Jubilerend Imabo Esselink
trakteert op stedenreis
EIIAI1D01-ltlEUWS
(Deel 3)
Bij het vervolg van het 2de artikel ben
ik gestopt met het bezoekverhaal van
de namaak "Duifken"het V.O.C, schip
dat Hellevoetsluis bezocht eind augus
tus, begin september. We pakken nu
de draad weer op en gaan verder met
de story van de toren.
Seingever Goereese havenhoofd
Het ijzeren baken
Studie in Engeland
Einde 'Steenen Baak'
Open Dag van de Sport
in de gemeente
Middelharnis
Op zaterdag 6 september 2003
houden onderstaande sportver
enigingen onder auspiciën van de
Stichting Sportraad Middelhar-
nis een Open Dag.
Ga mee met een busreis
van de VVV en maak
kans op een gratis toe-
gangskaart
EIIAI1DEI1-I1IE1JW5
PAGINA 2
DINSDAG 22 JULI 2003
Vuurtoren 3 Goeree
Al eerder zijn er wat namen gevallen, en om
daar nu dan gelijk maar even op door te
gaan. De heer H.D. Huis, gepensioneerd
Rijksbouwmeester, heeft in de 70er jaren
van de vorige eeuw onderzoek gedaan naar
de namen van de personen die met de ver
lichting verbonden zijn geweest op de kop
van het eiland. Hij heeft daar een uitgebreid
onderzoek naar gedaan, in de verslagen van
het Loodswezen van af 1813. Daarover heeft
hij ook correspondentie gevoerd met het
Gemeentebestuur van toen nog de Gemeen
te Goedereede en de heer.Com. A.H van der
Klooster, gepensioneerd Hoofdkustlicht-
wachter te Ouddorp. Gebleken is echter dat
ook hij voor 1813 geen beschrijving meer
gevonden heeft.
Men is dan aangewezen op papier wat moge
lijk nog ergens in een donker hoekje
bewaard is, uit nostalgie of om wat voor
reden dan ook. Zo had een oud schoolmak-
ker uit het verleden nog een prachtige col
lectie foto's en een nog mooiere collectie
documenten, waaronder aanstellingen van
vier generatie's Troost. Dat is nu uniek dat
mensen dat bewaard hebben! Bovendien ook
heel mooi als men dat dan af wil staan, zodat
het bewaard wordt bij een uitgebreide c ol-
lectie die steeds groter aan het worden is, aan
boord van het lichtschip Noord-Hinder te
Hellevoetsluis De naam wil ik hier ook bij
noemen uiteraard, en dat is Jan Westdijk, en
het papier komt uit de nalatenschap van Jan
Troost 23-02-1887-—±14-04-1972 De
laatste Opzichter van s'Rijks-Kustverlich-
ting op het Westhoofd te Ouddorp.
Lichtwachter Goedereede
Deze Jan Troost was de No 4 in dienst van
het Loodswezen Betonning Bebakening
&Verlichting. Jan Troost No 3 (29-7-1858
was ook lichtwachter te Goedereede, en zijn
Vader Jan Troost No 2, geboren in 1827 was
20- jarige leeftijd benoemd op de toren in
1847, en zijn vader was ook bij de dienst als
bakenstoker geboren op 11-07-1797, benoe
ming 01-10-1825.
Jan Troost (4 de laatste opzichter, had ook
zusters, een daarvan was getrouwd met Cor
nells Grinwis, Klaere van Cor, wie kende ze
niet
Cor van Piejie, geboren op 19 september
1901, die op 1 januari 1935 benoemd werd
tot seingever, en zich daarmee verbond om
de werkzaamheden volgens de, opdat
moment aan hem uitgereikte,"Algemeene
Instructie voor de Seingevers", enz .met het
overbrengen van de stormseinen belast naar
zijn beste vermogen te vervullen.Een hele
berg woorden, Cor Grinwis deed op de
haven de seinpost. Het bracht jaarlijks het
gigantische bedrag op van (fl 75.Hij
moest daar wel dag en nacht voor klaar staan
Er was nog een zuster van Jan Troost,
Miena? Bijna zou ik Hansie Troost vergeten,
een broer van Jan (4) 12-08 1897)
benoemd als tijdelijk hchtwachter aange
steld (01-08 1923); vaste aanstelling 1
Augustus 1925 en op 1 April 1951 bevor
derd tot opzichter Rijkskustverlichting te
Huisduinen.
