De totstandkoming van
onze Statenbijbel
Nieuws
ZomergaleriJ Marina Port Zélande weer open
Dorsen van gerst dit jaar heel vroeg!
Vernieuwde Toyota Previa:
Full Size in alle opzichten
uit de kerken
EIIAIfDBI-IIIEUWJI
IJl
Inzameling spullen
rommelmarkt
Oude Tonge
De Stichting Genealogiscli Centrum Goeree-Overflakkee bestaat sinds
begin van de jaren negentig. Zij houdt zich vooral bezig met stamboom-
onderzoek en alles wat daarmee samenhangt. In de door de Rabobank ter
beschikking gestelde ruimte aan Achterdorp 7 te Dirksland is intussen
een uitgebreid archief opgebouwd. In de loop der jaren heeft een groot
aantal mensen zich inmiddels al via dat archief verdiept in hun familie
geschiedenis. Het is ook mogelijk - als men zelf niet in de gelegenheid is
onderzoek te verrichten - aan het centrum een zoekopdracht te verstrek
ken. Tegen een betrekkelijk geringe vergoeding wordt dan voor u gezocht
in het archief van het centrum zelf en/of in de archieven van de gemeen
ten op Goeree-Overflakkee. Voor het verstrekken van zo'n zoekopdracht
kan men zich wenden tot J. van Wezel, Raadhuisplein 1, 3251 AV Stel-
lendam, tel.: 0187-491663, e-mail: jvanwezel@rdnet.nl, óf tot één van de
bestuursleden van de stichting.
Elektronische spelletjes
bij Radio Flakkee
Dynamischer, luxueuzer en nóg comfortabeler
Veiligheid en techniek
PAGINA 9
.VRUDAG 18 JULI 2003
De geschiedenis van de Statenvertaling
begon, toen voor de eerste maal door een
gereformeerde synode de wenselijkheid van
een nieuwe officiële vertaling werd uitge
sproken. De beslissende stoot werd gegeven
door de Dordtse synode 1618-1619. Het was
een plan dat al in vorige kerkvergaderingen
beraamd was,. Met de groei van de aanhang
van het gereformeerd protestantisme won
ook de gereformeerde schriftbeschouwing
veld. Die visie hield in dat een vertaling de
grondtekst getrouw moest weergeven omdat
God via de Schrift sprak en de mens niet het
recht had aan Zijn Woord iets af of toe te
doen. Een oorspronkelijke Bijbelvertaling,
aldus de gelovige taalkundigen, moest de
proef op de som leveren of de Nederlandse
taal zich kon meten met het Grieks en het
Latijn.
Op de eerste nationale synode te Embden
spraken afgevaardigden van de vluchtelin-
gengemeente in Keulen de wenselijkheid uit
van een 'correcte' vertaling. Opnieuw werd
dat in 1574 aan de orde gesteld op de provin
ciale synode van Zuid-Holland door de gede
puteerden van de classis Walcheren. Deze
classis hoorde korte tijd onder die provincia
le synode. Het antwoord was dat het beter
was te wachten tot de, op dat moment onder
handen zijnde, Franse en Latijnse vertalingen
gepubliceerd werden. In 1578 werd op de
nationale synode te Dordrecht gevraagd of
het niet 'oorbaerende noodich' was de Bijbel
uit het Hebreeuws te vertalen, of althans de
'ghemeyne oversettinghe' te herzien.
In 1586 kwam opnieuw een nationale synode
bijeen, nu in 's Gravenhage. Daar werd een
rekest ingediend dat begint jnet e?n betoog
dat de 'Hocjchduytsche Cutersche oversettin-
ge der Heyligen Bibel, na dewelcke onse
nederlantsche geconformeert is, nyet geheel
over een en coomt met de Hebreeussche ende
griexsche waerheyt".
Na 1586 is er tot het bijeenkomen van de
Dordtse synode van 1618-1619 geen natio
nale kerkvergadering meer gehouden. Wel
op particuliere en provinciale synodes kwam
de zaak van de Bijbelvertaling naar voren.
