Er is geen recht om niet
geboren te worden
ett) i eb
I E
0900-8844
PREDIKBEURTEN
'Geef de Bond vleugels'
Bustocht
Woord
Daad
Geweid bij de stromen
naar wereldstad
Amsterdam
De terugkeer tot
het Christendom
EIUUNDSI-raEUWS
EIIAtlDEn-IIIEUWS
Molenaar
Top 10 - samenwerking
tussen CLK en
Reformatorisch Dagblad
beëindigd
'De Zomerexpress' bij
Radio Goeree Lokaal
Goeree A Overflakkee
Goeree Overflakkee
Zondag 13 juli 2003
Alledaags
Snelheidscontrole
^i^mi^:é!&f0êj&smm^^!ff^!^^is^'^i'^y-:i's
PAGINA 2
VRUDAG 11 JULI 2003
Ingewikkeld
Het is een ingewikkelde zin die boven dit
artikel staat. Het zou eenvoudiger zijn om
als volgt te formuleren: Het recht van niet
geboren te worden. Afgedacht van het feit
dat ik deze titel in een krant aantrof - ik zou
van plagiaat beschuldigd kunnen worden -
wil ik de strekking van mijn verhaal van
vandaag graag zo duidelijk mogelijk aan de
lezer voorleggen. Daarom: er is geen recht
om niet geboren te worden.
Wie meent dat er wel een recht is om niet
geboren te worden, en wie over tegenargu
menten niet graag nadenkt noch daarover
discussieert, kan het artikel ongelezen laten.
Zelf zou ik toch willen uitleggen waarom er
naar mijn gedachte geen recht bestaat om
niet geboren te worden.
Terug naar vóór de geboorte?
Laten we heel eenvoudig beginnen. Een
beroep op dat recht is niet mogelijk zolang
men niet geboren is. Wie dat recht (met alle
praktische consequenties ervan) claimt,
moet tijdens zijn leven teruggaan naar vóór
zijn geboorte. Sterker nog gezegd: hij (of zij
ik spreek nu verder maar van hij en denk
daarbij ook een zij) wil zijn geboorte in feite
ongedaan maken.
Dat is een complexe situatie. Geboren word
je niet krachtens je eigen beslissing, op je
eigen verzoek of als vervulling van een
bepaalde wens. Wensen of beslissingen
nemen is voorbehouden aan een subject. Dat
is een mens die verantwoordelijkheid draagt
voor zijn handelingen en daarop aangespro
ken kan worden.
We hebben het nu echter over wat vooraf
gaat aan het ontstaan (dat is aan het geboren
worden) van zo'n handelend subject. Alleen
wie een subject is, kan beslissingen nemen,
wensen uiten en tegen bepaalde zaken neen
zeggen; dat geldt zelfs van het leven. Wie
het leven principieel niet (langer) wil leven,
kan er een eind aan maken. Zichzelf het
leven te benemen kan - helaas - de beslis
sing van een mens zijn. Ik ga onder andere in
NRC Handelsblad altijd de rouwadverten
ties na. Onlangs las ik een lange reeks adver
tenties in verband met de dood van een jon
geman. Uit de formulering bleek dat hij
zichzelf het leven had benomen. Ook in
christelijk dagbladen komt - zij het gelukkig
bij hoge uitzondering - wel eens een derge
lijke advertentie voor.
In geval van suïcide (zelfdoding) kan men
wel denken zijn geboorte ongedaan te
maken. Dan is het voorzichtig en verhullend
uitgedrukt. Het is echter geen goede formu-
lering voor wat in feite gebeurt. Dan maakt
een mens een eind aan zijn leven. Dat leven,
dus het geboren zijn, is een feit. Het uiterste
wat men kan doen is daar een streep door
halen. In feite is dat: het leven beëindigen.
Dus leven dat er is, tot een eind brengen.
Niemand kan zeggen dat suïcide gelijkstaat
met het recht om niet geboren te worden.
Zoals ik hierboven schreef: Geen levend
mens kan op dat recht een beroep doen. Wie
voor dat recht opkomt, is reeds geboren. Hij
is een levend subject. Achter dat feit kan hij
zichzelf het recht toekennen, van het gebo
ren zijn niet langer gebruik te maken - en als
consequentie daarvan aan het leven een eind
te maken.
