Het afschuwelijke
dilemma
etï) i eb
Grote belangstelling
voor windpark in aanbouw
Eilanden-Nieu\A/s:
PREDIKBEURTEN
Informatieavond
Delen of helen?
EiiiiiiasrMrttcuws
EIIAIIDEII-IIIEUWS
over drugsgebruik
Modern
een krant die G-E-L-E-Z-E-N wordt!!
Oorlog beginnen of niet?
Saddam Hussein heeft vele
medestanders
Onwil en onbetrouwbaarheid
Een groot deel van de wereld is tegen
Het beslissende moment
Te scherp?
Twee getuigen
Zondag 16 maart 2003
Alledaags
PAGINA 2
i^^^^^^^^Ê^^^^m-
VRIJDAG 14 MAART 2003
President Bush staat voor een afschuwelijk
dilemma. Moet hij de oorlog tegen Irak
beginnen of moet hij zoals een zeer groot
deel van de wereld van hem eist, geen oorlog
beginnen? Moet hij trachten door onderhan
delingen Irak tot ontwapening te brengen en
zo de vrede te bewaren?
Laten we eerst de feiten op een rij zetten. In
resolutie 1441 heeft de Veiligheidsraad una
niem, dus met vijftien stemmen, van Sad
dam Hussein geëist dat hij zijn land zal ont
wapenen en dat onvoorwaardelijk en vóór
een bepaalde datum. Anders moet hij ernsti
ge gevolgen verwachten. Deze formulering
is de diplomatieke taal voor een oorlog.
Zo ernstig schatte de Veiligheidsraad de
situatie in, dat hij met oorlog dreigde indien
Saddam Hussein niet aan de re.solutie zou
voldoen. Wij kennen het vervolg. Saddam
Hussein heeft op alle mogelijke manieren
tegengewerkt en pas na nieuwe dreigemen
ten van de Veiligheidsraad heeft hij zoals
sommigen dat noemen, een gebaar van goe
de wil gemaakt. Dit gebaar grijpen sommige
grote landen aan als uitdrukking van de
mogelijkheid dat er met Saddam Hussein op
het punt van de ontwapening toch zaken zijn
te doen. Daarom dringen zij aan op een lan
gere termijn van inspectie. Blix zegt zelf nog
maanden nodig te hebben.
Ieder weldenkend mens zal inzien dat Sad
dam Hussein met de Veiligheidsraad een
spelletje speelt. Zijn positie in dat spel is des
te sterker omdat hij weet dat de Veiligheids
raad intern verdeeld is. Men kan in dit ver
band van de lachende derde spreken. In Bag
dad wordt met genoegen naar de interne ver
deeldheid van de Veiligheidsraad gekeken.
Zo lang dat zo blijft, hoeft Saddam Hussein
nog niets te vrezen. Bovendien is de wereld
opinie tegen een oorlog en heel de moham
medaanse wereldbevolking ziet een oorlog
tegen Saddam Hussein als een aanval op de
Islam. Saddam Hussein heeft dus vele mede
standers, zij het dat tegenstanders, van een
oorlog elk hun eigen redenen hebben.
De Islam als godsdienstige-politieke wereld
macht weert zich. Frankrijk voert de landen
aan die zich tegen de politiek van Bush
keren. Niemand kent alle motieven van
Chirac. Twee springen er in elk geval uit:
een machtspositie in de wereld als tegenhan
ger (men moet nu zelfs zeggen als tegen
stander) van de Verenigde Staten. En niet
onaanzienlijke handelsbelangen. Dit laatste
geldt, zeker voor wat de olie betreft, ook
voor Rusland. Dat heeft er stellig genoegen
in en ook baat erbij, als de Verenigde Staten
macht en invloed verliezen. China ligt ver
weg en wacht zijn tijd af. Maar verminde
ring van invloed en macht van de Verenigde
Staten is China welkom.
Zo zien we naar de eensgezindheid waarmee
resolutie 1441 werd aangenomen, uit elkaar
is gevallen. Elke afvallige heeft zijn eigen
motieven. Men is echter niet blijven staan bij
de krachtige taal van resolutie 1441.
