Overdenking
I-CfW
Expositie ^Getekend' in
Provinciehuis Den Haag
uit de
Heilige Schrift
EIIAIIDBMIIEyWS
HET
r^KUkVENSTER
Zwemclub 'de Stelle'
zwemt eerste wedstrijd
van het nieuwe seizoen
Coby Moesbergen
Kaartverkoop
Requiem van Mozart
''Steen voor steen"
Met de bus naar de presentatie
Blik op kerk
en samenleving tj
- Uitgelekt
- Een referendum?
- Is het nodig?
OPEN uaano
tiPPlltRMTniil
UWOEUN TEGEN «IIGMINE
GEMNiam OP EEN OdOOGIE
Expositie schilderijen
door
Gebr. de Waal Drukkerij
PAGINA 5
VRIJDAG 26 SEPTEMBER 2003
Over Prinsjesdag en de Troonrede is al
zoveel gezegd en geschreven, datje, als je er
nog aandacht aan wilt schenken, het gevoel
krijgt water naar de zee te dragen. Weken
lang was al bekend dat het nieuwe parle
mentaire jaar zou worden ingeluid met het
aankondigen van forse bezuinigingen. Zelfs
de cijfers waren met vrij grote nauwkeurig
heid bekend. Er lekt zóveel van tevoren uit,
dat de miljoenennota bijna geen nieuws
meer bevat. Op de morgen van Prinsjesdag
hoorde ik een verslaggever voor Radio 1 kla
gen dat er al zóveel publiek gemaakt was dat
eigenlijk alleen nog het 'sprookje' van
Prinsjesdag overbleef.Ja, dat kun je met
enige spijt constateren, maar zeg dan ook
eeriijk dat je het er als media naar hebt
geméékt.
In de politiek is het woord 'democratie' niet
van de lucht. Juist aan het begin van het par
lementaire jaar gaan we er prat op, toch zo'n
democratisch volk te zijn. Er is zelfs een par
tij die het woord in z'n naam heeft staan
(D'66). Maar volgens die partij gaat het in
ons land nog niet democratisch genoeg. Op
een drammerige manier is D'66 voorstander
van een referendum. Bij allerlei gelegenhe
den moet naar de mening van het volk wor
den gevraagd, d^ pas zal blijken dat de
afstand tussen kiezers en gekozenen kleiner
geworden is.
Tot heden hebben de andere regeringspartij
en zich met succes tegen zo'n referendum
verzet. Terecht, denk ik, want de besluitvor
ming ligt bij de politici, die door het volk
zijn gekozen. En kiezen deze, naar het oor
deel van het volk, verkeerd, dan kunnen ze
altijd nog weggestemd worden.
Maar nu is ook de VVD overstag gegaan.
Inzake de Europese Grondwet zal er toch
een referendum komen. Het volk mag zich
uitspreken over de grondslag van de Europe
se samenwerking. Maar - en hier zit het
addertje onder het gras - de uitslag van dat
referendum zal niet bindend zijn. Met ande
re woorden: de politici kunnen desgewenst
de uitspraak van het volk gewoon naast zich
neerieggen. Ik zou dan in mijn naïviteit den
ken dat het weinig uitmaakt of er ja of nee
wordt gezegd. De regering voert haar plan
nen toch uit, ook al zou een meerderheid
tégen zijn...
H=
Ik moet nog zien hoe dat allemaal uitpakt.
Gezien de lage opkomst bij gewone verkie
zingen verwacht ik zeker geen massale deel
name. Wanneer dan maar een klein gedeelte
van de bevolking zich uitspreekt, en er hoeft
naar die minderheid niet eens te worden
geluisterd, dan vind ik dat al die moeite en
die kosten beter gespaard konden worden.