Vanuit de synode en met financiële steun van
de Staten-Generaal kreeg Marnix van St.
Aldegonde de opdracht een vertaling vanuit
de oorspronkelijke talen te maken. Hij werd
echter enige malen door Prins Maurits van
zijn vertaalwerk weggeroepen om voor hem
bepaalde zaken te regelen, onder meer in het
prinsdom Orange. In december 1598 over
leed hij. Hij was met zijn vertaalwerk toen
nog lang niet klaar. Als zijn opvolgers wer
den benoemd twee Delftse predikanten,
Arnoldus Comelli en Wenierus Helmichius.
In 16(K) bekrachtigde de Staten-Generaal hun
benoeming, maar trokken zij de aan Marnix
van St. Aldegonde verleende toelage in.
In Duitsland had Johannes Piscatoreen nieu
we vertaling gemaakt, voor een groot deel
gebaseerd op de Lutherbijbel. Die vertaling
viel bijzonder in de smaak bij Baudartius. Hij
verklaarde op de Gelderse synode van 1605,
in verband met de trage voortgang van de
officiële vertaling, zich bereid de Piscatorbij-
bel in het Nederiands over te brengen. Hij
probeerde op de Zuid-Hollandse synode van
datzelfde jaar de broeders te bewegen daar
ook aan mee te werken. De Zuid-Hollandse
broeders waren echter van mening dat een
dermate gewichtige zaak alle Nederlandse
kerken gemeenschappelijk aanging en alleen
door een Nationale Synode geregeld zou
kunnen worden. De aanwezige afgevaardig
de uit Noord-Holland stemde namens Noord-
Holland daarmee in.
In verband met de kerkelijke beroering over
de predestinatieleer verboden de Staten van
Holland het bijeenkomen van een particulie
re synode in de jaren tussen 1608 en 1618.
Daardoor werd aan de kerk de gelegenheid
ontnomen om de zaak van de Bijbelvertaling
te behartigen. Al was het noodzakelijk die
onderneming tot nader order uit te stellen,
toch kon gewaakt worden voor de belangen
van het zuivere Woord van God. Dat deed
men door niet-gereformeerde Bijbeluitgaven
te bestrijden. Dat gebeurde met doopsgezin
de, Rooms-katholieke en libertijnse uitga
ven. De predikant te Ossendrecht en
Woensdrecht, Abraham Costerus, liet een
werkje verschijnen waarin hij de onnauw
keurigheid van dergelijke Bijbeluitgaven
nauwkeurig aantoonde.
In diezelfde tijd maakte een naamgenoot van
hem, de jezuïet Franciscus Costerus, zich
druk met het bestrijden van de gereformeer
de religie. Hij publiceerde in 1614 een Nieuw
Testament met antigereformeerde kantteke
ningen. Hij wilde daarmee de Rooms-katho
lieken beschermen tegen gereformeerde pro
paganda en de gereformeerden van 't gelijk
van zijn standpunt overtuigen.
Nadat Prins Maurits in Utrecht en Holland
had afgerekend met de remonstranten als
machtsfactor, stond niets meer het houden
van een Nationale Synode in de weg. Die
kwam dan ook bijeen in Dordrecht, de oud
ste en in rangorde eerste stad van het
gewest Holland. In de herfst van het jaar
1618 kwamen zij samen in de grote boven
zaal van het Doelengebouw. De leiding
berustte bij Johannes Bogerman. Hij kende
zoveel gewicht toe aan de zaak van de Bij
belvertaling dat daarvan het eerste punt op
de agenda gemaakt werd. In een reeks van
zeven zittingen, van 19 tot en met 27
november, legden de synodeleden de
grondslag voor het grootse gebouw van de
Statenvertaling.
