Funeraire cultuur op Goeree-Overflakkee
LITIE
Leven met diabetes
is sober en weerspiegelt
strijd tegen water en lierliringdorp
0900-8844
Werk en vangnet
Verdrinkende
zeehond...!
Unieke poster van
oud-Sommelsdijk/Middelliarnis in
beperkte oplage verkrijgbaar!
(/l/lin naard
OPEL Nieuws
Op zoek naar
de visarend
^2^9-R-6
Extra kerkdiensten
Ger. Gemeenten
Ferme jongens
stoere knapen
Grote Rommelmarkt
bij De Vogelvriend
actiefin beeld en geluid
TPG Post medewerkers tonen het hart op de goede plaats te hebben
lOBILITEiTSCEHTRUM
Auto's - Caravans - Campers
Fietsen - Scooters
Eén vertrouwd adres
voor al uw rijplezier!
Nijverheidsweg 4, Dirksland
Telefoon: 0187-6015 98
www.cormelissant.nl
:^0°[
vaa'
i'ST VisserScVisser
BARENDRECHT'TEL 0180-642 111
MIDDELHARNIS «TEL. 0187-617 300
GOUDA«TEL 0182-358235
'Aaklig, hè, om zoo te wonen - Vlak
bij 't kerlihof, bij je graf?... - Maar,
mijn lieven, sterken, schoonen! -
Woont ge er dan veel verder af?'
Deze dichtregels van P.A. de Genes-
tet sieren de achterkant van het
boekje 'Funeraire cultuur. Hoekse
Waard Goeree-Overflakkee', dat
deze zomer verscheen, en mogen gel
den als een soort motto bij het lezen.
In het boekje beschrijft Rita Huls
man een selectie van begraafplaat
sen, grafstenen en gedenktekens,
zonder daarbij de kleine verhalen en
grote rampen uit de historie van de
Hoekse Waard en Goeree-Overflak
kee uit het oog te verliezen.
Inbraak loods
Snelheidscontroles
Aanrijding met letsel
Vrijdag 29 augustus 2003
76e jaargang
nr. 7234
Een paar kabinetten terug, om precies te zijn Kol( i,
was tiet devies: werk, werk, werk. Dat beieid tiad de
wind mee. De economie trok sterk aan en daarmee de
werkgeiegenheid. Dat tiad twee voordeien, er kwam
meer werk en er waren middeien om werk te
'maken'. Diegenen die traditioneel - meestai aan de
onderkant van de arbeidsmarkt - sieciit geplaatst
konden worden, werden gelioipen. Daarnaast tieeft
Nederland een stelsel aan voorzieningen opgebouwd,
waardeerde 'niet-werker' wordt opgevangen.
Op zich mogen we blij zijn om in een land te leven
waar een sociaal vangnet gespannen is. Wat dat
betreft moeten we niet te snel algemene wijsheden
verkondigen in de trant van 'niet willen werken'. Elke
werker is een persoon apart, elke werkloze ook
Toch is er ook een nadeel aan een al te breed scala
aan maatregelen dat door de Staat wordt ontwikkeld
Je kunt erop gaan rekenen dat je wei opgevangen
wordt en de prikkel tot werken valt weg. Er is nog een
nadeel. De laatste twintig jaar hebben we een afbraak
van het veelgeroemde maatschappelijk middenveld
meegemaakt. Sociaal-maatschappelijk actieve orga
nisaties en instanties werden van de middenveld ver
dreven. Zij waren het die tussen burger en overheid
een buffer vormden, die konden helpen ais mensen in
sociaal-maatschappelijke nood kwamen en die ook
aan die burger een gevoel van gemeenschapszin kon
den geven. We kunnen diaconieën noemen, vakbon
den, sociaal-maatschappelijk werk, enz. Met name
de christelijke zuil was in het verleden sterk verte
genwoordigd in dat middenveld.