De lezer vraagt wellicht, is het billijk dit zo
te zeggen? Voor mij is een ding duidelijk.
Saddam Hussein speelt een geraffineerd spel
met de Veiligheidsraad. Hij wil aan de reso
lutie niet voldoen, maar doet pas op het aller
laatste moment, onder grote druk, alsof hij
de Veiligheidsraad tegemoet komt.
Wie in het zakenleven of in het persoonlijk,
bijvoorbeeld kerkelijk verkeer met zo'n tac
tiek te doen had, zou al lang de conclusie
getrokken hebben van onwil, onbetrouw
baarheid. Op deze manier kun je nooit tot
een goede oplossing komen. De tijd van
onderhandelen is voorbij. Dat spel is uit. Als
het niet zo diep ernstig was, zou je het een
vermakelijk schouwspel noemen, dat groot
machten zich zo laten bedriegen.
Toch pleiten grootmachten voor het sturen
van meer waarnemers en het geven van meer
tijd. Alsof dat indruk zal maken op Saddam
Hussein. Het zal hem alleen maar versterken
in zijn verzet. Hij heeft grote landen, de
wereldopinie en de Arabische wereld aan
zijn kant. Dus: wie doet me wat?
Hier stuiten we op het dilemma van Bush.
Moet hij ingrijpen en de dreiging die in reso
lutie 1441 lag opgesloten, tiitvoeren? Het is
toch wel heel wat dat de Veiligheidsraad
unaniem de noodzaak van ontwapening door
Irak heeft uitgesproken. Men heeft toen in
het optreden van Irak een gevaar voor de
wereldvrede gezien. Daar waren alle voor
stemmers unaniem van overtuigd. Het feit
dat de politiek van een aantal grootmachten
veranderd is doet aan de toen geconstateerde
dreiging niets af. Het tegendeel is het geval.
Saddam Hussein zal concluderen dat hij zijn
gang kan gaan. Men durft niet tegen hem op
te treden, tenzij - daar komt weer het afschu
welijke dilemma van Bush naar voren. Ten
zij Amerika het doet.
Ik schrijf dit artikel op maandagmorgen, dus
nog vóór de stemming in de Veiligheidsraad
op dinsdag 11 maart. Krijgt de resolutie van
de Verenigde Staten, Engeland en Spanje
steun? En wat, als Frankrijk zijn veto uit
spreekt? Moet Bush ook zonder instemming
van de Veiligheidsraad het bewind in Irak
aanpakken - zoals heel de Veiligheidsraad
verleden jaar unaniem noodzakelijk achtte?
Bush heeft in geval van oorlog de tegen
stemmers in de Veiligheidsraad tegen. Ja,
heel de mohammedaanse wereld, die vooral
uit Arabieren bestaat. Echter niet alleen uit
Arabieren. Denk aan Indonesië. Het grootste
moslimland in de wereld. Hij heeft ook de
wereldopinie tegen, inclusief de paus en tal
van Amerikaanse kerken.
Wat gebeurt er als straks de foto's en versla
gen van het front de wereld in gestuurd wor
den? Kan Bush daar tegenop? Het is voor
hem een afschuwelijk dilemma.
Ik wil hier als mijn mening neerschrijven
dat, als Saddam Hussein niet uit Bagdad ver
dwijnt, er een moment komt dat hij de
wereld in gijzeling neemt.
Deze man heeft zich niet ontzien om een
flink deel van zijn eigen volk uit te moorden.
Mient-Jan Fabers ogen zijn daarvoor open
gegaan, tot schrik en ongenoegen van velen.
Dat zou toch iets moeten zeggen. Ik ben
ervan overtuigd dat Saddam Hussein een
gevaar is voor heel de wereld. Als hij nu niet
wordt aangepakt heeft men het beslissende
moment om met hem af te rekenen, voorbij
laten gaan. Het zwaartepunt van de wereld
politiek verschuift dan naar het oosten, naar
Bagdad. De leugenaar en bedrieger daar zal
zich niet ontzien om via terroristen de
wereld met massavernietigingswapens te
bedriegen, om niet te zeggen te gijzelen.