De preses legde drie vragen aan de vergade
ring voor: Is er inderdaad een nieuwe Bijbel
vertaling nodig? Hoe kan deze zo goed en zo
snel mogelijk haar beslag krijgen? Aan hoe
veel en welice personen moet het vertaalwerk
worden opgedragen? De eerste vraag werd
bevestigend beantwoord. Over de beide
andere vragen moest meer gediscussieerd
worden. Er werd besloten om het werk op te
dragen aan zes personen, drie voor het Oude
Testament en drie voor het Nieuwe en de
Apocriefe boeken. Elke provinciale synode
zou twee overzieners aanwijzen, één voor het
Oude en één voor het Nieuwe Testament. Als
NED. HERV. KERK
Beroepen: te Mechelen, België (VPKB
gemente Mechelen-Zuid), G.J. Buunk te
Koekange.
Bedankt: voor Nijkerk, G.D. Kamphuis te
Amstelveen; voor Numansdorp, B. Oos
terom te Rumpt; voor Rijssen (wijk 6), W.J.
Dekker te Reeuwijk.
Aangenomen: naar Bleiswijk (buiteng.
wijkgem.), kandidaat E.K. Foppen te Ben
schop.
GEREF. KERKEN
Beroepen: te Alteveer, mw. kandidaat
D.A.J. Scholtens te Alteveer.
GEREF. KERKEN (VRIJG.)
Aangenomen: naar Baflo, kandidaat M.E.
Buitenhuis te Slochteren, die bedankte voor
Mussel en Oosterwolde i.c.m. Wijnjewoudê.
Bedankt: voor Rijnsburg, G. Zomer Jzn. te
Amersfoort-Hoogland.
Ontheven uit het ambt (op zijn verzoek):
W. Dijksterhuis te Duiven-Velp.
CHR. GEREF. KERKEN
Bedankt: voor Alphen a/d Rijn, J.P. Boiten
te Sliedrecht; voor Urk (Maranatha), M.J.
Kater te Zeist.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen: te Doetinchem, J. Schipper te 's-
Gravenpolder; te Lisse, P. Mulder te Dor
drecht.
Aangenomen: naar Opheusden, kand. G.
Pater te Genemuiden, die bedankte voor de
overige op hem uitgebrachte beroepen.
Zit er een duistere kant aan elektronische
spelletjes? Sommigen zeggen dat compu
ter- en videospelletjes in het gunstigste
geval leerzaam en in het ongunstigste geval
onschuldig vermaak zijn. Anderen noemen
ze gevaarlijk en zeggen dat ze agressie
bevorderend en verslavend werken. Zijn er
risico's waarvan u en uw gezin op de hoog
te moet zijn? Op deze vragen wordt maan
dag 21 juli om 21.00 uur in het progranmia
"Ontwaakt Radio" op Radio Flakkee ant
woord gegeven. De presentatie is in handen
van Yvonne Caka. Dinsdag om 16.00 uur
wordt het programma herhaald.
de vertalers een boek gereed hadden, moes
ten zij het opsturen naar de overzieners of
revisoren.
Men achtte het .gewenst dat de vertalers allen
in een academiestad gingen wonen, waar
door zij een uitgebreide bibliotheek tot hun
beschikking hadden en in voorkomende
gevallen de hoogleraren aldaar konden raad
plegen. Dat alles zou veel geld kosten. Men
besloot daarom de Staten-Generaal te ver
zoeken de plaats aan te wijzen, waar de ver
talers zich moesten vestigen. Tevens zou aan
hen gevraagd worden de financiering voor
hun rekening te nemen. Het werk zou in vier
jaren tot een goed einde gebracht moeten
worden. Elke drie maanden zouden zij het
resultaat van hun werk aan de Staten-Gene
raal en de revisoren moeten overleggen.
Als vertalers van het Oude Testament wer
den benoemd Johannes Bogerman (predikant
te Leeuwarden), Wilhelmus Baudartius (pre
dikant te Zutphen) en Gerson Bucerus (pre
dikant te Veere). Hun plaatsvervangers
waren Antonius Thysius (hoogleraar te Har
derwijk), Jacobus Rolandus (predikant te
Amsterdam) en Hermannus Faukelius (pre
dikant te Middelburg).