Er zijn partijen die meer gericht zijn op het vrije krach
tenspel in de samenleving. Andere partijen zoeken
hun kracht in meer overheidsbemoeienis. Het laat
zich raden dat toen indertijd het CDA in de oppositie
kwam, ook het sociaal-maatschappelijk middenveld
werd aangetast. Dat heeft weer gevolgen gehad als
het gaat over de individualisering van de mens. Of kon
het middenveld zo makkelijk afbrokkelen omdat de
burger zich veel individualistischer ontwikkelde? Bei
de zal waar zijn.
Gevolg was wel dat de samenleving in versneld tem
po uiteenviel tot kleine groepen en eenheden.
Nu is het weer 'werk, werk', maar de omstandighe
den zijn totaal anders. Economisch hebben we het tij
tegen. Wat eerst als een lust kon worden gezien - de
goede sociaal-maatschappelijke voorzieningen -
drukt nu zwaar op de begroting. Wat dat betreft is het
te begrijpen dat de nadruk wordt gelegd op het zoe
ken van werk. De prikkel is terug, werk zoeken en
anders.Op zich is dit een goede zaak. Het kabinet
Balkenende onderstreept de noodzaak van werk zoe
ken en van verantwoordelijkheid van de burger echter
niet alleen om dat het economisch slecht gaat Het
koerst aan op een wijziging in de visie op de verant
woordelijkheid van de burger en de taak van de over-
teld
We doen er goed aan daarover na te denken en de
politieke programma's daarop te herijken. Dan zullen
we ongetwijfeld ook weer meer nadenken over
gemeenschap en gemeenschapszin in een samenle
ving, waarin de overheid niet meer vadertje albedil is.
MELISSANT - Dinsdag 2 september,
19.30 uur, ds. P. Melis uit Veen.
Het zal je maar gebeuren! Je bevindt je 's
avonds nog even op het strand met je gezin
netje, en daar drijft een bal in 't water. Ten
minste, dat denk je. Als je beter kijkt, zie je
dat die 'bal' een zeehondenhoofd is, die
regelmatig onder water verdwijnt. Je kinde
ren vinden dat best prachtig en staan daar
opgewonden over te lachen en te springen.
Maar dan komt daar ineens een Duits echt
paar aanstormen, met een grote mond - nee,
dat laatste is echt niet dubbel gezegd - dat
het geen stijl is om erbij te gaan staan lachen
als je een hond ziet verdrinken... Vervol
gens stroopt de Duitser alles van z'n lijf wat
'ie maar uit kan trekken en plonst de zee in,
als redder van die arme 'hond'
Verbluft over zo'n reactie probeer je de ken
nelijk over haar toeren zijnde Duitse vrouw,
die op het droge achterblijft, uit te leggen dat
het dier in zee niet alleen maar 'hond' is,
maar 'n zeehond (dus ook niet zo gauw ver
drinken zal)... Even is het stil, maar als het
eurokwartje eenmaal valt, roept ze over 't
water uit alle macht - wéér 'n grote mond -
haar man terug. Maar die was al te ver uit de
kust verdwenen om nog aangeroepen te kun
nen worden.
Op de veronderstelde plaats des onheils aan
gekomen in zee, was er echter 'geen hond'
meer te bekennen. Onder water verdwenen.
Verdronken natuurlijk. Vreselijk... Onver
richter zake terug maar weer, naar 't strand.
En dón krijg je te horen wat er precies aan de
hand was... En ja, of je nu Duitser bent of
niet, zelfs grootmondigen staan dan met een
mond vol tanden...
Het bovenstaande voorval maakte één van
onze lezers vorige week mee op het strand
aan de Brouwersdam.
COMBI
Morgen, zaterdag 30 augustus, wordt op het
Diekhuusplein in Middelhamis de jaarlijkse
vrije tijd- en cursusmarkt gehouden. Het
eilandelijke Shantykoor 'Op Volle Kracht'
zal dan vanaf 14.00 uur zeemansliederen ten
gehore brengen. Ze zingen over de zee, de
vrouwen thuis, de stormen en gevaren. Het
repertoire is nog enigszins beperkt, maar
door het enthousiasme waarmee door het 35
mannen tellende koor wordt gezongen, slaat
de vonk over op de toehoorders. Na de
zomerstop wordt hard gewerkt om een vol
lediger programma neer te kunnen zetten,
zodat het koor haar naam waar kan maken:
'Op Volle Kracht' vooruit!
