25 jaar bij Ons Koor
Nieuws
mm m mmmiMmmwi m mmmmi mmmm.
Advertentien.
uit de kerken
EIIAnCBI-raEUWS
Adverteren kost geld, niet adverteren kost meer
90 jaar geleden
18 April tot 2 Mei 1913
.Antirevolutionair P^ Ijipr Orgaan
INHOCSIGNO VINCES
Plaatselijk Nieuws.
Ondertrouwd
40-jarlee EcltTereeulpi
i
41)-jarip EcMïereenliliiÊ
5ö-jariie EcMwreeiiisiiii;
Publikatie van de Vereniging Streeianuseum, Keri(straat, Sommelsdiji(.
E.B1.
Duizenden verdronken
Het wordt steeds erger
De Exodus 1947
-:£^dC..
Engeland geeft het op
De strijd begint opnieuw
Immigranten
zijn hartelijk welkom!
PAGINA 6
VRIJDAG 2 MEI 2003
Afgelopen maandagavond was voor Leen de Rooij een bijzondere avond tijdens de repe
titie. Zoals gebruikelijk werd er fors gerepeteerd en toen de tijd van koffiepauze was aan
gebroken deelde voorzitter Jaap Mackloet mede dat er deze avond iets speciaals stond te
gebeuren.
Bestuurslid Piet Aalberts van het Koninklijk Nederlands Zangersverbond was naar Mid-
delhamis gekomen om Leen de Rooij een speld met oorkonde te overhandigen voor 25
jaar trouw lidmaatschap.
Hij memoreerde dat het toch wel heel bijzonder is in deze tijd van vergrijzende koren dat
Leen op 48-jarige leeftijd al 25 jaar actief lid is van een koor. Ook zijn andere muzikale
prestaties zijn niet onvermeld gebleven.
Namens het koor werd Leen toegesproken door voorzitter Jaap Mackloet en kreeg een
prachtige viskoffer overhandigd om in zijn vrije tijd te genieten van de rust. Leen's vrouw
Mientje was ook opgehaald van huis en zat in het complot om het jubileum voor te berei
den, maar het niet aan Leen te vertellen omdat Leen in de veronderstelling was dat het
pas in 2004 zou zijn. Die opzet is helemaal geslaagd geweest, wat de verrassing des te
groter maakte.Onder het genot van een hapje en drankje werd het een bijzondere repeti
tieavond.
NED. HERV. KERK
Beroepen: te Klundert, M.J. Middelkoop
te Westerhaar-Vriezenveensewijk; te Zwi-
jndrecht (wijk Open Hof Kerk), C.H. Wes-
dorp te Berkel en Rodenrijs.
Aangenomen: naar Schamegoutum-
Loënga ca. en SOW-gemeente "de Slach-
gang", H. Postma te Roden; naar De Bilt
(wijk 1), L.W. Smelt te Ede; naar Rijn-
saterwoude, F. A. van Velzen, kandidaat uit
Amersfoort.
Benoemd: door stichting St,phanos t.b.v.
Mukhanyo-bijbelschool (Zuid-Afrika),
kandidaat J.C. den Ouden uit Nederhe-
mert, die zijn benoeming in overweging
heeft.
Bedankt: voor Vriezenveen (bw Bethel),
H. Zweistra te Leerbroek.
GEREE KERKEN
Beroepen: te Baflo, mw B.B. Wolters te
Rasquert; te Etten-Leur (SoW gemeente),
P. ter Veen te Drachten; te Krabbendam,
F.F. Omta te Slootdorp; te Staphorst-Rou-
veen, M.J. Heule te Beekbergen.
NED. GEREE KERKEN
Beroepen: te Haarlemmermeer Oostzijde,
C.T. de Groot te Lelystad.
Aangenomen: naar Leerdam, J.J.F.
Krooger te Pinetown (Z-Afrika), als mis
sionair predikant van Nqutu (GKSA).