Hoe zien wij het leven?
De kardinale vraag bij deze probleemstelling
is dus deze: Hoe zien we het leven? Als een
geschenk? Als een opdracht? Of als een
bezit, waarover wij naar eigen believen kun
nen beschikken en beslissen?
Het feit dat er in onze tijd gesproken wordt
over het recht om niet geboren te worden, is
de uiterste consequentie van de moderne
autonomiegedachte.
Autonomie
Autonomie wordt door Van Dale nog niet in
haar meest moderne vorm omschreven
(althans niet in de voorlaatste druk). Ik zou
willen aanknopen bij de eerst-omschreven
betekenis (afkomstig uit het volkenrecht),
namelijk zelfregering. Het recht en de
bevoegdheid om zelf beslissingen te nemen,
op alle terreinen van het leven; dus in ver
band met goed en kwaad, en ook ten aanzien
van het er (willen) zijn of niet; dus van eigen
leven of dood.
Het ligt voor de hand dat in de moderne
gedachte van autonomie een mens zichzelf
het recht toekent erover te beslissen of hij er
wil zijn of niet. Dat recht is dan gegeven met
de gedachte van autonomie in de ethiek. Ik
ben baas over mijn eigen leven. Daar heeft
een ander niet mee te maken; ook God niet.
In het boekje van Ton Vink, 'Als de dood
voor de dood? Over dood, zelfdoding en
hulp bij zelfdoding' (Damon, Budel, 2002)
vindt men deze gedachte verdedigd en uitge
werkt.
Welke stap wordt nu genomen door degenen
die het recht om niet geboren te worden, ver
dedigen? Zij trekken de gedacht van de auto
nomie door, niet naar achteren maar naar
voren. Zij verdedigen de autonomiegedach
te reeds met het oog op het ongeboren leven.
Als je zelf mag (of naar sommiger gedachte
zelfs moet) beslissen, dan geldt dat niet pas
vanaf het uur van je geboorte, maar ook van
daarvoor; dus van het al of niet geboren wil
len worden.
Diepgaande tegenstrijdigheid
De lezer heeft begrepen dat verdedigers van
het recht om niet geboren te worden, zich
zelf in een diepgaande tegenstrijdigheid ver
strikken. Je moet geboren zijn om dat recht
te kurmen claimen. Het is dus een innerlijk
onmogelijke redenering.
In feite komt de claim op dat recht neer op
het opeisen van de vrijheid en het recht om
zo'n leven te beëindigen. Ik zou zeggen:
Geef toe dat je met deze slagzin pleit voor
het recht om dat leven te doden. Daar komt
het hele betoog in feite op neer.
Alleen wie al geboren is, kan het recht om
niet geboren te worden verdedigen. Wie dat
recht verdedigt claimt het recht dat er alsnog
een eind aan zijn leven wordt gemaakt, het
zij door herhzelf, hetzij door een ander.
Waarom dat dan niet duidelijk gezegd?
Waarom dan zo'n innerlijke tegenstrijdige
en logisch onmogelijke formulering? Als
antwoord wil ik erop wijzen dat mensen er
kennelijk last van hebben dat geboren wor
den je overkomt. Dat je dat niet in eigen
hand hebt. Voor de autonome mens is dat
onuitstaanbaar en onaanvaardbaar. Met die
'beperking' (van het passieve geboren wor
den) kan hij niet leven. Daarom kent hij
zichzelf een recht toe dat al geldt vóór het
ogenblik dat hij geconcipieerd is (dus voor
dat de conceptie, de ontvangenis heeft
plaatsgevonden). Dat recht is uitdrukking
van zijn embryonale autonomie. Wat in fei
te niet mogelijk is wordt toch als recht
geclaimd.
Verwatenheid
Ik kan niet nalaten hier te spreken over de
verwatenheid van deze moderne denkwijze.
Het laatste smetje dat er op de autonomie
zou kunnen rusten (namelijk dat geboren
worden je overkomt en nietje eigen keus is),
moet worden afgezworen. Vandaar het recht
om niet geboren te worden. Dat recht is er,
voordat je er zelfs nog in embryonale staat
bent.
