Een onheilspellende uitspraak
van het Haagse Gerechtshof
i eb
PREDIKBEURTEN
Kompasactieavond bijzonder geslaagd
Autowasactie in
Ouddorp
Afslankjaar
deWindroos zoekt
nog 150 jongeren
Paas zangavond
in Stellendam
IIIUnD0M1IEtJWSi
Lentefeest op School met
de Bijbel in Sommelsdijk
EIIAI1DEI1-I1IEUW5
Ontspannen en heilzaam
Paasavond
bij 'De Ciiristenvrouw'
Zorg voor zwakken
Een uitspraak van prof. Houben
Wrongful life
Een vérgaande uitspraak
Een zware last
W. H. Velema
Zondag 13 april 2003
Alledaags
Praatgroep:
S^
De vrijdag gehouden 'Kompasactieavond' blijkt een succes te zijn geweest. De
Ouderraad van de Christelijke Basisschool 'Het Kompas', die deze avond orga
niseerde kon aan het eind van het evenement het mooie brutobedrag van ruim
3200 Euro bij elkaar tellen. Er waren verschillende activiteiten georganiseerd
waarbij de verzorging van de inwendige mens een belangrijke plaats innam. Vol
gens de Ouderraad zou deze nooit tot een dergelijke succes hebben geleid als de
sponsors hieraan niet hun medewerking hadden gegeven. De sponsors waren, de
vissersschepen GO 14, GO 31, GO 20 en de NG 12, die zorgden voor de vis. Ver
der verleenden de volgende bedrijven hun medewerking: Bloemenhuis Ixora, Pri-
mera, Stip-drogist, Plusmarkt, Jaap Boone, Kapsalon Hélène, Bakker Bleumink,
Parfumeurtje, Keijzer Huishoudelijke artikelen, Keijzer Groente en Fruit, Rabo
bank West Flakkee, Volumemarkt, Zwembad Het Zuiderdiep en Delta Expo.
PAGINA 2
VRIJDAG 11 APRIL 2003
De kwalificatie onheilspellend ontleen ik
aan een uitspraak van prof. dr. J. H. Houben,
hoogleraar gezondheidsrecht aan de Vrije
Universiteit in Amsterdam.
Hij gebruikt deze kwalificatie naar aanlei
ding van het vonnis dat het Haagse Gerechts
hof heeft geveld in verband met het beroep
dat de ouders van Kelly Molenaar (9 jaar)
hebben ingesteld.
Kelly is zwakzinnig en zwaar lichamelijk
gehandicapt. Ze kan niet lopen of praten en
herkent de mensen nauwelijks. Ze lijdt bijna
constant pijn. Ze heeft astma en vaak last
van stoornis aan haar ingewanden.
Inzet van het geding dat de ouders hebben
aangespannen tegen een verloskundige van
het Leids Universitair Medisch Centrum is
het feit dat deze verloskundige geen vrucht
waterpunctie of vlokkentest heeft laten
instellen. Zou een dergelijke test wel zijn
toegepast, dan was de ernstige afwijking bij
het kind geconstateerd en zou er abortus toe
gepast (kunnen) zijn. De ouders hadden
gewezen op de afwijking bij een neef van
Dennis, die gehandicapt is vanwege een
chromosomale afwijking. De verloskundige
heeft op deze signalen geen acht geslagen.
In 2000 heeft de rechter na een vijfjaar sle
pende rechtszaak uitgesproken dat de verlos
kundige een fout heeft gemaakt door de
ouders van Kelly niet door te verwijzen.
In beroep tegen de uitspraak voerden de
ouders een nieuwe claim aan, namelijk
wrongful life. Dat betekent zoveel als een
onrechtvaardig bestaan.
Deze uitspraak gaat ervan uit dat er een
rechtsplicht bestaat om het leven van zo'n
toekomstig, zwaar gehandicapt kind te voor
komen.
