Palliatieve zorg in het verzorgingshuis
Het ziekenhuis
en het
Mobiel Palliatief
Team
'Zorginfrastructuur behouden en versterken'
Vier verzorgingshuizen op
Goeree-Overflakkee maken
deel uit van het Netwerk Pal
liatieve Zorg: de Goede Ree in
Sommelsdijk, de Geldershof
in Dirksland, Ebbe en Vloed
in Oude-Tonge en de Vlied-
berg in Ouddorp. J. G. Don,
zorgmanager van de Gelders
hof, vertegenwoordigt deze
huizen in het netw^erk. Hij
vertelt over palliatieve zorg
het verzorgingshuis.
m
Vorig jaar liepen de Roparunners samen 2,3 miljoen euro bijeen. Geld dat ten goede
komt aan bijvoorbeeld het Sophia Kinderziekenhuis, Daniël den Hoed en... Calando.
Het team van AV Flakkee wist, al lopend van Rotterdam naar Parijs, 28.000 euro in het
laatje te krijgen. Een bedrag dat in 2003 wellicht wat hoger kan oplopen. De Flakkeese
lopers starten op 29 mei immers met twee teams.
Waar komt al dat geld vandaan? Tijdens een eerste teambijeenkomst, onlangs in het restaurant van het
Van Weel Bethesda Ziekenhuis te Dirksland, somde de penningmeester van AV Flakkee alle bronnen
op. "We hebben vierhonderd sponsors aangeschreven. We houden een lotenactie en proberen zoveel
mogelijk donateurs te werven. De collectie die we vorig jaar in de dorpen op Goeree-Overflakkee hiel
den was een groot succes. Die herhalen we en nu proberen we bij echt elke deur aan te bellen. Verder
gaan we collecteren bij Port Zélande, waar we op 22 maart een kwalificatieloop hebben. En dan is er
ook nog een actief lid, die het hele jaar cakes bakt en verkoopt."
Ontroerend
Sportief bezig zijn en nog geld bijeenbrengen voor het goede doel ook. De Roparunners van AV Flak
kee slaan twee vliegen in één klap. Tony Versaevel uit Melissant, die de estafetteloop van Rotterdam
naar Parijs voor de derde keer gaat lopen, voelt dat zeker zo. "We lopen al heel lang voor het goede
doel, maar op een gegeven moment raak je dat gedrevene een beetje kwijt. Tot vorig jaar, toen zowel
m'n vader als m'n moeder in Calando kwamen te liggen. Allebei negen dagen. Voor mij was dat een
nieuwe impuls. Nu heb ik het zelf kunnen ervaren hoe bijzonder de opvang daar is. Natuurlijk, het
verUes is er, maar de opvang en begeleiding is warm en ontroerend. Calando moet blijven bestaan.
Dus moet er geld voor komen", aldus Tony Versaevel.
Volgens de loopster uit Melissant is het lopen van de Roparun een mooie, prettige bezigheid. "De ver
zorging is veel zwaarder." Ze kan het weten, want Tony is ook drie keer mee geweest als verzorgster.
AV Flakkee doet dit jaar mee met twee teams - samen is dat goed voor 55 mensen, inclusief verzor
gers, fietsers, chauffeurs etc. Per team zijn er acht lopers op de weg.
Hartelijk dank
Tijdens de teambijeenkomst in het ziekenhuisrestaurant zei Janneke Koningswoud, directeur van
Calando, tot de lopers: "Zonder jullie inspanningen zouden wij er niet zijn. 65 procent van onze finan
ciering is geregeld, maar daar zit de huisvesting en energienota niet bij. Gelukkig betaalt de Stichting
Roparun die voor ons. Dat geldt ook voor de vijfde kamer die we op de begane grond hebben gereali
seerd. Calando is van iedereen, dus ook van jullie. Hartelijk dank voor het geld inzamelen en veel suc
ces met het lopen!"
"In het netwerk is afgesproken dat
een cliënt palliatieve zorg moet
kunnen krijgen op de plaats waar
hij of zij die wenst. Wil iemand
niet naar Calando, dan moet in
principe ook een tijdelijke opname
in het verzorgingshuis mogelijk
zijn. Maar dan moet het verzor
gingshuis wel een beroep kunnen
doen op de deskundigheid in Calando. De specifieke zorg die nouig is voor iemanü m de laatste levensfase, hebben verzorgingshuizen
immers niet in huis."
