De vier eilandelijke gemeentesecretarissen over
'Beeld en betekenis van de regionale pers voor het openbaar bestuur'
EiiAtiraai-iiiEiJws
Bij het 75-jarig jubileum van Eilanden Nieuws:
»AG20JONi20Ör
Middelharnis
Dirksland
Goedereede
Oostflakkee
PAGINA 11
Bij een jubileum past een felicitatie en ik
wil dan ook niet nalaten 'Eilandennieuws'
met het 75-jarig jubileum te feliciteren. De
'leeftijd der sterken', en dat zegt natuurlijk
veel in de huidige wereld van de snelle
media. Een tijd waarin nieuwsdragers
soms nog sneller verdwijnen dan zij zijn
gekomen. Dat is een teken dat uw blad
blijkbaar in een behoefte voorziet, want
ook de economische wetten gaan niet aan
een principieel blad voorbij. Overigens is
het natuurlijk wel zo dat een ideologisch
standpunt dingen langer in stand kan hou
den dan zakelijk wel eens beredeneerd kan
worden.
Toen wij hier in 1978 kwamen wonen heb
ik gevraagd welk blad geschikt was, naast
het landelijke ochtendblad uit het Rotter
damse, om kennis te kunnen nemen van
het plaatselijke en regionale nieuws. Van
uit mijn werk had en heb ik hier beroeps
halve belangstelling voor. Zonder aarze
ling werd mij 'het Eilanden Nieuws'
genoemd. Sinds 1979 valt elke dinsdag en
vrijdag uw blad dan ook in onze bus en het
moet gezegd, over het algemeen lezen we
het met plezier Soms met wat minder ple
zier, maar dat hoort bij een medium als dit.
Een periodiek dat vanuit zijn eigen identi
teit commentaar levert en verslag uit
brengt van allerlei ontwikkelingen. Op
grond daarvan kan niet worden verwacht
datje als lezer altijd dét leest watje graag
wilt lezen. Wat is in dat verband objectivi
teit, onafhankelijkheid? Een periodiek als
Eilanden Nieuws verslaat gebeurtenissen
vanuit zijn principiële grondslag. En wil
het zijn positie op dat punt behouden, dan
moet het daarmee ook gewoon doorgaan.
Hieruit kan worden geconcludeerd dat ik
van mening ben dat een principieel medi
um niet per definitie objectief is omdat
vanuit die visie standpunten worden inge
nomen. Daar heb ik geen enkel probleem
mee, omdat dit voor iedere beschouwelij
ke richting kan gelden en men van de
mogelijkheden op dit gebied gebruik kan
maken.
Vrije nieuwsgaring is een groot goed in
een democratische samenleving. Dat kan
aanleiding geven tot het kritisch benade
ren van de bestuursorganen binnen die
democratische organisatie. Daar moet je
niet moeilijk over doen maar accepteren
dat het zo is, omdat de andere kant is dat er
een puur gecontroleerde pers opereert.
Een optie die mij niet aanspreekt. Kritiek
kan je scherp houden, maar wel op een
wijze dat zaken correct worden weergege
ven, zodat de onafhankelijke buitenstaan
der zijn of haar oordeel kan vellen. Dit
geldt met name voor de informatie over
het doen en laten van overheden die met
mijn belastinggeld, en dat van de lezers,
proberen dingen te realiseren waartoe op
democratische wijze is besloten. Een over
heidsorgaan heeft de mogelijkheid om op
eigen wijze een goede voorlichting te
geven over de zaken die spelen, waarbij
overigens van hetzelfde medium gebruik
kan worden gemaakt.
Daarin kan een blad als EUanden Nieuws
een rol vervullen. Berichtgeving over de
overheid, het functioneren daarvan, van
bestuurders, van ambtelijke medewerkers.
En die berichtgeving heeft impact. Werkt
beeldvorming in de hand en kan de over
hand krijgen ten opzichte van het gewone
doen en laten van een overheid. De voor
beelden hiervan zijn talrijk. De journalis
tiek zal zich altijd bewust moeten zijn van
de kracht van het geschreven woord. Lan
delijk maar ook regionaal. Een enkel
beroep op de persvrijheid kan daarbij naar
mijn mening niet voldoende zijn. Zorgvul
digheid. Communicatie dient hier op te
stoelen en daar ligt ook de grote uitdaging
voor een streekblad als Eilanden Nieuws.