Het leven zelf kan dus schade maken, is de
conclusie van prof. Houben. Het leven wordt
door deze rechterlijke uitspraak als een scha
depost gezien. Daartegen hadden ouders
zich door abortus te laten plegen, moeten
kunnen verzetten. Zij zouden in de gelegen
heid gesteld moeten zijn om deze schadepost
te voorkomen, zo vat ik de conclusies van de
hoogleraar gezondheidsrecht op. Men kan
nadere gegevens vinden in NRC Handels
blad van 27 en 28 maart jongstleden.
Het is een vérgaande uitspraak, die gevolgen
heeft naar vele kanten; door Houben terecht
onheilspellend genoemd. Ik noem er enkele
die ook in het commentaar van prof. Houben
aan de orde komen.
Wat mij betreft wijs ik allereerst op de druk
die op artsen wordt gelegd om prenatale diag
nostiek toe te passen. Dat wil zeggen: om te
onderzoeken of het kind geen erfelijke
afwijkingen heeft; en zo ja, van welke aard
en omvang die zijn; en of een kind met deze
afwijkingen voor de ouders acceptabel is.
Artsen komen onder de dreiging van een
claim tot schadevergoeding onder zwaarder
zo al niet zeer zware druk te staan.
Vervolgens zal de druk om abortus te (laten)
plegen worden opgevoerd. Terecht zegt
prof. Houben: als je vaststelt dat een gehan
dicapt leven een schadepost is blijft er maar
één weg over. Dat is de schadepost voorko
men, dus abortus. Dat geldt de ouders, daar
in bijgestaan door de dokter.
Er is nog een derde aspect. Dat zijn de
ouders van gehandicapte kinderen. Als deze
kinderen een schadepost genoemd mogen
worden (krachtens een uitspraak van de
rechter), dan zal er anders gekeken worden
naar de dokters en naar de gehandicapte kin
deren zelf. Het is niet ondenkbaar dat de
maatschappij zich keert tegen zulke kinde
ren, die met er te zijn een schadepost zijn,
naar alle kanten. Het is evenmin ondenkbaar
dat de samenleving zich van steun (ook in
financieel opzicht) aan deze ouders onttrekt.
De ouders wisten immers bij voorbaat dat ze
'een schadepost' op de wereld lieten komen
en hebben daartegen niets beslissends ge
daan. Ze hebben de geboorte niet voor
komen.
Laat duidelijk mogen zijn dat ouders die een
zwaar gehandicapt kind hebben, een zware
last te dragen hebben. Geen lezer die van
nabij iets van deze moeiten kent, zal daar
lichtvaardig over spreken of denken.
Het is echter iets anders, te concluderen dat
zo'n leven als een schadepost moet worden
gewaardeerd en dus voorkomen had kunnen
(ja zelfs moeten) worden. Tot een dergelijke
conclusie leidt het vonnis van het Haagse
Gerechtshof de samenleving.
Ik herinner eraan dat verwacht wordt dat het
ziekenhuis van deze uitspraak in cassatie-
gaat. Dan is het laatste woord aan de Hoge
Raad.
Er staan in de hierboven genoemde artikelen
nog wel enkele overwegingen, die ik niet zou
willen overnemen. Ter wille van de duide
lijkheid beperk ik me nu tot wat ik als com
mentaar op deze uitspraak heb geschreven.
De eindconclusie moet deze zijn: Wij zijn in
Nederland in het kader van de medische
ethiek steeds meer opgeschoven naar een
positie die ik in verschillende artikelen heb
omschreven als: de medische behandeling
wordt bepaald door de waarde die wij aan
het leven toekennen.
Gelukkig gaan lang niet alle artsen van deze
waardebepaling uit in hun beslissing omtrent
(verder) behandelen of niet. Niettemin zijn
er artsen die niet het leven als zodanig, dus
als gegeven, tot uitgangspunten nemen voor
hun medische ethiek, maar de waarde die zij
of anderen aan het leven toekennen.