Verder bleek mij dat ook Krijn Roos *25 juli
1863; met pensioen 1 december 1924 ook
aan de familie Troost verbonden was door
zijn huwelijk met Klaartje Troost *6 April
1865. Dan was er nog een arbeidsovereen
komst bij, van J. van Dam, ook een seinge
ver op het Goereese havenhoofd, die is een
jaar eerder benoemd in 1934. Hij was gebo
ren op 22 Augustus 1876, dus bij zijn benoe
ming al 58 jaar oud. Dit brengt me plotsklaps
in gedachten dat ik ooit wel eens een ouwe
vrouwe vant t'hoad, ergens op een radio heb
horen praten over de seinpaal van "t'Goerie-
se hoad".
En dan over de lampen en over de tillephoon
die ze toen hadde, dat moet dan al een doch
ter geweest zijn. Hier, denk ik nu, komt vast
commentaar op, als dit al op de radio
geweest is dan staat het bij deze ook op
papier. En dan blijft het nu ook bewaard a/ls
van de Noord-Hinder, want dat is de bedoe
ling. Als het niet opgepakt wordt gaat het net
als voor Napoleon, verloren, met alle moder
ne middelen en alle mogelijkheden die we
vandaag aan de dag ter beschikking hebben,
is het een kleine moeite om het vast te leggen
voor diegenen die na ons komen.
Wanneer ik nu hier ergens in de fout ben
gegaan dan zou ik dat wel graag willen
horen, dan kan ik dat later altijd nog een keer
corrigeren.
We wijken af van het doel ;we pakken de
draad weer op, en gaan verder met de ver
lichting van de Noordwest kant van het
eiland. De baaken en caepen ten spijt, of ze
nu van hout of steen waren of beter zichtbaar
neer gezet waren, er moesten eind 19de
eeuw door de toenemende druk vanuit de
scheepvaart wereld dringend verbeteringen
aan gebracht worden.
De bouwkundige dienst van het loodswezen
heeft in de 19de eeuw door de toenemende
internationale contacten met de overeen
komstige diensten in het buitenland al in een
vroeg stadium gebruik gemaakt van de
aldaar opgedane kennis van de bouw van
b.v.de methode om vuurtorens te bouwen
van ijzer meer specifiek van gegoten ijzer,
wat in Engeland veel werd toegepast.
Een pionier op dat gebied was de Engelse
Ingenieur Alexander Gordon.die al in 1840
een grote gietijzeren vuurtoren voor Jamaica
ontworpen en gebouwd had. En dat was niet
de eerste toren die in dat land van dit materi
aal gemaakt werd, het bleek een gouden
greep te zijn geweest want het had enorme
voordelen in o.a. de bouwtijd, het gewicht.
De vuurloren in Ouddorp, met koeien en koeienwachters.
De vuurtoren met het torenwachtershuis.
m.h.o. op de fundatie het onderhoud, de
veerkracht en wat zeer waarschijnlijk ook
meegespeeld heeft als een grote factor: de
vervoerskosten van het materiaal naar een
bouwplaats. Vuurtorens worden meestal op
een plaats neergezet waar geen zinnig mens
- in de tijd toen er nog van deze bouwwerken
gemaakt werden - zou willen wonen.
Dus toen de Marine in 1850/1855 min of
meer gedwongen werd om de verlichting op
Schouwen ook op Goeree te gaan verbete
ren, en er een besluit genomen was dat er bij
Renesse en op de Noord-B atterei een zij het
dan een bescheiden nieuwe toren gebouwd
moest worden was het besluit genomen deze
van gietijzer te maken.
De bouwkundigen van het Loodswezen,
onder de toenmalige leiding van de Ir. Quiri-
nes Harder, die daarvoor al een studie in
Engeland achter de rug had, waren er klaar
voor, en de zaak werd op papier gezet. De
Nederlansche industrie was ook in staat om
daaraan haar steentje bij te dragen; want
ijzer gieten konden wij ook toen al.