Met de vertaling van het Nieuwe Testament
en de Apocriefe boeken werden belast: Jaco
bus Rolandus, Hermannus Faukelius en Pet
rus Comelli. Hun plaatsvervangers waren
Festus Hotrmiius (predikant te Leiden),
Antonius Walaeus (predikant te Middelburg)
en Jodocus Hoingius (rector te Harderwijk).
Van zaterdag 19 juli tot zaterdag 9 augustus heeft Galerij Port Zélande haar deuren weer geopend. Een keur van noordelijke kunste
naars waaronder de Rota Tora Groep, de familie Omnes (Minne. Theo en Gerda), de realist Frans Brommer, de landschapschilder Cor
van Loenen, de keramist Kamphuis en anderen zullen acte de presence geven. Het belooft een bijzondere expositie te worden.
Galerij Marina Port Zélande is gelegen aan de Marina Jachthaven. Langs de slagboom en in het verlengde van het havenkantoor bereikt
u de Galerij aan de Kabbelaarsbank. Deze is dagelijks geopend van 16.00-18.00 uur en van 19.00-21.00 uur Maandags gesloten.
-r :'-;*.-*
Rijdend langs de akkers op Goeree-Overflakkee, zal het menigeen
opgevallen zijn dat dit jaar het koren heel snel haar gele - rijpe kleur
- krijgt. Het kon daarom niet uitblijven dat de dorsmachines al heel
vlug aan hun werk zouden gaan beginnen. Maandagmiddag was het
zover: aan de Vroonweg tussen Middelhamis en Stad aan 't Haring
vliet ging het mes in de gerst. Het gewas op land van Cor Westerbe-
ke was waarschijnlijk het allereerste graan wat gedorst werd. En dit
is heel bijzonder; de schoonvader van Westerbeke al meer dan tach
tig jaar oud - verklaarde dat hij het zo vroeg dorsen van gerst in zijn
leven nog niet had meegemaakt.
Ook Ron Peeman van Loonbedrijf Peeman uit Middelhamis, beaam
de dat het dit jaar wel heel erg vroeg is dat één van zijn dorsmachines
op het land komt. "Meestal is dit eind juli, begin augustus". Peeman
zegt dat deze vroege oogst te danken is aan de vele uren zonneschijn,
waarvan de regio de laatste weken heeft genoten. "En als er dan ook
nog vroeg gezaaid is, is de kans op een vroege oogst heel groot",
aldus Peeman. Het loonbedrijf is dit jaar voor het eerst met een dors
machine van het merk Claas begonnen. Deze machine heeft met haar
breedte van 6.60 meter, in zeer korte tijd een flink stuk land gedorst.
Deze capaciteit is zeer welkom, nu ook voor het loonbedrijf weer een
drukke tijd aanbreekt. Nu er 's ochtends al heel vroeg gras gemaaid
wordt, want dit moet vochtig gemaaid worden, en later op de dag er
gedorst wordt betekent dit dat er hele dmkke tijden aanbreken voor
loonbedrijven en landbouwers.
Nog een paar nachtjes slapen (of niet)
en dan is het zover. Vakantie! Een heel
jaar kijkje daar naar uit. En het wach
ten duurt dan zolang, datje tussendoor
nog een week vakantie neemt, om die
tijd tot de vakantie door te komen.Die
laatste paar weken ben je alleen nog
maar met die vakantie bezig. Je hoofd
loopt om van aUe dingen die je persee
nog gedaan moet (wil) hebben.Oprui-
men, soppen, wassen, strijken, repare
ren, nakijken, lijstje maken, boodschap
pen doen, handig inpakken, alvast klaar
leggen, mooi weer spullen, slecht weer
spullen, zwemkleding, regenpakken,
dikke truien en niemendalletjes. Zonne
brand, muggenstift, wat heeft een mens
toch een hoop mee te nemen. En altijd
is er wel iets dat ik vergeten ben. Meest
al iets onbenuUigs, wat niet persee nodig
is, maar wat ik nou eenmaal mee had
willen nemen. De ene keer een kaas-
schaaf, de andere keer postzegels. En
nou gaat die vakantie heus wel gewoon
door ook zonder die kaasschaaf, maar
toch had ik hem mee willen nemen.