WAARNEMER
Deze vraag- en antwoordrubriek staat geheel ten dienste van de lezer die er
kostenloos gebruik van kan maken. Uw vragen op velerlei gebied kunt u stu
ren aan; Redactie Eilanden-Nieuws, Postbus 8,3240 AA Middelharnis, met
in de linkerbovenhoek 'Vragenrubriek' vermeld. De vragen worden door
deskundigen beantwoord en zullen binnen enkele weken na de inzending
compleet met antwoord in deze rubriek worden gepubliceerd.
Wij stookten veel afval in de open haard,
maar dat geeft last met de buren. Wat is het
beste hout voor zo 'n vuur in de kamer?
Antwoord: Berkenhout geeft prachtige
vlammen, maar is snel verbrand. De hardere
houtsoorten bieden langer warmte, doch
eikenhout en beukenhout leveren niet zo'n
fraai vlammenspel op en zijn bij aankoop
duurder. Het voordelige, zachte hout van
wilgen, populieren en de meeste vruchtbo
men geeft weinig warmte af in de kamer.
Den en spar leveren ook minder calorieën,
maar daar staat tegenover dat zulke blokken
wel een aparte geur meebrengen. Coniferen-
hout spat echter nogal tijdens het branden,
zodat er dan een vuurscherm nodig is. Zorg
in elk geval voor dróóg hout.
Vroeger bracht elke appeltaart feest in; Nu
ik het recept kwijt hen, mislukt het bakken.
Hebt u recept nog?
Antwoord: Kneed 300 gram zelfrijzend
bakmeel met 150 g witte basterdsuiker en
200 g (voor 't gemak in stukjes gesneden)
boter met de helft van een geklutst ei en een
geraspte citroenschil en een snufje zout in
een kom tot glad beslag. Laat dat een uurtje
op een koele plaats staan. Was ca 50 gram
rozijnen en laat die uitlekken in een vergiet.
Schil 1 kg goudreinetten en snijd ze in
schijfjes. De oven kunt u voorverwarmen op
170°C. Droog de rozijnen iets af met een
doekje als ze nog nat zijn en vermeng ze met
de appelschijfjes, 75 g gewone suiker, 25 g
custard en 3 g kaneel. Beboter de taartvorm.
Bewaar desgewenst 4 (of wat minder) van
het deeg uit de beslagkom voor de reepjes
bovenop de taart en rol de rest uit tot een laag
van zo'n halve cm en spreid die uit op de
bodem en omhoog langs de opstaande rand
van de vorm. Strooi nog 25 g custard over de
beklede bodem tegen het doorlekken van het
vocht. Vul die bekleding daarna met het
mengsel van appels en rozijnen. Gebruik de
andere helft van 't geklutste ei om dat losjes
met suiker te kloppen en over de vulling te
gieten, zodat de gaatjes gevuld worden.
Maak dan van het restje beslag dunne reep
jes, die u kruiselings over de vulling legt.
Schuif de taartvorm op een rooster onderin
de oven als die op temperatuur is en bak uw
appeltaart op ITCC in 14 uur goudbruin.
Als ze afgekoeld is, kunt u haar nog met wat
abrikozenjam bestrijken. Als u de taart een
dag laat staan alvorens haar aan te snijden, is
ze nog beter op smaak gekomen.
Ik wordt geplaagd door migraine, daar pro
beer ik dus vanaf te komen. Onlangs vernam
ik van het middel 'SimilasanIs dit homeo
pathische middel vergelijkbaar met de mid
delen van de bekende homeopathische mer
ken? Raadt uw medisch adviseur deze mid
delen aan? Ik heb wel eens gehoord dat
migraine door een speciaal soort brillengla
zen genezen kan worden. Is dat zo?
Antwoord: Het door u genoemde middel is
een middel van één van de bekende merken.
Onze medische adviseur zal u goede homeo
pathische middelen niet ontraden, maar
raadt wel dringend aan om de huisarts te
raadplegen als de klachten niet verdwijnen.
Speciale brillen tegen migraine bestaan niet,
wel kan een bril uitkomst bieden als de
hoofdpijn bijvoorbeeld veroorzaakt wordt
door het zien of door lichtgevoeligheid.