Het is voor mij onvoorstelbaar dat het
Gerechtshof in Den Haag dat recht, met alle
morele en financiële consequenties, heeft
erkend.
Op grond van bovenstaande moet ik zeggen
dat in deze uitspraak van het Gerechtshof de
autonomiegedachte in uiterste innerlijk
onmogelijke vorm, wordt gehuldigd. Ze is
de norm voor dit vonnis.
Het zal duidelijk zijn dat de passieve werk
woordsvorm geboren worden erop wijst dat
niet het mensenkind zelf de beslissing tot
zijn geboorte heeft. Het leven is een gave.
Het komt van een Ander. Wat mij betreft van
God de Schepper.
In eerbied voor de Schepper hebben wij het
leven te aanvaarden en te eerbiedigen, ook
het geschonden en gehavende leven. De
morele kwaliteit van een cultuur mag mede
gemeten worden aan hoe er met het zwakke,
het gehavende en het geschonden leven
wordt omgegaan.
Ik vond het geen genoegen om dit artikel te
schrijven. Toch achtte ik het noodzakelijk.
Ik ben dankbaar dat ik met de laatste, posi
tieve regels de lezers mag opwekken deernis
te tonen met wat geschonden, gebrekkig en
onvolkomen is - in de familiekring, in de
kerk en in de samenleving.
W. H. VELEMA
OUDDORP - Herv. Gem. Dorpskerk: 9.00
uur ds. R. Veldman, 11.00 en 18.30 uur
ds. L. M. Jongejan, Oldebroek. Eben-
Haëzer: 9.00 uur ds. L. M. Jongejan en
18.30 uur ds. R. Veldman. Woensdag 16
juli, Dorpskerk: 19.30 uur ds. W. Roos,
Doornspijk - Ger. Gem. 9.30 en 18.30
uur leesdienst - Ger. Kerk 10.00 uur ds.
G. den Hartogh en 18.30 uur ds. J. C. van
Westenbrugge - Doopsgezinde kerk
9.30 uur ds. J. Smink, 11.15 uur ds. Th.
Koelewijn (duitstalig) en 18.30 uur ds. J.
Smink.
GOEDEREEDE - Herv. Gem. 9.00 en
10.45 uur ds. J. W. van Estrik en 17.00 en
18.45 uur ds. C. van de Worp, Ede.
STELLENDAM - Herv. Gem. 10.00 en
18.00 uur ds. W. L. Smelt, v.m. bedie
ning Heilige Doop - Ger. Kerk 10.00
uur ds. J. Kroeze en 18.30 uur ds. G. den
Hartogh.
MELISSANT - Herv. Gem. 10.00 en 18.00
uur ds. M. van Kooten, Montfoort - Ger.
Gem. 10.00 uur leesdienst en 18.00 uur
ds. J. Karels, bed. H.D. - Ger. Kerk 9.30
uur ds. E. J. Veldman - Ger. Gem. in
chr. streelsblad op gerefonneerde grondslag
voor de zuid-liollandse en zeeuwse eilanden
is een uitgave van Uitgeversmaat
schappij Eilanden Nieuws BV
Verschijning: dinsdag- en vrijdagavond
Tel. (0187)47 1020
Fax (0187)4857 36
Postbus 8, 3240 AA IWiddeUiarnis
Langeweg 13, Sommelsdijk
ADVERTENTIES EN ADMINISTRATIE;
tel.(0187)47 10 20
e-mail: Algemeen@gebr-dewaal.com
(onder vermelding van "adv* of 'adm')
tarief per mm 6 0,27;
contracttarieven op aanvraag
slmtingstennijn zakelijke advertenties:
maandag en donderdag 14.00 uur
sluiüngstermijn overlijdensberichten:
dinsdag en vrijdag 8.30 uur
voor foutief geplaatste advertenties als
gevolg van onduidelijke advertentie-
opdrachten of telefonisch opgegeven
advertenties kan de uitgeverij niet
aansprakelijk worden gesteld.
Aduertentie-acquisiHe.'
A. J. van der Velden,
06-50448359
REDACTIE;
hoofdredacteur; J. Villerius,
tel. (0187)47 10 22,
privé (0187) 60 14 40
e-mail; J.Villerius@gebr-dewaal.com
Plaatsing van ingezonden berichten kan
zonder opgaaf van redenen worden gewei
gerd.