GEREE GEMEENTEN
Beroepen: te Nieuwdorp, B. van der Hei
den te Alblasserdam; te Urk, C. Neele te
Aagtekerke; te Hendrik-Ido-Ambacht,
W.J, Karels te Hardinxveld-Giessendam;
te MeUskerke en te Randburg (Z-Afrika),
J. Schipper te 's-Gravenpolder.
Bedankt: voor Emmeloord, C. Sonnevelt
te Veenendaal; voor Kampen, C. Neele te
Aagtekerke.
Hoininelsdijk.
De heer K. Blokhuis, directeur der
gemeentelijke gasfabriek, Middelharnis-Som-
melsdijk komt voor op de voordracht voor
directeur der gasfabriek te Goes.
Maandag ariveerde alhier in de Kaai
eene heimachine tot het verrichten van de
werkzaamheden voor den onderbouw van
den sleenen kaaimuur,
Ooltgensplaat. Door de gemeente-
polilie is tegen een voerman uit deze ge
meente proces verbaal opgemaakt, wegens
het berijden van de ruimte tusschen de
meer- en vloedpalen aan de kaai,
Deze week is er een aanvang geno
men om den dijk, vanat het gemeentehuis
lot het oprel der mestkaai te verhoogen
en te verzwaren, hetgeen voor de bewoners
aldaar niet erg gerievelijk zal zijn.
Het gebouw waar vroeger door de wed.
Metaal tapperij en herberg werd gehouden
is Donderdag II. door den heer C. Francois,
bij veiling, gekocht voor f 1515. Over 8
dagen na Donderdag heeft de afslag plaats
Maandag 11, had de zoon van den
landbouwer D. Mooijaard het ongeluk een
kind van F. Breeman in de Langstraat
over te rijden, met het gevolg dat ge
neeskundige hulp mo»3t worden ingeroepen
Oude Tonge. Terwijl de knecht van
A. D, Woensdag een paar beesten bij A.
d. L. bracht, had een der beesten het on
geluk met zijn poot tegen de vuilniskar Ie
loopen, met het gevolg, dat dit lichaams
deel brak, en het dier slechts ter slachting
moest dienen,
Van A. P. de Weerd is een paard
afgekeurd voor tekening van de verjekering,
Verleden week had de vrovw van
C, L. het ongeluk bij het afgieten der
aardappelen, haar voet ernstig te branden.
Dirksland. Woensdagavond sukkelde
een jongske van L, Slootenmaker in de
G-ooi. Terwijl hij daarin lag ie spartelen
sloaden andere kinderen dat geduldig aan
te zien, zonder echter hulp te gaan roepen.
Gelukkig passeerde nog juist intijds onze.
lantaarnopsteker; Hof, die het ventje 'uit
het water haalde en van een wissen dood
redde.
Onze dorpsgenoot M. A. Witvliet
is van uit den militairen dienst benoemd,
tot Agent van Politic te Dordrecht.
Voor bouwing van acht arbeiders
woningen op het Viuchtdorp nabij de Ge
meente werd hei laagst ingeschreven, metsel
werk J. C Zorge f 4229, ritnmerwerk
Gestel f 3265,66 Smidswetk K. Nieuw-
land f 432,50 en Vetfwsrk P. van Dongen
voor f 256.
Stellendain. Sch'pper C. Zeedijk heeft
zijn blazer onderhands overgedaan aan M.
Proost ]z.
De meesfoof >Volhatding«, de vo
rige week door F, de Geus afgemijnd, is
door dezen overgedaan aan P, Jansen te
Rotterdam.
- Tot opz'chter ever polder Nieuw-
Slellendam is, in plaats van den heer
L. Moerland, benoemd de heer A, Blok
land,
AIb een bijzonderheid zij gemeld,
dat door den heer F. Biemand een twee
jarige slier is verkocht, die het kolossale
gewicht van 674 K.G. had.
Naar wij vernemen zal W. v. J.enlen
die zich naar Amerika wilde begeven, we
gens ontvangen berichten van werkeloosheid
van deze reis af'.ien.
Goedereede. Door een paar ingezetenen
dezer gemeente werden Zaterdag eenige
lepelaars gezien. De lepelaar is een hier
zeldzaam voorkomende vogelsoort.