Welnu, die ontwikkeling heeft mijns inziens
de uitspraak van het Haagse Gerechtshof be
paald. Als men vóór de geboorte tot de con
clusie komt dat het te verwachten mensenle
ven alleen maar een schadepost is, dan kan
het beter niet geboren, dus tenietgedaan wor
den. Het Gerechtshof in Den Haag heeft in
zijn uitspraak het resultaat van moderne
medisch-ethische ontwikkelingen verdis
conteerd. Daarmee is het recht zelf op drift
geraakt.
We wachten af wat de Hoge Raad zal beslis
sen. Ik hoop dat deze ontwikkeling geblok
keerd wordt, anders moeten we inderdaad
van een onheilspellende uitspraak spreken.
Ten overvloede, om alle misverstand te
voorkomen, herhaal ik wat ik in andere ver
banden heb geschreven: artsen hebben niet
alleen het recht, maar zelfs de plicht te over
wegen of de voorgenomen behandeling
medisch zinvol is. Indien dit niet het geval
is, kan een behandeling niet gestart of zelfs
afgebroken worden. Een dergelijke beslis
sing over het niet zinvol zijn van de behan
deling is iets anders dan een oordeel te geven
over de waarde van het leven van de patiënt.
Op zaterdag 12 april wordt er een Lentefeest
gehouden op het schoolplein van de School
met de Bijbel te Sommelsdijk.
Deze dag, die in het teken van de lente zal
staan, is er van alles te doen. Zo zijn er kra
men waar iets leuks of lekkers kan worden
gekocht, zoals vers gebakken vis, snoep,
zelfgemaakte dingen, perkplantjes en nog
veel meer. Ook zijn er vele spelletjes te doen
voor jong en oud.
Natuurlijk kunt u onder het genot van wat
eten en drinken genieten van de lentesfeer.
Het feest begint om 10.00 uur en zal om
15.00 uur eindigen.
Naast een fijne sfeer wordt deze dag gehoopt
op een goede opbrengst, die bestemd is voor
speeltoestellen voor het schoolplein. Tot
zaterdag!
Zaterdag 12 april, morgen dus, wast jeugd
vereniging 'Alpha' van de Gereformeerde
Gemeente in Ouddorp voor 3,- uw auto.
De opbrengst is bestemd voor het nieuwe
inloophuis van de Ger. Gem. in Emmen.
Laat uw auto een beurt geven voor dit goede
doel en kom tussen 10.00 en 16.00 uur naar
het terrein van Hoveniersbedrijf Voogd,
Hofdijksweg 36a, Ouddorp. Voor nadere
informatie 0187-681269.
ctir. streelcblad op gereformeerde grondslag
voor de zuid-hollandse en zeeuwse eilanden
is een uitgave van Uitgeversmaat
schappij Eilanden Nieuws BV
Verschijning: dinsdag- en vrijdagavond
Tel. (0187)471020
Fax (0187)48 5736
Postbus 8, 3240 AA Middelharnls
Langeweg 13, Sommelsdijk
ADVERTENTIES EN ADMINISTRATIE:
tel.(0187)47 10 20
e-mail: Algemeen@gebr-dewaal,com
(onder vermelding van 'adv' of 'adm')
tarief per mm 0.27;
contracttarieven op aanvraag
sluitingstemlijn zakelijke advertenties:
maandag en donderdag 14.00 uur
sluitingstermijn overlijdensberichten:
dinsdag en vrijdag 8.30 uur
voor foutief geplaatste advertenties als
gevolg van onduidelijke advertentie
opdrachten of telefonisch opgegeven
advertenties kan de uitgeverij niet
aansprakelijk worden gesteld.
Advertentie-acquisitie:
A. J. van der Velden,
06-50448359
REDACTIE:
hoofdredacteur: J. Villerius,
tel. (0187)47 10 22,
privé (0187) 60 14 40
e-mail: J.Villerius@gebr-dewaal.com
Plaatsing van ingezonden berichten kan
zonder opgaaf van redenen worden gewei
gerd.
ABONNEMENTEN:
Per kwartaal 9.25.
Per jaar €35,00.
Abonnementen zijn bij vooruitbetaling
en worden automatisch verlengd.
Opzeggingen schriftelijk
vóór 30 november.
