KRIJGSLISTEN
E t i e k
PREDIKBEURTEN
Wakker
De Hoop
Heiligheid
Voorjaarsexcursie in de Kleistee
EIUmiBMniEUWS
Een voorjaarsavond in
'De Kwade Hoek'
EIIIVI1DEI1-I1IEUW5
Papier ophalen Goedereede
De Oecumenische
Werkgroep
Goeree-Overflakkee
Oud papieractie Dirksland
Operatie Mobilisatie
IU zoekt iets speciaals
voor uw drukwerk? j
tanmmsmii
PAGINA 2
Latijnse schrijvers
Geen verplichting tot informatie
Informatie screenen
Op zaterdag 10 mei organiseert
de vereniging Natuurmonu
menten een voorjaarsavondex-
cursie in natuurgebied 'De
Kwade Hoeli' op Goeree.
Tijdens de wandeling kunt u kennismaken
met het gebied en beleven wat het voorjaar
betekent voor de vele bewoners van 'De
Kwade Hoek'. De excursie begint om
19.00 uur en duurt ongeveer twee uur.
Belangstellenden dienen zich aan te mel
den bij VVV Ouddorp aan Zee, telefoon
0187 681789. Goede wandelschoenen zijn
aanbevolen.
Zondag 4 mei 2003
de Waal
VRUDAG 2 MEI 2003
In de tweede en volgende klassen van het
oude gymnasium moesten we als leerlingen
onze kennis van het Latijn in toepassing
brengen door het lezen van schrijvers als
Caesar, Livius en Tacitus. Deze auteurs,
genoemd in opklimmende graad van moei
lijkheid, verhaalden vooral de geschiedenis
van hun volk, in confrontatie met volken
over en langs de grenzen. Er waren vooral
bij Caesar nogal wat oorlogsverhalen bij.
Daaronder moesten we dan ook de krijgslis-
ten die werden toegepast, vertalen. De
Romeinen blonken daarin uit.
Het is lang geleden dat ik leerling op het
gymnasium was. Verleden week zag ik
ineens het klassenlokaal, de intelligente en
innemende docent weer voor me. Was dat
een kwestie van de nostalgie van de ouder
dom?
In Elsevier van 19 april staat een artikel
onder de kop: De list van Rumsfeld. De met
rood gemarkeerde openingspassage luidt als
volgt: 'Hoe het Amerikaanse leger de mili
taire deskundigen bedroog en de generaals
van Saddam misleidde.'
Dan wordt verteld dat de Amerikanen deden
alsof er problemen waren. Te lange aanvoer
lijnen; troepen die niet via Turkije naar Irak
konden, zodat de indruk werd gewekt dat
men overhaast troepen moest aanvoeren om
de slag om Bagdad te kunnen winnen. Als
gevolg hiervan trok de Republikeinse Garde
zich niet terug in Bagdad, maar ging de slag
met de Amerikanen op weg naar Bagdad
aan. Een strijd in Bagdad zou een nachtmer
riescenario te zien geven. Gevechten van
man tegen man in nauwe straten en oosters
opgetrokken stadswijken. Een strijd waar de
Amerikanen zich wel op voorbereid hadden,
maar waarin ze zich toch niet hadden kunnen
oefenen.
Bedrog?
Door geruchten te verspreiden over te lange
aanvoerlijnen en gebrek aan tankdivisies
werden de Irakezen (en ook de hele buiten
wereld) in de waan gebracht dat de Garde
aan het winnen was en de Amerikanen op
verlies stonden.
Een brigade-generaal b.d. vermoedt dat het
Pentagon de noodzaak van halt houden heeft
geveinsd. Deze door afstand en gebrek aan
mensen en materieel voorgewende pauze in
de opmars kan bedrog zijn geweest. Als
gevolg van deze berichten werd de Repu
blikeinse Garde aan het front honderd kilo
meter ten zuiden van Bagdad gehouden.