ABONNEIMENTEN;
Per kwartaal 9,25.
Per jaar 35,00.
Abonnementen zijn bij vooruitbetaling
en worden automatisch verlengd.
Opzeggingen schriftelijk
vóór 30 november.
Wijzigingen graag twee weken voor
deze Ingaan doorgeven.
REKENINGNUMIMERS:
postbank 167930
rabobank Mlddelhamis 342001108
Ned. 10.00 en 18.00 uur leesdienst.
DIRKSLAND -^ Herv. Gem. 10.00 uur ds.
D. Verkuil, Ochten en 18.00 uur ds. J. C.
Schuurman, Ridderkerk. Vrijdag 18
juli: 14.45 uur ds. W. P. van der Aa,
Renkum, bevestiging en inzegening van
het huwelijk van Ruud Bouman en
Angela Tanis - Ger. Gem. 10.00 uur ds.
E. Hakvoort en 18.00 uur leesdienst.
HERKINGEN - Herv. Gem. 10.00 uur ds.
A. van Wijk en 18.00 uur ds. J. C. den
Toom - Ger. Gem. 10.00 en 18.00 uur
leesdienst.
SOMMELSDIJK - Herv. Gem. 10.00 uur
ds. J. Willemsen, bediening Heilige
Doop en 18.00 uur ds. A. van Wijk -
Lukaskapel HDG 10.15 uur ds. W. G.
Hulsman, Genemuiden - Rem. Ger.
Gem. 10.00 uur mevr. W>A> Drenthe-
Hoogendijk - Herv. 'Exodus' Gem.
10.00 uur ds. T. T. van Leeuwen -
CAMA Christengemeente, het Prieel
lO.OOuurds.A. Wisse.
MIDDELHARNIS - Herv. Gem. 10.00 uur
ds. E. F. Vergunst, Ridderkerk en 18.00
uur ds. C. Gielen - Chr. Ger. Kerk 9.30
en 18.00 uur ds. P. den Butter - Ger.
Gem. 9.30 uur leesdienst en 17.30 uur
ds. E. Hakvoort - Ger. Kerk 9.30 en
17.00 uur ds. L. J. Lingen - Ger. Kerk
(Vrijgemaakt) 9.30 en 14.30 uur dienst.
NIEUWE TONGE - Herv. Gem. 9.30 uur
kand. W, Stijf en 18.00 uur kand. E.
Gouda - Ger. Gem. 10.00 en 18.00 uur
leesdienst.
OUDE TONGE - Herv. Gem. 10.00 uur ds.
J. C. den Toom, Sommelsdijk en 18.00
uur ds. A. P. Voets, Middelhamis - Ger.
Gem. 10.00 en 18.00 uur student Beens
- Evangelie Gemeente Beréa, gebouw
'De Bron' 10.00 uur A. Scheermeijer.
STAD aan 't HARINGVLIET - Herv.
Gem. 10.00 uur kand. A.C. Baan,
Nieuw Lekkerland en 18.00 uur ds. J.
Willemsen - Ger. Gem. 10.00 uur lees
dienst en 15.00 uur ds. E. Hakvoort.
.DEN BOMMEL - Herv. Gem. 10.00 uur
ds. P. van Duijvenboden en 18.00 uur ds.
R. R. J. de Bruijn - Ger. Kerk 10.00 uur
de heer K. Baas en 18.00 uur ds. G. A.
Trouwborst.
OOLTGENSPLAAT - Herv. Gem. 9.30 en
18.00 uur dr. T. E. van Spanje - Ger.
Gem. 9.30 en 18.00 uur student G. van
Maanen - Ger. Kerk 10.00 uur drs.
Koppen en 18.00 uur de heer P. de Jong.
LANGSTRAAT - Herv. Gem. 10.00 uur
ds. J. Kooien, IJsselstein.