Dus in 1856 werd de eerste in ons land
gebouwde gietijzeren toren geplaatst, 30
meter hoog. Geen gigant zult u denken. Dit
was ook niet nodig want eigenlijk was het
ook geen echte vuurtoren maar een geleide-
licht, dus een hulp vuurtoren, het licht stond
34 meter hoog.
Hij was opgebouwd van platen, precies zoals
de Engelsen dat deden, met opstaande ran
den waar de gaten in geboord werden om het
geheel met schroefbouten aan elkaar te ver
binden. De omtrek was tienzij dig uitge
voerd, d.w.z.lO vlakke platen maakten een
cirkel rond, dus denk ik nu; de Heren hebben
maar gelijk een knap moeilijke hoek geno
men om mee te beginnen.
Of dat toen misschien tegen gevallen is
weten we niet, maar toen men 6 jaar later,
dus in 1862 aan de Baak voor Ouddorp
begon werd deze niet tien maar achtzijdig,
een stuk gemakkelijker. Hij werd ook niet zo
hoog, 20 nieter maar, de lichthoogte was
27.50 meter, een wat bescheiden torentje
dus. De lens om de oliebrander was een lens
van de vierde grootte. Er werd ook een
torenwachterhuis bij gebouwd, dat kunnen
we zien op bijgaande foto's, volgens de nog
bestaande gegevens een dubbel huis, maar
dat waag ik te betwijfelen gezien de grootte.
Hoewel onze voorouders op een bescheide
ner voet leefden dan wij nu doen, en ziende
dat er maar een schoorsteen op staat denk ik
toch meer aan een enkele woning.maar goed
het staat er, en we kunnen het aan niemand
meer vragen.
Het vrij slanke silhouet ging wel ten koste
van de zichtbaarheid vanuit zee, dus om daar
enige verbetering in aan te brengen werden
er vrij kort na de nieuwbouw aam de Oost
Westzijde brede houten schermen tegen de
toren aangebouwd wat een aanmerkelijke
verbetering geweest moet zijn. Ook is er
toen een vlaggen- of wat meer waarschijn
lijk is, een seinraast op geplaatst en we zien
rechts van de toren ook een opslagschuurtje
staan.
Waar ik U ook op moet wijzen is: enige
meters boven de grond ziet u in het rechter-
scherm een jongen met korte broek zitten,
daaronder staan twee mannen. De toren
wachters? Dat weten we niet.
Die jongen echter, dat is wel
bekend, die was daar op dat
moment dat deze foto genomen
werd 'koeienwachter'op de eer
ste foto kunt U zien dat er nog al
wat van die beesten rondliepen.
Aren Grinwis was zijn naam,
nog maar enkele jaren geleden
overleden, ik weet niet precies
wanneer, maar hij is meer dan
100 jaar oud geworden denk ik.
Wie waren er bij de bouw van
dit stukje historie betrokken,
allereerst de al genoemde Ir
Harder, dan moet ook genoemd
worden zijn rechterhand,, de Hr
A.C.van Loo, en dan is vanzelf
sprekend de vraag wie waren
toen daar van de torenwachters
en wie was de opziener
Dan pakken we de lijst erbij van
de Hr. Huis en lopen de namen
van die genen die hij tot nu toe
heeft kunnen vinden, als
opzichter op Goeree was toen
verantwoordelijk de Hr.G..Goe-
koop, 15/04 1813, die in deze
dienst geweest is vanaf 1834 tot
1872. De wachters dat is moei
lijker omdat daar wel data van
in diensttreding van bekend
zijn, maar niet alle data van pen
sionering vast staan, zeker is
wel dat er een Troost werkte.
Jan troost (2) *28/03 1827 was
in de dienst opgenomen inl847,
dat staat vast.
Verder J Lauwe &C Lauwe die in dienst
kwamen in 1833 resp 1834, en meer namen
kan ik niet vinden.