Daar vormden ze een tamelijk gemakkelijk
te vernietigen object voor de Amerikaanse
luchtstrijdkrachten en tanks. Zo lag na een
doorbraak daar ten zuiden van Bagdad, de
stad open voor de Amerikanen.
Deze hebben van deze misleiding een 'bril
jant' gebruik gemaakt, zoals een van de
hoogste militairen het omschreef.
Hiermee staan we voor de vraag: Is deze tac
tiek van misleiding en bedrog gerechtvaar
digd? Of moet ze als leugen en bedrog afge
keurd worden?
Het antwoord kan niet bestaan in een verwij
zing naar wat de eeuwen door in oorlogen is
gedaan. Daarmee is deze misleiding niet
gerechtvaardigd.
Mijn antwoord is dat deze 'misleiding'
ethisch niet te veroordelen is. Ik zet het
woord misleiding met opzet tussen aanha
lingstekens. Bovendien beperk ik haar tot
deze vorm. Ik zeg niet dat elke vorm van
misleiding gerechtvaardigd is.
Het is immers niet zo, dat de ene partij de
andere informatie moet verschaffen over
eigen voornemen, plannen, over sterkte aan
manschappen en materiaal.
Integendeel. In een oorlog is het gebruikelijk
zoveel mogelijk eigen wapens, manschap
pen, bedoeling en tactiek voor de vijand ver
borgen te houden. Geen partij is in een oor
log verplicht de tegenstander inzage te
geven in eigen plannen, voorraden of mili
taire mogeüjkheden. Men zou wel dwaas
zijn, dat alles open en bloot aan de vijand
voor te leggen. Opzettelijk laten lekken naar
de andere partij zal altijd een andere bedoe
ling hebben dan zelf hem de waarheid in
handen te spelen. Bovendien zijn de afluis-
termethoden en informatieverkrijging zo
geperfectioneerd, dat men niet verplicht is -
ter wille van de waarheid - de vijand een
handje te helpen en zijn oor te gebruiken om
geheime plannen hem te doen horen.
Wanneer men met een vijand vecht moet
men voorbereid zijn op alle mogelijkheden
van misleiding. Wat van de vijand komt,
moet gechecked worden. Dat geldt in weder
kerigheid. De andere partij kan immers
evenzeer misleidend te werk gaan. Men zal
nooit op berichten vanuit het andere kamp af
kunnen gaan. Met zal ze moeten screenen.
Desinformatie hoort bij de gebruikelijke
strijdmethoden. Wijst het niet op een enorme
desorganisatie in het Irakese leger, dat het de
afgegeven signalen als betrouwbare infor
matie heeft opgepikt en zijn strategie daarop
heeft afgestemd.
Ik meen dat misleiding van de vijand
behoort tot de gerechtvaardigde strijdmetho
den. Tot de rechte oorlogsvoering behoort
het onderzoeken van de juistheid van de
berichten, zeker als ze van de vijand komen;
maar overigens van welke kant ze ook
komen. Ik herinner aan de krijgslist van
David in zijn strijd tegen de Filistijnen, 2
Samuel 5:17-25.
Niemand is gehouden tegenover een tegen
stander met vijandige, onrechtvaardige
bedoelingen, tot zijn ondergang en tot diens
ongerechtvaardigde overwinning de waar
heid te spreken.
Ik besef dat deze uitspraak voor kritiek vat
baar is. Om de probleemstelling wat te ver
kleinen wijs ik op wat ik van nabij heb mee
gemaakt in de Tweede Wereldoorlog, name
lijk de vraag van Duitsers of ter plaatse
verzetslieden verborgen waren. De boer zei:
Ik weet van niets. Hij bleef bij de herhaling
van deze uitspraak. Die was echter even
onwaar als wanneer hij zou gezegd hebben:
Neen. Dit laatste kwam niet over zijn lippen.
Het enig juiste antwoord echter evenmin. Ik
weet van niets, was een leugen, maar werd
door de aanwezigen - waartoe ik zelf als
opgroeiende jongen bij de overval op de
boerderij behoorde - ervaren als krijgslist.
