Overdenking
trouwe
Ds. A. van Lingen nam afscheid van
Hervormde gemeente Oude Tonge
-^^^Sjkvenster
uit de
Heilige Schrift
EliM1D01-l1IEUW5
HET^
Solistenconcours en
Voorspeelmiddag
in Stellendam
EIIIVI1DEI1.t1IEUW5
DE Gittmamtiota
TOUPET VET
WIE vtm moGwiooo?
UEROOEMOE LOUIETIE
ËMPlMTEfi
Gaan jullie
binnenkort
Zó leren we de Heiland
kennen
Lezers van
weten het BETER.
PAGINA 5
1 FEBRUARI 2003|
Blik op kerk
en samenleving Cj
- Rondom Irak
- Anti-Amerikaans
- Naïviteit
Terwijl ik dit stukje zit te sciuijven (maan
dag) staan de kranten nog vol van alles wat er
het afgelopen weekend is gebeurd rondom de
controverse met Irak. Dat betreft dan voorna
melijk de crisis in de NAVO - volgens insi
ders is er nog nimmer zo'n diepgaand
meningsverschil geweest - en de grote de
monstraties die in vele hoofdsteden gehou
den zijn tegen een eventuele aanval van de
Verenigde Staten.
Sinds de marathonzitting van zondag lijkt het
conflict bijgelegd te zijn. Althans, Frankrijk
en België hebben te kennen gegeven te kun
nen leven met het compromis-voorstel, dat
Turkije door de NAVO zal worden geholpen
wanneer het wordt aangevallen.
De gedachte aan de eerste klap, die door
Amerika en z'n bondgenoten zou worden uit
gedeeld, moet worden uitgebannen, en daar
mee is dan de kou uit de lucht.
Bedenkelijker zijn in mijn ogen de betogin
gen die georganiseerd werden in tal van
hoofdsteden, om daarmee te protesteren
tegen de Verenigde Staten, die van plan zou
den zijn desnoods eenzijdig Irak aan te val
len. Wat gevreesd werd is werkeUjkheid
geworden. De demonstraties kregen meestal
een anti-Amenkaans karakter. Niet Saddam
Hoessein is de grote boosdoener die een kop
je kleiner moet worden gemaakt, maar Ame
rika, en met name president Bush, die belust
zou zijn op ooriog, zijn eigen belangen veilig
wil stellen, en nu al zo ver gegaan is dat het
een prestige-kwestie is geworden...
Je vraagt je af hoe mensen soms zo verblind
kunnen zijn. Natuurlijk wil ook de president
van Amerika niet graag ooriog. En nog min
der is hier een zoon die zich tot levenstaak
gesteld heeft het karwei van zijn vader af te
maken.
Het is heel gemakkelijk en bovendien goed
koop om te protesteren tegen ooriog. Welk
weldenkend mens zou vóór oorlog kunnen
zijn? Maar blijkbaar zijn de vredesactivisten
vergeten dat daar in Bagdad een tiran zit die
niet vies van geweld is, die waarschijnlijk
over vernietigingswapens beschikt en niet zal
schromen deze ook daadwerkelijk te gebrui
ken. En de Verenigde Staten zijn als enig
land ter wereld in staat om hier iets tegen te
doen. Misschien moeten zij straks wel een
oorlog voeren om een veel grotere oorlog te
voorkómen.
Er wordt dezer dagen nogal eens herinnerd
aan de jaren voor de Tweede Wereldoorlog.
De jongere generatie heeft die tijd niet mee
gemaakt, en misschien zijn ze daardoor zo
gespitst op vrede.Maar in de dertiger jaren
hebben de grote mogendheden Adolf Hitler
z'n gang laten gaan. Hebben het misschien
niet aangedurfd om zijn aanspraken met
geweld te keren. Hadden ze dat toen wel
gedaan, dan zou het wellicht zo ver niet
gekomen zijn. Daarom getuigt de houding
van al die vredesactivisten van een grote naï
viteit.