Wie er ook gewerkt en gewoond heeft, dat
was Jacobus Fermijn, hij is daar als 23-jari-
ge op 1 juli 1908 benoemd, en later overge
plaatst toen het IJzeren Baaken 'gebluscht'
was naar de nieuwe toren.
Op foto No 1 ziet U verder op de achter
grond nog in volle glorie de reddingboot
schuur staan, met boven de witgeschilderde
plank met zwarte letters ZuidhoUansche
Reddings Maatschappij. Waarin de strand
reddingboot gestaan heeft die toen met
paardentractie in het water gebracht werd,
zoals U vast wel eens gezien heeft op oude
foto's want die zijn er nog wel van.
Toen het station opgeheven is, werd de
schuur verkocht aan iemand van de overkant
zoals dat toen heette. De schuur is toen in
twee delen geschikt gemaakt voor twee
woningen. Wim Flohil heeft daar jaren in
een deel gewoond met zijn gezin ik denk tot
dat onze latere Oosterburen het genoeg von
den, en hij moest verdwijnen, het is ook
mogelijk dat ze er na de oorlog gewoond
hebben tot in 1953 de ramp kwam, aan de
linkerzijde van het pad naar het strand zien
we op de foto een of zelfs meerdere gebou
wen staan, ik kan U daar echter niets over
vertellen om de simpele reden dat ik er niets
vanaf weet, bovendien kan ik me ook niet
voor de geest halen dat daar iets stond toen
wij als kinderen daar in de zomer naar het
strand gingen.
De lantaarn was aan vier zijden afgeblind,
wat betekent dat er alleen aan de zeezijde
licht uit kwam wat natuurlijk de bedoeling
was over een halve cirkel, boven dien was
die halve cirkel dan ook nog verdeeld in 3
sectoren twee witte en een rode, rood was de
gevaarlijke sector waar men van weg moest
zien te blijven. Deze keer zal ik U niet ver
moeien met al die moeilijke zeilstreken wel
ke men toen gewoonlijk gebruikte, maar
simpel een schip naderende vanuit het Wes
ten zag eerst een sector van 56° wit licht,
daarna werd het voor 34° rood om vervol
gens weer wit te worden voor 45°, dan ver
dween het licht en moest men verder navige
ren op het volgende licht, beaken of toren.
Toen het nieuwe licht compleet gereed was
en in gebruik genomen was, betekende dat
voor het 'Steenen Baak' het einde van zijn
lange bestaan. De pas lOOjaar na de bouw
aangebrachte verlichting hiervan, dat eerst
op de 4de verdieping gestaan had en weer
later op de top geplaatst was, in 1858, werd
gedemonteerd, en het steenen baak werd
bedankt voor zijn diensten en de sloop volg
de en het werd afgevoerd.
Nog even voor de goede orde, het ijzeren
baaken had een vast licht, evenals toen de
Goereese toren. Wat stond er toen nog meer,
wel het z.g. scherm van Goeree 500 meter
noordelijker en 1680 meter oostelijker.
En dan Westelijker het huisje van Jan Pau-
lus, 480 meter Noordelijker 3704 meter
westelijker dan het nieuwe torentje, voor
zien van een, over 60°schijnend licht, de z.g.
verklikker, die men als eerste aanliep.
Hij werd ook wel de verklikker van het Flau
we Werk genoemd, en soms ook als zodanig
beschreven in de Zeemansgidsen uit die tij
den, boven op de paalmast stond ten over
vloede een bolbaken als dagmerk.
Dat deze van gietijzer gebouwde toren even
als die bij Renesse een succes was moge blij
ken uit het gegeven dat er nadien voor het
Nederlandse Loodswezen later nog eens
negen werden gebouwd, en voor wat we
toen noemden ons Indië zijn er in ons land
18 stuks gemaakt waarvan een gedeelte nog
steeds in bedrijfis, ondanks hun lange leven.
Alles in bedrijf zijnde in 1862, het was toch
niet voldoende, men bleef kritisch wat de
verlichting aangaat, dus er werd ijverig op
gestudeerd hoe men nu verder moest.
Men bleef proberen de licht opbrengst der
lampen met alle mogelijke brandstoffen te
vergroten, de lenzen systemen werd aan
gesleuteld, maar ondanks alle werk bleven
de klachten toch bestaan.