Kunnen geraniums gedroogd bewaard wor
den op een vorstvrijeplaats?
Antwoord: Geraniums kunt u overhouden
De betere woninginrichting sinds 1920
Zandpad 36, Middelharnis, Tel. (0187) 48 27 84
Op zaterdag 20 september zwom zwem
club 'de Stelle' voor het eerst een wedstrijd
in het nieuwe seizoen, in Schiedam; het
was de eerste wedstrijd in de ZRO compe
titie. De wedstrijd begon met estafettes.
Voor 'de Stelle' was dit al meteen een goed
begin. De meisjes jeugd 2 (Wendy Kriek.
Carolina van de Nieuwendijk, Danielle
Roodnat en Ellen van Soest) werden op de
4x50m wisselslag estafette tweede in een
lijd van 2.30.20. De jongens junioren 4
(Wijnand de Ronde, Don Schavemaker,
Bart Tennissen en Coen Bolle) werden der
de op de 4x50m vrijeslag estafette. In het
volgende programmanummer was het
Ellen van Soest die als enige Stelle dame
de eer op de 200 vrijeslag hoog moest hou
den. Ze werd, met een mooie tijd van
2.45.28, vierde. Bij de heren was het Kees
Akershoek die een geduchte tegenstand
had op de lOOm vrije slag. Hij werd zesde
in een tijd van 1.00.58. Bij de minioren 6
waren het Fleur van Beuningen, Patty
Kreeft en Tarmeke den Eerzamen die op de
lOOm schoolslag alledrie een mooie tijd
neer zetten. Marco Akershoek greep met
een tijd van 1.21.18 op de lOOm vrije slag
net naast de ereplaatsen. Pieter Hoekman
verbeterde zijn beste tijd op de 50m
schoolslag naar een tijd van 0.54.86. Bij de
meisjes senioren 2 was het Danielle Rood
nat die met een hele goede tijd van 2.52.35
op de 200m wisselslag de eerste plaats wist
te behalen. Wendy BCriek liet nog van zich
horen op de lOOm wisselslag bij de junio
ren. Ze zwom in een tijd van 1.21.88 naar
een mooie tweede plaats. De wedstrijd
werd deze middag afgesloten met een esta
fette voor dames en heren. Waarbij de
heren (Willian Hansen, Abraham de Ron
de, Kees Akershoek en Arjan Witte), na
een spannende strijd op de 4x50m wissel
slag, de tweede plaats wisten te behalen.
Op zaterdag 27 september doet zwemclub
de Stelle mee aan de Speedo wedstrijden in
Rozenburg.
In de maand oktober exposeert Coby
Moesbergen uit Woudenberg haar schilde
rijen in het VVV-kantoor 't Blaeuwe Huus
in Ouddorp. In haar HBS-tijd heeft zij haar
akte tekenen gehaald, maar eigenlijk heeft
zij er toen niet veel meer mee gedaan. Op
52-jarige leeftijd heeft zij haar potlood en
penseel weer opgepakt en is zij weer
begonnen met schilderen. De onderwerpen
zijn heel gevarieerd evenals haar technie
ken, van olieverf tot aquarel en van portret
tot landschap. In haar woonplaats Wouden
berg geeft zij met veel succes teken- en
schilderlessen. Zelf volgt zij ook nog regel
matig een cursus, zo blijft ze op de hoogte
van de nieuwste technieken. De expositie is
te bezichtigen tijdens openingstijden van
VVV Ouddorp aan Zee, Bosweg 2, Oud
dorp: mat/m vr: 8.30-12.00en 13.00-17.30
uur, za: 8.30-12.00 en 13.00-16.00 uur.
maar niet gedroogd. U zet ze in potten of
bakken op een vorstvrije plaats en geeft ze
eenmaal per week zuinig water. Het best
kunt u eerst dor blad en uitgebloeide bloe
men verwijderen en de planten de hele win
ter ook van dorre stengels en uitgebloeide
bloemen ontdoen. In het voorjaar insnoeien
en niet voor de IJsheiligen (half mei) naar
buiten brengen.