Waarnemer
Deze vraag- en antwoordrubriek staat geheel ten dienste van de lezer die er
kostenloos gebruik van kan maken. Uw vragen op velerlei gebied kunt u stu
ren aan: Redactie Eilanden-Nieuws, Postbus 8,3240 AA Middelharnis, met
in de linkerbovenhoek 'Vragenrubriek' vermeld. De vragen worden door
deskundigen beantwoord en zullen binnen enkele weken na de inzending
compleet met antwoord in deze rubriek worden gepubliceerd.
Ik ben als chauffeur werkzaam bij een Bel
gisch bedrijf en daardoor grensarbeider.
Kunt u me zeggen op hoeveel vakantiedagen
ik recht heb in 2003 en hoe het verder zit met
de fiscale aspecten?
Antwoord: Op hoeveel vakantiedagen u
recht heeft kunnen wij u niet vertellen, u zult
daarvoor bij uw Belgische werkgever de
CAO ter inzage moeten vragen. Op grond
van een EG-verordening zijn grensarbeiders
sociaal verzekerd in de werkstaat, in uw
geval dus in België. Nederland en België
hebben een nieuw belastingverdrag gesloten
dat per 1 januari van dit jaar in werking is
getreden. In het kort gezegd heeft dit tot ge
volg - behalve enige uitzonderingen - dat
het werkland (dus in uw geval dus wederom
België) de belasting en premies (AOW,
Anw, AWBZ en AKW) heft. Omdat deze
regeling ongunstig kan uitpakken voor men
sen met een eigen woning zijn in het verdrag
twee compensatieregelingen opgenomen.
Het zou te ver gaan om deze regelingen hier
uitvoerig te behandelen. De uitvoering van
deze regelingen is geconcentreerd bij het
team Grensarbeid van de Belastingdienst/
Zuidwest/kantoor Roosendaal. Desgewenst
kunt u hier terecht voor verdere informatie.
Het adres luidt: Postbus 75000, 4700 KT
Roosendaal, telefoon (0165) 522500.
Mijn man draagt dagelijks een toupetje,
maar dat wordt vettig en vies. Nu wil hij, dat
ik het schoonhoud, maar het is synthetisch.
Hoe moet ik daar mee aan?
Antwoord: Zo'n synthetisch toupetje van
het beschreven coiÜfectiemodel kunt u ge
makkelijk schoonmaken met tien cc (kubie
ke cm) pruikencrêmechampoo in een halve
liter lauw water. U doet daar dat pruikje in,
knijpt het na 10 minuten uit en laat het
drogen op een bolvormige standaard. Niet
naspoelen. Wel moet u het montuurtje met
een klein borsteltje onder handen nemen.
Gebruik nooit harde borstels, tangen, krul
spelden, haarverf, permanentsets, hete krul
lers, föhns of haardroogkappen voor zulke
haarstukjes. Laat uw man geregeld zijn
eigen hoofdhuid verzorgen, ter voorkóming
van mogelijke irritatie of infectie. Zijn eigen
haar moet hij ook veel vaker laten bijknip-
pen!
Mijn ouders hebben nog een Wedgwood eet
servies voor 12 personen in de kast staan,
dat ze nooit durfden gebruiken. Waarom is
dat serviesgoed zo duur in vergelijking met
andere fabrikaten
Antwoord: Omdat de familie Wedgwood
altijd de beste vaklieden en knapste ontwer
pers aantrok en de eindcontrole van alle pro
ducten haarscherp is. Bij de laatste inspectie
worden producten die niet 100% loepzuiver
zijn, minder gaaf aanvoelen of een verkeer
de klank hebben, zonder aarzelen aan digge
len gegooid. Tweede keus Wedgwood
bestaat dus niet. De stichter Josiah Wedg
wood (1730-1795) stamde uit een potten
bakkersfamilie en na een leertijd bij een
oudere broer werkte hij enige tijd als kleine
ambachtsman. In 1769 richtte hij met een
zeer kunstzinnige koopman, Thomas Bent-
ley, bij Stoke on Trent een grote fabriek
'Etruria' op, waar omheen een flink dorp
van die naam ontstond. Dankzij zijn uitvin-
Op zaterdag 8 maart a.s. organiseren Fanfa
reorkest De Hoop en Muziekschool De Del
tastreek een gezamenlijke muzikale happe
ning: een solistenconcours, dat zal worden
afgesloten met een 'voorspeeluur' door leer
lingen van de muziekschool - een noviteit
voor muziekminnend Goeree-Overflakkee.