De vroege aardappelen die in som
mige tuinen al aardig boven den grond
stonden, zijn tusschen Vrijdag en Zalerdae
totaal bevroren. De bloembollenvelden
van de heeren C. A. Vogel en D. Lodder
alhier, leveren wederom een prachtig ge
zicht op. Voor hen die van natuurschoon
houden, wel de moeite waard eens een
kijkje te gaan nemen. Vooral die van den
heer Vogel, met hare groole verscheiden
heid van kleuren, daar er niet minder dan
soorten te zien zijn.
Een z-jarige os van den veehouder
C. A. Vogel, die per pond was verkocht
behaalde het kolossale gewicht van 1275
halve Kilo's.
Ondank het ongestadige voorjaars-
weder, zijn koekoek en zwaluw weder tot
ons overkomen, Ook werd door sommigen
de stem des eersten al gehoord.
Ouddorp. *De perceelen bouwland van
de erven van Mej. de weduwe G. Broeders
zijn op Zaterdag 19 April j.l. ingezet als
volgt, het perceel aan Kommersweg, groot
I gemet n+'/j Roeden door Maarten
Heerschap op f 1550 en het perceel aan
den Klaversweg, groot i Gemet 251Y5
rotden door Cornells VHeiland op f990
T. T, d. MERWE Pz.
7011 IN
A. VAN GURP JoH,d.
Dubbeldam 1
-pr-r;-------- 30 April 1913.
Uoltgensplaat
HuweltjksYoltrekking 15 Mei, a.3
Zoo de Heere wil en zij leven
hopen onze geliefde Ouders
B. Tan der Teer
en
Kaatje Sprlngrloed
op Donderdag 8 Mei a.s. hunne
te herdenken. 6999
Hunne dankbare Kinderen.
Sommei .dijk, 3 Mei 1913.
IE3IES!
2
5 Zoo de Heere wil en zij leven
hopen onze geliefde Ouders
Gerrit Kransse
EN
Henderina den Hollander
op Donderdag 8 Mei a.s. hunne
S te herdenken. 7010
1 Hunne dankbare Kinderen,
I Behuwd- en Kleinkinderen.
Sommelsdijk, Mei 1913.
^wwrjrjwwvwwwwwwua»ö"öwrjrjwrjwvwK
Zoo de Heere wil en zij leven
hopen onze geliefde Ouders
JAN LOS
EN
ELIZABETH MUNTERS
op Woensdag 7 Mei a.s hunne
te herdenken. 6990
Hunne dankbare Kinderen
en Kleinkinderen, E
Oude Tonge, April 1913.
iSiSlllglSSglllM9MS§SES§l
Joden niet gewenst
(3)
De Volkenbond had aan Engeland
gevraagd het beheer over Palestina op
zich te nemen en de komst van een
Joods Nationaal Tehuis voor te berei
den.
Mede door de opkomst van het nationaal
socialisme in Duitsland was het aantal Jood
se immigranten in Palestina sterk toegeno
men. Dat leidde tot verzet van de kant van de
Arabieren, die tegen de Joden werden opge
hitst door hun fanatieke geestelijke leider, de
Grootmoefti van Jeruzalem. Er braken
onlusten uit. Er vielen doden.
Dat bracht de Engelsen ertoe de deur voor
Joodse vluchtelingen naar Palestina dicht te
gooien (het Witboek van 1939). Dat gebeur
de op een moment dat de concentratiekam
pen in Duitsland opengingen en de Joden
geen kant meer uit konden.
De enige oplossing was nog: een illegale
immigratie!
Duizenden zijn als gevolg van het Witboek
voor de kust van Palestina in de Middelland
se Zee verdronken.