Zoals u wellicht weet, is TPG onder
het motto 'Moving The World' een
langdurig samenwerkingsverband
aangegaan met het World Food Pro
gramma van de Verenigde Naties. Het
doel is de honger te bestrijden in gro
te delen van de wereld. TPG wordt
hiermee de grootste sponsor van 's
werelds grootste humanitaire hulpor
ganisatie en gaat deze ondersteunen
door mensen, expertise, systemen en
andere middelen ter beschikking te
stellen. Eén van de belangrijkste bij
dragen die TPG Post levert, is het
steunen van School Feeding Support.
Als organisatie is TPG Post allerlei in- en
externe activiteiten gestart om zo veel moge
lijk geld bij elkaar te krijgen voor het School
Feeding Support. Eén van de activiteiten
binnen de business unit Distributie van TPG
Post is bijvoorbeeld een landelijke estafette,
waaraan alle 26 rayons die TPG post telt,
deelnemen. Zo moet rayon Dordrecht, waar
de vestiging Middelhamis onder valt, ook
voor de nodige kilometers zorgen. TPG Post
medewerkers A. Melissant en C. de Hoog
zullen samen met collega's van andere vesti
gingen een afstand van circa 75 kilometer
hardlopend afleggen.
Naar een groot aantal bedrijven binnen het
verzorginggebied van de TPG post vestiging
in Middelhamis is iiraiiddels een formulier
verzonden met het verzoek of men een kind
wil sponsoren. Uit de eerste reactie bUjkt dat
het voor veel bedrijven geen punt is om de
38 te schenken, waarmee het WFP een kind
eenjaar lang van voedsel kan voorzien.
Een andere activiteit binnen de vestiging
Middelhamis is het verkopen van een schit
terende luchtfoto van Middelhamis/Som-
melsdijk. Deze foto is in 1956 genomen, dus
vlak na de ramp. De foto is gedrukt op stevig
glanzend wit papier. Deze poster van 50x 60
cm heeft een beperkte oplage. Op de foto
zijn onder andere nog het tramspoor te zien,
maar ook de afgekapte bomen op de dijk
naar Dirksland, waar tijdens de ramp de heli
kopters moesten landen. Deze poster zal een
blikvanger zijn in menig huiskamer en kan
toorgebouw. De opbrengst komt geheel ten
goede van het School Feeding Support. Voor
de prijs hoeft men het overigens niet te laten.
Voor slechts 9,99 bent u eigenaar van deze
foto van oud Middelhamis en Sonunelsdijk.
(Misschien al een leuke cadeautip voor de
komende feestdagen!) De poster is te zien en
te koop aan de balie van het Posücantoor aan
de Langeweg te Middelhamis. Van elke ver
kochte poster kan één kind 50 dagen van het
meest primaire voedsel worden voorzien!
Het team TPG Post medewerkers dat de
actie in Middelhamis organiseert toont met
dit alles dus niet alleen hart te hebben voor
hun werk, maar ook voor hun allerarmste
medemens in de wereld. Doet u mee?
BAPCUJ^^UUR INSTALLATfETECHNIEK
al Li^ lA
STATIONSWEG 4
32S5BLOUPETONCE
TEL. (01S7) 642426
FAX (0187) 642210
MAKELAARDIJ
Middelhamis B.V.
Voor de koop of verkoop van uw woning
Doetinchemsestraat 32-34, 3241 AA Middelhamis
Tel. (0187) 482606
www.opclnieuw5.nl
pi^ g k f www.opcinieuw5.ni
Actueel Nieuws Vacatures Shop
Evenementen Inferma-tie Opel Ltnkz
en vanzelfsprekendal onze occasions ind. fbfo
Op 6 september organiseert Staats
bosbeheer een vaartocht op het
Haringvliet-HoUands Diep en van
daar naar de Biesbosch.