Het muzikale festijn vindt plaats in 't Haeg-
se Huus te Stellendam en begint om 12.00
uur; de laatste muzikale tonen zullen om
omstreeks 17.00 uur weerklinken. De toe
gang is gratis en als deskundig jurylid zal
optreden de heer Leo van den Berg.
Het Meester Dekker Solistenconcours wordt
vooi de tiende keer gehouden, waarbij de
inzet de Meester Dekker Wisseltrofee zal
zijn. Er zijn 22 optredens, waarbij heel ver
schillende muziekstijlen aan bod zullen
komen: werken van Handel, maar ook stuk
ken van componisten die zich vooral richten
op moderne en experimentele muziek. Ook
wat de instrumenten betreft, zal er grote
variatie zijn: van saxofoon en slagwerk tot
zwaar koper.
Na het laatste optreden zullen slagwerkleer-
lingen van de docenten Anno Appelo en
Michiel van Vliet zich van hun beste muzi
kale kant laten zien en vooral horen. Hun
optreden zal worden afgesloten door de
jeugd-slagwerkgroep van drumband 'Avec
Esprit' uit Ouddorp. Tenslotte wordt het
solistenconcours van De Hoop beëindigd
met het bekendmaken van de behaalde pun
ten en het uitreiken van de diverse bekers. Al
met al een middag die de echte muzieklief
hebber niet mag missen.
ding van de roomkleurige 'Queens Ware',
die aanvankelijk heel goedkoop verkocht
werd, en daarna van het verbeterde Egyp-
tisch-zwarte aardewerk dat onder de naam
'Black basah' voor sierlijke borstbeelden,
wanddecoraties met reliëf en medaillons
gebruikt werd, kreeg het bedrijf een goede
naam. Wereldberoemd werd Josiah echter
door zijn ongeglazuurde glasachtige aarde
werk, dat hij 'Jasper' noemde en door-en
door in diverse tinten kon kleuren. In de
Tweede Wereldoorlog werd de fabriek ver
woest, maar daarna in moderne stijl her
bouwd te Barlaston. Het familiebedrijf is nu
omgezet in een concern met 15 fabrieken,
waarbij enige vermaarde en roemrijke mer
ken, die tezamen aan zo'n 7.000 uitgezochte
vakmensen een goed belegde boterham ver
schaffen.
Er is een toneelstukje getiteld 'Uit 't leven
van verd... Lowietje' overeen invalide kind.
Maar waar komt die betiteling vandaan?
Antwoord: Met 'Lamme (of Verdoemde)
Lowietje' werd koning Lodewijk (Louis
Bonaparte) bedoeld die tijdens de Franse
bezetting kortstondig over ons mocht rege
ren, doch in alles afhankelijk was van zijn
broer, keizer Napoleon. Lamme Lowietje is
in de volkstaal altijd de dupe en de sukkel
die men een oor kan aannaaien.
Welke planten kan ik goed houden in een bak
in een koele hal?
Antwoord: Bij minimum temperaturen van
5 tot 12 °C en weinig daglicht kunnen aza
lea, chamaedorea en zantedeschia er nog
bloeien. Verder kunt u er fraaie bladplanten
plaatsen als aspidistra, aucuba, chamaerops,
cyrtomium, hedera, howeia, polystichum,
pteris, rhoicissus capensis, schefflera, skim-
mia en tradescantia. Met TL-verlichting of
een zgn. plantenlamp kunt u overigens uit
stekend het evt. ontbrekende daglicht ver
vangen.
Gebr. de Waal
Drukkerij
Sommelsdijk
(0187)47 10 20
algemeen®
gebr-dewaal.com
"En de Heere, haar zieruie, werd
innerlijk met ontferming bewo
gen..." (Lukas 713).