Vaak heb jk dan als we net vertrokken
zijn al zo'n gevoel van: ik vergeet iets.
Soms weet ik het onderweg al en eigen
lijk is dat wel een geruststellend gevoel,
want het is gelukkig nooit iets belang
rijks en als ik weet wat het is kan ik ook
echt aan mijn vakantie gaan beginnen.
Soms ook duurt het een paar dagen
voordat ik er achter kom. Als ik bijvoor
beeld kaarten wil gaan sturen en geen
adressen bij me heb. Tegenwoordig hoef
ik geen kaarten meer te sturen, want
sinds dat jaar dat ik de adressen met de
postcodes niet bij me had, krijgen wij
ook geen kaarten meer.
En ik neem natuurlijk altijd veel en veel
te veel mee.Want wat is nou 1 dikke
trui als je een paar weken slecht weer
hebt? En je moet toch wat te lezen bij je
hebben, want stel je voor dat het een
paar weken regent.En als ik nou mijn
zonnebril verlies, dan moet ik die ande
re toch ook bij me hebben. En als er
geen winkels in de buurt zijn of ze zijn
dicht, dan moeten we toch kunnen eten
en drinken. En als we visite krijgen
kunnen we die toch ook niet op een
droogje laten zitten en alleen iets te
drinken is ook een beetje kaal dus dan
moet daar toch wat bij. En 2 lange
broeken is ook een beetje weinig, want
als je in de modder valt moet je toch een
schone broek bij je hebben. En schoe
nen niet te vergeten. Want wat als je
schoenen nat geregend zijn en je hebt
geen droge bij je. En handdoeken
natuurhjk. Die heb je nooit teveel bij je.
Toch?
Eigenlijk zorg ik-er op deze manier
alleen maar voor dat ik straks hard aan
vakantie toe ben.
Maar ja, dat is het welwaard. Oh en
dan natuurhjk ook nog het één en ander
uit eigen middelen. Een stukje vitrage
tegen de muggen, een stukje tapijt als
matje, een kleedje voor de hond, een fles
TMC voor de vlekken, een paar haakjes
voor dat gordijntje
Julia Campfens
Het Binnenhuis
Toyota was zijn tijd in 2000 ver voor
uit toen het de tweede generatie van
de Previa introduceerde. Om ook nu
weer tijdig op de nieuwste ontwikke
lingen en trends in te spelen, brengt
het merk in september een vernieuw
de Toyota Previa op de markt. Deze
derde generatie van de succesvolle
MPV krijgt met recht het stempel
'Full Size' opgedrukt.
In vergelijking met zijn voorganger, waar de
kenmerken ruimte, comfort, functionaliteit,
luxe en emotie al volop aanwezig waren, is
het model 2004 nog verder opgewaardeerd.
Het modellenprogramma is gewijzigd en de
uitrustingniveaus zijn verbeterd, waardoor
de Previa beter voldoet aan de veranderende
vraag van de markt. Was de Previa vroeger
verkrijgbaar als Terra, Luna en Sol, in de
nieuwe modelreeks bestaan er alleen nog
een Terra en een Sol. Toyota vult de lijn aan
met een absoluut topmodel dat luistert naar
de toepasselijke naam Executive.
Dynamischer front
De neus van de Toyota Previa is onder han
den genomen en heeft een dynamischer
uiterlijk gekregen. De koplampunits zijn
vernieuwd. De richtingaanwijzers en stads-
lichten hebben een nieuwe plaats in de unit
gekregen en de mistlampen zijn voortaan
apart in de gerestylede bumper geïntegreerd.