Staatsbosbeheer beheert langs de vaarroute
een groot aantal buitendijks gelegen natuur
gebieden. In het gebied worden ook nieuwe
natuurgebieden ontwikkeld. Tijdens de tocht
wordt uitleg gegeven over de natuurontwik
kelingsplannen en over het mogelijk weer
toelaten van getij in het gebied.
In de nazomer komt de vogeltrek al goed op
gang. Er wordt verwacht dat er veel steltlo
pers zijn waar te nemen. In Biesbosch over-
zorneren enkele visarenden in het gebied wat
bezocht wordt. Met wat geluk moet het
mogeUjk zijn enkele van deze prachtige
vogels te zien. De tocht is niet alleen interes
sant voor ervaren vogelaars, maar ook voor
beginnende vogelspotters.
De rondvaartboot 'De Avontuur' vertrekt
om 10.00 uur uit de haven bij Willemstad
Vesting. De boot is om 16.00 uur weer terug
in Willemstad.
Belangstellenden voor deelname aan de
vaartocht van 6 september dienen zich tele
fonisch aan te melden bij het Toeristen- en
Arrangementenbureau in Willemstad, tele
foon: 0168-476055. Deelname kost 12,-
per persoon. Een lunchpakket kost 5,50.
Aanbevolen wordt regeiikleding en een ver
rekijker mee te nemen. De tochten zijn ook
geschikt voor rolstoelgebruikers.
Diabetes wordt wel een stoornis van de
motor van het leven genoemd. Maar wat is
de oorzaak van deze ziekte? Welke rol spe
len glucose, suiker en de alvleesklier? Hoe
kunnen diabetespatiënten er het beste mee
omgaan? Dit onderwerp wordt op maandag
1 september om 21.00 uur behandeld in het
programma "Ontwaakt Radio" op Radio
Flakkee. De presentatie is in handen van
Marjan van Peperstraten. Dinsdag om 16.00
uur wordt het programma herhaald.
REGISTERACCOUNTANTS
Het boekje - dat is verschenen in een serie
waarin ook al delen zijn gepubliceerd over
onder meer de Drechtsteden, de regio Rot
terdam, Den Haag en de Alblasserwaard - is
uitgegeven door De Terebinth, het Neder
landse kenniscentrum op het gebied van
funeraire cultuiir in de oorspronkelijke
omgeving. De Terebinth, genoemd naar een
grafbeplanting in de Bijbel, zet zich in voor
'herstel van zorg rond dood en rustplaats' en
wil ook de bekendheid vergroten van 'onze
funeraire cultuur'. Het woord funerair is
afgeleid van het Latijnse funus, dat dood
betekent.
Stenen archieven
"De funeraire cultuur", stelt Rita Hulsman in
haar woord vooraf, "weerspiegelt onze hou
ding tegenover het levenseinde en maakt
veranderingen in religieuze, medische,
sociale en kunstzinnige opvattingen zicht
baar. Daarom worden kerkhoven en begraaf
plaatsen ook wel stenen archieven genoemd.
Grafschriften en symbolen verwijzen
iinmers naar de laatste rustplaats van perso
nen en hun rol in een voorbije samenleving."
Daarnaast zijn dodenakkers - soms nog met
een beplanting en een landschappelijke
structuur uit de negentiende eeuw - ook
groene archieven, aldus de schrijfster.
Het boekje over de Hoekse Waard en op
Goeree-Overflakkee is zo opgezet, dat de
lezer de beschreven kerkhoven, begraaf
plaatsen en bezienswaardige objecten mak
kelijk kan bezoeken en belajken. Steeds zijn
het adres en de openingstijden vermeld.