Het leven - óók het leven van een kind - is
uiterst broos. Dat weten we. Zó kunnen
ouders ervan genieten - met intense vreugde
- en zó kunnen zij in diepe rouw zijn. Wel
licht hebt u dat van heel dichtbij meege
maakt. Dan wéét u welke sporen er in het
leven getrokken kunnen worden.
Die moeder, daar in Naïn, heeft eveneens
ervaren wat het betekent een kind te verlie
zen. En daarvóór maakte ze ook al het ster
ven van haar man mee. Smart op smart. Het
is een aangrijpend gebeuren, dat ons door
Lukas getekend wordt.
En de diepste nood ligt dótón dat we moeten
belijden: het is niet anders dan door de zon
de. Maar klinkt dat niet hard? Zeker, als je
het vóór je ziet: hoe daar een moeder, over
stelpt door smart, haar kind naar het graf
moet brengen? Het is inderdaad hard. Het is
verschrikkeüjk. De dood trekt diepe scheu
ren en doet hete tranen schreien.
Tóch kuimen we niet om het spreken van de
Schrift heen. Anders komen we niet verder
dan het menselijke. En de Heere heeft het
toch zelf gezegd, tevoren al, dat de zonde de
dood met zich méé zou brengen?
We zien in gedachten die rouwstoet gaan.
Als het nü zo is, dan luidt de kerkklok in het
dorp; dezelfde klok, die op de zondag de
mensen oproept om onder het Woord te
komen en die nu zijn sombere klanken uits
trooit: 'wie leeft er, die de slaap des doods
niet ééns zal slapen?'
En dan is de Heere Jezus er! Uit zichzelf.
Niemand heeft Hem geroepen. Ach, de men
sen hadden het eigenlijk ook te druk met de
voorbereidingen van de begrafenis van die
jongen. Maar de Heiland is er!
En dan verteh Lukas ons, wat er in het hart
van de Meester omgaat: "Hij is innerlijk met
ontferming bewogen". We zien de Heere in
het hart. Dat is niet de enige keer. Hij is ook
met barmhartigheid bewogen als hij de men
sen ziet 'als schapen, die geen herder heb
ben'. En Hij weent aan het graf van Lazarus.
De Heere ziet die moeder. In haar nood en
smart. Maar Hij ziet óók op de ellende, die de
zonde heeft veroorzaakt. Hij is er niet onver
schillig onder.
Hebben we Hem zó leren kennen? En leggen
we ons leven er naast? Ja, we kimnen van tijd
tot tijd ook wel heel erg bewogen zijn. Als
we van een groot verdriet horen, als we de
advertentie lezen van die jonge vader of van
dat kind... Maar zijn we óók bewogen over
die andere vraag: hoe wij zelf en zij die ons
lief zijn de Heere kunnen ontmoeten, als we
door de schaduwen van de dood héén gaan?
Of moeten we dan onszelf beschuldigen dat
we zo zorgeloos kunnen zijn als het gaat om
de eeuwigheid? We kunnen zó in dit leven
opgaan, ook in de onbelangrijke dingen, dat
we aan de diepste levensvragen niet toeko
men.
Zo is de Heere Jezus niet. Hij is bewogen
over die weduwe en Hij handelt er ook naar.
Hij gebiedt de rouwstoet stil te staan. Dat is
heel wat, want de mensen komen - naar de
gewoonte van die tijd - hard lopend het dorp
uit. En Hij gebiedt die weduwe haar tranen te
drogen. Maar wat het meeste opvalt is dat de
Heiland de baar van de dode aanraakt. Daar
door wordt Hij als vanzelf door de onreinheid
en de vloek van de dood getroffen.
Dat is nu de prediking van Zijn Middelaars-
werk. De Heere Jezus houdt zich niet afzijdig
van de gevolgen van de zonde. Hij neemt
deze op zich. Méér nog: de Heiland neemt
dlles op zich. Alles, wat met de zonde en de
dood te maken heeft. Hij neemt de straf op
zich. Door de baar van de dode jongen aan te
raken, wordt Hij onrein.