Stel u voor dat hij deze krijgslist niet had
toegepast. Dan zouden met het pistool op de
rug van de boer gericht de Duitsers de weg
naar de voor hen, buiten zijn aanwijzingen
onvindbare schuilplaats geëist hebben.
Een krijgslist is geoorloofd, mits men van
het goed recht van zijn zaak, dat is van de
inzet van de strijd, overtuigd is. Zo gebroken
is het leven in deze bedeling.
W. H. VELEMA
'De Kwade Hoek' is een gebied met oude
en nieuwe duinen, slikken en schoiren.
Hier komt een grote verscheidenheid aan
vogels voor. Tussen de jonge duinen bou
wen in het voorjaar strand- en bontbekple-
vieren hun nest in het zand. In de meer
landinwaarts gelegen duinvalleien broe
den onder andere de blauwborst en de
nachtegaal. Verder zijn de planten in deze
tijd van het jaar op hun mooist. De Duin
door en vlier komen mooi in blad en voor-
jaarsbloemen staan in bloei. Tegen het ein
de de van de schemering is er kans een
reetje te zien!
De excursies zijn gratis voor leden van
Natuurmonumenten, niet-Ieden betalen
2,25 en kinderen t/m 12 jaar 0,45.
chr. streelcblad op gereformeerde grondslag
voor de zuid-hoïiandse en zeeuwse eilanden
is een uitgave van Uitgeversmaat
schappij Eilanden Nieuws BV
Verschijning; dinsdag- en vrijdagavond
Tel. (0187)471020
Fax (0187)48 57 36
Postbus 8, 3240 AA Middelhamis
Langeweg 13, Sommelsdijk
ADVERTENTIES EN ADMINISTRATIE:
tel.(0187)47 10 20
e-mall: AIgemeen@gebr-dewaal.com
(onder vermelding van 'adv' of 'adm')
tarief per mm 0,27;
contracttarieven op aanvraag
sluitingstermljn zakelijke advertenties:
maandag en donderdag 14.00 uur
sluitingstermijn overlijdensberichten:
dinsdag en vrijdag 8.30 uur
voor foutief geplaatste advertenties als
gevolg van onduidelijke advertentie
opdrachten of telefonisch opgegeven
advertenties kan de uitgeverij niet
aansprakelijk worden gesteld.
Advertentle-acquistüe:
A. J. van der Velden,
06-50448359
REDACTIE;
hoofdredacteur: J. Villerius,
tel. (0187)47 10 22,
privé (0187) 60 14 40
e-mail: J.VllIerius@gebr-dewaal.com
Plaatsing van Ingezonden berichten kan
zonder opgaaf van redenen worden gewei
gerd.
ABONNEMENTEN:
Per kwartaal 9,25.
Per Jaar €35,00.
Abonnementen zijn bij vooruitbetaling
en worden automatisch verlengd.
Opzeggingen schriftelijk
vóór 30 november.
Wijzigingen graag twee weken voor
deze ingaan doorgeven.
REKENINGNUMMERS:
postbank 167930
rabobank Middelharnis 342001108
OUDDORP-Herv. Gem.Dorpskerk: 9.30
uur ds. W. L. Smelt, Stellendam en
18.30 uur ds. A. van Wijk, Herkingen.
Eben-Haëzer: 9.30 en 18.30 uur kand.
C. M. Klok, Katwijk aan Zee. Woens
dag 7 mei, Dorpskerk: 19.30 uur ds. K.
J. Kaptijn, 's-Grevelduin-Capelle. Vrij
dag 9 mei, Dorpskerk: 15.00 uur ds. R.
Veldman, huweüjksbevestiging van
Carin Grinwis en Teunis Tanis - Ger.
Gem. 9.30 en 18.30 uur leesdienst -
Ger. Kerk 10.00 uur br. K. Baas en
18.30 uur br. R Reedijk - Doopsgezin
de Gem. 9.30 en 18.30 uur ds. A. W.
Snijders.