Wijzigingen graag twee weken voor
deze ingaan doorgeven.
REKENINGNUMMERS:
postbank 167930
rabobank Middelharnls 342001108
Zevende Lijdenszondag
OUDDORP - Herv. Gem. Dorpskerk: 9.30
uur ds. R. Veldman, bediening Heilige
Doop en 18.30 uur ds. G. Meuleman.
Eben-Haëzer: 9.30 uur ds. G. Meuleman
en 18.30 uur ds. R. Veldman - Ger.
Gem. 9.30 uur (H.A.) en 18.30 uur ds. P.
Blok uit Lunteren - Ger. Kerk 10.00 uur
ds. J. Tevel en 18.30 uur ds. J. Koster,
m.m.v. praise-band - Doopsgezinde
Gem. 9.30 uur ds. S. v. d. Meer; 15.00
uur de heer D. Kruit, go-special en 18.30
uur ds. J. Smink, Passiedienst.
GOEDEREEDE - Herv. Gem. 9.00 en
10.45 uur ds. C. Gielen en 18.30 uur ds.
T. Oouwerkerk, Zetten-Andelst.
STELLEND AM - Herv. Gem. 10.00 en
18.00 uur ds. W. L. Smelt. Woensdag 16
april: 14.30 uur ds. W. L. Smelt, huwe
lijksinzegening bruidspaar van Kempen-
Roozemond - Ger. Kerk 10.00 uur ds. J.
Koster en 18.30 uur ds. J. G. Arensman.
MELISSANT - Herv. Gem. 10.00 en 18.00
uur kand. J. A. J. Pater, Veenendaal -
Ger. Gem. 10.00 en 18.00 uur leesdienst
- Ger. Kerk 9.30 uur ds. P. Gilhuis en
17.00 uur ds. L. J. Lingen - Ger. Gem.
in Ned. 10.00 en 18.00 uur leesdienst.
DIRKSLAND - Herv. Gem. 10.00 uur ds.
H. J. van der Veen, Zwijndrecht, voorbe
reiding Heilig Avondmaal en 18.00 uur
ds. C. J. J. van der Dussen, Harmeien -
Ger. Gem. 10.00 uur leesdienst en 18.00
uur ds. C. de Jongste - Ziekenhuis 14.30
uur ds. T. E. van Spanje.
HERKINGEN - Herv. Gem. 10.00 uur
kand. L. de Wit, Arnemuiden en 18.00
uur ds. P. van Duijvenboden - Ger.
Gem. 10.00 en 18.00 uur ds. M. Golver-
dingen.
SOMMELSDIJK - Herv. Gem. 10.00 uur
ds. G. C. Kunz, openbare belijdenis en
18.00 uur ds. J. C. den Toom - Lukas-
kapel HDG 10.15 uur ds. D. A. Snijder
- Rem. Ger. Gem. 10.00 uur mevr. B.
Veenman - Herv. 'Exodus' Gem. 10.00
uur ds. Balk - CAMA Christenge
meente, het Prieel, 10.00 uur K. van
Holten.
MIDDELHARNIS - Herv. Gem. 10.00 uur
ds. A. P. Voets en 18.00 uur ds. C. Gie
len - Chr. Ger. Kerk 9.30 en 18.00 uur
ds. P. den Butter - Ger. Gem. 9.30 en
18.00 uur ds. J. Karels - Ger. Kerk
10.00 uur ds. L. J. Lingen en 17.00 uur
ds. P. Gilhuis - Ger. Kerk (Vrijge
maakt) 9.30 en 14.30 uur ds. G. Meijer,
bed. H.A.
NIEUWE TONGE Herv. Gem. 9.30 en
18.00 uur ds. A. Belder, nam. Belijdenis
des geloofs -Ger. Gem. 10.00 en 18.00
uur leesdienst.
OUDE TONGE - Herv. Gem. 10.00 uur
kand. A. A. Teeuw, Ridderkerk en 18.00
uur kand. J. Prins, Sint Annaland - Ger.