Maar straks worden de sporen nog veel die
per getrokken: als de Heere hangt aan het
kruis - als een uitgestotene, als één, die de
vloek over de zonde, de toom van God, de
verschrikkingen van de dood en van de hel in
al hun hevigheid draagt.
Maar er is een heerlijke vrucht. De Heiland
roept die jongen tot het leven terug - de moe-
dersmart wordt gestild. Maar méér nog: de
Heere laat zien dat Hij sterker is dan de dood
en dan de duivel, die behagen heeft in zonde,
ellende en dood. Daarom spreken we van
Hem als van de Middelaar, die Zijn eigen
leven gaf uit bewogenheid, door iimerlijke
ontfenning.
Hebben we Hem zó leren kennen? Want óók
als we bewaard worden voor smartelijke
gebeurtenissen, dan nóg moeten we belijden
dat we aan alle kanten door de dood zijn
omgeven. Is het ons reden tot smart? Het
onderworpen zijn aan de dood, het verkeren
in de macht van de zonde? Gekneld in de
banden van dood, omgeven door de angsten
van het graf?
Wat een heerlijke prediking is er dan: de Hei
land, met innerhjke ontferming bewogen. En
dan te bedenken dat Hij ook nog uit zichzelf
komt. Dat is temeer een troost voor hen die
zó temeer gebogen zijn dat ze niet eens tot
Hem roepen. Wat een heerlijk getuigenis van
Hem Die zelf de vloek van de dood op zich
heeft genomen, om gebondenen te verlossen.
Die avond blijft er in de buurt van Naïn een
graf léég. Ongebruikt. Want er was een gena
dewoord eerder die dag. De klaagvrouwen
kunnen naar huis. En in plaats daarvan wordt
een loflied gezongen. Het lied dat gezongen
wordt door allen die de Heere Jezus als hun
Heiland hebben leren kennen. Soms aarze
lend, met tranen, zelfs om de overblijvende
zonde en blijvende strijd, maar tóch... En
straks in alle volmaaktheid. En dat dankzij de
bewogenheid van de Heere Jezus. Dat is het
getuigenis van het evangelie van vrije gena
de. Een getuigenis, dat in uw hart weerklank
heeft gevonden ten eeuwigen leven?
Werkendam, ds. W.Arkeraats
Na vijf en een halfjaar de Hervormde
gemeente van Oude Tonge te hebben
gediend, heeft ds. A. van Lingen afge
lopen zondagmiddag afscheid geno
men van deze gemeente - de eerste die
aan zijn ambtelijke zorgen was toe
vertrouwd - om straks in Kinderdyk
de herdersstaf weer op te nemen.
Vorige week woensdag hadden het
predikantsgezin en de kerkelijke
gemeente met elkaar al een afscheids
avond gehouden - zó indrukwekkend
dat de scheidende predikant er 's
nachts wakker van was gebleven, zo
bekende hij tijdens de afscheidsdienst
van jl. zondag.
Na eerst toe te zijn gesproken door ds. Van
Spanje namens de Ring en Classis en door
ouderUng Dogterom van de Hervormde
gemeente van Oude Tonge, bediende ds.
Van Lingen deze laatste maal God's Woord
uit Genesis 49 vers 18: 'Op Uw zaligheid
wacht ik, Heere!'; dit in combinatie met de
behandeling van Zondag 22 uit de Heidel-
bergse Catechismus. Daarmee sloot hij
zowel de prekenserie over de aartsvaders af,
die hij bezig was te houden, als de catechis-
musprediking over de Geloofsbelijdenis.
Als thema voor zijn afscheidspreek noemde
ds. Van Lingen 'Het uitzicht bij een
afscheid', met als hoofdgedachten: 1) 'Zor
gen bij het afscheid', 2) 'Beloften vóór het
afscheid' en 3) 'Toekomst né. het afscheid'.
"De genadebeloften van God zijn altijd in
het leven van Jacob geweest en hebben dat
altijd bepaald. Jacob kón er als het ware niet
onderuit; immers, ze kwamen voort uit de
verkiezende üefde van God", zo begon ds.
Van Lingen. "Hopelijk kent ook daar iets
van in uw leven of gaat u er iets van leren
kennen", zo richtte hij zich meteen persoon
lijk tot zijn hoorders.