Dit is het afschuwelijke dilemma waarvoor
president Bush staat.
Misschien dat menig lezer dit artikel te
scherp vindt. De voel me van binnen uit ver
plicht om deze mening, als een in de loop
van de laatste weken (maanden) gegroeide
overtuiging, aan mensen voor te leggen. Ik
ben op een leeftijd dat ik deze ontwikkeling
(lees afwikkeling) waarschijnlijk niet meer
zal meemaken. Kinderen en kleinkinderen
zullen het ondervinden.
Dit artikel bevat mijn visie op de toekomst,
als Saddam Hussein zijn schrikbewind kan
voortzetten, gedoogd door wereldmachten
die zich zijn listig en bedrieglijk spel laten
welgevallen.
Aan het eind noem ik twee getuigen die het
zelfde gevaar zien. Allereerst de vroegere
PvdA-mirüster van Buitenlandse Zaken,
Max van der Stoel, alom gerespecteerd als
een wijs en bezadigd man. Hij heeft tot twee
keer voor de televisie gewezen op het gevaar
dat Saddam Hussein voor de betekent. Hij
heeft massavernietingswapens die hij aan
terroristen ter beschildking kan stellen, zo zei
Van der Stoel voor de televisie.
Zaterdagavond jongstleden las ik in Trouw
een artikel van Leon de Winter, een in ons
land bekend geworden schrijver. Ik kan het
lange, indrukwekkende en tegelijk afschrik
wekkende artikel niet weergeven. Ik citeer
alleen de slotzin: "Zoals ik samen met mijn
neven op die beklemmende het zomerdag in
juli 1968 een zwart toekomst voor Irak heb
voorspeld, zie ik nu dat als Saddam ook deze
keer overleeft, met of zonder ontwapening,
de wereld er anders uit zal gaan zien. Een
zwarte toekomst zal het hele Midden-Oosten
en vervolgens de hele wereld treffen". Dit is
ook mijn overtuiging.
Het artikel van De Winter is een open brief
aan de vredesdemonstranten. Eigenlijk zou
iedere lezer van dit artikel die brief op pagi
na 37 van Trouw van 8 maart 2003 moeten
lezen. Dan zal men temeer onder de indruk
zijn van het afschuwelijke dilemma waar
voor president Bush zich geplaatst ziet.
W. H. VELEMA
Derde Lijdenszondag
OUDDORP - Herv. Gem. Dorpskerk:
9.30 uur ds. W. J. op 't Hof, Nederhe-
mert en 18.30 uur ds. Joh. ter Maten,
Wijngaarden. Eben-Haëzer: 9.30 uur
ds. Joh. ter Maten en 18.30 uur ds. W.
J. op 't Hof- Ger. Gem. 9.30 en 18.30
uur leesdienst - Ger. Kerk 10.00 uur
ds. H. R de Goede en 18.30 uur ds. W.
A. Boer - Doopsgezinde Gem. 9.30
uur ds. J. Smink en 18.30 uur ds. A. M.
Langhout, welkomstdienst.
GOEDEREEDE - Herv. Gem. Bidstond
voor bewas en arbeid 9.00, 10.45 en
18.30 uur ds. J. W. van Estrik, bedie
ning Heilige Doop.
STELLEND AM - Herv. Gem. 10.00 uur
chr. streeltblad op gereformeerde grondslag
voor de zuid-hollandse en Zeeuwse eilanden
is een uitgave van Uitgeversmaat
schappij Eilanden Nieuws BV
Verschijning: dinsdag- en vrijdagavond
Tel. (0187)47 10 20
Fax (0187)48 57 36
Postbus 8, 3240 AA Middelhamis
Langeweg 13, Sommelsdijk
ADVERTENTIES EN ADMINISTRATIE:
tel.(0187)47 10 20
e-mail: Algemeen@gebr-dewaal.com
(onder vermelding van 'adv' of "adm")
tarief per mm 0,27:
contracttarieven op aanvraag
siuitiagstermyn zakelijke advertenties:
maandag en donderdag 14.00 uur
sluitingstermijn overlijdensberichten:
dinsdag en vrijdag 8.30 uur
voor foutief geplaatste advertenties als
gevolg van onduidelijke advertentie
opdrachten of telefonisch opgegeven
advertenties kan de uitgeverij niet
aansprakelijk worden gesteld.