Vijf en zeventig jaar al bezig met het zorg
vuldig berichten' brengen. Van familiebe
richten tot een beschrijving van ontwikke
lingen op de eilanden. Nog vele jaren zorg
vuldige berichtgeving voor de boeg in een
tijd waarin.het verspreiden van het nieuws
haast nog sneller gaat dan het ontstaan van
het nieuws zelf. Een nog groter beroep op
de zorgvuldigheid is hiervan het gevolg.
Maar met alle kanttekeningen die zijn te
maken is de berichtgeving via een blad als
Eilanden Nieuws van belang voor de ont
wikkelingen van gedachten over het verle
den en de toekomst van de streek. Een
voorziening die in een behoefte voorziet,
gelet op het lange bestaan hiervan. Want
de wereld is hard. Geen behoefte, geen
Eilanden Nieuws. Ik wens Eilanden
Nieuws toe dat het nog vele jaren een
zorgvuldige nieuwsbron voor onze regio
kan en mag zijn.
mr. H. Scholtens,
secretaris gemeente Middelharnis
Door Eilanden-Nieuws is mij gevraagd,
in mijn functie als gemeentesecretaris
van de gemeente Dirksland, een bijdrage
te leveren aan een jubileumnummer in
verband met het 75 jarig bestaan van het
blad. In deze bijdrage heb ik als uitgangs
punt gekozen mijn visie op de betekenis
van de lokale- en streekpers en dan ook
nog in bijzonder de betekenis van Eilan
den-Nieuws voor Goeree-Overflakkee in
verleden en heden, vooral gezien vanuit
het perspectief van de gemeenten.
Een kleine rekensom leert dat deze regio
nale krant dus voor het eerst is versche
nen in 1928. De betekenis van een regio
nale krant in die tijd was, zo denk ik, van
een veel andere orde dan nu het geval is.
Met uitzondering van een betrekkelijk
kleine bovenlaag speelde het leven van
de mensen in die tijd zich in zijn geheel af
binnen een beperkte woonomgeving en er
was daarom zeker behoefte aan een krant
die inspeelde op de leefwereld van deze
mensen. Voor Goeree-Overflakkee speel
de dit nog meer, omdat het hier om een
eiland ging en het merendeel van de men
sen, zo heb ik begrepen, hun hele leven
niet van het eiland afkwamen of hoog
stens een enkele keer. Hoewel de gevol
gen van de plaatselijke politiek voor de
bevolking in de jaren voor de Tweede
wereldoorlog, en ook nog geruime tijd
daarna, van veel geringere betekenis was
dan tegenwoordig het geval is, zal ook al
in die tijd voor de krant de berichtgeving
van en over het bestuur van de toen, naar
ik meen, 13 gemeenten op het eiland een
"Goedemorgen secretaris! Eilanden
Nieuws nog gelezen?" Een bekende vraag
die op gezette tijden in de week gesteld
wordt. De vraagstellers zijn dan meestal
bestuurders of een bij een bepaald onder
werp betrokken medewerken Afhankelijk
van de inhoud is het enthousiasme in meer
of mindere mate groot te noemen. Een wat
kritische pen in de krant kan rekenen op
enige 'onrust' over de effecten. Een wat
ondersteunende pen in de krant kan reke
nen op instemmend gemompel en zo'n
artikel zal zeker gebruikt worden als recla
me voor uit te voeren beleid. Soms komt
het voor dat een bestuurder vooraf aan
geeft dat er 'iets' in de krant komt. Een
afgenomen interview en de dingen die
daar dan gezegd zijn, geven kennelijk aan
leiding de directe omgeving vooraf te
informeren. Hoe het ook feitelijk is, het
Eilanden-Nieuws wordt gelezen en soms
zelfs gespeld. En dat al weer 75 jaar, pro
ficiat met dit jubileum.
Aan het worden van gemeentesecretaris
zat niet de verplichting vast om abonnee te
worden van Eilanden Nieuws, maar wel de
noodzaak. Eerder kreeg ik de krant regel
matig onder ogen omdat ik beschik over
een enthousiaste schoonvader, die het een
sport vindt om zijn kinderen te voorzien
van informatie. Nu, in mijn werk als
gemeentesecretaris is me duidelijk gewor
den welke rol het Eilanden Nieuws ver
vult.
Het eiland Goeree-Overflakkee ligt eigen
lijk in een soort nieuwsvacuüm. Kennelijk
is de randstad te zeer op zichzelf gericht
om eilandelijk nieuws op te nemen. Aan
de andere kant horen we echt niet bij Zee
land; dat blijkt ook wel, want een krant als
de PZC haalt het eiland niet anders dan per
post. Het beschikken over een goede
nieuwsbron, en dan zeker over de zaken
die in de eigen omgeving actueel zijn, is
voor een gemeente van cruciaal belang. In
deze tijd van actieve informatieplicht aan
raadsleden, en dus feitelijk aan de burgers
van een gemeente, vervult een krant een
brugfunctie. Een functie die we als
gemeente toch nog iets te weinig benutten.