Gem. 10.00 uur leesdienst en 18.00 uur
ds. A. J. Gunst - Evangelie Gemeente
Beréa, gebouw 'De Bron', 10.00 uur
dienst.
STAD aan 't HARINGVLIET - Herv.
Gem. 10.00 uur ds. H. A. Samsom,
openbare belijdenis des geloofs en 18.00
uur ds. H. J. Catsburg, Goes - Ger.
Gem. 10.00 uur leesdienst en 15.00 uur
ds. M. Golverdingen - Ger. Kerk 10.00
uur ds. H. VoUmuller en 18.00 uur ds. G.
den Hartogh.
DEN BOMMEL - Herv. Gem. 10.00 uur
ds. P. van Duijvenboden en 18.00 uur ds.
A. van Wijk. Donderdag 17 april:
19.30 uur ds. P. van Duijvenboden,
huwelijksbevestiging Hendrik Jan Zwe-
rus en Martina Geertje Comelisse - Ger.
Kerk 10.00 uur Gecombineerd met en in
Ooltgensplaat en 18.00 uur dr. J. Vlaar-
dingerbroek.
OOLTGENSPLAAT - Herv. Gem. 9.30
uur ds. W. van Gorsel, Bergambacht en
18.00 uur dr. T. E. van Spanje, bev.
ambtsdrager - Ger. Gem. 9.30 en 18.00
Voor sommige politieke partijen is 2003
nu al een afslankjaar. De LPF hield de
moed er nog in door dik te doen over de
behaalde acht zetels, in de peilingen
stond de partij op circa zes Tweede
Kamerzetels. De ChristenUnie leed in
januari eveneens een gevoelige terug
gang, de strategische stemmer veroorza
akte ongewenst afslanken en dat leidde
opnieuw tot zetelverlies. Dat andere par
tijen groeiden doet aan het afslanken
niets af. Minder is minder, en dat is in
tegenstelling tot het traditionele afs
lanken niet de bedoeling.
Minder prettig zijn de economische
vooruitzichten; kenners voorspellen de
grootste bezuinigingsoperatie sinds jaren.
De uitgedijde overheid moet fors af
slanken en dat betekent voor de burger
inleveren. Kortom, afslanken kost geld,
maar gewoon afslanken is ook niet goed
koop. Slankmaaltijden en fitnesstrain
ing kosten handenvol geld. Maar deze
uitgaven zijn een goede investering; te
geiuichtige mensen lopen meer gezond
heidsrisico's dan zij die maat houden.
Er zijn meer zaken die moeten afslanken,
zoals de uitstoot van CO2 - het beruchte
kooldioxide - en de overhead van gepri
vatiseerde overheidsondernemingen.
Meer treinen op de baan, meer conduc
teurs in de trein en meer reizigers in de
coupé moeten ertoe leiden dat we weer
vertrouwen krijgen in het spoor. Af
slanken moet leiden tot een efficiënter
openbaar vervoer. Ook de rijksoverheid
moet afslanken; ondanks een wer'v-
ingscampagne moet het aantal rijks
ambtenaren afnemen. Alleen het gevan
geniswezen en nog enkele andere sectoren
ontkomen misschien aan de afslankope-
ratie van de rijksoverheid.
Ondertussen puffen velen voort in gea
vanceerde fitnessruimtes of thuis op rol
lende fietsen. Anderen begeven zich richt
ing McWorld om zich te goed te doen aan
hamburgers, frites en cola. Dan zijn we
terug bij af. Uontvangt geen 200 euro en
wordt doorverwezen naar de hoofdopera
tor van het afslankapparaat. Het dun-is-
de-mode krijgt ook u vroeg of laat in haar
greep. Slank afvocrr liet te laat is.