GOEDEREEDE - Herv. Gem. 9.00 en
10.45 uur ds. J. W. van Estrik en 18.30
uur ds. J. C den Toom.
STELLENDAM - Herv. Gem. 10.00 uur
kand. M. Diepeveen en 18.00 uur ds. W.
L. Smelt - Ger. Kerls 10.00 uur ds. E.
H. V. d. 'Weide en 18.30 uur ds. H. B.
Graafland.
MELISSANT - Herv. Gem. 10.00 en
18.00 uur ds. J. G. Blom, Poortvliet -
Ger. Gem. 10.00 en 18.00 uur lees
dienst - Ger. Kerk 9.30 en 17.00 uur ds.
D. J. Lagerweij - Ger. Gem. in
Ned. 10.00 en 18.00 uur leesdienst.
DIRKSLAND - Herv. Gem. 10.00 uur ds.
J. A. W. Verhoeven, Oudewater en 18.00
uur ds. W. Geuze, Woubrugge - Ger.
Gem. 10.00 en 18.00 uur leesdienst.
HERKINGEN - Herv. Gem. 10.00 uur ds.
A. van Wijk en 18.00 uur ds. C. Gielen
- Ger. Gem. 10.00 en 18.00 uur lees
dienst.
SOMMELSDIJK - Herv. Gem. 10.00 uur
ds. C. Gielen en 18.00 uur ds. G. C.
Kunz - Lukaskapel HDG 10.15 uur ds.
A. Kastelein - Rem. Ger. Gem. 10.00
uur mevr. Ds. M. de Vries - Herv. 'Exo
dus' Gem. 10.00 uur mevr. ds. M. R.
Hoffenkamp - CAMA Christenge
meente, het Prieel, 10.00 uur M. Dom
burg, Avondmaal.
MIDDELHARNIS - Herv. Gem. 10.00 uur
ds. J. C. den Toom en 18.00 uur ds. A. R
Voets - Chr. Ger. Kerk 9.30 en 18.00
uur ds. P. den Butter - Ger. Gem. 9.30
en 18.00 uur ds. J. Karels - Ger. Kerk
9.30 uur de heer Otto de Bruijne en
17.00 uur - Ger. Kerk (Vrijgemaakt)
9.30 uur ds. A. J. Balk en 14.30 uur ds.
G. A. den Broeder.
NIEUWE TONGE - Herv. Gem. 9.30 uur
ds. H. J. Catsburg, Goes en 18.00 uur ds.
H. Penning, Streefkerk. Vrijdag 9 mei:
15.00 uur ds. A. Belder, huwelijksdienst
van Wim van Wageningen en Leanne
Lugtenburg-Ger. Gem. 10.00 en 18.00
uur leesdienst.
OUDE TONGE - Herv. Gem. 10.00 uur
ds. P. de Jager, Huizen en 18.00 uur ds.
P. H. van Harten, Ridderkerk. Vrijdag 9
mei: 19.00 uur ds. A. van Lingen, Kin
derdijk, huwelijksbevestiging Brugge-
man/Droo-ger - Ger. Gem. 10.00 en
18.00 uur leesdienst - Evangelie
Gemeente Beréa, gebouw 'De Bron',
10.00 uur broeder A. de Koning.
STAD aan 't HARINGVLIET - Herv.
Gem. 10.00 en 18.00 uur ds. H. A. Sam-
som - Ger. Gem. 10.00 en 18.00 uur
leesdienst - Ger. Kerk 10.00 en 18.00
uur ds. J. Vlaardingerbroek.
DEN BOMMEL - Herv. Gem. 10.00 en
18.00 uur ds. P. van Duijvenboden, v.m.
bevestiging nieuwe lidmaten - Ger.
Kerk 10.00 uur de heer L. H. Zweers en
18.00 uur ds. PC. Koster.
OOLTGENSPLAAT - Herv. Gem. 9.30
uur dr. C. A. van der Sluijs, Rotterdam
en 18.00 uur dr. T. E. van Spanje - Ger.