Het Eilanden Nieuws vervult in mij ogen
dan ook een essentiële rol in het brengen
van streekgebonden nieuws; nieuws dat de
dagelijkse omgeving, waarin mensen
leven, raakt. Dat de gemeentelijke activi
teiten en plannen daarbij een onderdeel
uitmaken van de berichtgeving, is even
vanzelfsprekend als toe te juichen. Boven
dien slaagt het Eilanden Nieuws er goed in
om beschrijvend en onafhankelijke
berichtgeving te brengen.
Een extra onderdeel waarin het Eilanden
Nieuws zich duidelijk in positieve zin
weet te onderscheiden, is het aandacht
schenken aan de achtergronden en verdie
ping van berichten uit de samenleving;
kerkelijk en poUtiek. Juist in een tijd waar
in het lijkt dat de snelheid en vluchtigheid
van nieuws door soinmigen als doel wordt
gezien, is er behoefte aan een krant die de
aandacht ook wenst te richten op overwe
gingen en achtergronden. Het Eilanden
Nieuws doet dat en ik ben van mening dat
dit onderscheidende kenmerk een belang
rijke toegevoegde waarde heeft. Het feit
dat de krant beschikt over een groot abon
neebestand maakt reeds duidelijk dat er
veel waardering voor deze inzet is.
Ik wens van deze gelegenheid ook gebruik
te maken om alle medewerkers en mede
werksters van het Eilanden Nieuws te
bedanken voor hun inzet om het streek-
nieuws, de lokale belangen en de bijbeho
rende overwegingen en achtergronden, op
zo'n goed niveau te vervaardigen. Indien
het Eilanden Nieuws erin blijft slagen
deze kwaliteiten te behouden, dan kan de
toekomst met vertrouwen tegemoet wor
den getreden.
R. S. M. Heintjes,
secretaris gemeente Goedereede
belangrijke rol hebben gespeeld. Overi
gens lijkt het mij best een hele onderne
ming in die tijd om aan het maken van
een regionaal blad te beginnen en het zal
heel wat voeten in de aarde gehad hebben
alvorens deze wens realiteit kon worden.
De laatste tientallen jaren is de situatie,
denk ik, nogal veranderd. De blik van de
mensen is verruimd, eerst naar de lande
lijke omgeving en later naar Europa en de
hele wereld. De tendens was aanwezig
om het nieuws van de streek minder
belangrijk te gaan vinden. De hele wereld
kwam in beeld en het logische gevolg
was dat de aandacht zich, wat het nieuws
betrof, hier naar ging verleggen. De bui
tenwereld ging zich ook direct met de
streek bemoeien via werkgelegenheid
(pendel), toenemende wetgeving, e.d.
Voor Goeree-Overflakkee kwam daar
natuurlijk de ontsluiting met de rest van
Nederland en de rest van de wereld via de
vaste oeverbindingen bij, eerst over het
Haringvliet en later de Grevelingen. Veel
regionale en lokale nieuwsbladen zijn in
deze periode opgeheven, gefuseerd of
onderdeel geworden van een landelijk
dagblad. Uw krant is er echter blijkbaar
in geslaagd een zodanig aantal abonnees
te houden dat het Eilanden-Nieuws als
zelfstandige, regionale krant kon blijven
bestaan, nu dus al 75 jaar. Een hele pres
tatie, lijkt mij.
Na deze, laat ik zeggen, wellicht wat
magere jaren van de streekpers is het
opmerkelijk om te zien dat de belangstel
ling voor het regionale nieuws de laatste
jaren weer is opgebloeid. Was in de
beginjaren vooral het onbekende van de
wereld buiten de eigen streek het motief
om kennis te willen nemen van het streek-
nieuws, de laatste jaren lijkt het wel dat
juist de overvloed aan het hele wereld
nieuws de behoefte aan nieuws dicht bij
huis heeft doen toenemen. Je ziet dat ove
rigens ook in de andere media, van tele-
viSë en radio. Regionale en lokale zen
ders werden opgericht en ook de landelij
ke media zijn meer aandacht gaan
besteden aan streeknieuws. Voor wat de
gemeente betreft is het ook een gegeven
dat de plaatselijke politiek zich, veel
meer dan vroeger, bemoeit met vele
aspecten van de burgers binnen de
gemeente. Vroeger beperkte de invloed
van de gemeente zich tot zaken van
geboorte, huwelijk, overlijden en een
beperkt aantal andere zaken op het gebied
van openbare orde, ruimtelijke ordening
en vergunningverlening. Tegenwoordig
is de gemeente verplicht, dan wel door
uitvoering van wetgeving van de 'hoge
re' overheid, dan wel op basis van eigen
denkbeelden over de inrichting van de
gemeente op de terreinen van 'harde'
zaken als inrichting van de woonomge
ving, bouwen, wegen, groen, milieu en
'zachte' zaken als welzijn, onderwijs,
sociale zaken en subsidies een veelheid
aan taken uit te voeren in het belang van
de inwoners van de gemeente.