"Zalig zijn die hongeren en dorsten
naar de gerechtigheid; want zij zul-
lenverzadigd worden.
Mattheus 5:6
In de zahgsprekingen gaat het telkens over
dezelfde mensen. De armen van geest in vers
3 zijn geen andere mensen, dan zij die hon
geren en dorsten naar de gerechtigheid.
Het is belangrijk om dat vast te houden. De
onderdanen van Gods Koninkrijk zijn welis
waar allemaal verschillend, mannen, vrou
wen, kinderen, armen, rijken, mensen met
een topbaan of mensen die van een uitkering
moeten leven, intelligent of verstandelijk
zeer beperkt. Maar, hoe groot de verscheide
nheid ook is, ze zullen zich allemaal herken
nen in de zaligsprekingen. Dat zijn de men
sen die door de Heere Jezus gelukkig gepre
zen worden. Je kunt alles bezitten, eer en
aanzien, een geweldig vermogen, maar als
de zaligsprekingen vreemd voor je zijn, als
je zegt: "dat niet", dan ben je een diep onge
lukkig mens.
„Zalig, gelukkig, zijn die hongeren en dor
sten naar de gerechtigheid; want zij zullen
verzadigd worden".
Als eerste is het voor ons belangrijk om te
weten, wat gerechtigheid is. Dat is niet met
één zin duidelijk te maken. Het woord
gerechtigheid is net als een schatkamer,
waar vele kostbare schatten in bewaard wor
den, je kijkt je ogen uit, zoveel moois is er te
zien. En nu wil ik die schatkamer eens met u
binnengaan.
Gerechtigheid. Dan zie ik in gedachten een
schitterende tuin, een hof verschijnen. Een
man en vrouw, die in liefde met elkaar en met
God leven. Dieren die vredig met elkaar
omgaan. De leeuw laat het lam met rust. De
slang doet geen kwaad. En we horen de stem
van God, terwijl Hij wandelt in die schitte
rende hof. Alles is goed tussen God en mens.
Volkomen harmonie. Dat is gerechtigheid.
Er is niets wat de vrede verstoort. Het woord
gerechtigheid neemt ons mee naar het Para
dijs. Maar met dat u dit leest komen we met
een smak in de bittere werkelijkheid terecht,
ontnuchterd. Want deze gerechtigheid is er
niet meer. Dat is stukgemaakt, weggevaagd.
Er is iets anders voor in de plaats gekomen:
een zuchtende schepping, bloedend uit ontel
bare wonden. Een onoverbrugbare kloof tus
sen God en mens. En dat door onze opstand
tegen God. In plaats van gerechtigheid, onge
rechtigheid. Geen mens kan meer voor God
bestaan. Toom en oordeel staan ertussen. Dat
hebben wij ervan gemaakt.
Maar nu het wonder, ze zijn er. die door Gods
genade, door het vernieuwende werk van de
Heilige Geest geen vrede meer hebben met
deze gebrokenheid. Er is een verlangen in ze
gewekt naar hoe het was, naar de gerechtig
heid. Naar dat goede, heerlijke leven met
God. Dat leven waarin je geen last meer hebt
van opstandige gevoelens tegen God. Een
leven waarin geen plaats meer is voor afgunst
en jaloezie. Een leven waarin de neiging,
maar ook je lust tot het kwade weg is. Waar
in je niet meer hoeft te zuchten over jezelf:
"Ik ellendig mens". Dan komt er eindelijk
een eind aan dat telkens terugkerende falen.
Wat zal dat een opluchting zijn. Herkent u
dat, dat intense verlangen, dat het nu eens
helemaal goed is, geen wanklank meer?
Niets meer wat roet in het eten strooit?
Dat verlangen naar het volmaakte leven met
God in een volkomen eenheid. Dat hunkeren
met heel je wezen om te zijn zoals Jezus, die
was in de schoot van zijn Vader, zo dicht bij.
