der zonde te verzoenen, en de
zaligheid te verwerven. Zo draagt Hij al de
gegevenen van de Vader (Joh. 17 2) mee in
Zijn kruis en opstanding. En wanneer Chris
ms naar de hemel vaart, mag Hij zijn uitver
korenen terug leggen in de handen van Zijn
Vader.
Verkiezing in Christus. Zo komt er een geo
pende deur in een toegesloten muur. Daarom
komt het er voor ons op aan, dat we geloven
in Christus Jezus, en vertrouwen op Zijn
Middelaarswerk. En dat wil de Heilige Geest
u leren!
Het derde aspect ligt in het woordje "opdat
Leest u Efeze 1 4 maar goed. Er staat niet
omdat wij zo keurig leven. In ons is geen
enkele reden, dat de Heere naar ons zou
omzien. Maar als de Heere u roept en trekt,
geeft Hij alles wat nodig is om zalig te wor
den. Opdat we zouden geloven. En opdat we
heilig en onberispelijk zouden zijn voor Hem
in de liefde (vers 4). En opdat alles zou uitlo
pen op Zijn eer: tot prijs der heerlijkheid van
Zijn genade (ver 6).
Wat een bevrijdend Evangelie. Het hoeft niet
bij mij vandaan te komen. Hij zorgt voor
mijn ganse zaligheid. Zo mag de uitverkie
zing een rijke Bron van troost zijn voor Gods
kerk. En zo gaan we ook begrijpen, dat Pau
lus er niet over zwijgt, maar zijn lofzang
zingt op Gods verkiezing. En al wie in het
geloof op Christus ziet, mag met hem mee
gaan zingen. Want, zegt Calvijn, Christus is
de spiegel der verkiezing. In Hem zie ik Gods
eeuwige zondaarsliefde!
Kunt u nog niet mee komen in deze lofzang
Zijn er bij u of bij jou nog veel vragen?
Houdt dit dan vast: de Heere begint wel bij de
uitverkiezing, maar u hoeft daar niet te
beginnen.
Je mag de gouden ketting van Gods heil
(Romeinen 8 29) oppakken bij een andere
schakel. Begin er mee, dat God u en jou
roept! Hij roept om voor Hem te buigen, en
om Hem te volgen.
Dan zult u ondervinden:
"Wie Hem nederig valt te voet,
zal van Hem Zijn wegen leren
(Psalm 254)
W. Westland
.'•It/*'
Deze vraag- en antvfoordrubriek staat geheel ten dienste van de lezer die er
kostenloos gebruik van kan maken. Uw vragen op velerlei gebied kunt u stu
ren aan: Redactie Eilanden-Nieuws, Postbus 8,3240 AA Middelharnis, met
in de linkerbovenhoek 'Vragenrubriek' vermeld. De vragen worden door
deskundigen beantwoord en zullen binnen enkele weken na de inzending
compleet met antwoord in deze rubriek worden gepubliceerd.
Ik zag op een landgoed in Epse een kring van
elf eiken en temidden daarvan nog twee
bomen. Het zou een 'Apostelkringzijn, met
'Jezusin het midden. Maar is de tweede eik
daar dan 'MariaOf 'Judas
Antwoord: Bedoelde eiken zijn omstreeks
1700 in het voormalige landgoed 't Hassink
alduS geplant, mogelijk in navolging van
andere apostelkringen, waarvan er in Oost-
Nederland een achttal bekend is. Ze zouden
de twaalf apostelen met Jezus Christus kun
nen voorstellen. Beide centraal staande
eiken kunnen het goed en het kwaad symbo
liseren: naast de 'Heere Jezus' zou dan
'Judas Iskariot' staan. Doch een niet-christe-
lijke uitleg kan o.i. ook tot de mogelijkheden
behoren, want het is niet zeker wat onze
voorouders voor ogen hadden toen zij derge
lijke boomgroepen plantten. Daarover is
helaas niets op schrift gesteld.
Ik kreeg een beet van dit gevleugelde beest
je, dat tot mijn verbazing op z'n rug in mijn
tuinvijver rondzwom. Wat is dit?