Ook de optioneel verkrijgbare koplamp
sproeiers zijn in de bovenkant van de bum
per weggewerkt, waardoor de voorkant van
de Previa een nog futuristischer uiterlijk
heeft gekregen.
Ook de achterzijde is door de designers van
Toyota opnieuw vormgegeven. De Previa is
voorzien van nieuwe achterhchten van kris
tal helder glas in rood en wit en een chromen
strip boven de mimte voor de kentekenplaat.
Aan de zijkant vallen de goed opgevulde
wielkasten op, want op de Linea Sol en de
Executive uitvoering wordt de Previa nu
geleverd met nieuw ontworpen 16 inch licht
metalen velgen met 215/60R16-banden.
Hogere kwaliteit van het interieur
Het interieur van de Previa was altijd al futu
ristisch en mimtelijk. Toch is er aan het
model van 2004 het een en ander gewijzigd,
waaronder de kleurstelling. De bovenste
delen van het dashboard en de portierbekle
ding zijn nu donker en antraciet van kleur.
De onderste delen zijn veranderd van licht
grijs naar midden grijs. Ook is er gebmik
gemaakt van materiaal met een andere struc
tuur, waardoor het geheel een hogere kwali
teit uitstraalt. Het opvallend nieuw vormge
geven stuurwiel met chromen Toyota-logo
en audiobediening maakt het luxe gevoel
compleet. Standaard is de Previa voorzien
van een cd-speler met zes speakers met RDS
en boordcomputer. Op dit toestel is het
TNS300 DVD-navigatiesysteem aan te slui
ten.
Op het gebied van veiligheid heeft Toyota
niets laten liggen. ledere Previa verlaat de
fabriek voortaan standaard met Brake Assist
en side-airbags. De middelste zitplaatsen op
de achterbank zijn voorzien van een drie-
puntsgordel in plaats van een heupgordel.
De uitgebreidere uitmstingniveaus zoals de
Sol en de Executive hebben standaard Vehi
cle Stability Control en Traction Control,
wat zorgt voor optimaal en veilig wegge
drag. De sterke 2,4 liter VVTi-benzinemotor
voldoet aan de STEP Vl-norm.
Uitrustingniveaus
De Previa Sol en Previa Executive hebben
standaard natuurlijk meer extra's dan de Pre
via Terra. Zo heeft de Sol een gescheiden
Climate Control voor de voor- en achterpas-
sagiers en parkeersensoren. Ook zijn het
dashboard en de deurpanelen, net als het
stuurwiel met houtaccenten uitgevoerd. De
Previa Executive sluit de rij met een stan
daard Full Map DVD-navigatiesysteem met
parkeerhulpcamera, lederen bekleding,
stoel verwarming en voor de twee zij schuif
deuren elektrische sluitbekrachtiging.
Leverbaar
De vernieuwde Previa is leverbaar vanaf
september 2003 vanaf 36.190,- inclusief
BTW. De Previa is verkrijgbaar als vijfzit-
ter, zevenzitter en luxueuze zeszitter. De
achtzitter is niet langer in het programma
opgenomen.
De Previa Executive wordt in november
2003 op de Nederlandse markt verwacht.
Een Previa Van zal later volgen.
Op 30 augustus zal de rommelmarkt
worden gehouden van de Ned. Herv.
Kerk in Oude-Tonge. Voor deze verko
ping kunt u nog spullen inleveren. Op
zaterdag 19 juli aanstaande van 9.00 uur
tot 12.00 uur kunt u terecht bij de fami
lie Klem in de Fordstraat 9 in Oude-Ton
ge. Heeft u geen vervoer of heeft u ande
re vragen, neem dan contact op met
Koen Goedegebuur tel. 0187-642724 of
Henk Klem tel. 0187-641951.