"Hoewel Jacob en zijn zonen over en weer
altijd op elkaar van invloed zijn geweest,
heeft Jacob in het leven van zijn zonen maar
weinig positiefs bespeurd. Toch heeft iiij
geleerd uit de zonden(!) van zijn zonen. Hij
heeft er namelijk God's trouw door leren
verstaan, want ondanks hun zondige leven
heeft God zijn trouw en zorg niet laten
varen.
Dat heeft Jacob op zijn sterfbed bemoedigd,
terwijl de zorgen er nog waren. Want toen
hij zijn zonen zegende, heeft hij profetisch
voorzien dat zijn nakomelingen altijd strijd
en nooit rust zouden hebben. Vanwege die
zorgen en de weinige godsvrucht in het
leven van zijn zonen kon Jacob dan ook niet
anders dan het voor de toekomst alleen van
de Heere te verwachten. Vandaar die onver
wachte uitroep temidden van zijn zegen
spreuken: 'Op Üw zaUgheid wacht ik,
Heere!'", zo legde ds. Van Lingen uit.
Ook hij zei zorgen te hebben voor te toe
komst. "Hoe zal het gaan met de Hervormde
kerk? En met de gemeente van Oude Tonge?
En als we straks moeten sterven? Hoe nodig
is het dan om op Zijn zaligheid te wachten!"
Verder noemde ds. Van Lingen het opmer
kelijk dat Jacob hier, op zijn sterfbed, God's
naam 'Heere' weer gebruikt. Want sinds
Egypte had hij dat niet meer gedaan. "De
naam 'Heere' hoorde immers bij Kanaan en
niet bij Egypte", zo legde de predikant uit.
"En nu, aan het einde van zijn leven, horen
we Jacob tóch die naam weer noemen als hij
zegt: 'Op Uw zaligheid wacht ik, Heere'.
Hiermee deed Jacob primair een gebed voor
de toekomst van Israël. Daarom roept hij
God nü aan als God der genade, als God van
het verbond, en vertrouwt hij zich geheel en
al aan Hém toe."
Di'e God had Jacob op zijn sterfbed en niets
anders dan déze God had ds. Van Lingen
zijn hoorders ook te bieden bij zijn afscheid,
zo zei hij. "Die God die ik altijd gepreekt
heb, Die in liefde Zijn Zoon gegeven heeft.
Alleen door Hém kunnen wij bevrijd worden
van zonde en oordeel, vanwege Zijn vol
brachte werk en door Zijn opstanding.
Slechts de naam van onze Zaligmaker kan
ons rust geven, want Zijn beloften zijn eeu
wig en trouw. Dat is de zegen van het eeuwig
verbond!"
"Voor Jacob is sterven niet alleen tot rust
komen" zo vervolgde ds. Van Lingen, "maar
ook tot z'n bestemming komen. Ingaan in
z'n eeuwig huis. Ontbonden te worden en
met Christus te zijn. Dat is een toekomst!
Dat is zalig sterven! Dat is een afscheid met
veel verwachting."
Zo zei ook de scheidende predikant van zijn
eerste gemeente afscheid te willen nemen.
"Wij weten niet wat ons te wachten staat.
Ook in onze tijd staat alles onder druk. Maar
we hoeven niet te vrezen als Jacob's geloof
ook de ónze mag zijn. Als we ons - en dat
kan alleen in het offer van Christus - met al
onze zonden in God's handen storten. Dan
rest ons een zekere toekomst en het eeuwige
leven. Wat een vreugde zal dat zijn! Want
daar gaat het om Gód's zaligheid. Of zien
wij daar geen vreugde in? En zijn we alleen
op onszelf gericht? Dan genieten(!) we van
het kwaad. Maar dat gaat voorbij. Dan gaat
het naar de dood en zullen we eenmaal ten
onder gaan. Dan missen we de zaligheid.
Maar als het in ons leven, dwars door alles
heen, om Gód te doen is geweest, dan gaat 't
naar Chrisms toe. Dan zul je tot Hém opge
nomen worden en zul je Hém mogen aan
schouwen. Aan di'e vreugd komt nóóit meer
'n eind!