De Haganah belastte zich met de opvang van
Joden naar en in Palestina, met het bescher
men van Joden bij het stichten van kibboet-
sim en met het opzetten van palissades
(omheiningen) en wachttorens om de neder
zettingen, wat volgens het Witboek verbo
den was. In het binnenland zorgden Britse
politiemaatregelen, plagerijen en huiszoe
kingen voor een gespannen toestand. Er ont
stond een sfeer van bezetter tegenover
indringer. De onrechtvaardigheden die de
Britse autoriteiten begingen en hun partij
digheid ten gunste van de Arabieren, maak
ten de Britten gehaat bij de gehele Joodse
bevolking. De strijd die de Joden binnen de
grenzen van Palestina tegen Engelsen en
Arabieren voerde, was niet in de eerste
plaats een strijd voor onafhankelijkheid - dat
ook! Meer nog was het een strijd voor de
Joden die in de Europese 'hel' verkeerden.
Het ging erom de poorten van Palestina voor
mensen, die aan de slachting wisten te ont
komen, open te krijgen.
Toen in 1945 de oorlog ten einde was en in
Engeland een regeringswisseling had plaats
gevonden, hadden de Joodse leiders (het
Joodse Agentschap) hoop dat het Witboek
zou worden ingetrokken, vooral ook met het
oog op de gruwelijke taferelen die zich bij de
bevrijding van overlevenden uit de doden
kampen hadden voorgedaan. Tientallen door
de Haganah aangekochte - veelal gammele -
boten verlieten Europa met duizenden
vluchtelingen. Maar helaas, de Engelse poli
tiek veranderde niet.
De Balfour-declaratie bestond voor hen niet
meer. Dat betekende dat Ben Goerion de
strijd tegen de Engelsen ging leiden. Hij gaf
bevel aan de leiders van de Haganah wapens
te kopen om gewapende overvallen van de
Arabieren te kunnen weerstaan.
Tussen Kerst 1945 en juli 1946 probeerden
acht immigrantenschepen tevergeefs de kust
te bereiken. Ze werden op volle zee tegen
gehouden en de passagiers - overlevenden
van de vernietigingskampen - werden gear
resteerd en opnieuw - nu op Cyprus - ach
ter het prikkeldraad gezet. Toch gelukte het
zo'n 70.000 Joden tussen 1945 en 1947 op
'illegale' wijze thuis te komen ondanks dat
de Britse Marine en Luchtmacht langs de
kust patrouilleerden.
Twee Haganah-schepen die op het punt
stonden vanuit Italië naar Palestina te gaan,
werden met 1014 samengeperste vluchtelin
gen aan boord vastgehouden. Ze weigerden
van boord te gaan. Ze dreigden zelfmoord te
plegen en de schepen tot zinken brengen als
er geweld zou worden gebruikt. Joodse rege
ringsleiders gingen in hongerstaking.
Uiteindelijk mochten de beide schepen
onder zware Britse escorte naar Palestina,
maar het aantal immigranten werd van het
toegestane contingent afgetrokken.
Op verzoek van de Amerikaanse president
Truman, die met het lot van de vluchtelin
gen begaan was, zou een Anglo-Amerikaan-
se Commissie een onderzoek naar hun situ
atie instellen. Het resultaat was dat onmid
dellijk 100.0000 immigranten moesten
worden toegelaten. Maar Bevin - de Britse
minister van Buitenlandse zaken - zei weer
'nee'.
Daarop besloot de Joodse gemeenschap (jis-
joev) in verzet te gaan. Het gevolg was dat
de Britse regering op 29 juni 1946 aan de
Joodse gemeenschap officieel de oorlog ver-
Idaarde. Ze deed op een 'zwarte zaterdag'
invallen, stelde een avondklok in en nam
3000 Joden gevangen, waaronder het Joodse
Agentschap (de voorlopige Joodse rege
ring). Deze mensen werden naar het gevan
genkamp Latroen gebracht. Zo wilden de
Engelsen de jisjoev demoraliseren, de Haga
nah vernietigen en de immigratie tot een ein
de brengen.
Palestina werd een politiestaat. Vrijwel alle
leden van het Joodse Agentschap werden
opgepakt, alleen Ben Goerion was buitens
lands en Golda Meir werd 'vergeten".
Ondertussen werden de 'illegale' immigran
ten naar kampen op Cyprus gebracht.