Dat verlangen dat doet zelfs pijn in het diepst
van je innerlijk. Dat te willen en toch nog niet
te bezitten. Dat is, wat de Heere Jezus
bedoelt met: Hongeren en dorsten naar de
gerechtigheid. Deze honger en dorst, dat is
voelen wat je mist. Dat is doordrongen zijn
van je armoede, hopeloze armoede, wanho
pige armoede. Het is een lijden, een diepe
smart. Zoals een hert schreeuwt naar de
waterstromen, zo schreeuwt mijn ziel tot U o
God. Mijn ziel dorst naar God.
Dat hongeren en dorsten, dat zal pas voorbij
zijn als dit tijdelijke leven voorbij is, maar
hier op aarde wil de HEERE toch ook verza
digen. De honger en de dorst wil Hij telkens
weer wegnemen. Dat doet Hij door te leiden
naar het kruis op Golgotha, door te brengen
aan de voeten van Jezus, door onze ogen te
richten op Zijn verzoenend bloed wat
gevloeid heeft voor al onze zonden. Dat geeft
zo'n kracht, zo'n rust, zo'n vrede, zo'n lief
de, zo vol, daar kun je niet over uit.
Dat is verzadigd worden. En dat doet Hij
door Zijn Woord en Geest. Zo verbindt Hij
Zich met onze zielen. Dan komt Hij zo dicht
bij. Dan wordt de pijn weggenomen. Dan
worden we vertroost en versterkt en is de
liefde tot Hem zo sterk, zodat je nooit meer
zou willen zondigen. Ik weet het wel, dat kan
hier op aarde niet, het blijft allemaal betrek
kelijk, maar het is toch al een voorsmaak van
wat komt, de nieuwe hemel en de nieuwe aar
de, de eeuwige vrede, straks: Dat is het blij
vooruitzicht dat ons streelt. P.M.
Het Opera- en Oratoriumkoor Zuid-West-
Nederland zal op zaterdag 8 november ter
nagedachtenis aan de slachtoffers van de
watersnoodramp van 1953 in de R.K.
Kerk van Oude Tonge het Requiem van
Mozart, met begeleiding van Kamerorkest
Continuo, uitvoeren. Ook het Vesperae
Solennes, eveneens van Mozart, zal te
beluisteren zijn. Als solisten zijn gecon
tracteerd Mairiët Kaasschieter sopraan,
Renate Algera alt, Sebastian Brouwer
tenor, Ronald Dijkstra bas en Bas de
Vroome orgel. Toegangskaarten kosten
12,50 en zijn vanaf heden verkrijgbaar bij
Ina Krijger, Ringstraat 25, Sommelsdijk
(0187-485024), bij Genit Sligman, Enkele
Ring 65-67, Sommelsdijk (0187-487829)
en bij Jan Zuurmond, Steenkreek 27, Oud
dorp (0187-681883). Bestellen per e-mail
kan ook: sligman@flakkee.net. Bij
toezending wordt 0,50 adminis
tratiekosten berekend.
n
Het OJW heeft voor alle jeugd vanaf 15 jaar
een goed bericht.
Want ook dit seizoen staan de deuren van de
hoeksteen vele keren open!
En ook dit jaar is ons programma weer erg
gevarieerd:
Culinair, meet 'n greet, (winterse) sportivi-
teit.
Toneelgroep, bbq en een filmpje op zijn tijd!
Nou, dat klinkt toch niet verkeerd?
Op 4 oktober gaan we weer van start.
Het thema van deze avond is 'Steen voor
Steen', een toneelsmk uitgevoerd door de
teamleden van het OJW. Vanaf half 8 ben je
welkom in de Hoeksteen, we beginnen om
acht uur. Het OJW de moeite waard, gewoon
komen dus!
Op vrijdag 24 oktober wordt om 20.00
uur de expositie 'Getekend' gepresen
teerd in het Provinciehuis te Den Haag.