De molenaar. Kenl u hem ofhaarl Weet u
wat hij zoal doet om het gemaal draaiende
te houden'? Nee"? Vervoeg u morgen of op
een ando'e dag bij de dichtstbijzijnde moleii
zvaar een blauwe wimpel buiten hangt en
laat u voorlichten. Elke vraag is koren op
zijn molen. De landelijke Molendag is een
mooie traditie, maar de eilandelijhe
Molendag heeft iets bijzonders. Er gaat
niets boven een molen dicht bij huis. De
molenaar is in naam de baas van de
molen. De echte gezegger is de eigenaar.
Tegenwoordig vaak een stichting of
vereni^ng. Privé een molen bezitten en
draaiende houden komt weinig voor.
De plaatselijke 'moknbaaszal u vertellen
dat hij voor honderd procent afhankelijk is
van de wind. Niet te veel, niet te weinig en
uit een gunstige richting. Dan komt de
molen in beweging. De vier wieken draaien
lustig in het rond en kunnen elkaar niet
krijgen, het houten raderwerk komt kreu
nend op gang. Graankorrels worden hier
meel. Molenaar's kindermeel. Haver, rijst
en gerst xverden hier gepeld. Planken wei
den gezaagd en overtollig water verjaagd.
De molen is vanouds een vechter, op dijken
staat hij, pal in de wind. Als het goed is
raakt hij nooit over z 'n toeren.
Z'n baas ook niet, rustig houdt de mole
naar een oogje in het zeil. Hij rookt een
pijpje en mijmert over betere tijden. Toen de
molen nog noodzaak was, een onmisbaar
instrument voor de dorpsgemeenschap. Nu
vervangen door modem gerei als motor en
pomp. Molens horen bij Holland, net als
tulpen en klompen. Ook in landen als
Spanje en China zijn molens, maar niets is
te vergelijken met de oerhollandse molen.
De molen van schilderijen en prenten, van
Leeghwater, van de Purmer en de Beemster
en van het eigen dorp.
Een molenaar weet zich afhankelijk van de
wind. Als het goed is weet hij ook van Wie
die wind is. Van Hem in Wiens handen de
noorden- zuiden- oosten- en westenwind is.
Actie Bond tegen het Vloeken (1):
Wist u dat...?
- de Bond tegen het Vloeken een actie is gestart om meer donateurs te krijgen?
- het aantal donateurs toen nog ruim 27.000 was?
- het streven is dit jaar de 35.000 te bereiken?
- deze actie "Geef de bond vleugels" hard nodig is?
- anders o.a. de scholenwerker niet betaald kan worden?
- juist kinderen en jongeren veel vloeken en ruwe taal gebruiken?
- voorlichting op scholen zeer belangrijk is?
- ook katholieke en openbare scholen hiervoor belangstelling hebben?
- er dit jaar ook een vloekmonitor werd gestart?
- dit een onderzoek is naar het taalgebruik in de media?
- er steeds meer aandacht is voor normen en waarden?
- steeds meer mensen inzien dat de taaiverruwing de spuigaten uitloopt?
- de jaarlijkse donatie 10 bedraagt?
- u zich kunt opgeven bij de werkgroep Goeree-Overflakkee?
- dit kan door een brieve met naam, adres enz. te sturen naar:
- het secretariaatsadres Pimpelmees 45, 3245 TW Sommelsdijk is?
- u zich ook kunt opgeven via website www.geefdebondvleugels.nl?
Met ingang van heden is er een eind
gekomen aan de samenvcerking tussen
het Reformatorisch Dagblad en het
CLK bij de totstandkoming van de
CLK RD Boeken Top 10.
De CLK RD Boeken Top 10 toont sinds
vier jaar maandelijks de rangorde in de
meest verkochte boeken in de christelijke
boekhandels. De Top 10 wordt samenge
steld aan de hand van de verkoopgegevens
van een vast aantal christelijke boekhandels.
De Top 10 werd maandelijks in het Refor
matorisch Dagblad gepubliceerd en in diver
se andere media. Tientallen CLK-boekhan-
dels gebruikten het promotiemateriaal van
de Top 10 in hun witikel.
De samenwerking is beëindigd vanwege het
conflicteren van de doelstellingen van de
beide partijen. De invalshoek van het CLK is
een brede Top 10 samen te stellen die repre
sentatief is voor de verkoop van boeken in
de christelijke boekhandel. Voor het Refor
matorisch Dagblad biedt de heterogene
samenstelling van de boekhandels onvol
doende herkenning. Het Reformatorisch
Dagblad richt zich met name op de reforma
torische gezindte, terwijl het CLK de chris
telijke boekenbranche in de volle breedte wil
weergeven.