Gem. 9.30 en 18.00 uur ds. P Blok -
Ger. Kerk 9.30 uur drs. P C. Koster en
18.00 uur de heer De Jong.
LANGSTRAAT - Herv. Gem. 10.00 uur
dr. T. E. van Spanje.
'Wordt wakker, wakkere lezers. De zon
staat al uren aan de kim. Het is dag.
Klaarlictite dag. De nactit is er om te sla
pen. Wordt wakker,Wakker worden is het
devies van vele actievoerders. Het zijn niet
in de eerste plaats uitgeslapen lieden,
maar personen die verschillende zaken aan
de orde willen stellen omdat in hun ogen
de nood groot Is.
Van Greenpeace tot Schreeuw om Leven,
van Milieudefensie tot de Bond tegen het
vloeken, ze bestrijden in hun ogen onaan
vaardbare zaken als het lozen van radio
actief afvalwater, abortus en euthanasie,
geluidshinder door Schiphol en het mis
bruiken van God's naam.
In tijden van nood werd opgeroepen tot
waakzaamheid. 'Wordt wakker, de vijand
onderdrukt ons. Hij luistert mee. Sta op,
en strijdt met ons de goede strijd.Wordt
wakker in deze tijd van vervlakking en
onkunde. Slapend verliest u de slag en
gaat u roemloos ten onder. Wakkere men
sen zijn nodig om een bedreigde samenle
ving wakker te blazen. Als het moet wak
ker te schudden. In de 19-de eeuw fulmi
neerde Potgieter in het tijdschrift 'de
Gids'tegen de Jan Saliegeest. De ingezon
ken vaderlandse samenleving moest herle
ven en worden als de Gouden Eeuw.
Dat lukt niet altijd. Als er vrede en geen
gevaar van buiten is, is er hooguit iets dat
van binnenuit de rust kan verstoren. Daar
over wordt zeer verschillend gedacht. 'Is er
nood?' 'Ik zou het niet weten.'Worden er
levens bedreigd?' 'Ik vind van niet.'Abor
tus of euthanasie is iemands eigen keus'.
'Nee hoor, er is geen nood. En als de nood
aan de man komt, dan zien we wel weer.
De tijd van trommelslagers lijkt voorgoed
voorbij. Er zijn tijden geweest dat de nood
algemeen werd erkend. Een dichter
schreef:
'Ik sla de trom en dreun de dromers
wakker.
Wie droomt, verraadt zijn vrouw, zijn
kind, zijn makker.
Wordt wakker, want de nood is groot'
Onze samenleving heeft behoefte aan
wakkere burgers. Niet aan uitgeslapen
mensen. Die zijn er In zekere zin meer dan
genoeg.
De Stichting Koninklijkte Fanfare Apollo
te Goedereede haalt zaterdag weer oud-
papier op in Goedereede en op het Haven
hoofd. Ook huishoudelijk karton kan er
worden bijgezet.
Hierbij een vriendelijk verzoek om het
oud-papier voor 8.30 uur goed gebundeld
buiten te zetten.
Zondag 4 mei organiseert de Oecumenische
Werkgroep Goeree-Overflakkee een oecu
menische dienst in de Gereformeerde Kerk
te Middelhamis. De dienst begint om 18.30
uur. Het thema is dit jaar: "Vrijheid is niet te
koop".
De regering heeft in 1968 vastgesteld dat de
herdenking van 4 mei en de viering van 5
mei altijd doorgaan op 4 en 5 mei, ongeacht
op welke dagen deze data vallen en ongeacht
een eventueel religieus karakter van deze
dagen. Dit besluit is genomen in overeen
stemming met de wens van de verzetsorga
nisaties en ondertekend door de toenmalige
minister-president, de heer P. de Jong.
Ieder jaar wordt verzocht om overal in het
land op 4 mei om 20.00 uur twee minuten
stilte in acht te nemen. Ook de Nederlandse
vlag wordt op 4 mei vanaf 18.00 uur tot het
begin van zonsondergang halfstok uitgehan
gen, ook op zondag.