Actievere rol
Daarnaast, zegt Don, kan het natuuriijk ook gebeuren dat (niet-tijdelijke) bewoners van het verzorgingshuis in hun terminale fase een
beroep doen op de mobiele palliatieve zorg. "Dan kunnen ze in hun vertrouwde omgeving blijven. Over het algemeen is men daar blij
mee. De zorg van het Mobiel Palliatief Team (MPT) is aanvullend en adviserend; het verzorgingshuis en de huisarts blijven erbij betrok
ken, ook wat betreft aandacht en begeleiding. Dat is een goede afspraak."
Volgens de zorgmanager van de Geldershof komt het nu nog weinig voor, maar ligt een actievere rol voor het Mobiel Palliatief Team in het
verzorgingshuis zeker in het verschiet. "Voorheen was een verzorgingshuis een soort pension, maar tegenwoordig is 90 tot 95 procent van
de bewoners zorgbehoevend. Als je gezond bent, kom je er niet meer in. Nee, je moet echt het nodige mankeren, wil je een indicatie krij
gen voor het verzorgingshuis." Ook palliatieve zorg tijdens een tijdelijke opname komt nog nauwelijks voor. Don verklaart dat uit de
geringe capaciteit. "In de Geldershof hebben we drie plekken voor tijdelijke opname en die zijn constant bezet. Dan is de keus dus
beperkt."
Vrijwilligers
Kijkend naar de toekomst - als er mogelijk meer palliatieve zorg in het verzorgingshuis wordt verleend - ziet Don een speciale rol voor
vrijwilligers weggelegd. "Palliatieve zorg is ook: een stuk aandacht geven. En dat is vaak specifiek vrijwilligerswerk. Ja, dan zou er naast
het Mobiel Palliatief Team ook een beroep moeten kunnen worden gedaan op de Vrijwillige Thuiszorg van Calando."
"Palliatieve zorg en het
hospice zijn hele goede
initiatieven, na het prille
begin behoorlijk geprofes
sionaliseerd en - gelukkig
- qua financiële middelen
gereguleerd." Wethouder
G. de Jong van Middelhar-
nis roemt het brede draag
vlak waarop de initiatie
ven steunen. "Er zijn,
naast de burgers op de
eilanden, veel instellingen
die het hospice en de zorg
ondersteunen."
De Jong (Christenunie) verga
dert regelmatig met de andere
drie wethouders zorg op Goe
ree-Overflakkee. Ook vertegen
woordigt hij die wethouders in
het zorgberaad, waarin zorg
vragers, zorgaanbieders, verze
keraars en gemeenten aan tafel
zitten, onder meer om een
regiovisie op het gebied van
zorg te ontwikkelen. De kwali
teit is daarbij het uitgangspunt,
evenals het zoveel mogelijk
verkorten van de wachttijd.
"Dat is in het belang van de
cliënt", aldus De Jong. In de
zorgvisie wordt speciale aan
dacht geschonken aan de pal
liatieve zorg.
Maatschappelijk werk
De wethouder kan zich voor
stellen dat het Algemeen Maat
schappelijk Werk een rol zou
kunnen vervullen in de mobie
le palliatieve zorg, die immers
meer kanten heeft dan de puur
medische. "Het maatschappe
lijk werk is een belangrijke
functie, die wordt gesubsidieerd
door de gemeente. Als er vraag
is naar specifieke begeleiding in
de terminale fase, dan zou er
geen nee gezegd hoeven te wor
den. Al zou er wellicht wel per
soneel voor opgeleid moeten
worden door de psychosociale
en pastorale factoren. Op dit
moment heeft het maatschappe
lijk werk weinig instrumenten
in huis om zo'n signaal ade
quaat te beantwoorden", aldus
wethouder De Jong, die vervol
gens stelt, dat de gemeenten
alleen extra subsidie zullen ver
strekken als het Algemeen
Maatschappelijk Werk taken
gaat verrichten die buiten het
afgesproken pakket vallen. "De
gemeente is voorwaardenschep
pend, maar kan ook prioriteiten
aanbrengen."
Centraal zorgloket
De gemeente stimuleert de
opzet van een centraal zorglo
ket waar mensen met al hun
zorgvragen terecht kunnen en
waar palliatieve zorg dus één
van de verwijsmogelijkheden
is.