Aan deze presentatie werken o.a. mee
de Commissaris van de Koningin de
heer J. Fransseri, kunstenaar Hans
Dolieslager en cultureel werker Jan
Ttompper. De presentatie in het Provin
ciehuis krijgt de vorm van een pro
gramma met sprekers, muziek en
bezichtiging; de Provincie zal onder
andere met deze bijeenkomst het her
denkingsjaar van de Watersnood 1953
afsluiten. Belangstellenden kunnen
intekenen voor een busretour Goeree-
Overflakkee-Den Haag.
'Getekend' is een cultureel project dat onder
auspiciën van de Stichting Podium Goeree-
Overflakkee werd ontwikkeld door Hans
Dolieslager en Wim van Willegen. Kunste
naars werd gevraagd een vertolking te geven
aan het thema 'Getekend; 1 februari 1953'.
Het antwoord op deze vraag is te zien en te
beluisteren m een expositie, boek en cd, U
kunt het bijzondere boek met cd, dat een
prachtig document is geworden, nog verkrij
gen bij het Diekhuus en bij het Provinciehuis
waar de expositie te gast zal zijn, en ook bij
de bibliotheken te Ooltgensplaat, Oude-
Tonge, Middelharnis en Ouddorp, De prijs
van deze uitgave is 10.
Uitgangspunt voor het project 'Getekend'
waren zes locaties, verspreid over het eiland,
waar begin februari 1953 aangrijpende
gebeurtenissen plaatsvonden. De Ramp
heeft ons eiland daar letterlijk 'getekend'.
Zes oude foto's, zes nieuwe foto's, zes teke
ningen en zes gedichten vormen een opval
lend document waar geschiedenis en heden
samen komen. Tevens schreven drie compo
nisten stukken die geïnspireerd zijn op dit
thema en die op een cd zijn bijgevoegd.
Deze composities zijn geschreven door
Niels Dolieslager, Arie J. Keijzer en Wim
Soeters en worden uitgevoerd door musici
die veelal wonen en werken op Goeree-
Overflakkee. De uitvoerenden zijn: Filip den
Eerzamen (bugel en trompet), Cees Jongejan
(sopraan-saxofoon), Wim Soeters (piano),
Niels Dolieslager (piano). Maarten van der
Meiden (piano) en de Christelijke Oratorium
Vereniging 'Laudando' o.l.v. Rinus Verha-
ge met medewerking van Mieke van Laren
(mezzo-sopraan). Fransje de Visser (dwars
fluit) en Piet Westhoeve (piano).
Aan de expositie en presentatie van 'Gete
kend' worden elementen toegevoegd uit het
onderwijsproject 'Kijkdijken' en een
impressie van de nieuwe muziektheater
voorstelling 'Mare' die in 2004 in productie
zal gaan.
Dit jaar was 'Getekend' reeds te zien in de
vier gemeentehuizen van Goeree-Overflak-
kee en dan nu dus van 24 oktober tot 14
november in het Provinciehuis.
Voor de presentatie van 'Getekend' in Den
Haag kunt u plaatsen reserveren bij het
Diekhuus, Beneden zandpad 7, 3241 GA
Middelharnis, telefoon 0187-482400, e-
mail: algemeen@hetdiekhuus.nl. Opgeven
vóór 15 oktober. Voor 7,00 per persoon
kunt u meereizen in een bus die door de
organisatie is gereserveerd. Deze bus ver
trekt om 18.00 uur vanaf het terrein van bus
bedrijf Mijnders (Provincialeweg 1-3 te
Mehssant), om 18.15 uur vanaf het gemeen
tehuis van Middelharnis (Koningin Juliana-
weg 45) en om 18.30 uur vanaf het gemeen
tehuis te Oude-Tonge (Eisenhowerlaan 2).
Langeweg 13
3245 KE Sommelsdijk
Postbus 27
algemeen@gebr
3240 AA Middelharnis
Tel: (0187) 47 10 20
Fax:(0187)48 57 36
-dewaai.com
-40-
Het ontschiet haar. Ze heeft er meteen spijt van, maar
ze kan niet terug. Hij kijkt haar aan met zo'n blik vol
hoop, dat het pijn doet.
