Met echte korting van
'i
Speciale aanbieding
Een kijkje achter de schermen van Zwemcomplex
't Zuiderdiep geeft een blik op hoogstaande techniek
waterzuivering heel belangrijli
gevuld met bronwater vanaf zeventig meter diep
£llAI1DEri-l1IEUli^
Bodem en matras 475,-
Nu NETTO if f 3l^
I
I
I
I
I
I
I
1
Leer
Stof
Klassiek
I EJeirtriscJi'Versteterslattenisodem
I inclursief pocketverJfiQ matras.
I 5 |a,ar garantie
I op lattenböderfi.
•k
Het lijkt heel gewoon: er wordt een
kaartje gekocht en men springt het
zwembad in. Zoals over zoveel dingen
wordt er door de bezoekers bij een duik
in het zwembad niet stilgestaan bij alles
vvat er moet gebeuren voor dat die duik
mogelijk is. Daarom hebben we een
afspraak gemaakt met Wim Hansen,
bedrijfsleider van het Zwemcomplex 't
Zuiderdiep in Stellendam. Met hem
bespraken we het reilen en zeilen van een
modern zwembad.
Te zuiver
Terug spoelen
Wettelijk, voorschriften
Chloor onmisbaar
Luchtbehandeling
Eigen energieproductie
Alternatieve energiebronnen
PAGINA 4
DINSDAG 15 JULI 2003
Struyk Meubelen ruimt op
FJektffccf! v«rr5téibare en supercbffrförtateie iattenbodem met nekknit!,
.gewïttfisyerdetefs en knle-ondefsteunmg, op eik fjsweftste wand instelbaar.
■%?'''%''%r%r%'''%^-'%r^'%^^
%■'%►■"%-%.•'%'■%
'%r'%i"''%>"'
Om een zwembad aan zijn doel te laten beantwoor
den is er natuurlijk veel water nodig. In Stellendam,
en dat is vrij uniek, wordt gebruikt gemaakt van
bronwater. Sinds enkele jaren haalt men bronwater
van een diepte van zeventig meter naar boven.
Natuurlijker kan het niet, zou men zeggen. Toch
lijkt dit wat tegen te vallen, want dit water kan niet
zonder meer gebruikt worden voor zwemwater in
het Stellendamse bad. Het bronwater heeft op die
diepte een te hoog zoutgehalte. Wel heeft het bron
water van nature een temperatuur van bijna 13'^ C.
Hierdoor is minder energie nodig om het water op
de gewenste temperatuur te brengen.
Het bronwater wordt eerst gefilterd. Door enkele
fijne filters wordt het water gesplitst in een stroom
zoet en een stroom zout water. Het niet bruikbare
zoute water, wat na die scheiding overblijft, wordt
direct weer terug de grond in gepompt maar dan
naar een wat dieper gelegen grondlaag waar het
zouij^trhalte even hoog is. Zo is vervuiling van de
bodem dus uitgesloten. Het zoete water heeft als
belangrijkste eigenschap dat het zeer zacht is.
Toen er enkele jaren geleden besloten werd dat 't
Zuiderdiep gebruik zou maken van bronwater, was
de mening dat dit water regelrecht in de baden kon
worden gepompt. De karakteristieke chloorlucht
zou dan tot het verleden behoren zo was men van
mening. De heer Hansen legt uit dat dit zeer zeker
niet het geval is. "Het bronwater is natuurlijk zuiver
van zichzelf, maar de wet schrijft voor dat zwem
water een halve milligram chloor per liter dient te
bevatten. Dit is niet om het opgepompte water te
reinigen maar om het water - dat vervuild wordt
door het gebruik - schoon te houden", aldus Han
sen. Hij legt uit dat de chloorlucht de ene keer wel
sterker is dan de andere keer, maar dit heeft te
maken met het aantal bezoekers van het bad.
"Zoveel te meer bezoekers, des te meer verontreini
ging en als de chloor in aanraking komt met vuil,
komt ook de irriterende lucht vrij, want chloor in
contact met vuil vormt stikstofverbindingen die
zorgen voor de typische chloorlucht", zo verduide
lijkt Hansen.
Het water in de baden circuleert doorlopend en tij
dens die circulatie wordt het water onafgebroken
gefilterd. Doordat er onder in de baden water wordt
gepompt, loopt het bad over en via de over
looproosters wordt dit water opgevangen in een
ondergrondse ringleiding die rondom het bad is
geplaatst. Via deze ringleiding komt het water in
een bufferkelder terecht Hier vandaan komt het
water terecht in één van de drie zandfilters van drie
meter hoog en anderhalve meter doorsnede. Hier
voor is het eerst door een zogenaamd 'haarfilter'
gegaan, waar het wat grotere vuil er uit wordt gefil
terd.