Aduertentie-acquisitie.-
A. J. van der Velden,
06-50448359
REDACTIE:
hoofdredacteur: J. Villerius.
tel. (0187)47 10 22,
privé (0187) 60 14 40
e-mail; J.ViIlerius@gebr-dewaal.com
Plaatsing van ingezonden berichten kan
zonder opgaaf van redenen worden gewei
gerd.
ABONNEMENTEN:
Per kwartaal 9,25.
Per Jaar €35,00.
Abonnementen zijn bij vooruitbetaling
en worden automatisch verlengd.
Opzeggingen schriftelijk
vóór 30 november.
Wijzigingen graag twee weken voor
deze ingaan doorgeven.
REKENINGNUMMERS:
postbank 167930
rabobank Middelhamis 342001108
ds. W. L. Smelt, voorbereiding Heilig
Avondmaal en 18.00 uur ds. M. B. van
de Akker, Nieuwerkerk a/d IJssel -
Ger. Kerk 10.00 uur de heer R Reedijk
en 18.30uurds. H. Mast.
MELISSANT - Herv. Gem. 10.00 en
18.00 uur kand. J. K. Abbink, Vriezen-
veen - Ger. Gem. 10.00 en 18.00 uur
leesdienst - Ger. Kerk 9.30 en 15.00
uur mw. drds. T. Rozema en 17.00 uur
ds. B. Schoone - Ger. Gem. in Ned.
10.00 en 18.00 uur leesdienst.
DIRKSLAND - Herv. Gem. 10.00 uur
ds. A. van Wijk, Herkingen en 18.00
uur ds. J. C. van Trigt, Oldebroek -
Ger. Gem. 10.00 en 18.00 uur lees
dienst.
HERKINGEN - Herv. Gem. 10.00 uur
ds. C. Gielen en 18.00 uur ds. A. van
Wijk - Ger. Gem. 10.00 en 18.00 uur
leesdienst.
SOMMELSDIJK - Herv. Gem. 10.00 uur
ds. J. C. den Toom, voorbereiding Hei
lig Avondmaal en 18.00 uur ds. G. C.
Kunz - Lukaskapel HDG 10.15 uur
ds. O. van der Ploeg, Rotterdam-Kra
lingen, voorbereiding Heilig Avond
maal - Rem. Ger. Gem. 10.00 uur ds.
J. F. Klijnsma - Herv. 'Exodus' Gem.
10.00 uur ds. H. Perfors - CAMA
Christengemeente Middelharnis, het
Prieel, 10.00 uur J. Bestman.
MIDDELHARNIS - Herv. Gem. 10.00
uur ds. A. P. Voets en 18.00 uur ds. H.
Klink, Hoornaar - Chr. Ger. Kerk
9.30 uur ds. P den Butter en 18.00 uur
ds. J. M. J. Kieviet - Ger. Gem.,9.30
en 18.00 uur ds. J. Karels - Ger. Kerk
10.00 uur ds. P V. d. Gaag en 17.00 uur
ds. L. J. Lingen - Ger. Kerk (Vrijge
maakt) 9.30 uur ds. C. van Dijk en
15.00 uur ds. B. van Zuijlekom.
NIEUWE TONGE - Herv. Gem. 9.30 uur
ds. A. Goedvree, Haaften en 18.00 uur
ds. A. J. v. d. Herik, Oene - Ger. Gem.
10.00 en 18.00 uur leesdienst.