Deze twee invalshoeken, dus de toene
mende belangstelling van de mensen
voor het streeknieuws en de toegenomen
bemoeienis van de plaatselijke overheid
met de inwoners van de gemeente in hun
dagelijkse leefomgeving met daarbij de
uitbreiding van de diverse inspraakmoge
lijkheden voor de burgers, hebben ertoe
geleid, dat de betekenis van de regionale
berichtgeving en hiermee de betekenis
van de lokale- en streekbladen is toege
nomen.
Je kunt het, denk ik, zo zien dat aan de
ene kant de streekpers voor de gemeenten
een belangrijke rol kan vervullen ten aan
zien van het gemeentenieuws, o.a. met
verslagen van raads- en commissieverga
deringen, gemeentelijke publicaties en
interviews met bestuurders, e.d. De
streekpers heeft er aan de andere kant
Al 75 jaar beschikt Goeree-Overflakkee
over eigen regionale nieuwsvoorziening,
in de vorm van het Eilanden Nieuws. In
die periode (van de crisistijd tot nu toe)
is er erg veel veranderd op het eiland.
Misschien het belangrijkste is dat Goe-
belang bij dat de gemeenten er voor zorg
dragen dat er voldoende gemeentelijke
informatie wordt aangeleverd, zodat zij
kan voldoen aan de rol van informatie
bron voor de bevolking over de publieke
zaak.
De vraag kan dan worden gesteld in hoe
verre het Eilanden-Nieuws deze speciale
functie voor de gemeenten van Goeree-
Overflakkee, naast uiteraard het brengen
van het overige, niet aan gemeenten
gebonden, streeknieuws behartigt. Wat
het algemene regionieuws betreft blijkt,
gelet op de intensiteit waarmee de krant
in de streek en, naar ik weet, ook daar
buiten door oud-inwoners van Goeree-
Overflakkee wordt gelezen, dat het Eilan
den-Nieuws duidelijk in een behoefte
voorziet. Ook aan gemeentenieuws
wordt, mijns inziens, in ruime mate aan
dacht besteed. Voor mij is voor wat
betreft de berichtgeving van het gemeen
tenieuws van essentieel belang dat dit
objectief wordt gebracht. Eventueel com
mentaar op gemeentezaken, dat uiteraard
absoluut moet kunnen - zelfs al is dit
negatief voor de gemeente - dient hier
van strikt gescheiden te worden gehou
den. Voor iedere lezer is het dan duidelijk
dat het enerzijds om een verslag gaat en
anderzijds om commentaar wat geschre
ven is vanuit een bepaalde visie. Ik wil
mij bewust beperken voor wat betreft de
inhoud van de krant tot de zaken die van
belang zijn voor de gemeenten. Het is in
het kader van deze bijdrage niet van
belang in te gaan op de verdere inhoud
van de krant en mijn persoonlijke
gedachten hierbij.
Hierbij kom ik dan automatisch op het
principiële karakter van de krant. Als
lezer, niet behorende tot de doelgroep, is
deze voor mij in ieder geval duidelijk.
Aan de kop van pagina 1 van Eilanden-
Nieuws is vermeld: 'chr. streekblad op
gereformeerde grondslag voor de zuid
hollandse en Zeeuwse eilanden". Voor
iedere abonnee en lezer kan het dan ook
duidelijk zijn op welke grondslag de
krant is gemaakt en met welke ogen de
inhoud gelezen moet worden. In dit licht
dient dan ook mijn opmerking te worden
gezien dat objectieve verslaggeving en
commentaar strikt gescheiden moeten
worden. Zo ver ik kan beoordelen wordt
aan deze scheiding voldoende de hand
gehouden. Ook de bevolking, via de
mogelijkheid van ingezonden stukken, en
alle politieke groeperingen van de regio
via de pagina 'Fractiegewijs' komen aan
bod om hun zegje te doen. Tot mijn ver
wondering doen de fracties uit de
gemeenteraad van de gemeente Dirks
land hier blijkbaar niet aan mee.