In het leven kunnen God's wegen wel eens
moeilijk zijn. Jacob moest ook naar Egypte;
en dat was bepaald geen confessioneel
gebied. Het was een land van afgoderij en
slavernij. Maar hij moest erheen opdat hij te
meer zou gaan verlangen naar de heerlijke
zaligheid na het leven. Zó leidt Hij ons tot de
zaligheid. Amen."
■23-
"Ach lieve", zucht haar echtgenoot, "ze hebben ons
natuurlijk niet ingeUcht, omdat ze bang waren, dat wij
hun terugkeer zouden afraden. Tenslotte hebben ze
geen toestemming om terug te gaan, nu er nog steeds
wordt geëvacueerd."
Mevrouw Ladage staart pruilend naar haar broodje en
ook Eliza zit er maar verdrietig bij.
"Probeer te begrijpen, lieve, dat die jongens veel
hebben meegemaakt en zich hier erg machteloos
voelen."
"Dat is waar", zegt Marieke nu luid, "ze vonden het
vreselijk om hier te wachten op informatie, mijn broers
willen zich nuttig maken, ze willen gaan helpen."
Als Annechien en Elske fris gewassen binnenkomen,
heerst er een diepe stilte aan tafel. De meisjes gaan
echter opgewekt zitten praten en laten zich het brood
goed smaken.
"Wisten jullie ook dat jullie broers er vandoor zouden
gaan?" vraagt mevrouw Ladage bits.
Annechien en Elske schudden verbaasd hun hoofd.
Marieke heeft bewondering voor hun toneelspel.
Samen met hen heeft ze de vorige avond afscheid van
de jongens genomen, maar de meisjes moesten belo
ven erover te zwijgen.
"Wel, misschien is het ook maar beter zo", zegt me
vrouw Ladage ineens kortaf. Het scheelt een hoop
extra werk en dan heeft Johan weer zijn kamer voor
zich alleen."
Niemand reageert op haar woorden en zwijgend eten
ze allen verder.
Eliza vertrekt na het ontbijt weer naar de Ahoyhallen
en Marieke is daar niet rouwig om. Het lijkt wel alsof
Eliza haar houding tegenover haar heeft veranderd. Ze
heeft tijdens en na het ontbijt geen woord meer tegen
Marieke gezegd.
Ook mevrouw Ladage heeft het huis verlaten om te
gaan bridgen bij vriendinnen. Haar norse blikken tij
dens het ontbijt zijn Marieke niet ontgaan, maar ze pro
beerde zich er niet aan te storen.
De eerste patiënten van dokter Ladage hebben al
plaatsgenomen in de wachtkamer en na snel zijn koffie
te hebben gedronken, verdwijnt de dokter in allerijl
naar zijn praktijk.
"Zou het de jongens gelukt zijn?" is het eerste wat Els
ke aan Marieke vraagt.
"Ik hoop dat ze nu op een boot zitten", antwoordt haar
zus. Ineens voelt ze een golf van heimwee over zich
heen komen. Hoe zou alles eruit zien in Oude Tonge,
zou er nog iets van hun dorp zijn overgebleven?
"Marieke, zouden we de radio aan mogen zetten?"
"Ik weet het niet Annechien, maar ik denk dat de dok
ter dat wel goed zal vinden."
Ze lopen naar de salon, waar de dure, nieuwe radio
staat en Marieke drukt op goed geluk op een knop.
Een vreemd gekraak is alles wat er te horen is en hoe
Marieke ook draait aan de knoppen, ze krijgt er geen
fatsoenlijk geluid uit. Gelukkig weet Rietje precies hoe
het ding werkt en even later horen ze duideUjk de
nieuwsberichten.
Marieke spitst haar oren als ze hoort hoeveel doden
er al zijn geteld. Ze hebben al honderden mensen
geborgen en ze hoort dat er in Oude Tonge juist heel
veel slachtoffers zijn gevallen. Gespannen zitten ze
bij het toestel, hunkerend naar informatie over hun
familie. Natuurlijk wordt daar niets over gezegd,
maar wel horen ze dat er al zeven miljoen gulden is
opgehaald ten gunste van het Nationaal Rampen
fonds en dat prins Bemhard benoemd is tot voorzit
ter.