OUDE TONGE - Herv. Gem. 10.00 uur
ds. J. Willemsen en 18.00 uur ds. H. J.
Catsburg, Goes - Ger. Gem. 10.00 uur
leesdienst en 15.00 uur ds. C. de Jong
ste - Evangelie Gemeente Beréa,
gebouw 'De Bron' 10.00 uur F. Ouwe-
neel.
STAD aan 't HARINGVLIET - Herv.
Gem. 10.00 uur ds. H. A. Samsom,
voorbereiding Heilig Avondmaal en
18.00 uur ds. L. D. Burger, Waddinx-
veen - GerGem. 10.00 en 18.00 uur
leesdienst - Ger. Kerk 10.00 uur ds.
N. J. A. van Exel en 18.00 uur ds. H. P
de Goede.
DEN BOMMEL - Herv. Gem. 10.00 uur
kand. C. P de Wildt, Dordrecht en
18.00 uur ds. P van Duijvenboden -
Ger. Kerk 10.00 uur ds. B. T. Urgert
en 18.00 uur dr. G. den Hartog.
OOLTGENSPLAAT - Herv. Gem. 9.30
uur ds. T. W. van Bennekom, Rijssen
en 18.00 uur ds. W. L. Smelt, Stellen-
dam - Ger. Gem. 9.30 en 18.00 uur
leesdienst - Ger. Kerk 9.30 uur ds. P
C. Koster en 18.00 uur ds. Rozeboom.
LANGSTRAAT - Herv. Gem. 10.00 uur
dr. T. E. van Spanje, bidstond voor
gewas en arbeid.
Op dinsdag 25 maart 2003 wordt in de
aula van de dependance van de Regio?
nale Scholen Gemeenschap (de Sjem)
een informatieavond over drugs en
drugsgebruik georganiseerd.
De avond wordt verzorgd door Bou-
manhuis verslavingszorg en is be
doeld voor alle ouders van het eiland
Goeree-Overflalikee.
Sinds vorig jaar zijn er verontrustende sig
nalen over het gebruik van verdovende
middelen onder jongeren op het eiland
Goeree-Overflakkee. Uit de berichten dié
twee weken geleden in de media versche
nen, blijkt wel dat de drugsbestrijding ook
op Goeree-Overflakkee aandacht vraagt.
18 verdachten van handel in verdovende
middelen werden aangehouden. Zij bleken
hun afzetgebied te hebben rond de middel
bare scholen in Middelhamis.
Gemeenten, GGD, verslavingszorg, poh-
tie, scholen en maatschappeUjk werk hebr
ben naar aanleiding van de signalen en fei
ten de handen ineengeslagen. Gezamen
lijk is een preventieproject gestart en er
worden verdere plannen ontwikkeld ter
voorkoming en bestrijding van het drugs
gebruik. Het verstrekken van informatie is
daar een onderdeel van. De informatie is
gericht op ouders omdat zij het dichtst bij
de jongere en hun vrienden staan.
De eerstvolgende informatieavond over
drugs en dmgsgebmik is gepland op dins
dag 25 maart 2003 in de dependance van
de Regionale Scholen Gemeenschap (ook
wel aangeduid met Sjem). De informatie
wordt verzorgd door het in drugs gespe
cialiseerde Boumanhuis en is bedoeld
voor alle ouders van het eiland Goeree-
Overflakkee. In december jl. is een soort
gelijke informatieavond gehouden die
goed werd bezocht, ofschoon verschillen
de ouders helaas niet in de gelegenheid
waren om deze bijeenkomst te bezoeken.
Wilt u weten hoe u kunt zien of een jonge
re drugs gebruikt en wat u hiertegen kunt
doen? Kom dan naar deze informatie
avond. Er wordt ingegaan op het signale
ren en behandelen van jongeren die dmgs
gebruiken, de verschillende vormen van
drugs en het verslavingsproces. Daarnaast
zal Bouman Verslavingszorg haar hulp-
verleningsmogelijkheden toeüchten en
zullen er vertegenwoordigers van de vier
eilandgemeenten, de pohtie en het jonge
renwerk aanwezig zijn om eventuele vra
gen te beantwoorden.