De interkerkelijke werkgroep Tn Perspec
tief' organiseert alweer een zestal jaren
gespreksavonden voor familieleden en
vrienden van psychisch zieke mensen. Deze
avonden blijken duidelijk in een behoefte te
voorzien. De sfeer is ontspannen en vro
lijke.), terwijl toch de meest onbespreekbare
dingen bij name worden genoemd. Hoe hou
je het leven dragelijk en blijf je staande? Hoe
ga je om met de moeilijke sitaatie? U bent
temidden van vrienden die begrijpen wat u
doormaakt. Bezoek volgende week woens
dag 16 april eens vrijblijvend de praatgroep
avond. 'Voor informatie over plaats en tijd
kunt u bellen naar mevrouw A. van Kam
penhout, tel.: 0187-602950.
uur leesdienst - Ger. Kerk 9.30 uur drs.
Oldenhuis, comb. Den Bommel, afsl.
jeugdwerk en 18.00 uur drs. Rienstra.
LANGSTRAAT - Herv. Gem. 10.00 uur
ds. A. van Wijk.
deWindroos Jeugd-
evangelisatie
(IZB), zoekt voor
het evangelisatie-
recreatiewerk van
Dabar nog 150
jongeren vanaf 18
jaar, die deze zo
mer één of twee
weken op cam
pings of in een stad actief willen zijn.
Zij zullen zich inzetten om camping-
gasten en stadsbewoners in aanraking
te brengen met het Evangelie.
Aanmelding voor Dabar is mogelijk via
www.izb.nl/windroos of met de folder die
bij deWindroos verkrijgbaar is, tel. (033)
4622802.
"Elk jaar zijn zo'n 500 jongeren nodig voor
de ruim dertig campings en vier steden, waar
Dabar-teams werken", vertelt Bert den Her
tog, coördinator van Dabar bij deWindroos.
"Inmiddels hebben enkele honderden zich
aangemeld, maar bij diverse teams ontbre
ken nog teamleden. Bovendien zijn er dit
jaar weer enkele campings bijgekomen. We
zoeken niet alleen 'praters', maar juist ook
'doeners*.
Het Dabar-werk op de camping duurt veer
tien dagen. De teams bestaan uit vijf tot tien
personen en zijn permanent aanwezig op de
camping. Het programma dat zij brengen, is
een mix van ontspannende en evangeliseren
de activiteiten, variërend van een kinder- en
tienerclub tot een volleybalcompetitie. De
teams worden ondersteund door de plaatse
lijke Dabar-commissie.
Dabar in de stad duurt zeven dagen en is
gericht op stadsevangelisatie. Samen met
een IZB-evangelist en gemeenteleden zijn
de jongeren actief in straatevangelisatie, het
meehelpen in een inloophuis, bezoekwerk
en kinderevangelisatiewerk.
De teams worden op het werk voorbereid tij
dens een weekend van 25 t/m 28 april in Bar-
neveld.
Op woensdag 16 april organiseert 'De Chris
tenvrouw' afd. Middelhamis-Sommelsdijk
een Paasavond in 'De Hoeksteen' te Middel-
hamis. De aanvang is 19.30 uur. De medita
tie wordt verzorgd door ds. J. Karels. Verder
wordt er medewerking verleend door een
koortje van Refugium, o.l.v. Leo Pronk.
Iedereen van harte welkom.
Het Chr. Mannenkoor "Door Eendracht Ver
bonden" organiseert op zaterdag 19 april een
paas zangavond in de Ned. Herv. Kerk te
Stellendam. Het koor dat onder leiding van
Come de Geus staat zal enige liederen ten
gehore brengen.
Deze avond zal ook het Chr. Stadskoor Goe-
dereede haar medewerking verlenen. Onder
leiding van Jaap de Geus zullen zij hun
repertoire laten horen. Naast koorzang zal er
ook gelegenheid zijn voor samenzang. De
samenzang en het mannenkoor zullen op het
orgel begeleid worden door Marian van
Oostenbrugge. De heer M. Diepeveen zal
een meditatie verzorgen. De avond is vrij
toegankelijk. Ter bestrijding van de onkos
ten zal er een collecte worden gehouden. De
aanvang van deze avond, welke de moeite
waard is om te bezoeken, is om 20.00 uur.
De kerk is om 19.30 uur open.