In de zandfilters, waarin het water door het zand
loopt, wordt het water verder schoongemaakt zodat
het weer in het bad terug kan worden gepompt. Het
blijkt dat tijdens een drukke bezetting van het
zwembad, de ureumproductie behoorlijk groot is.
Hansen legt uit dat ureum een verzamelnaam is
voor menselijk afval. Dat is niet alleen de urine van
veelal jonge kinderen, maar ook zweet en huid
schilfers, die in het water terecht komen.
Het blijkt dat de zandfilters niet veel behoeven te
worden verwisseld. "Het water komt er aan de
bovenkant in en verlaat gezuiverd het filter aan de
onderkant. Als we nu het zand willen reinigen laten
we de waterstroom andersom lopen: van beneden
naar boven. Het vuil wordt dan uit het filter
gespoeld en komt bovenop te liggen. Dat bovenlig
gende vuil wordt dan verwijderd, en het filter is
weer schoon", legt Hansen uit. Deze reiniging van
het zandfilter gebeurt drie keer per week.
Voor het filter wordt de zuurgraad en de hoeveel
heid chloor gecontroleerd, want dit dient zo con
stant mogelijk te zijn, en zonodig worden na het fil
ter de benodigde chemicaliën toegevoegd. Ook
wordt het water zonodig weer op de gewenste tem
peratuur gebracht. Op deze wijze wordt de gehele
inhoud van het wedstrijdbad iedere vier uur gefil
terd. Voor het recreatiebad en de hotwhirlpool zijn
m^tÊmismmmmsisii^A
Het pas geheel opnieuw bekleedde en 'vriendelijk aanvoelende' buitenbad van het zwembad.
deze tijden nog korter, want deze worden respectie
velijk elke twee uur en elke vijf kwartier gezuiverd
en gefilterd.
Ondanks deze 'klingloop' van het water is het zeker
niet zo dat wanneer de baden eenmaal vol zijn er
geen water meer nodig is. Hansen verduidelijkt dat
er toch wel wat water verloren gaat. Allereerst is
daar natuurlijk de verdamping, die zeker in het bui
tenbad behoorlijk is. Ook uitwringen van badpak
ken levert, gezien het grote bezoekersaantal, ook
nog een flinke plas water op, die niet meer terug
komt in het zwembad.
"Ook is er nog het wettelijk voorschrift waarin staat
dat per bezoeker dertig liter vers water aan het bad
dient te worden toegevoegd. Dus als er in een
maand drieduizend bezoekers in het zwembad
komen, zijn we verplicht 90.000 liter vers water toe
te voegen", legt Hansen uit. In 't Zuiderdiep wordt
niet uitsluitend gebruik gemaakt van het bronwater.
Want toen onlangs, na renovatie het buitenbad weer
in gebruik kon worden genomen en het buitenbad
binnen korte tijd moest worden gevuld, is er maar
176 m^ bronwater gebruikt, de rest, 603 m-', werd
van het waterleidingbedrijf betrokken. De bronwa
terinstallatie is niet berekend op dergelijke grote
hoeveelheden water in korte tijd. Het bijvullen
ofwel suppleren met vers water gebeurt wel altijd
met bronwater.
Als we met de bedrijfsleider spreken over de gang
van zaken in het zwembad blijkt dat er heel veel
controles worden uitgevoerd om de kwahteit van
het zwemwater te waarborgen. Eenmaal per maand
komt een medewerker van een door de overheid
erkend laboratorium die kwaliteit controleren. Er
wordt dan o.a. gekeken of de hoeveelheid afvalstof
fen die door chloor afgebroken kunnen worden vol
doet aan de norm.. Voldoet het water niet aan de
normen, dan wordt er gewaarschuwd dat dit moet
veranderen. Als het bedrijf enkele onvoldoendes
krijgt en wordt de waterkwaliteit niet tijdig aange
past, dan is er de mogelijkheid dat het zwembad
moet worden gesloten totdat de waterzuivering
weer aan de- geldende normen voldoet. Ook het
zwembadpersoneel voert dagelijks een aantal con
troles uit. De resultaten hiervan worden in een staat
genoteerd, die weer door de controleur van de pro
vincie, die onaangekondigd verschijnt, gecontro
leerd wordt.
Ondanks de zuiverins in de filters blijkt dat zuive
ring van het zwemwater niet zonder chloor kan. Het
benodigde desinfecteervermogen dat noodzakelijk
is voor gezond zwemwater kan alleen maar bereikt
worden door de toevoeging van chloor. Voorlopig
Het logo van zwembad 't Zuiderdiep.