Tot zover mijn bijdrage voor het jubi
leumnummer van uw krant, die ik uiter
aard besluit met de redactie nog geluk te
wensen met het 75-jarig jubileum en de
hoop uit te spreken dat de samenwerking
tussen Eilanden-Nieuws en gemeente
Dirksland in de huidige goede verstand
houding de komende jaren zal worden
voortgezet.
K. Bleijenberg,
secretaris gemeente Dirksland
ree-Overflakkee, evenals de andere
eilanden in de Zeeuws/Zuid-Hollandse
delta, aardrijkskundig geen echt eiland
meer is en dat nu al het nieuwe onbelem
merd kan binnenkomen. Juist daardoor
zijn zaken als nieuwe werkgelegenheid,
groeiende toeristenstromen, nieuwe
inwoners en intensief woon-werkverkeer
ontstaan, onderwerpen waarover Eilan
den Nieuws de afgelopen jaren heeft
bericht. Jaargangen van Eilanden
Nieuws doorkijkend, zult u als lezer zien
dat dit blad de spiegel is van wat er in de
voorbije jaren is veranderd. Kijken wij
naar de werkgelegenheid dan is er veel
gewijzigd. Zo is de landbouw in beteke
nis afgenomen, hebben mensen moeten
zoeken naar nieuwe banen hier en elders,
kortom het beeld van onze samenleving
wijzigt sterk. Allerlei maatschappelijke
ontwikkelingen rollen ook hier binnen,
al is de schaal beslist anders dan in ste
den als Rotterdam of Amsterdam.
Eilanden Nieuws heeft deze veranderin
gen doorstaan, heeft meebewogen met de
veranderingen in medialand. Zo kan
Eilanden Nieuws de taak die de pers in
een democratische samenleving als de
onze behoort te hebben, handhaven:
berichten wat er gebeurt in de omgeving
van de burgers van Oostflakkee, melding
maken van groot en klein leed, volgen
welke veranderingen zich voordoen en
welke belangen van burgers daarbij in
het geding zijn. Daarbij hoort ook de
kwaliteit van de gemeentelijke dienst
verlening, en de omgang van het bestuur
van de gemeente en de raad met zijn bur
gers.
Nederland heeft sinds een jaar ook op
gemeentelijk niveau een nieuwe bestuur
lijke werkwijze. Die bestuurlijke ver
nieuwing - die wij dualisme noemen -
biedt de pers in Nederland, dus ook
Eilanden Nieuws, meer kansen. Er is een
nieuwe markt gekomen kun je zeggen.
Die bestuurlijke vernieuwing gaat ervan
uit dat de burger meer en directer wordt
betrokken bij het gemeentelijke reilen en
zeilen, bij alles wat de gemeente voor de
burgers doet of juist niet doet. Natuur
lijk, niemand gaat ervan uit dat bij elke
college- of raadsvergadering alle burgers
in de gemeente de adem inhoudt over
wat er zal worden besloten. Maar toch,
wat raden en colleges doen of niet doen,
raakt de burger en daar heeft de pers ook
de kans om hierover iets op te pikken. Je
zou kunnen zeggen de pers - bij ons
Eilanden Nieuws - heeft daarin een
antenne- en signaalfunctie.
Eilanden Nieuws speelt daar al op in
door de leden van de raad over hun
beleidspunten te laten schrijven. Ook
richting college zou iets dergelijks
mogelijk zijn, bijvoorbeeld met een
rubriek Deze Week voor wethouder x of
burgemeester y.
In het landschap van de landelijke én
regionale pers dienen zich nieuwe ont
wikkelingen aan zoals schaalvergroting.
Mogelijk zal dit ook onze regio niet
voorbij gaan. Wat mijns inziens zal blij
ven, is het belang van een goed informe
rende pers die de lezers, de burgers van
onze gemeenten, op onafhankelijke wij
ze bericht wat er in hun woon- en leef
omgeving gebeurt. Daarmee kan Eilan
den Nieuws op eigen wijze bijdragen aan
burgerschapsvorming en vormgeving
van de lokale democratie.
Daarom, gelukwensen bij uw jubileum
en een goede toekomst voor uw blad en
de lezers toegewenst.
Drs. J. T. M. Brouwer,
secretaris gemeente Oostflakkee