Vijftien jaar geleden kwamen twee kleine
boekjes uit onder de gezamenlijke titel 'Het
verval van de verzorgingsstaat'. Ze waren
geschreven door de ons bekende prof. dr.
W.H. Velema en ze verschenen in de bro
churereeks van de Willem de Zwijgerstich
ting. Het was een dramatische boodschap die
in dat tweedelige boek klonk: de verzor
gingsstaat is in verval, het einde ervan is in
zicht! Dat was enkele jaren daarvoor niet
voor mogelijk gehouden. Sinds de bezet
tingsjaren was die verzorgingsstaat immers
met visie en vaart opgebouwd.
Wat werd en wordt er onder verstaan? Vele
ma gaf de volgende omschrijving: 'het is de
maatschappij vorm die gekenmerkt wordt
door een op democratische leest geschoeid
systeem van overheidszorg, dat zich
garant stelt voor het collectieve sociale wel
zijn van haar onderdanen'. In een dergelijke
staat wordt die zorg in praktijk gebracht door
het treffen van voorzieningen (meestal via
het systeem van verzekeringen) voor werk
lozen, zieken, weduwen en wezen, ouderen
en (andere) arbeidsongeschikten. Verder kan
gedacht worden aan hulp via allerhande
sociale voorzieningen. Ook de kinderbijslag
en het totale veld van de zogenaamde wel
zijnszorg valt onder deze taak.
Welnu, die verzorgingsstaat geraakte in de
loop van de jaren tachtig meer en meer in de
crisis. De voorzieningen werden om diverse
redenen langzamerhand onbetaalbaar en de
organisatie ervan onbeheersbaar.
Aan het slot van het tweede deeltje wees
prof. Velema op de taak van de christelijke
gemeente in dezen. Een kenmerkende zin:
"Gevreesd moet worden dat er ook binnen
de kerken een generatie is opgegroeid die de
verzorgingsstaat als normaal en vanzelfspre
kend aanvaardt." Daartegenover bepleitte de
schrijver nadruk op verantwoordelijkheid,
op solidariteit en dienst jegens elkaar. Aan
dacht daaraan moest gegeven worden zowel
in prediking en catechese als in het pasto
raat. Heel speciaal noemde hij daarbij de
taak van de diakenen. "De kerk moet een
voorbeeld geven van praktisch dienstbetoon.
Hier kan het diaconaat laten zien wat het
waard is. De versobering van de staat
stelt de gemeente voor een grootse
opdracht..."
Deze opvallende studie uit die jaren kwam in
mijn herinnering terug toen ik onlangs een
ander boek in handen kreeg dat over dezelf
de problematiek lijkt te gaan. Op de omslag
ervan prijkt de afbeelding van een klassieke
collectezak uit de kerk, met daarop het
woord 'Diaconie'. Het boek is eveneens
gewijd aan de problematiek van de zorgsec
tor. En opnieuw wordt in dat verband herin
nerd aan de taak van de kerk. Opmerkelijk
vind ik het dat in de literatuurlijst achter in
het boek de boekjes van Velema niet
genoemd worden.
Dr. C.P. Polderman, de schrijver, is docent
economie aan Hogeschool Zeeland. Tevens
is hij voor de SGP Ud van Provinciale Staten
van Zeeland. Enkele jaren geleden promo
veerde hij op een cultuurhistorisch onder
werp: de 'televisie' binnen de gereformeerde
gezindte. Nu is zijn publicatie meer econo
misch gericht, maar opnieuw presenteert hij
een thema op het snijvlak van politiek, cul
tuur en theologie. Kort en goed is de vraag
stelling van de auteur gericht op de plaats
van de kerkelijke zorg in het veld van de
sociale zekerheid.
De situatie van de verzorgingsstaat is sedert
de jaren tachtig nog steeds in discussie. En
nog altijd gaat het over de beheersbaarheid
van de gigantische kosten ervan. Maar er is
volgens de schrijver - en terecht! - een
nieuw element bijgekomen. Voorheen was
het sociale zekerheidsstelsel gebaseerd op
het kostwinnersmodel. Vele tientallen jaren
lang is het gezin erkend als de hoeksteen van
onze samenleving. Dat is niet meer het
geval. En het systeem van onze zorgverie-
ning is daarop dan ook niet meer gebaseerd.