Toen Golda Meir in 1946 in Bazel op het 22e
zionistencongres het woord voerde, wist nie
mand wat Israël nog aan wreedheden te
wachten stond in de 21 maanden die het nog
van zijn onafhankelijkheid scheidde.
In 1947 liep de situatie voor de Britten uit de
hand. Toen Golda de met prikkeldraad afge
zette kampen op Cyprus bezocht, vroeg ze
zich af hoe de Engelse soldaten zich voel
den, die nog niet zo lang geleden de concen
tratiekampen hadden helpen bevrijden en die
nu 40.000 Joden in kampen met wachttorens
moesten bewaken.
Nog ingrijpender was het voorval met de
Exodus 1947. Zo'n 42 bezielde vrijwilli-
tttt-sittt. ttm
T!8i-
Uitslagen van de stemming in de VN over liet 'Verdelingsplan'.
gers in Amerika hadden een afgedankt,
roestend schip 'President Warfield' aange
kocht. Het had als troepentransportschip
tijdens de oorlog dienst gedaan. Daarna
was het als schroot verkocht. De Haganah
had het voor 40.000 aangekocht om
zogenaamde illegale immigranten vanuit
Frankrijk naar Palestina te brengen. Het
schip bood plaats aan 400 mensen. Maar
liefst 4554 onttieemde Joden, afkomstig uit
de vele concentratiekampen in West-Euro
pa, gingen in Marseille aan boord. De tocht
naar Haifa zou zeven dagen duren. De Brit
se strijdkrachten hadden het schip - dat
onderweg de naam Exodus 1947 gekregen
had - al gauw ontdekt. Toen het de territo
riale wateren van Palestina binnenvoer,
sommeerden de Engelse oorlogsschepen
de bemanningsleden zich over te geven.
Toen ze dat weigerden, ramden ze de Exo
dus en maakten ze zich na een gevecht
waarbij 3 Joden werden gedood en 146
gewond, van het schip meester. Vervol
gens werd het naar Haifa gesleept. Het
incident leidde tot een storm van veront
waardiging over de gehele wereld. Die
nam nog toe, toen de immigranten van Hai
fa naar Hamburg werden teruggebracht. Zo
kwamen ze weer vlak bij Bergen Belsen.
Niemand zal het gruwelijk beeld vergeten
waarbij honderden Britse parachutisten de
Joden met knuppels en pistolen bewerkten
om ze te dwingen de boot in Hamburg te
verlaten.
De afkeer van de Britse politiek nam daar
door zo toe, dat de totstandkoming van een
onafhankelijke Joodse staat door dit inci
dent daar stellig toe heeft bijgedragen.
De oorlog mocht dan voorbij zijn, voor de
Joden begonnen bommen, aanslagen,
arrestaties en deportaties opnieuw.
In 1947 liet een woedende Bevin het
Lagerhuis weten dat hij de problemen in
Palestina aan de Verenigde Naties zou
voorleggen. Ondertussen behandelden de
Britten de immigranten uitermate wreed:
ze hingen Joodse vrijheidsstrijders op,
deporteerden politieke leiders en stelden
de avondklok in. Maar het lukte de Engel
sen niet de situatie onder de knie te krijgen.
De Haganah voerde de strijd methodisch:
ze vormde kaders, richtte mannen af en
zorgde voor wapens. In alle Europese
hoofdsteden waren handlangers aan het
werk. Van hun bureaus gingen orders uit
voor munitie en voor passagiersboten. En
in Palestina ontvluchtten gevangenen uit
hun cellen en uit hospitalen. Zij vonden
overal helpers. De Britten slaagden er -
met 200.000 man - niet in de orde in het
land te handhaven. Zij vroegen de Ver
enigde Naties de verantwoordelijkheid
voor het Palestijnse probleem op zich te
nemen. Die stelden een commissie in - de
I8e - die een verdelingsplan moest opstel
len. Deze commissie hakte het land op
bizarre wijze in stukken. Er moesten twee
staten komen, een Joodse en Arabische. De
Joden accepteerden hun deel, als de Engel
sen maar zouden verdwijnen. De Arabieren
wezen de verdeling af. Niettemin werd het
binnen de Verenigde Naties in stemming
gebracht. Op 29 november 1947 werd het
voorstel - de resolutie - met 33 stemmen
voor, 13 tegen en 10 onthoudingen aange
nomen. De Britten moesten binnen 8
maanden het land verlaten, een unieke
gebeurtenis in die tijd van de koude oorlog
was dat zowel De Verenigde Staten als
Rusland vóór stemden.