Antwoord: Dat is een zgn. bootsmannetje,
ofwel een soort wants, behorende tot de
familie der rugzwemmers (Notonectidae)
van de waterwantsen (Hydrocorisae). Het
zijn rovers die leven van kleine waterdiertjes
en heel jonge visjes. Die bootsmannetjes
komen in ons land veel voor in zoet water
van sloten, meertjes, plassen en een aantal
tuinvijvers. Het is daarom niet verwonder
lijk, dat u die beestjes met korte grijpers aan
hun harde kop, de korte voor- en lange ach
terpoten waarmee ze zwenamen, in stilstaand
water met vis aantreft. Dat zij op hun rug
zwemmen is te zien aan hun vleugels, want
die zijn van boven bruin doch hebben aan de
onderkant een blauwe kleur.
Kun je iets aan blanke petroleum toevoegen
om die nare lucht bij het branden van een
olielamp te voorkomen?
Antwoord: U kunt petroleum vrijwel reuk
loos maken door er wat keukenzout of soda
in te doen. Er is speciale lampoUe te koop,
maar die is duurder en de nare lucht is bij het
gebruik daarvan ook niet helemaal verdwe
nen.
Ik begrijp niets van die mini- en maximum-
thermometers. De linker kwikkolom stijgt bij
koude en de rechtse als 't warmer wordt, en
ik maar denken dat kwik alleen maar uitzet
bij warmte....
Antwoord: De mini-maximumthermometer
wordt gebruikt voor het vaststellen van de
hoogste en de laagste temperataur die in een
bepaald tijdvak zijn opgetreden. Het een
voudigste type is de zgn. sixthermometer,
een alcoholinstrument met U-vormige capil
laire buis, waarin een hoeveelheid kwik door
het uitzetten of krimpen van aanwezige alco
hol heen en weer wordt bewogen. Het ver
bindingsdeel, de boog van de U, ziet u niet
bij uw instrument, doch het kwik vormt
daarin een doorlopende staaf die heen en
weer schuift. Bij stijgende temperatuur zet
de alcohol bovenin het linkerdeel uit, waar
door het kwik daaronder naar beneden en in
de rechter buis omhoog wordt geduwd.
Wordt het kouder, dan beweegt het kwik
zich door het krimpen van de alcohol en de
dampspanning bovenin de rechterbuis van
rechts naar links. Meestal zijn deze instru
menten uitgerust met stalen staafjes, welke
zodanig zijn vervaardigd dat ze blijven han
gen op de maximaal bereikte waarde, zodat
zij met hun onderzijde de bereikte laagste
temperatuur (op de linker schaal) en de
hoogste stand (op de rechter schaal) aange
ven. Na aflezing kunnen die staafjes bijv.
met een magneetje worden teruggeschoven
tot op de bovenzijde van de kwikkolom.
In een verhaal over waterdieren was sprake
van 'pijltjes'. Wat bedoelt men daarmee?
Zelfs de dikke Van Dale noemde bij pijl en
pijltip geen waterdieren.
Antwoord: Een pijltje is in de streektaal van
Delfland en het Westland een eendenkuiken.
Dat is een waterrijk gebied, waar je 's
zomers heel veel eenden met pijltjes ziet
zwemmen.
Wat betekenen de woorden 'blo'gardeen
'dynamischdie je op duurdere soorten yog
hurt en dergelijke ziet staan?
Antwoord: Onder de naam yoghurt werd
steeds vaker gewone aangezuurde melk of
ondermelk geleverd. De echte gekweekte
dikke yoghurt moest daarom een nieuwe
naam krijgen. Een fabrikant koos voor bio,
dat uit het Oudgrieks komt en 'leven' bete
kent (denk aan biografie levensbeschrij
ving) en garde, dat hij ontleende aan het
Franse woord voor keurcorps, kok en keu
kenhulp. Ook de samenstelling bio-dyna-
misch verscheen op verpakkingen en sugge
reert 'levenskracht', omdat het bio leven)
paart aan het griekse begrip dynamis
kracht). Dynamiek staat immers voor krach
tenleer, bewogenheid en ritmische bewe
ging-
Hoe voorkom ik druppels en plasjes water
op onze koelkast en op de vrieskist? Telkens
opbetten en droogwrijven helpt niet.
Antwoord: Met veel vochtige lucht in de
bijkeuken is condens moeilijk te voorko
men. Leg een handdoek over koelkast en
vrieskist, dan zet zich daar minder damp af,
of het wordt gelijk opgezogen. En ventileer
veel meer met afzuigkap en open (blijvende)
luchtroosters, of laat zo'n onhoorbaar venti-
latortje in het bovenraam aanbrengen.