De avond is bedoeld voor alle ouders van
het eiland Goeree-Overflakkee en wordt
gehouden in de aula de dependance van de
Regionale Scholen Gemeenschap (de
Sjem), Koningin JuUanaweg 55. Het pro
gramma duurt van 19.30 tot 21.30 uur. Om
organisatorische redenen wordt iedereen
die deze informatieavond bij wil wonen
verzocht zich aan te melden via het tele
foonnummer 0187- 48 27 77 (administra
tie van de scholengemeenschap).
Heeft modern te niakeh Triet TnóHele tele
foons vot/r peuters. en-kleuterSi of met fitness
voor senioren'? Of met moderne talen en
technieken'? Zoals boodschappen bestellen
met behulp van monitor en muis. Het is
modem, maar voor u het weet is lopend bel
len en zittend vrinkelen oudenvets. Het is
net als rmt moderne kunst. Vandaag voor
veel geld gekocht, morgen richting stort.
Doe hier desgewenst uw vowdeel mee. Na
kortere of langere tijd raakt alles weer in. Zo
blijft u bij de tijd en het kost u niets.
Modem is net als met de mode van alle tij
den. Wat komt er na modem Postmodern
zeggen kenners. Tegelijk is de tegenbewe-
ging daar en we doen natuurlijk mee met
dé trend van alle eeuwen: terug in de tijd.
Niet met behulp van een verouderde tijd
machine, maar gewoon lopend.
Om te beginnen trekt u een wambuis aan of
een frak. Bijpassend schoeisel en u bent al
een eind op tueg. De juiste eet- en drinkwa-
ren erbij en u loopt rond in de Middeleeu
wen of de negentiende eeuw. Reis in het ver
volg per diligence of trekschuit. Telefoonien
computer de deur uit en u heeft voor betrek
kelijk weinig geld een eigen museum. Nodig
de buren eens uit. Wel beleefd blijven als ze
blijven dooipraten over het gemak van
vaatwassers en andere eigentijdse huis- en
tuinelektronica. Blijf in uw rol en serveer
uw gasten nog een glaasje kruidenthee. Het
blijft gegarandeerd bij één bezoek.
U kunt uw gezin ook laten genieten van
een antiek uitstapje; dat wordt zeker op
prijs gesteld. En het is nog leerzaam ook.
Let wel op misbruik. Al waant u zich een
grotbewoner, leoplicht en andere eigentijd
se zaken blijven onverminderd van kracht.
U kunt nog een stapje verder en ook uw
familie erbij betrekken. Organiseer een his
torische reünie met bijpassende muziek.
Dat zullen uw gasten zeker op prijs stellen.
Erger u niet al te zeer als deze of gene niet
helemaal volgens de meest ouderwetse mode
gekleed gaat. Bereidt u ook voor op kritiek
op de spijzen en dranken die u laat opdie
nen. Vanfastfood naar slowfood is een hele
stap en veel mensen houden niet van vet
eten en lauw bier. Als afleiding kunt u
Oudhollandse spelletjes, zoals koekhappen
en zaklopen, organiseren. Aan het eind
van de dag zullen uw gasten tevreden naar
huis gaan.
Dan is ook vooru het moment aangebroken
om een dikke streep te zetten onder uw his
torische uitstapje. Het was leuk, ongetwij
feld. En wellicht voor herhaling vatbaar.
Maar u kunt de uwen ook weer niet tot het
uiterste tergen met uw historische grappen
makerij. De plicht van onze flextijd roept.
Dus: de computer aanknipperen, het
modernste programma aanklikken en daar
gaat u. U hoeft maar één ding te onthou
den: alles keert terug. Het enige petpetuum
mobile is de golfbeweging van de tijd.