Op 15 mei 1948 zouden de Engelsen ver
trekken. Voor Israël begon een nieuwe
oorlog. Een oorlog tussen Israël en zeven
landen van de Arabische liga, die door
Engeland werden gesteund. Zo'n 650.000
Joden stonden tegenover 40 miljoen Ara
bieren. Heel de wereld was ervan over
tuigd dat het lot van de Joodse staat al
bezegeld was voor hij was geproclameerd.
Binnen de Verenigde Naties gingen er
stemmen op om het verdelingsplan alsnog
op te geven. Reeds vanaf het moment dat
de Verenigde Naties hadden ingestemd
met een Joodse staat, waren de Arabische
vijandelijkheden niet van de lucht. Allerlei
incidenten vonden plaats. De Arabieren
probeerden met geweld het stichten van
een Joodse staat te voorkomen. Ze vielen
vanuit hinderlagen de verbindingswegen
aan waarover konvooien gingen om steden
te ravitailleren. Tientallen Joden werden
daarvan het slachtoffer. Joodse nederzet
tingen werden aangevallen en de Engelsen
gingen er met hun rug naar toe staan.
Ondanks alle mogelijke tegenwerking
kondigde David Ben Goerioen toch op 14
mei 1948 in de zaal van een museum te Tel
Aviv de staat Israël af. Een onbezonnen
daad, oordeelde menigeen.
De Engelsen waren weg, maar ze hadden
al het mogelijke gedaan om de Arabieren
te steunen, de Joodse verdediging te ont
wrichten en een administratieve chaos
achter te laten, zodat het organiseren van
een staat praktisch onmogelijk was. Het
land stond voor een onmogelijke taak. Het
front bevond zich overal, soms enkele
kilometers verwijderd van belangrijke
centra.
Tijdens de volle oorlog heeft Israël zijn
leger, dat alleen maar beschikte over wat
geweren, stenguns en Molotov-flessen,
moeten organiseren tegenover strijdkrach
ten die voorzien waren van vliegtuigen,
pantserwagens en artillerie
Maar de Joden stonden met hun rug tegen
'de zee'. Het was overwinnen of sterven.
In deze oorlog van David tegen Goliath -
op dezelfde plaats waar deze strijd al eens
eerder had plaats gevonden - zijn wonde
ren gebeurd.
Terwijl de kanonnen bulderden, zette de
nieuwe regering, alsof de last van de oor
log nog niet zwaar genoeg drukte, in een
Wet op de Terugkeer (1950) de grenzen
voor immigranten wagenwijd open: ballin
gen, die men moest onderbrengen, voeden
en opvoeden.
ledere Jood, waar ook vandaan, kon zich
vestigen onder toekenning van het volledi
ge Israëlisch burgerrecht. Een bonte stoet
van mannen met lange baarden, vrouwen
op blote voeten, gehuld in oosterse gewa
den en schreeuwende kinderen stapten aan
wal: mensen, die niets te verliezen hadden
dan alleen hun leven. Ouden van dagen,
blinden en lammen: mensen die voor de
jonge staat een enorme belasting beteken
den, want alles moest tegelijk worden
gedaan. Maar ze werden met open armen
ontvangen! Onder de immigranten bevon
den zich tienduizenden overlevenden van
de holocaust en honderdduizenden uit de
Arabische wereld, waaronder vrijwel alle
Joden uit Libië, Jemen en Irak.
Tegen ieders verwachting en alle logica in
behaalde het Israëlische leger in deze
ongelijke strijd de overwinning. De stom
verbaasde wereld merkte toen, dat de
Joden niet alleen maar goed waren om zich
naar de verbrandingsovens te laten slepen.
V.H,
i