'Individualisering' ligt nu ten grondslag van
het zorgstelsel.
Zelfs leeft in brede kringen van de huidige
beleidsmakers de gedachte dat ook de over
heid zich meer en meer moet terugtrekken
uit de sector van de sociale zekerheid. Ik
citeer uit het voorwoord van dit boek: "Vol
gens de sociale zekerheidsspecialisten van
de meeste politieke partijen moet er voor
iedereen een 'basisregeling' komen die zorgt
voor inkomenszekerheid op bestaansniveau.
Wens je meer zekerheid, dan moet je daar
zelf voor zorgen via het afsluiten van een
verzekeringscontract bij een van de com
merciële verzekeringsconcerns." De vraag is
"in hoeverre de 'sterken' in onze geseculari
seerde en geïndividualiseerde samenleving
solidair zijn met de 'zwakken'. Anders
gezegd: zal er nog plaats zijn voor naasten
liefde en christelijke zorg? Of zal ook dat via
contracten en polissen gaan lopen?"
De schrijver vindt dit een te betreuren ont
wikkeling. Wat er meer en meer gaat ontbre
ken, is een 'hart' voor de ander. Zorg en hulp
worden koopwaar waarop de harde wetten
van de economie hun klinische invloed laten
gelden. Dan zal het recht van de sterkste
gaan gelden. Zolang de overheid hierin nog
sturend optrad, was er nog een bepaalde rem
op die kille onbarmhartigheid. Maar een
stelsel waarin aanbieders van zorg enerzijds
en de zorgverzekeraars anderzijds tot over
eenstemming moeten zien te komen, gooit al
die remmen los. "Wie zijn ogen en oren de
kost geeft, ziet dat we niet ver af zijn van het
moment waarop mensen tot hun naaste zeg
gen: Zoek het zelf maar uit!"
Dr. Polderman presenteert zijn gedachten
vooral in het kader van een historische stu
die. Ter gelegenheid van zijn promotie werd
al opgemerkt dat hij graag 'lange lijnen'
trekt. Het blijkt in dit boek opnieuw. De eer
ste hoofdstukken geven de geschiedenis van
de sociale zorg in ons land in het kort weer.
In hoofdstuk 3 komt de schrijver tot het the
ma dat hem met name bezig houdt: 'de tel
oorgang van de kerkelijke armenzorg'Een
betreurenswaardige ontwikkeling, aldus de
auteur. Zelfs legt hij min of meer een ver
band tussen de invoering van de Algemene
Bijstandswet, middenjaren 60, en het feno
meen van de kerkverlating. Al met al is de
analyse van de schrijver helder: sociale
zorg los van naastenliefde is gedoemd te
mislukken. Vanuit christelijk oogpunt heb
ben verzekeringsregelingen niets met socia
le zorg te maken. Het zijn kille commerciële
regelingen die een materialistische leefwijze
ondersteunen en het hart leeg laten." Het
pleidooi van dit boek uiteindelijk ligt in de
persoonlijke sfeer: "Als christenen moeten
we investeren - in tijd en liefde voor de
ander. Dat de kerk in de marge is
gedrongen, mag voor ons geen gegeven zijn.
Jezus' volgelingen moeten Zijn voet
stappen drukken!"
N.a.v.: Dr, C.P. Polderman, De kerk gepas
seerd. Van kerkelijke zorg naar verzeke
ringscontract. Paperback. Geïllus
treerd. 154 pag. Prijs 18,00 (in de
boekhandel) of 20,00 (giro 34 82 688
t.n.v. Pro Regio Research <fe Consultan
cy, Middelburg).
J.M.J. Kieviet
Veel kinderen liepen professioneel geschminkt door het schoolgebouw tijdens de
'Kompasactieavond' in Stellendam.