Deze twee doelstellingen blijken in de prak
tijk regelmatig elkaar in de weg te staan.
Daarom heeft het Reformatorisch Dagblad
besloten de samenwerking te beëindigen.
Het CLK continueert de samenstelling van
de Top 10 en handhaaft het systeem van het
verzamelen van de meetgegevens. De CLK
Boeken Top 10 zal zo veel mogelijk gepu
bliceerd blijven worden in de media.
Vanaf september zal het CLK gaan samen
werken met het Nederlands Dagblad voor de
publicatie en promotie van de Top 10.
In de maanden juü en augustus (de zomer
maanden) zendt Radio Goeree Lokaal het
programma "De Zomerexpress" uit. Het
programma wordt gemaakt in samenwer
king met het VVV Ouddorp en wordt uit
gezonden op woensdagavond tussen 19.00
en 20.00 uur en op zaterdag wordt het pro
gramma herhaald tussen 10.00 en 17:00
uur (om het uur). Een uur lang wordt er
aandacht besteed aan activiteiten en eve
nementen op de kop van Goeree, is er een
overzicht van de recreatiemogelijkheden
en faciliteiten op Goeree-Overflakeee, en
op het halve uur kijkt het VVV Ouddorp
vooruit naar de activiteiten van de komen
de week. Wilt u uw activiteit en evene
ment onder de aandacht brengen van de
luisteraars, stuur uw Persbericht dan op
naar Radio Goeree Lokaal, Postbus 157,
3253 ZJ Ouddorp, fax naar 0187-684091
of e-mail naar redactie@rgl.nl.
Weet u niet wat u de komende week moet
gaan doen!, luister dan naar de Zomerex
press op Radio Goeree Lokaal. Het pro
gramma wordt uitgezonden via RVI 105.6
en op de kabel in Goedereede via 105.9
Mhz.
Vorige week woensdagmorgen gleed op
mijn woonadres in Rotterdam een dubbele
verrassing door de brievenbus. De eerste
was het blad Eilanden-Nieuws van de dag
daarvóór. Dat was op zichzelf nog niet zo
opmerkelijk als daar niet op pagina 2 rechts
boven twee ernstige maar (zie ik het goed?)
ook een beetje trotse gezichten de lezer aan
kijken. Ze horen bij de heren J.C. Troost te
Sommelsdijk en C. den Braber te Middel
hamis. In het dagelijkse leven luisteren ze
naar dezelfde voornaam. In hun handen
gevat en de lezer getoond hun gezamenlijk
product: het boek dat luistert naar de titel
'Geweid aan de stromen'. Dat was de eerste
verrassing die ochtend. En de tweede? Niets
minder dan dat boek zelf! Keurig ingepakt
en voorzien van een begeleidend schrijven
van de redactie van Eilanden-Nieuws,
inhoudend een verzoek namens de kerken-
raad van de Gereformeerde Gemeente van
Middelhamis om in de rubriek 'Tolle lege'
aan de inhoud ervan aandacht te geven. Dat
zal graag gedaan zijn!
'75 jaar Gereformeerde Gemeente Middel
hamis', zo luidt de ondertitel. Dat geeft tege
lijkertijd de aanleiding van de verschijning
aan. Het was in 1928 dat het kwam tot de
instituering van een zelfstandige Gerefor
meerde Gemeente te Middelhamis. Nu 75
jaar geleden dus. Daar was heel wat aan
vooraf gegaan. Veel mensen uit Middelhar-
nis en Sommelsdijk kerkten s zondags in de
Gereformeerde Gemeente van Dirksland. Ze
wensten een prediking waarin de nadruk
werd gelegd op de persoonlijke doorleving
van 'de drie stukken', ellende, verlossing en
dankbaarheid en op de bevindelijke kennis
van het werk van Christus. Daarvoor konden
ze niet terecht bij de andere plaatselijke ker
ken, ook niet in de Gereformeerde Kerk van
Middelhamis die toch ook uit de Afschei
ding van 1834 was voortgekomen. Al sinds
enkele tientallen jaren telde de Gereformeer
de Gemeente van Dirksland enkele ambts
dragers uit Middelhamis en Sommelsdijk.