-56-
"Daarom vond ik u zo'n bekend gezicht hebben, toen
ik u op de stoep zag staan", zegt hij, als Ernst zijn ver
haal besluit.
Een lang verhaal is het geweest. Vanaf zijn jeugdjaren
heeft Ernst verteld. Zijn verlangen naar een vader. Zijn
relatie met Hilde, die hij niet durfde te laten eindigen
in een huwelijk. Zijn schrijven van een brief naar zijn
vader, waar nooit een antwoord op kwam.
"Waar heeft u hem naar toegestuurd?" vraagt dominee.
"Naar de Appeldijk", weet Ernst zich te herinneren.
"Daar heeft Van Woudrichem vroeger met zijn moe
der gewoond. Toen zijn zwager is overleden, is hij bij
zijn zuster in gaan wonen. Dat zal zo'n twee jaar gele
den zijn, denk ik."
"Maar waarom hebben ze die brief niet geretour
neerd?" vraagt Ernst zich verwonderd af.
"Dat begrijp ik ook niet. Het huis staat nog onbe
woond. Er komen bij leven en welzijn over een paar
maanden nieuwe mensen in, heb Uc vernomen."
"Dan kan die brief nog wel in de brievenbus liggen",
zegt Ernst geschokt.
Daarom heeft hij nooit antwoord gekregen! Hij heeft
zich zo vaak afgevraagd, waarom hij niets hoorde. Van
allerlei conclusies heeft hij getrokken, maar geen enke
le kwam bij de waarheid, die hij nu waarschijnlijk ver
nomen heeft.
"Dat zou kunnen."
Ze zitten even stil bij elkaar.
"Ik wil niet graag dat vreemden hem in handen krijgen.
Ik heb vaimiiddag geprobeerd uw woorden te volgen.
Ze hebben me getroffen, dominee. Ik wU zo graag
weten, wie mijn vader was.
Hij weet even geen woorden te vinden.
"Van Woudrichem was een zondaar. Net zoals wij
allen zijn. Hij heeft zich zo leren kennen door genade.
Maar hem is barmhartigheid geschied. Zijn hele leven
is hij bezet geweest met die dingen. Heeft hij ook
berouw gehad over wat geschied is. Hij sprak er niet
rechtstreeks over, maar je kon voelen dat hij ergens
mee liep. Nu ik uw verhaal gehoord heb, begrijp ik
het... U hebt in de natuur geen vader gekend, maar u
hebt wel een biddende vader gehad, meneer Zweis-
maim."
Ernst kan het allemaal niet vatten, wat dominee vertelt.
"De las eens psalm 103 bij uw oom op de boerderij,
waar uw vader verbleef. Hij weende toen ik kwam bij
de woorden: 'GeUjk zich een vader ontfermt over de
kinderen, alzo ontfermt Zich de Heere over degenen,
die Hem vrezen.' Mijn vrouw heeft dat opgemerkt. Ik
dacht, dat het alleen om het geestelijke ging. Daar ging
het ook hoofdzakelijk om. Dat geloof ik vast, maar nu
voel ik het ook nog anders. Hij heeft zijn tekort daarin
zijn hele leven gevoeld. Hij heeft ervoor geboet. Hij
heeft een zeer moeilijk leven gevoeld. Hij heeft ervoor
geboet. Hij heeft een zeer moeilijk leven gehad. Is
zelfs nog opgenomen geweest, maar ik geloof ook
vast, dat hij u en uw moeder opgedragen heeft aan
Gods genadetroon. Om te smeken of de Heere u beiden
wilde helpen, maar bovenal bekeren tot Hem. Want hij
wist dat hij zelf niet kon sterven zonder wedergeboor
te en uw moeder en u ook niet."
Ernst luistert heel aandachtig. Hij wil het begrijpen,
maar het is te moeilijk voor hem en daarbij is hij be-
hoorhjk van slag nu hij eindelijk over zijn vader hoort
vertellen.
"De wil u zo graag volgen", zegt hij. "Maar ik kan het
niet helemaal."
"Misschien zeg ik het te moeilijk", zegt dominee.
Hij staat op om een schemerlamp aan te doen. Zacht
valt het licht over zijn bureau.
"Bc ben toch blij, dat ik u gesproken heb", zegt Ernst.