Wars van versiering
Volgens Rita Hulsman is de funeraire cul
tuur in het beschreven gebied sober van
karakter. De schrijfster heeft daar ook een
verklaring voor: "Het orthodox gerefor
meerde geloof, dat hier veel aanhang had en
heeft, stond alleen het gebruik van eenvou
dige grafstenen toe. Met name in Nieuwe-
Tonge lijkt men wars van versiering." Het
zijn eenvoudige houten plankjes die tot op
de dag van vandaag als grafteken dienen op
de algemene begraafplaats; de zerk van de
vooraanstaande scheepsbouwer ComeUs
Verolme ligt weliswaar op een prominente
plaats - op het oude, 'rijke' gedeelte en
omringd door enkele kastanjes - maar is
onversierd.
Eén van de weinige grafmonumenten die er
wat betreft grootte en opsmuk uitspringen,
staat op het Nederlands Hervormd kerkhof
in Sommelsdijk. Het gaat om de achttiende-
eeuwse entree tot de grafkelder van de fami-
he Van Aerssen, waarin achttien telgen van
dit geslacht zijn bijgezet. Overigens: dit
kerkhof was omgeven door een gracht, maar
die werd in 1925 gedempt om de hygiëne te
bevorderen. Ook in veel andere dorpen
moest het water om die reden wijken; alleen
in Nieuwe-Tonge en Dirksland is de kerk-
gracht niet verdwenen.
Eén van de weinige grafmonumenten op Goeree-Overflakicee is de aciutiende eeuwse entree tot de
grafkelder van de familie Van Aerssen op het Nederlands Hervormd kerkhof te Sommelsdijk.
Watersnood
Naast de soberheid bevat het boekje nog een
rode lijn: de watersnood. "Herinneringen
aan de watersnoodramp van 1 februari 1953
zijn op de meeste begraafplaatsen in de
Hoekse Waard en op Goeree-Overflakkee
terug te vinden in de vorm van rijen eenvor
mige stenen, vaak aangevuld door een
monument. De ramp heeft de meeste
begraafplaatsen getekend en had daarnaast
ook gevolgen voor een aantal funeraire ritu
elen."
Rita Hulsman geeft een voorbeeld uit de
Hoekse Waard, waar men gewoon was "de
blinden in de richting van het sterfhuis te
zetten vanaf het moment dat de aanspreker
de boodschap van overlijden gebracht had
totdat de lijkstoet teruggekeerd was van de
begraafplaats. Ook was het gebruikelijk dat
de nabestaanden zes weken rouwkleding
droegen en dat de rouw daarna in de kerk
werd gebracht. Na 1953 verdwenen deze
rituelen."
Unicum in Ooitgensplaat
De oude algemene begraafplaats in Ooit
gensplaat, rond de kerk op de kop van de
Voorstraat, is, ondanks het gegeven dat de
ringgracht is gedempt, in redelijk gave staat
bewaard gebleven. Bij de meeste andere
kerkringdorpen op Goeree-Overflakkee res
teert weinig tot niets van het oude kerkhof
Dat maakt de begraafplaats in Ooitgens
plaat, die is aangelegd in het eind van de vijf
tiende eeuw, tot een unicum op het eiland.
De schrijfster noemt het kerkhof een "fraaie
historische begraafplaats die qua locatie
teruggaat tot de begintijd van het dorp". Bij
de oude dorpskerk van Middelhamis herin
nert nog slechts één grafteken - een hardste
nen piramide ter nagedachtenis aan dominee
Lucas Slotemaker - aan de tijd dat hier eeu
wenlang een kerkhof was. In Goedereede
resten ongeveer tien grafstenen op het open
gebied tussen de toren en het kerkgebouw.
Naast de Begraafplaats Watersnoodramp en
de oude algemene begraafplaats, beschrijft
Rita Hulsman in Oude-Tonge ook de rooms-
katholieke begraafplaats, die dateert uit de
tweede helft van de negentiende eeuw (na
het herstel van de bisschoppelijke hiërar
chie). Over de tijd die daaraan voorafgaat,
heeft de schrijfster de volgende passage
opgenomen: "Dat katholieken sinds de
Reformatie niet dezelfde rechten hadden als
protestanten, blijkt onder meer uit hetgeen is
opgetekend over begrafenissen van paters.