Dat in Middelhamis op 3 mei in plaats van 4
mei een stille tocht en kranslegging plaats
vindt is de verantwoordelijkheid van de
gemeente Middelhamis.
De oecumenische werkgroep betreurt de
beslissing van de gemeente Middelhamis en
is van mening dat dodenherdenking dient
plaats te vinden op 4 mei. Uiteraard is ieder
een vrij in zijn/haar keuze deel te nemen aan
de stille tocht en kranslegging georganiseerd
door de Stichting Evenementen Middelhar
nis.
Herdenking van oorlogsslachtoffers zal in
deze dienst centraal staan. Leden van ver
schillende kerkgenootschappen en hun voor
gangers verzorgen met elkaar de dienst. De
dienst zal een klein uur duren, zodat mensen
die deze kerkdienst bezoeken nog kunnen
deelnemen aan stille tochten en kransleggin-
gen in andere plaatsen, of eventueel op tele
visie de nationale herdenking in Amsterdam
kunnen volgen.
U bent van harte welkom!
Oecumenische werkgroep
Goeree-Overflakkee
Aanstaande zaterdag wordt in Dirksland het
oud papier weer opgehaald. U wordt ver
zocht het papier vóór 8.30 uur goed gebun
deld buiten te zetten. Bij voorbaat dank
namens de vrijwilligers van de Ned. Herv,
Gemeente van Dirksland.
De wekelijkse i;aterdagavondbingo van
Activiteitencommissie "Fanfareorkest De
Hoop" gaat verhuizen naar een andere
locatie, dit in tegenstelling tot andere, reeds
gepubüceerde berichten: nu eUce zaterdag
avond bingo in Verenigingsgebouw Oost
dam aan de Jonkoenstraat I te Goedereede.
Het gratis kopje koffie staat voor u klaar en
er zijn weer mooie geldprijzen te verdie
nen. De avonden beginnen om 19.30 uur en
de zaal gaat om 18.30 uur open.
De fraitbomen staan in volle bloei! Straks
zullen er appels, peren of pruimen aan han
gen. Wij zijn ook geroepen om vrucht te dra
gen. Operatie Mobilisatie houdt op 3 mei
vanaf 19:30 uur een presentatie over hun
dienend werken; ze vertellen, laten 2 korte
video's zien en jij kunt vragen stellen. Ben je
17 jaar of ouder, dan kun je ook vakantie
evangelisatiewerk doen! Iets voor jou?! Er is
morgenavond ook soep! Ben je al warm
gemaakt?!
Op D.V. 17 mei willen we naar het strand.
Als het weer mee zit, kunnen we een kamp
vuur maken. Morgenavond kun je je als je 14
of ouder bent, daarvoor opgeven.
Wil je meer weten? Bel dan naar Corrie, tel.
651523.
Groeten! Commissie Z.A.J. W.
"Ware christenen zullen dit boek een feest
maal vinden, een goudmijn eten en
drinken, medicijnen en vitaminen, alles in
één. ToUe lege! Neem en lees!" Niemand
minder dan de beroemde dr. J.I. Packer, veel
jaren toonaangevend theologisch hoogleraar
in Oxford en Vancouver, typeerde met deze
woorden het boek waarover het vandaag
gaat. Hij doelt op een geschrift van John
Charles Ryle, dat voor het eerst gepubliceerd
werd in 1879. Dat was één jaar voordat Ryle
Anglicaans bisschop van Liverpool werd.
De titel van het boek is even kort als funda
menteel: 'Holiness', heiligheid. Nee, het is
geen uiteenzetting van heiligenlevens, hetzij
rooms of protestants. Het is ook geen relaas
over burgerlijke of religieuze moraal. En
evenmin een handboek met praktische wen
ken voor het handelen. Nee, hij bedoelt met
dit boek iets anders. Het gaat hem om het
leven van een christen. Met Ryle's eigen
woorden: "Heiligheid is de gesteldheid dat
een mens één van geest is met zijn God,
zoals we Gods geest beschreven vinden in de
Schrift. Het is de gesteldheid waarin een
mens het eens is met het oordeel van God;
hij haat wat God haat, heeft lief wat Hij lief
heeft en meet alles in deze wereld naar de
maatstaf van Zijn Woord. Wie het volmaakt
met God eens is, is een zeer heilig mens."