"Wat een hoop geld", zegt Elske, "is dat geld voor ons
straks Marieke?"
Marieke schudt haar hoofd. "Nee Elske, van dat geld
gaan ze denk ik nieuwe huizen bouwen voor de slacht
offers."
"Dus, dan is het toch een beetje van ons, want wij heb
ben ook een nieuwe boerderij nodig om in te wonen."
"Ja, en voor ons ook", roept Annechien want ons huis
is ook ingestort."
Marieke staart naar de beide meisjes en knikt. "Jullie
hebben gelijk. De denk dat ze met het geld voor ieder
een een nieuw huis gaan bouwen, maar jullie snappen
wel dat het een tijd zal duren voordat alle nieuwe hui
zen klaar zijn."
"Ja, want eerst moet het water nog weg en de troep in
het water", antwoordt Elske heel wijs.
"En als alles weer schoon is, dan komt Cor mij opha
len en dan gaan we terug", mijmert Annechien drome
rig-
Ineens begint Elske te huilen, zo hartverscheurend, dat
Marieke haar nauwelijks kan kalmeren. Ze trekt haar
zusje op schoot en kan har eigen tranen ook niet meer
stoppen.
"Stil maar Elske", troost ze snikkend, "aUes zal goed
komen."
"Nee", schreeuwt Elske, "het komt niet meer goed,
vader en moeder zijn vast dood en Kees en Joke en
Wiesen..."
Marieke omarmt haar zusje stevig totdat het schokken
de lijfje iets kalmeert. "Lieverd, ook al zijn de anderen
niet meer in leven, we moeten er mee leren leven, want
we kunnen er toch tiiets meer aan doen." "Maar het is
niet eerlijk", smkt Elske verontwaardigd. "Waarom is
iedereen verdronken, waarom heeft God hen zo
gestraft? Vader en moeder gingen altijd naar de kerk
en zo stout was Kees toch niet?"
Verbaasd kijkt Marieke haar zusje in de ogen en na
drukkelijk zegt ze: "Luister Elske, dat er zoveel men
sen zijn verdronken, dat is niet omdat ze iets slechts
hadden gedaan. God heeft hen niet gestraft. De dijken
waren gewoon niet goed en de storm en het springtij
hebben ervoor gezorgd, dat ze braken."
Elske veegt haar tranen weg. "Denk je dat heus Marie
ke?"
"Natuurlijk", antwoordt Marieke beslist. "We moeten
op God vertrouwen en het aan Hem overiaten. Hij weet
wat goed voor ons is."
Elske kijkt gerustgesteld en glijdt van haar zusjes
schoot af. Ze neemt Annechien bij de hand en samen
lopen ze naar de poppen die Eliza voor hen in een hoek
van de salon heeft neergelegd.
Marieke kijkt medelijdend naar de meisjes. Net als zij
zelf zoeken ze antwoorden, maar niemand kan hen ver
tellen waarom er zoveel doden moesten vallen.
"Jullie zin zeker erg gelovig?" vraagt Rietje zacht. Ze
heeft het verdrietige tafereeltje van een afstand gade
geslagen.
"We gingen iedere week naar de kerk."
"Denk je echt dat veel mensen denken dat de ramp een
straf van God was?"
Marieke knikt en Rietje schudt onbegrijpelijk haar
hoofd.
"Raar", zegt ze met haar Rotterdamse accent, "maar
dat kan ik makkelijk zeggen, bij mij thuis zijn ze niet
gelovig. Mijn vader was een felle communist."
Marieke weet niet wat Rietje hier precies mee bedoelt,
maar stelt verder geen vragen. "Mijn ouders waren wel
gelovig", fluistert ze, "en ik geloof dat ze nu bij Hem
mogen zijn."
Peinzend laat ze haar schouders hangen en staart voor
zich uit.
(wordt vervolgd)