Eén van hen was de alom gerespecteerde Ph.
Vijfhuize, kleermaker en barbier aan de
Dubbele Ring in Sommelsdijk.
Met enkele anderen maakte hij deel uit van
de commissie die de oprichting van een zelf
standige gemeente in Middelhamis moest
voorbereiden. Op zondag 24 juni 1928 was
het zover. In een kerkdienst, geleid door de
consulent ds. A. de Blois, werd de gemeente
geïnstitueerd. AI eerder dat jaar, namelijk op
3 april, was het eigen kerkgebouw aan de
Chr. de Vrieslaan in gebruik genomen.
Organist in die tijd was de jongeman J. Ver-
hage Azn. Later zou hij vele jaren ouderling
van de gemeente zijn. Ambtsdragers van het
eerste uur waren onder meer de al genoemde
Ph. Vijfhuize, M. van der Boom en T. Ver-
hage.
Ik kan er natuurlijk niet aan denken in dit
artikeltje de geschiedenis van de gemeente
in kort bestek te releveren. Daarvoor moet u
dit boek ter hand nemen. Dat wil ik u ook
van harte aanbevelen. Het bevat een brok
kleine kerkgeschiedenis, verhaald op de best
denkbare wijze.
Allereerst treft me de grondige documenta
tie. De schrijvers hebben zich bijzonder
ingespannen om een zo volledig mogelijke
informatie te bieden. Van feiten en van ach
tergronden, aangaande personen en ontwik
kelingen. De tussengevoegde 'blokken' met
uitvoerige gegevens en typeringen van pre
dikanten, ouderlingen, diakenen en anderen
zijn helder en terzake. Tal van foto's zijn
afgedrukt. Helaas is niet van alle foto's de
kwaliteit even goed. Het brede slothoofdstuk
over het verenigingsleven is verdienstelijk
beschreven door de heer J. Koert.
Een klein negatief puntje wat mij betreft: aan
de organisten had wel iets meer aandacht
gegeven kunnen worden. Een foto van
iemand als wijlen de heer T. Stolk, die
zoveel heeft betekend voor orgelbouw en
orgelspel in het brede verband van de Gere
formeerde Gemeenten, had niet mogen ont
breken.
Als ik het goed begrijp, was met name de
heer Troost de verzamelaar van de gegevens
en de heer Den Braber de schrijver. Meer
nog dan schrijver is hij in dit boek de vertel
ler. Op onderhoudende en plezierige manier.
Oog houdend voor de brede ontwikkelingen
lardeert hij zijn verhaal met tal van anekdo
tes! Opgediept uit oude notulen en monde
linge overlevering.
Wat dit boek vooral zo aantrekkelijk maakt,
is de toon van warme betrokkenheid. Deze
bundel is met liefde geschreven. Dat is uit
alles te merken. Dat komt uit in de enerzijds
eerlijke maar tegelijkertijd milde manier
waarop de dingen beschreven zijn. Eerlijk
gezegd: er 'was' nogal eens wat in de loop
van de jaren... Ik bedoel: onenigheid en
diepgaand verschil van mening. Vooral bin
nen de kerkenraad. Menige ambtsdrager
beëindigde zijn ambtelijke loopbaan op
ongebruikelijke wijze. Verdrietige dingen...
Dit boek verhult het niet. Maar legt er wel
een sluier omheen. Welke sluier? Die van de
trouw van de Heere. De kerk is een wonder!
Dat blijkt ook in de weg van 75 jaar Gere
formeerde Gemeente van Middelhamis. En
wie daar oog voor heeft - en de auteurs heb
ben er blijkens dit boek oog voor - die heeft
temeer lief!
De opzet van dit boek is de historische.
Terecht wordt begonnen met Reformatie,
Nadere Reformatie en Afscheiding. Daarna
wordt een hoofdstuk gewijd aan de kerk van
Dirksland. Vervolgens is er aandacht voor
de groei naar een eigen gemeente, het ont
staan van die gemeente en de verdere uit
bouw. Perioden met een eigen predikant en
tijden van vacant-zijn wisselden elkaar af.