Ik citeer deze woorden uit het boekje dat
enkele weken geleden van de persen kwam
en sindsdien in de boekhandel verkrijgbaar
is. De Nederlandse titel: "Heilig in Hem" is
goed getroffen. Want het geeft tegelijkertijd
aan uit welke bron een zondig mens de hei
ligheid ontvangt. En in relatie met Wie die
heiligheid bestaat: in Hem", dat is Chris
tus. Overigens is het maar een heel klein deel
van het oorspronkelijke geschrift van Ryle
dat nu vertaald is. Mijn eigen Engelse uit
gaaf dateert uit 1987. Die is uitgegeven door
Evangelical Press in Welwyn en voorzien
van een 'Preface' door de genoemde Packer.
Ze telt 324 volbedrukte pagina's in kleine
letter. Daarvan zijn er minder dan 35 nu in
het Nederlands vertaald. Oorspronkelijk telt
Ryle's boek 21 hoofdstukken over thema's
als 'Sin', 'Growth', 'Assurance', 'The
Church' en 'Without Christ'. Twee van deze
hoofdstukken - overigens heel belangrijke -
heeft de heer N.A. Eikelenboom in onze taal
overgezet en gebundeld in het recent-ver-
schenen boekje.
De twee hoofdstukjes zijn (letterlijk ver
taald) getiteld: 'Heiligmaking' en 'Heilig
heid'. Ryle [1816-1900] bezat de gave fun
damentele en niet zo gemakkelijke thema's
uit de christelijke leer op een eenvoudige en
in ieder geval heel praktische manier uiteen
te zetten. Hoewel hij tot de Anglicaanse kerk
behoorde en daarin op latere leeftijd zelfs
een hoge functie ontving, was hij een duide
lijke geestverwant van het historische purita
nisme. Dat was een eeuwenlange beweging
in de kerken van Engeland en Schotland die
opkwam voor de zuivere (pure) leer en voor
het zuivere bevindelijke leven uit die leer.
Het puritanisme op haar beurt putte uit de
leer van de Schriften die de Reformatie van
de 16e eeuw had herontdekt. We horen bij
Ryle dan ook onvervalste reformatorische
klanken in zijn preken en geschriften. Maar
altijd met een lijn naar de geestelijke bele
ving van de dingen. Zijn prediking is niet
zozeer op het hoofd maar veel meer op het
hart gericht. Op de praktijk van de godzalig
heid!
'Heiligmaking' omschrijft hij als volgt:
"Heiligmaking is het inwendige geestelijke
werk dat de Heere Jezus Christus door de
Heilige Geest in een mens werkt, als Hij hem
tot het ware geloof roept. Hij wast hem niet
alleen rein van zijn zonden in Zijn eigen
bloed, maar maakt hem ook los van zijn aan
geboren liefde tot de zonde en de wereld,
legt een nieuw beginsel in zijn hart en maakt
dat hij in zijn leven de praktijk der godzalig
heid beoefent. Het instroment waardoor de
Geest dit werk tot stand brengt, is gewoon
lijk het Woord van God, hoewel Hij soms
nood en beproevingen van Godswege
gebmikt De mens die het voorwerp is
van dit werk dat Christus door Zijn Geest
verricht, wordt in de Schrift een 'geheiligde'
genoemd."
Diverse aspecten van heiligheid en heilig
making brengt Ryle vervolgens ter sprake.
De groei ervan. De gradaties erin. De gees
telijke strijd als kenmerk ervan. De absolute
noodzaak ook om heilig voor God te zijn. De
zichtbare tekenen van die heiligmaking.