"Het is van belang dat alle zor
gaanbieders de handen ineen
slaan en zo'n loket realiseren",
vindt de wethouder.
De gemeente stimuleert, schept
voorwaarden en subsidieert.
Met Calando bestaat geen direc
te financiële relatie.
"Maar", zegt De Jong, "we heb
ben er als gemeente wel belang
bij dat onze burgers de beno
digde zorg dicht bij huis kun
nen krijgen. Daarom zijn we
blij met onder meer het hospice
en het ziekenhuis. In het alge
meen vind ik dat we de zorgin-
frastructuur moeten behouden
en versterken."
Waarom is er een Mobiel Palliatief Team
op Goeree-Overflakkee tot stand geko
men? Binnen het ziekenhuis bestond tot
voor kort geen eenduidig beleid over de
symptoombestrijding, zoals pijnbestrijding, misselijkheid enz. Binnen de regio was dat
beleid er ook niet. Daarom is in 2000 een website ontwikkeld - volgens welke het zie
kenhuis en Calando werken - én het MPT (Mobiel Palliatief Team) tot stand gekomen.
Het MPT bestaat uit drie gespecialiseerde verpleegkundigen en een specialist: twee verpleegkundigen
uit Calando (oncologie verpleegkundige en de directeur van Calando)een verpleegkundig specialist
oncologie en een internist-oncoloog uit het ziekenhuis, die tevens medisch directeur is van Calando.
In het begin van het jaar 2000 hebben de medewerkers van het MPT kennisgemaakt met de huisart
sengroepen. Onder meer om uit te leggen dat de MPT-leden de huisartsen alleen ondersteunend bijs
taan en per se niet de zorg overnemen. Op uitdrukkelijk verzoek van de huisarts bestaat die mogelijk
heid overigens wel, bijvoorbeeld als hij of zij met vakantie gaat.
Helpdesk
Vervolgens is een helpdesk geopend voor de huisartsen en wijkverpleegkundigen. Deze is geopend op
werkdagen van 8.00 tot 17.00 uur. Huisartsen maken inmiddels flink gebruik van de diensten van het
MPT. Een voorbeeld is het aanleggen van pijnpompjes. Het MPT draait ook weekenddiensten, zodat de
huisartsen in het weekend kunnen bellen naar Calando. Daar wordt de vraag doorgespeeld naar het
dienstdoende MPT-lid, die contact opneemt met de huisarts.
De aan het MPT verbonden verpleegkundig specialist oncologie is tevens de pijnconsulent in het zie
kenhuis en - voor oncologische patiënten - in de regio Goeree-Overflakkee en Voorne-Putten. Huisart
sen kunnen de consulent bellen als met de ingestelde behandeling niet het beoogde resultaat wordt
bereikt.
Het MPT werkt ondersteunend, zodat overhaaste opnames in het ziekenhuis worden voorkomen. De
patiënt kan thuis blijven, wat in het gezin een zekere rust geeft. Opnemen gebeurt alleen als er onder
zoeken moeten plaatsvinden of als er in Calando geen plaats is om de patiënt adequaat te behandelen.
Naar Calando
Het ziekenhuis kan ook een opname in Calando regelen. Uiteraard in overleg met de patiënt en de
familie, waarbij de mogelijkheden in Calando worden besproken en waarbij de familie het advies
krijgt om eens een kijkje te nemen in het hospice. Kiest men voor de zorg thuis, dan schakelt het zie
kenhuis de thuiszorg en de huisarts om de thuiskomst te regelen.
Moet de patiënt noodgedwongen in het ziekenhuis blijven, dan gebeurt dat na het maken van afspra
ken over de zorg met de afdeling en de familie. De verpleegkundig specialist oncologie komt bijna elke
dag op de afdeling om de pal
liatieve zorg met de verpleeg
kundigen van de afdeling door
te spreken. Omdat deze zorg
nogal complex kan zijn, is een
multidisciplinaire bespreking
binnen het team van belang.
Uit ervaring is bekend dat de
patiënten in het ziekenhuis het
erg waarderen wanneer zij
regelmatig de oncologie ver
pleegkundigen of specialist
zien.
In het ziekenhuis wordt de pal
liatieve zorg gezien als uiter
mate dankbaar werk, dat erg
veel genegenheid van de
patiënten en hun naasten ople
vert.