Toen de Brabantse jezuïet J. Kiel in 1641 in
Oude-Tonge overleed, werd hij op het voor
vreemdelingen bestemde deel van het kerk
hof begraven. Zijn opvolger Van Kints over
leed zes jaar later. Diens lijk werd per schuit,
verborgen onder een slaapbank, naar Haast
recht vervoerd en begraven in het koor van
de kerk aldaar."
Vervolg op pagina 7 rechtsboven
Het oude kerkhof van Ooitgensplaat is in redelijk gave staat bewaard gebleven en vormt daardoor
een unicum op het eiland.
Rotterdam-Rijnmond
district De Eilanden
Basiseenheid Goeree-Overflakkee
MIDDELHARNIS - Politiepersoneel van
het district De Eilanden stelde dinsdagmor
gen, naar aanleiding van een inbraakmel
ding, een onderzoek in een loods aan de Bol
letjesweg in. Onbekenden hadden de deur
opengebroken, waarna een slijpmachine
werd vernield en een lasapparaat werd weg
genomen.
STELLENDAM - Personeel van de Ver
keerspolitie (Project Verkeershandhaving)
hield dinsdagmiddag op de Plaatweg en 's
avonds op de N57 radarsnelheidscontroles.
Tussen kwart voor drie en kwart voor vier
namen op de Plaatweg 66 van de 250 passe
rende automobilisten het niet zo nauw met
de maximum snelheid van 80 km/uur.
Hoogst gemeten snelheid Éedroeg 161 km/
uur. Op de N57, richting Hellevoetsluis, flit
ste de snelheidsradar tussen half acht en half
tien 64 van de 627 passerende automobiUs-
ten. Hier bedroeg de hoogst gemeten snel
heid 151 km/uur in plaats van de daar toege
stane '100'.
NIEUWE TONGE - Woensdagavond, kort
na zes uur, ontstond op de kruising van de
Groeneweg met de Korteweg een aanrijding
tussen een zestienjarige jongen uit Melissant
op zijn brommer en een auto, bestuurd door
een 23-jarige man uit Herkingen. De brom
fietsberijder, die volgens een getuige erg
hard reed, reed op de Korteweg en wilde
linksaf de Groeneweg oprijden. Daarbij zag
de automobilist de brommer, die de bocht
erg kort nam, te laat. De brómfietsberijder,
die rugletsel opUep, werd door GGD-perso-
neel naar het Ikaziaziekenhuis in Rotterdam
vervoerd.
HELLEVOETSLUIS - Zaterdag 6 septem
ber organiseert De Vogelvriend een fantasti
sche rommelmarkt. Er zijn heel veel spullen
bijeen gebracht, zoals mooie kleding (zowel
nieuw als gebruikt), nieuwe skipakken,
beeldjes, nieuwe en gebruikte schoenen,
lampen en niet te vergeten: de hoeveelheid
boeken. Ook huishoudelijke artikelen zijn er
volop aanwezig. Als u komt snuffelen, zit er
zeker wat voor u bijOok wordt er gedacht
aan de kinderen. Er zal iemand aanwezig
zijn om de kinderen gratis te schminken,
maar dat niet alleen; ook de oude tijden her
leven! Dorus, van het welbekende poesje
miauw, zal tegen geringe kosten met groot
en klein op de foto gaan. Ook kunnen er
kleurplaten gekleurd en ingeleverd worden.
Naast dit alles is er natuurlijk ook gedacht
aan de inwendige mens. Een hapje en een
drankje zijn aanwezig. De ronmielmarkt
duurt van 10.00-17.00 uur en wordt gehou
den aan Schelpenpad no 8, nabij v.v. Vlot-
brug en t.c. De Kooistee.