Nog net kon gemeld worden de emeritering
van de vijfde predikant ds. J. Karels. Zo niet
de verkiezing en bevestiging van een nieuwe
ouderling: de heer A. Verhage, zoon van de
al genoemde organist en ambtsdrager.
Geslachten gaan, geslachten komen.
Het is met veel genoegen dat ik dit prachtig
uitgegeven boek een hartelijke aanbeveling
meegeef. Het hart van de kerk klopt in de
gemeente. Daar waar Gods Woord klinkt.
Daar waar 'het volk vergaderd is'. Daar
waar het de Heere behaagt zondaren zalig te
maken. En dat was en is onmiskenbaar aan
de Christiaan de Vrieslaan in Middelhamis.
Daarvan verslag te mogen doen, is een voor
recht. Daarvan kennis te mogen nemen, is
het eveneens. Maar daaraan persoonlijk deel
te hebben, gaat boven alles uit. In dat ver
band was het voor mij persoonlijk - ik wil
het niet verhelen - een vreugde om over
Gods werk in mijn eigen voorgeslacht en in
dat van mijn vrouw te mogen lezen.
Het geldt nog steeds wat de jongens van
Lena van Flip bij het sterfbed van hun opa te
horen kregen: "Vraagt naar den Heer' en Zij
ne sterkte. Zoekt dagelijks Zijn aange
zicht!" Dat moge de toepassing van dit boek
zijn.
N.a.v.:
J. C. Troost en C. den Braber, Geweid bij de
stromen. Uitgave van de kerkenraad van
de Gereformeerde Gemeente te Middel
hamis. Gebonden. Geïllustreerd. 367
pagina's. Prijs €29,95.
J.M.J. Kieviet
Op dinsdag 22 juh organiseert VVV Oud
dorp aan Zee een bustocht naar Amster
dam. In een luxe touringcar wordt u naar
deze unieke hoofdstad gereden. Vervolgens
zal de touringcar op een centraal punt stop
pen, zodat u zelf kunt kiezen waar u heen
wilt. De keuze zal moeilijk zijn. Amster
dam beschikt over talloze dagattracties,
zoals bijvoorbeeld een rondvaart door de
grachten. Madam Tussaud, het Koninklijk
Paleis of Artis. Maar natuurlijk kunt u ook
kiezen voor één van de tientallen musea,
zoals het Rijksmuseum, het Van Gogh
Museum, het Anne Frank Huis, het Ver
zetsmuseum of het Tropenmuseum. Voor
winkelhefhebbers is de Klaverstraat een
must en plaatsen als het Leidseplein staan
bekend om hun gezelüge terrasjes en res
taurants. Kortom, Amsterdam staat garant
voor een gezellig dagje vertier.
U kunt zich nog t/m 18 juh aanmelden bij
VVV Ouddorp aan Zee of VVV/ANWB
Overflakkee. De dagtocht naar Amsterdam
kost slechts 20,- per persoon en opstap
pen is mogelijk in zowel Ouddorp als Mid
delhamis.
<M
h-
1^
e Rotterdam-Rijnmond
district De Eilanden
Basiseenheid Goeree-Overflakkee
OUDDORP - Maandagmiddag tussen
drie en vijf uur hield politiepersoneel van
Bureau Verkeershandhaving een snel
heidscontrole op de Oosterweg in Oud
dorp. Van de 300 passerende automobilis
ten hielden 90 zich niet aan de maximum
snelheid van 50 km/uur De hoogst geme
ten snelheid bedroeg 139 km/uur
Maandag 14 juli om 21.00 uur, wordt in
het programma 'Ontwaakt Radio' op
Radio Flakkee het tweede en laatste deel
uitgezonden van de serie 'De terugkeer
tot het christendom'In het tweede deel
komen opnieuw de kenmerken aan de
orde waaraan christenen te herkennen
zijn. Zijn zij veipücht tot anderen te pre
diken? Op welke manier moeten zij de
mening van anderen respecteren en tege
lijkertijd hen toch aanmoedigen om
terug te keren tot het ware christendom?
De presentatie is in handen van Nick
Ehbel. Dinsdag om 16.00 uur wordt het
programma herhaald.