"Dus jij gelooft in me zonder dat ik er achter kom hoe
mijn vader is?" vraagt hij vertast.
"Natuurlijk! Dacht je, dat ik minder van je.
Even twijfeh ze en komt haar eergevoel boven, maar
als ze de liefde voor haar zo duidelijk in zijn ogen leest,
gaat ze verder:
"...zou houden, als ik weet, datje vader niet zou deu
gen? Hoe kun je dat nu denken?"
"Ik ben er zo bang voor geweest, Hilde. Ik kan je niet
meer missen", zegt Ernst.
Hij staat op en trekt haar omhoog.
"Ga jij zaterdag mee naar m'n moeder?" vraagt hij dan.
Het lijkt zo'n gewone vraag, maar ze weet wat die
inhoudt.
"Ja, Ernst", antwoordt ze.
Het klinkt als een belofte. Zo hoort Ernst het ook. Ze
vergeten alles om zich heen. Pas een tijd later lopen ze
het plantsoen uit. Ernst heeft zijn arm om haar schou
ders geslagen. Hoe heeft ze daar naar verlangd. Ze
voelt het als een heve last.
"Je had het over je vader", zegt Hilde, als ze bij haar
auto gekomen zijn. "Heb je zijn adres?"
"Ja, ik heb het sinds kort van mijn moeder gekregen. Ik
wilde hem schrijven om hem eens te ontmoeten. Ik
wilde weten wat voor man het was. Eerder durfde ik
jou niet te vragen", bekent hij. "En nu heb ik het toch
gedaan."
"Gelukkig wel", antwoordt ze en haar ogen sö-alen
hem toe. "Maar het is toch goed om je vader eens te
ontmoeten, denk ik", zegt ze zacht. "Voor jezelf."
"De wilde hem een maand geleden al schrijven, maar
mijn collega is ziek. Ik ben daardoor heel druk geweest
en kon geen paar dagen weg. Zo gauw hij beter is zal
ik mijn vader schrijven. Misschien volgende week."
Hij trekt haar tegen zich aan. Nu bonst haar hart ook,
maar anders dan in het begin van de avond.
"Zaterdag hoop ik je op te komen halen. Of wil je lie
ver, dat ik eerst met je ouders kom spreken? Zo hoort
het eigenlijk wel."
"Dit is een uitzondering. Ernst. We gaan eerst naar
jouw moeder", antwoordt ze.
"Goed", zegt hij aarzelend. "Maar vraag dan aan je
ouders of het goed is, dat ik volgende zaterdag met hen
kennis kom maken."
"Dat zal ik doen, maar ze kennen je al."
"Kennen ze me al?" vraagt hij verwonderd.
"Ja, door mijn verhalen", antwoordt ze rap.
"Je moet een oude man niet zo plagen", zegt hij.
"Oude man? Dat is niet te merken", zegt ze. "En jij
moet niet zo ernstig zijn", plaagt ze hem. "Van wie heb
je dat toch?"
"Ik denk van m'n vader", antwoordt hij zacht.
Zo graag zou hij haar mee nemen naar zijn kamer. Haar
het portret van zijn vader en moeder laten zien. Hij zou
willen horen wat zij ervan zegt, maar hij doet het niet.
De eerste gang met haaf zal naar zijn moeder zijn.
HOOFDSTUK 20
De wind waait koud om de hoek van de schuur.
Willem huivert in zijn regenjas en trekt zijn
smalle schouders wat omhoog. Hij loopt snel
naar de keuken waar Toke bezig is.
"Ben je erg natgeregend?" vraagt ze bezorgd.
"Dat gaat nogal", antwoordt hij mat.