"De heb nu een beetje een idee hoe mijn vader geweest
is."
"Uw vader heeft een zeer moeilijk leven gehad, maar
hij is nu de strijd te boven, meneer Zweismann."
"Mijn moeder heeft een rouwbrief ontvangen. De kon
nog net op tijd op de begrafenis zijn", zegt Ernst.
Nu is dominee helemaal verrast.
"Dus de familie wist er wel van af?" vraagt hij.
"De weet het niet", antwoordt Ernst vermoeid. "De moet
zelf alles ook nog op een rijtje zien te krijgen."
Hij strijkt eens door zijn donkere haar. Dan staat hij op.
"De denk u hartelijk voor het onderhoud, dominee",
zegt hij.
"Graag gedaan, meneer Zweismann."
Wat lijkt hij op Van Woudrichem, denkt dominee. Hij
is net zo bedeesd en beleefd, als zijn vader was. Hij is
ook heel eenvoudig gebleven, al is hij dan professor.
Wat jammer, dat Van Woudrichem zijn kind nooit ont
moet heeft. Hij zou vast een goede zoon voor hem
geweest zijn.
"Weet u hoe ik bij de Appeldijk kom?" vraagt Ernst.
"De Appeldijk is aan de buitenkant van het dorp. U
rijdt hier allemaal rechtdoor. Dan komt u langs een
brede sloot. Daar begint de Appeldijk."
Ze lopen samen de gang in.
"Nogmaals bedankt", zegt Ernst. "De.mag misschien
nog weleens bij u langs komen? De zit vol vragen over
aUes wat ik gehoord heb omtrent mijn vader. Ook over
zijn manier van geloven. De heb gisteren zijn brief gele
zen. Die was zo.gevoelvol, dominee. Hij was uit het
hart geschreven. Mijn vader was precies, zoals u hem
tekende. Vol berouw over zijn zonde, maar ook stond
erin hoe hij vergiffenis heeft ontvangen. En inderdaad
ook, hoe hij over ons inzat, wat het geesteüjke betrof.
U.u mag de brief wel eens lezen. De merk, dat u van
mijn vader gehouden heb. Misschien vindt u het
vreemd, maar daar ben ik blij om."
"Bedankt voor uw vertrouwen, meneer Zweismann.
Wilt u uw moeder de groeten doen, al is ze me onbe
kend, en uw.verloofde?"
"De hoop hen eens kennis met u te laten maken, domi
nee", is het antwoord.
De donkerblauwe auto zoeft over de Appeldijk. Bij
nunmier tien stopt hij. Dus hier is het. De oude boer
derij ligt in het donker. Hij stapt uit en vergrendelt zijn
auto. Dan loopt hij naar de brievenbus. Er hangt een
stel vertegende folders uit de bus. Gelukkig is het een
bus met een klep, anders kon hij hem niet openmaken.
Hij haalt de klep omhoog en tast behoedzaam in de
bus. Er zit een stapeltje drukwerk in. Dan heeft hij
hem. De punten van de witte envelop zijn nat. Hij
staart naar het adres in zijn handschrift geschreven,
gericht aan de heer W. van Woudrichem. Hij heeft hem
nooit ontmoet en hij heeft hem toch leren keimen. Door
hetgeen hij vandaag bij het graf en in de pastorie over
hem gehoord heeft. Ook door de brief, die hij gisteren
gelezen heeft.
Maar tevens door het schenken van zijn Bijbel, die hij
van plan is te gaan lezen. Zeker dat hoofdsmk dat
dominee aanhaalde. Psalm 103 heette dat, herinnert hij
zich. Dat zal het eerste zijn, wat hij leest, als hij thuis
komt. Thuis, waar zijn moeder en verloofde wachten.
Hij stopt de envelop in zijn jaszak en doet de brieven
bus dicht. De natte folders hangen nog steeds slap uit
de klep. Stil kijkt hij vanaf de straat naar de boerenwo
ning. Hier heeft zijn vader zijn leven doorgebracht. Tot
voor enkele jaren geleden zal hij hier op deze weg
gelopen hebben. In dit huis is hij kind geweest. Van
hieruit is hij naar Duitsland vertrokken. Hier heeft hij
later zijn leed geleden. Er is droefheid en een vreemde
büjdschap in zijn hart. (wordt vervolgd)