Het is al weer 25 jaar geleden dat het eerste
boek met de -titel 'Delen of helen?' ver
scheen. Het werd gepresenteerd als een kro
niek van 'Hervormd kerkelijk leven in en
met de Gereformeerde Bond van 1906 tot
1951'. Onlangs kwam een opvolgend deel
uit, dat de jaren 1951 tot 1981 bestrijkt. De
samensteller van toen is de samensteller van
nu: ir. J. van der Graaf, met dit verschil dat
hij toen nog geen dr. (h.c.) was, maar nog
wel - vele jaren lang - algemeen secretaris
van de Gereformeerde Bond. Van der Graaf
weet dus waarover hij schrijft. Hij is een
insider bij uitstek.
De aanduiding 'kroniek' voor dit boek is een
heel typerende. Volgens Van Dale, Groot
Woordenboek der Nederlandse taal, wordt
onder 'kroniek' verstaan: 'een verhaal van
gedenkwaardige gebeurtenissen, chronolo
gisch gerangschikt, maar zonder onderlinge
samenhang; ook: het boek dat zulk een ver
haal bevat'. Welnu, daarmee is precies dit
boek getypeerd. Met dien verstande dat het
een geïllustreerde kroniek is. Tal van foto's
zijn afgedrukt, waarvan een heel aantal nu
voor het eerst.
Wat wordt beschreven? De ondertitel geeft
het aan: hervormd kerkelijk leven in en met
de Gereformeerde Bond. Feiten en ontwik
kelingen dus, met name binnen de Neder
landse Hervormde Kerk, vanuit de optiek
van de Gereformeerde Bond. Natuurlijk
moest een selectie worden gemaakt. De
kracht van dit boek vind ik dat niet beschre
ven wordt hoe 'nu' over 'toen' wordt
gedacht, maar hoe 'toen' over 'toen' werd
geschreven. Er is met name geput uit de twee
kerkelijke weekbladen die in die jaren in de
kring van de Gereformeerde Bond versche
nen - en overigens nog verschijnen: de
Waarheidsvriend (het officiële orgaan van
de Bond) en het Gereformeerde Weekblad.
Aan dit laatste blad waren de namen verbon
den van ds. Izak Kievit (aanvankelijk) en
later van de gebroeders Arend en Leendert
Vroegindeweij.
En hiermee zijn al enkele namen genoemd.
'Kerkelijke smaakmakers' zouden ze rond
1980 genoemd worden. De samensteller van
deze kroniek zegt het een beetje anders: het
waren de jaren van de grote mannen. We
komen ze in dit lijvige en uiterst informatie
ve boek veelvuldig tegen, de grote namen
van de toonaangevende mannen in deze
periode. In hen heeft de Koning van Zijn
Kerk veel aan de kerk in de lage landen
gegeven - zo mag het gezegd zijn. Zij waren
van grote betekenis voor de gereformeerde
beweging in de 'kerk der vaderen'Wie dan?
Veel keren worden ze in dit boek genoemd
en met respect herhaal ik hier enkele van hun
namen: de predikanten G. Boer, I. Kievit, J.
van Sliedregt, W.L. Tukker en L. Vroegin
deweij. Zij en anderen hebben zich ingezet
om geestelijke leiding te geven in de woeli
ge jaren die hier worden beschreven.
Wat komt er dan zoals aan de orde? Veel te
veel om hier maar enigszins aan te duiden.
Per jaar is een hoofdstuk volgeschreven.
Interessant zijn de anekdotes en de interes
sante feitjes waarmee het boek vol staat,
veelal over dominees en kerkvolk. Maar veel
boeiender is het om door middel van dit
boek de geestelijke ontwikkeling van kerk
en volk te ontdekken. En wie die lijn enigs
zins op het spoor komt, wordt van dit boek
niet vrolijk. Want dan blijkt dat met name de
periode van de jaren '50 tot en met '70 een
geweldige kentering te zien geeft. Kon in
1951 nog enigszins gesproken worden van
de Hervormde Kerk als de volkskerk die een
bepaalde greep op het volk had, daarna heeft
er een ontstellende secularisatie plaats
gevonden. En dat is een ontwikkeling die
sindsdien zich alleen nog maar versneld
heeft doorgezet. Anderzijds mag gezegd
worden dat onder Gods zegen de gerefor
meerde prediking binnen de Hervormde
Kerk blijven mocht. Waarbij zich overigens
ook zorggevende tendensen binnen de gere
formeerde beweging laten aanwijzen. Ook
daarvan getuigt dit boek.