Aan het slot van het boekje geeft Ryle raad
aan mensen die wel heilig zouden willen
zijn. In het formuleren van het antwoord op
die vraagstelling, verwijst hij zijn lezers niet
naar zichzelf. Ook niet naar allerlei midde
len. Maar naar Iemand. U moet met Christus
beginnen, zegt hij. Ja, let wel, zegt hij,
zolang u niet uw zonde zwakheid voelt en
tot Christus niet vlucht, krijgt u helemaal
niets voor elkaar. Christus - "Hij is de wor
tel en het begin van alle heiligheid. De
manier om heilig te zijn, is te komen tot Hem
door het geloof en met Hem verenigd te
worden!" Spreken we over heiligheid?, zegt
Ryle, ze komt van Christus. Ze is het uit
vloeisel van de levende vereniging met
Hem. Zoals een rank alleen vruchten draagt
als ze in levende verbinding met de wijnstok
is. En blijft!
Dat laatste is een onderwerp apart. Het gaat
niet alleen om het komen tot Christus. Het
gaat ook om het blijven in Hem. Over dat
laatste gaat het tweede boek dat ik in deze
kolommen nog noemen wil. Veel meer dan
'noemen' is het niet. Het werk is geschreven
door een tijdgenoot van Ryle, te weten Octa-
vius Winslow [1808-1878]. In een aangrij
pend eerlijke en ook heel praktische verhan
deling schrijft Winslow over het verval en de
opbloei van het geestelijke leven. De vert
aling in het Nederlands kwam uit onder de
titel 'Mara en Elim'Er zijn perioden in het
leven van Gods kinderen dat ze 'verachteren
in de genade'. Echter - God is getrouw. Hij
laat niet varen de werken van Zijn handen!
N.a.v.: John Charles Ryle. Heilig in Hem.
Uitgeverij Den Hertog te Houten.
Gebonden. 78 pag. Prijs 9,50. Octavi-
us Winslow, Mam en Elim. Over verval
en opbloei van het geestelijke leven. Uit
geverij De Groot Goudriaan te Kampen.
Gebonden. 222pag. Prijs €18.95.
J.M.J. Kieviet
Het IVN Goeree Overflakkee, VVV Ouddorp en het Zuid-Hollands Landschap organise
ren op zaterdag 10 mei om 14.00 uur een excursie door De Kleistee, een natuurterrein
midden in het Schurvelingengebied bij Ouddorp. Een restant van een schurveling is aan
het openbare Kerkepad in De Kleistee te zien. Aan de noordkant van de wallen groeien
o.a. de eikvaren en verschillende korstmossen.
Wie een kijkje terug in de tijd wil nemen kan naar De Kleistee waar nog steeds Middel
eeuwse landschapsstructuren zijn terug te vinden. De Kleistee was van oorsprong de naam
van de boerderij midden in het Schurvelingengebied, gemetseld met klei uit de polder. De
eerst boerderij was dus met klei uit de polder gemetseld, maar verder is De Kleistee een
gebied met veel zand. Die boerderij is gesloopt, maar de plaats is goed terug te vinden aan
de hand van de fmitbomen en de afwijkende plantengroei. Op een van de akkertjes is mee-
krab aangeplant, dit plantje werd vroeger gebruikt als oranjerode verfstof. Bij de produc
tie van chemische verfstoffen is dit plantje verdwenen. Vroeger werd het massaal geteeld.
Voor de excursie moet verzameld worden aan de Smalle weg naast Dirk Doensweg 35 in
Ouddorp. Parkeermogelijkheid in centrum op 10 min. loopafstand). Er zijn geen kosten
aan verbonden. Wel dient men zich aan te melden. Dit kan tot en met vrijdag 9 mei tele
fonisch tussen 10.00 en 17.30 uur bij VVV Ouddorp, telefoonnummer (0187) 68 17 89.
Bel (0187) 47 10 20 af maü rtaaialgeni«;en@ge!n-tlt»«)ai<i^
Drukkerij