De Goereese toren stond nu eenmaal te ver
van de zee vandaan, daar kon men niets aan
veranderen, er moest een nieuwe toren
komen dichter bij de plaats waar de scheep
vaart de gevaarlijke kust naderen moest om
veilig naar binnen te kunnen varen.
De Marine liet al wat in hun mogelijkheid
aanwezig was er op los en de studie wees het
volgende uit.
Het was uiteraard een lange studie want pas
een kleine 40 jaar later lezen we dat er b.v.
op het Flauwe
werk een hogere mast moet komen voor de
verklikker, en dan minstens 13 meter.
Er was inmiddels een studie gedaan m.b.t. de
van hetgeen op Goeree stond aan verlichting
en de bijbehorende tekening voeg ik hieraan
toe, wel aardig om te zien.
Zonneklaar bhjkt hieruit dat er echt wel iets
gedaan moest worden om het zicht op de
verHchting voor de toegankelijkheid naar het
Haringvliet en verder naar binnen te verbete
ren, en niet alleen daarvoor maar ook voor
de doorgaande scheepvaart om vrij te blijven
van de zo gevaarvolle Banken voor onze
kusten.
In 1911 was het dan zover, in de Marine
begroting werd een bedrag opgenomen voor
de primaire kustver-lichting van f 37.100
voor de bouw van een nieuwe kustlichttoren
op het Westhoofd te Ouddorp op Goeree.Het
moest ook weer niet te veel kosten want de
lantaarn en ook de verlichtingsbron van de
Goereese toren moest hergebruikt worden
op Ouddorp.
Eigenlijk ook logisch want dit toch wel aller
kostbaarste van een vuurtoren, was nog vrij
wel nieuw, het was nog maar 3 jaar in
gebruik.
De grondaankoop, de studie, het bestek de
constructie bewaren we voor een volgende
uitgave van het verhaaltje over de VUUR
TORENS VAN GOEREE.
Groeten van Siemon Bezuijen
Hellevoetsluis.
ZiICHTBAARHEIDSCIRKELS DER EUSTLICUTEN
EILAND Goeree.
De zichtbaarheidscirkels van de kustlichten op Goeree.
De heer J. Goedegebuur overhandigt de cheque voor een stedenreis aan de heer C. Kroon van het
gelijknamige aannemersbedrijf uit Den Bommel.
In het kader van het 90 jarig jubileum heeft Imabo Esselink Bouwmaterialen B.V. in Mid-
delhamis het hele jaar door diverse feestelijke activiteiten op stapel staan. Zo vindt o.a. drie
keer in het jaar een trekking plaats van ordernummers van het achterliggende kwartaal.
Alle klanten die in deze periode iets hebben gekocht doen hier automatisch aan mee. De
gelukkige winnaar krijgt een geheel verzorgde stedenreis voor twee personen aangeboden.
De eerste trekking heeft inmiddels plaatsgevonden. Het getrokken ordernummer behoort
het Aannemersbedrijf J. Kroon Zoon B.V. uit Den Bommel toe. 'Voor dit bedrijf is dit
goede nieuws een welkome en aangename ven'assing. Wie wil tenslotte niet meer van de
wereld zien en gedurende enkele dagen verwend worden? Tegelijkertijd blijft het voor de
personeelsleden van dit aannemersbedrijf nog even spannend want tot nu toe is nog niet
bekend wie van hen uiteindelijk op reis mag. Wel is zeker dat het animo onder hen heel
groot is. En dat betekent dat Imabo Esselink zeer tevreden is over de start van deze bij
zondere actie. Vol spanning ziet zij uit naar de volgende trekking die over enkele maanden,
opnieuw onder het toeziend oog van een notaris, gaat plaatsvinden.
Doel van deze Open Dag is belangstellen
den, zowel jong als oud.een kijkje te gun
nen in de 'keuken van deze deelnemende
verenigingen' en wel op een actieve
deelnemende) en passieve kijkende)
manier.