'In het heden ligt het verleden, in het nu wat
worden zal' - met deze gedachte in het ach
terhoofd vooral las ik dit boek. De eerste
aanzetten van toen zijn nu tot gigantische
problemen uitgegroeid. Maar ook: de waar
schuwingen van toen blijken in 2003 terecht
geweest te zijn. En ze gelden nog! Een enkel
vooirbeeld. Eerst uit de kroniek van 1961.
"Tweemaal negen jonge theologen (her
vormd en gereformeerd), waaronder de her
vormd gereformeerde ds. T. Poot van Mid
delharnis publiceren een 'Verklaring': De
ondergetekenden hebben op een bijeenkomst
van 24 april 1961 unaniem als hun oordeel
uitgesproken dat de gescheidenheid van de
hervormde en de gereformeerde kerken niet
langer geduld mag worden. Bewogen door
de verwachting van het Rijk Gods en de
opdracht der kerk in de wereld zijn zij er
gezamenlijk van overtuigd dat naar eenwor
ding gestreefd moet worden. Zij hebben zich
voorgenomen stappen te doen om deze een
wording krachtig te bevorderen..."
Zes jaar later, op hervormingsdag 1967,
werd er een andere verklaring de Hervormde
Kerk ingestuurd. Ze was afkomstig van 'De
24', een kring van verontruste predikanten,
van wie dr. W. Aalders de meest spraakma
kende was. In hun brief voeren zij onder
meer een helder pleidooi om in de prediking
met twee woorden te spreken, een pleidooi
vol van actualiteit.
"De rechte prediking is daarom waarachti
ge genade-prediking omdat zij niet alleen is
Evangelie, maar ook Wet; niet alleen liefde,
maar ook toorn; niet alleen redding, maar
ook verlorenheid; niet alleen vergeving,
maar ook gericht; niet alleen verkiezing,
maar ook verwerping; niet alleen hemel,
maar ook hel; niet alleen Koninkrijk, maar
ook de eeuwige dood! Juist om die reden is
de rechte prediking werkelijke troost, betoon
van geest en kracht, reddend handelen
Gods, omdat hier de vergeving, de genade,
de verkiezing, de liefde Gods verkondigd
worden tegen de donkere achtergrond van
de realiteit van de Wet, van de toom Gods,
van het gericht en van de verwerping. Doch
om diezelfde reden is deze prediking ook een
dwaasheid en een ergernis voor de natuur
lijke mens, die wel het Evangelie maar niet
de Wet, wel de liefde maar niet de toom
Gods, wel de genade maar niet het oordeel,
wel de verkiezing maar niet de verwerping
waar laat zijn...
N.a.v.: Dr. ir. J. van der Graaf, Delen of
helen? Kroniek van Hervormd ker
kelijk leven in en met de Gerefor
meerde Bond, 1951 - 1981. Uitge-
verij Kok te Kampen. Gebonden.
544pag. prijs 39,90.
J. M. J. Kieviet
OOLTGENSPLAAr - Overweldigend was afgelopen zaterdag de belangstelling
voor de Open dag bij het in aanbouw zijnde windpark Piet de Wit, nabij Ooltgens-
plaat. Had de organisatie ingeschat op zo'n 500 bezoekers, dat bleken er in werke
lijkheid zéker duizend te zijn! Onder deskundige begeleiding kreeg men tekst en uit
leg bij de onderdelen van een windturbine, die buiten nog gereed lagen om overeind
gezet te worden. Binnen kregen de belangstellenden een gastvrij onthaal in paviljoen
'Sluishaven'waar behalve een lekkere bak koffie ook foto's in formatie gereedlagen
over het windmolenpark in wording.