Morgen gaat hij terug naar Thonia. Vandaag heeft hij
hier zijn laatste wandeling gemaakt. Wat klinkt dat
akelig, maar zo voelt hij het. De laatste tijd is hij steeds
niet erg fit. Nu is hij ook erg vermoeid, al wil hij dat
voor Toke niet weten. Maar Toke merkt het wel. Ze
laat hem even bijkomen. Tombo vlijt zijn natte lijf
voor de kachel neer. Er stijgt een muffe hondenlucht
op in de keuken, maar dat scheelt Toke niets.
Thonia zou dat nooit willen, denkt hij en hij sluit zijn
ogen.
Wat is Willem doorschijnend wit, ziet Toke met
schrik. Hij moet nodig eens naar de dokter. Ze zal er
met Frederik over praten. Die moet het maar tegen
Willem zeggen. Ze gaat boven de was ophangen. Wil
lem hoort haar de trap oplopen.
Heerlijk is het om even uit te rusten. Hij is zo moe. Zo
vreselijk moe.
De laatste nachten droomt hij ook weer zo. Daar kan
hij slecht tegen. Dat voelt hij de volgende dag altijd aan
zijn lichaam.
Hij hoort Toke boven bezig. Ze zal de was wel aan het
ophangen zijn. Dan kan hij een poosje slapen. Hier in
de warme, gezellige keuken kwellen de dromen hem
niet. Die zijn voor de nachten, als hij alleen boven in
het donker is. O, hij kan zo bang voor dat donker zijn.
Die nachten. Die eenzame nachten. Als het ongedierte
op de been is.
"Aldaar zal geen nacht zijn!" zei dominee onlangs in
de kerk.
Dat greep hem zo aan. Geen nacht meer. Geen nacht
van dromen, maar bovenal geen nacht van Godsverla-
ting! Want dat is het ergste. Hij is God kwijt. Hij
vouwt zijn handen en smeekt om bekering. Stil zit hij
daar, zijn handen gevouwen, tot de vermoeidheid hem
als een loden last weer overvalt. Zo vindt Toke hem.
Wat stil en wit zit hij daar! Bezorgd loopt ze naar hem
toe en luistert naar zijn ademhaling. Hij ademt heel
zacht. Als hij wat beweegt, trekt ze zich snel terug. Ze
wil niet, dat hij merkt dat ze zo bezorgd over hem is.
Vanaf het aanrecht bestudeert ze zijn gelaat. De zorg
staat er op getekend, denkt ze vol medelijden.
Arme Willem, ze zou hem zo graag helpen, maar hij
praat niet. Misschien moet ze er gewoon naar vragen,
maar dat vindt ze zo moeilijk. Ze pakt haar handwerk
uit de kast. De deur van de kast piept iets. Ze kijkt
geschrokken of Willem er niet wakker van geworden
is. Maar hij slaapt gelukkig verder. Ze is er blij om. Ze
hoort 's nachts wel, dat Willem vaak wakker is. Ze zou
zo heel graag willen weten, wat haar zwager zo ter-
neerdrukt. Geestelijk heeft hij het moeilijk, dat weet ze
zeker, maar volgens haar is er meer.
Tombo komt met een ruk overeind en blaft fel.
"Stil", zegt ze streng tegen hem, maar het is al te laat.
Willem is wakker geschrokken. Er komt visite aan, ziet
hij. Hij weet daar geen raad mee. Hij voelt zich duize
lig nu hij zo uit zijn slaap gerukt is.
"Blijf maar rustig zitten, hoor, Willem", zegt Toke,
die hem gadeslaat.
Er klinkt gestommel in de gang. Dan is er een korte
klop op de deur.
"Kom binnen", noodt Toke vriendelijk.
"Goedemiddag", klinkt een mannenstem.
"Ook goedemiddag", zegt Toke. "Fijn u weer eens te
zien."
De man geeft Toke een hand. Hij begroet ook WUlem.
"Ik kom mijn schuld aflossen", zegt hij.
Hij pakt een envelop uit zijn jaszak en geeft die aan
Toke.
"Ik schaam me, dat ik nu pas kom, maar ik kon echt
niet eerder."
"Dat geeft niet", zegt Toke.
(wordt vervolgd)