Hier vindt - in de met zandgevulde filters links - de doorlo
pende zuivering van het zwembadwater plaats.
verwacht Hansen dat er voor het - toch zeer giftige
- chloor nog geen vervanger wordt gevonden. "Er
zijn wel zwembaden die gezuiverd worden met
behulp van ozon, maar de resultaten hiervan wegen
niet op tegen de zeer hoge kosten. Daarom blijft
voorlopig alles nog op chloor gefocust", aldus Han
sen. Naast het chloor wordt er tijdens het filteren
nog een stof toegevoegd, die werkt als een soort
bindmiddel: de zeer kleine vuildeeltjes, die moeilijk
door het filter eruit worden gehaald, worden
'gebonden', zodat ze gemakkelijker uit het water
kunnen worden gehaald.
Toch vindt Hansen de strenge controles niet over
dreven. Hij vindt dat ze zéker nodig zijn want het is
ook een stimulans voor het personeel om altijd alert
te blijven op onvolkomenheden. "Want meten is
weten en het gaat toch om de gezondheid van de
bezoekers!" Sinds de slachtoffers die, na het bezoek
aan een beurs, in Bovenkarspel zijn overleden aan
de veteranenziekte, zijn de douchevoorzieningen
ook in 't Zuiderdiep aangepast. 3 maal per week
midden in de nacht worden alle leidingen doorge
spoeld met heet water. Het risico op ziektes die ver
spreid kunnen worden door de watersystemen is
zodoende tot een minimum beperkt.
Uit het bezoek aan het zwembad blijkt dat niet
alleen de watervoorziening en -zuivering ingenieu
ze technieken vereist. De luchtbehandeling en de
verwarming van het water is een hoofdstuk apart.
Hansen legt uit dat de omstandigheden in het
zwembad een goede luchtbehandeling vereisen.
"Het zwemwater is altijd rond de dertig graden Cel
sius, bij een luchtvochtigheid die op vijfenzestig
procent moet worden gehouden. Er moet dus wel
het een en ander gebeuren om deze waarden op peil
te houden". Er wordt aan de ene kant van het
gebouw lucht ingelaten die aan de andere kant er
Via deze leidingen in de kelder van het zwem
bad komt het bronwater vanaf zeventig meter
diepte binnen en het water dat niet bruikbaar is
wordt weer teruggepompt, naar een andere
bodemlaag.
weer uitgaat. Deze hoeveelheid verse lucht wordt
automatisch geregeld door een gebouwbeheerssys
teem dat er voor zorgt dat de temperatuur en de
luchtvochtigheid altijd hetzelfde blijft. De 'oude'
lucht wordt naar buiten afgevoerd, maar niet voor
dat de warmte, die daarmee verloren zou gaan weer
wordt herbenut door de verse lucht hiermee voor te
verwarmen
Door een 5-tal gasmotoren wordt uit aardgas warm
te en elektriciteit geproduceerd. De opgewekte
elektriciteit wordt aan het lichtnet afgegeven terwijl
de warmte aan het cv-systeem wordt afgestaan. De
op deze wijze geproduceerde elektrische energie
voorziet voor 70% in de jaarlijkse behoefte van het
zwembad.
Dit systeem levert net zo veel warmte als acht cv-
ketels voor huishoudelijk gebruik. Is het vermogen
van deze motoren te klein dan staan 2 traploos gere
gelde cv-ketels klaar om bij te springen. Als er
warmte 'over' is, wordt deze via warmtewisselaars
afgegeven aan het buitenbad, wat op deze wijze dus
ook enigszins verwarmd wordt. Overigens gaat er 's
nachts over het buitenbad een isolatiedeken die er
voor zorgt dat de overdag opgedane warmte niet
verloren gaat.
Gevraagd naar de toekomst van de technieken die
nodig zijn om een zwembad 'draaiend' te houden,
hoopt Hansen dat er toch nagedacht gaat worden
over alternatieve energiebronnen. Zelf ziet hij wel
een toekomst om via zonnepanelen energie te win
nen voor het zwembad. "Omdat er bij ons overdag
veel elektriciteit nodig is, lijkt me in de toekomst
het plaatsen van windturbines en/of zonnepanelen
zéker te overwegen", aldus Hansen.
Ondanks alle technische hulpmiddelen die het
zwembad rijk is blijft het toch om de bezoekers
draaien, want dit zijn de mensen die geld in het laat
je brengen. De heer Hansen en zijn team van zwem
badmedewerkers en Mevrouw Kokshoom met haar
barmedwerkers doen er alles aan om het hen zoveel
mogelijk naar de zin te maken en ze lijken daarin te
slagen, want het zwembad trekt jaarlijks nog steeds
meer bezoekers als waar men bij de bouw op had
gehoopt.. Ook het onlangs gerenoveerde buitenbad
blijkt nog steeds in een behoefte te voorzien, zeker
nu de wanden en vloeren door de nieuwe kunststof
bekleding 'zeer vriendelijk' aanvoelen.
Zo blijkt het dat er achter de muren en onder de
vloeren meer afspeelt dan de gemiddelde bezoeker
van het Stellendamse zwembad kan bevroeden.