De deelnemende verenigingen hebben
allen een gevarieerd programma samenge
steld waarbij kennisgenomen kan worden
van de diverse mogelijkheden die bij de
betreffende verenigingen aanwezig
zijn.Iedere vereniging zal dat op zijn/haar
specifieke manier verwezenlijken zodat de
bezoekers een eerste indruk kunnen krijgen
van het reilen en zeilen bij de vereniging.
Heeft u belangstelling voor sport,voor
uzelf of uw kinderen, en wilt u zich oriën
teren op een tak van sport dan is deze dag
er uitermate geschikt voor.
Deze dag wordt mogelijk gemaakt door de
gemeente Middelhamis, sport-en recreatie
complex de Staver,de Stichting Sportraad
Middelhamis en de verenigingen tv
DES'85(tafeltennis), gym ver DOTO (Stad
a/h Haringvliet), gym.ver SSS (Nieuwe
Tonge), msv en av Flakkee (voetbal atle-
Op 12 augustus organiseert de VVV een
bustocht naar FLEURIG 2003, de nationale
groen-en woonmanifestatie in Ede. Rondom
het prachtige Huize Kemhem is er op woon
en tuingebied voor elk wat wils: prachtige
modeltuinen, het nieuwste op woon- en inte
rieurgebied, u kunt meedoen met workshops
en in het Huize Kemhem is een expositie
van ontwerpen van bekende tuinarchitecten
uit 20^ eeuw.
Bovendien maakt u kans op een gratis toe
gangskaan!
De opstapplaatsen zijn: Melissant, Stellen-
dam, Hellevoetsluis, Rockanje, Oostvoome,
Brielle en Spijkenisse.
Meer info en boeken bij de VVV kantoren
op Voome en Middelhamis en de agent
schappen in Abbenbroek en Spijkenisse
Ook telefonisch:
0181-401600/0187-484870
tiek), bc de Poedel (biljart), SDGO (model-
zweefvliegen). sv Flakkee (schiet-sport),
kv Good Luck (korflDal), BVM (bowlen).
Denk en Zet (dammen), ze de Schotejil
(zwemmen), gym.ver Mh-SD, Sparta
Hygiëa (basketbal),Hapkido Mu Do Kwan
(zelf-verdediging) en tv Menheerse (ten
nis).
Eind augustus volgt verdere infor via de
nieuwsmedia ten aanzien van juiste tijd en
plaats van handeling.
Noteer deze dag dus alvast in uw agenda!
clir. streettblad op gereformeerde grondslag
voor de zuid-tiollandse en zeeuwse eilanden
is een uitgave van Uitgeversmaat
schappij Eilanden Nieuws BV
Verschijning: dinsdag- en vrijdagavond
Tel. (0187)47 10 20
Fax (0187)48 57 36
Postbus 8, 3240 AA Middelhamis
Langeweg 13, Sommelsdljk
ADVERTENTIES EN ADMINISTRATIE:
tel.(0187)47 1020
e-mail: Algemeen@gebr-dewaal.com
(onder vermelding van 'adv' of 'adm')
tarief per mm 0,27;
contracttarieven op aanvraag
slmtingstermijn zakelijke advertenties:
maandag en donderdag 14.00 uur
sluitingstermijn overlijdensberichten:
dinsdag en vrijdag 8.30 uur
voor foutief geplaatste advertenties als
gevolg van onduidelijke advertentie
opdrachten of telefonisch opgegeven
advertenties kan de uitgeverij niet
aansprakelijk worden gesteld.
Advertentie-acquisitie:
A. J. van der Velden,
06-50448359
REDACTIE:
hoofdredacteur: J. Villerius,
tel.(0187)47 10 22,
privé (0187) 60 14 40
e-mail: J.Villerius@gebr-dewaal.com
Plaatsing van ingezonden berichten kan
zonder opgaaf van redenen worden gewei
gerd.
ABONNEMENTEN:
Per kwartaal 9.25.
Per jaar €35,00.
Abonnementen zijn bij vooruitbetaling
en worden automatisch verlengd.
Opzeggingen schriftelijk
vóór 30 november.
Wijzigingen graag twee weken voor
deze ingaan doorgeven.
REKENINGNUMMERS:
postbank 167930
rabobank Middelhamis 342001108
