Een product
van kloneren
e tl) i eb
Minister opent watersnood projecten
Kijkdijken en On'wijs Nat '53
PREDIKBEURTEN
Folderert
ÊIIAtlDQI-niEUWS
Opa op de bon na
rijles aan kleinzoon
Inbraak kantoor;
auto weggenomen
EIIAnDEt1-niEUW5
ZAJW-avond met Bond
Tegen Het Vloeken
Dr. H.F. Kohlbrugge
(1803-1875)
Auto in de berm en
tegen boom
Kloneren
Welke gevolgen?
W. H. Velema
Zondag 26 januari 2003
Alledaags
A. Herv G
PAGINA 2
VRUDAG 24 JANUARI 2003
Het is een nieuw werkwoord. In de Grote
Van Dale van 1985 komt het nog niet voor.
Daar treffen we wel het werkwoord klonen
aan. Het wordt omschreven als door vegeta
tieve voortplanting genetisch identieke indi
viduen produceren.
Het kon niet uitblijven. Deze manipulerende
methode wordt nu ook op mensen toegepast.
Eerst waren de gewassen en de dieren aan de
beurt, en nu dan de mensen. Ik neem aan dat
de verlenging van het werkwoord klonen tot
kloneren bedoeld is om daarmee te verwoor
den wat zich van plant via het dier tot men
sen heeft uitgebreid.
De berichten over het kloneren van mensen
zijn behoorlijk vaag. Tot twee keer toe moet
het gelukt zijn een mens te doen ontstaan
met behulp van kloneren. Er worden echter
geen gegevens verstrekt die te controleren
zijn. Of dat voortkomt uit terughoudendheid
in verband met het feit dat kloneren van
mensen in Nederland bij de wet is verboden,
dan wel of het succes alleen verbaal geweld
is maar geen reëel resultaat, weet ik niet. De
berichten erover zijn in elk geval onduide-
lijk.
Wat ik nu ga schrijven heeft niet alleen
betrekking op een eventueel resultaat. Het
betreft evenzeer de poging tot kloneren.
Wat er gebeurt
Kloneren omschrijft het plaatsen van de kern
van bijvoorbeeld de huidcel (of van DNA-
materiaal) in de eicel van een vrouw. Als dit
proces is gelukt, zal het embryo in het
lichaam van een vrouw worden ingebracht.
Deze vrouw zal na maanden van zwanger
schap het kind ter wereld brengen.
Voordat ik verder inga op de ethische aspec
ten van dit bedrijf, dat ik als manipulatie in
de negatieve betekenis van het woord wil
karakteriseren, wijs ik op wat eraan vooraf is
gegaan. Dat is de methode van reageerbuis
bevruchting, ook wel In-Vitro-Fertilisatie
genoemd. Er is onder protestantse ethici ver
schil van mening over de waardering van
deze methode van voortplanting. Ik zeg dat
heel duidelijk. Mijn collega Douma staat
hier positief tegenover. Ik heb niet de vrij
moedigheid gevonden om zijn standpunt te
delen of te verdedigen. Dit verschil van
mening maakt mij wel voorzichtig in een
veroordeling van deze methode. Ik heb mij
beperkt tot een afwijzing ervan zonder er een
veroordeling over te willen of te durven uit
spreken.
Ik wijs er nu wel op dat reageerbuisbevruch
ting een methode vertegenwoordigt die een
tussenstadium is naar het kloneren. Ik voeg
eraan toe dat er een behoorlijk verschil is
tussen beide methoden. Toch doet het klone
ren zijn winst met de ervaringen die opge
daan zijn met de IVF-methode.
Dit gezegd zijnde wijs ik erop dat kloneren
voor een aantal ingrijpende ethische vragen
stelt.
Wie zijn de ouders?
In de eerste plaats: Wie zijn de ouders?
Prof. Dr. H. lochemsen heeft in een recent
artikel in het Reformatorisch Dagblad erop
gewezen dat men de ouders van de kemdo-
nor kan beschouwen als de ouders van de
kloon. Er is echter ook een relatie met de
donor van de eicel. Daarbij komt nog dat het
door kloneren verkregen embryo geplaatst
moet worden in de baarmoeder van een
vrouw. Uit technieken die bij reageerbuis
bevruchting gebruikt zijn, is duidelijk dat
deze vrouw een buitenstaande derde kan
zijn. We krijgen dan dezelfde ingewikkelde
problemen bij kloneren als bij reageerbuis
bevruchting, wat betreft het draagmoeder
schap. Ik laat deze problemen nu verder rus
ten. Alleen wijs ik nogmaals op de overeen
komst in ethische problematiek bij de IVF-
methode.
Terecht schrijft prof Jochemsen dat, gezien
vanuit normale verwantschapsverhoudingen de
kloon gezien kan worden als een verlate eeneii
ge tweelingbroer of -zus van de kerndonor.
We hebben dus met drie direct betrokkenen
te doen: de donor van de kemcel, de donor
van de eicel en de baarmoeder waarin het
embryo wordt ingeplant om na een periode
van zwangerschap het kind ter wereld te
brengen.
Deze drie kunnen van verschillende perso
nen zijn. Ze kunnen ook alle drie van een en
dezelfde persoon afkomstig zijn. Als dat het
geval is, zou de vrouw in zekere zin haar
eeneiige tweelingzuster baren, schrijft
Jochemsen.
Men ziet niet alleen hoe ingewikkeld dit
(voortplantings-)proces wordt. Men ziet ook
hoe volstrekt onnatuurlijk (in de zin van
tegennatuurlijk) dit proces kan verlopen.
Een vrouw die haar eigen zuster ter wereld
brengt. Een kind dat dezelfde generatie als
de moeder vertegenwoordigt.
Hier wordt de scheppingsorde totaal ver
stoord. De mens neemt het voortplantings
proces in eigen handen. Voortplanting wordt
daarmee - hoe pijnlijk het ook is dit te zeg
gen - een productieproces; waarbij niet meer
te spreken is van het wonder van bevruch
ting en geboorte. Dit is in de letterlijke zin
van het woord (een poging tot) mensen
maken. Dat maken betreft dan de kopie,
waarvoor het origineel dan als leverancier
dient.
Intussen zal duidelijk geworden zijn dat - ik
noem het ironisch - in dit fabricageproces
alle mogelijke variaties denkbaar zijn. Men
kan trachten een mens op bestelling te fabri
ceren. Het woord creëren vind ik in dit ver
band volstrekt ongepast.
Tot zover een korte omschrijving van wat
wetenschappers beogen en aandurven bij het
kloneren. Ik beperk me tot de hier geschetste
hoofdlijnen.
De mens wil schepper van liet leven
zijn
Het is duidelijk dat in heel dit streven de
mens God als Schepper wil evenaren. De
mens wil schepper van het leven zijn. Daar
toe verlaat hij de door God aangewezen weg
van voortplanting binnen het huwelijk, door
de vereniging van man en vrouw.
Daartoe gaat de mens zelf aan het werk. Hij
construeert in het laboratorium een product.
We kunnen dat eigenlijk niet meer een kind
van de ouders noemen. Het kind is de gelij
ke, (kopie) van de donor van de kemcel.
Daarmee wordt het verschil tussen de ene
generatie en de andere wezenlijk aangetast,
om niet te zeggen ernstig verstoord.
Wij weten (nog) niet wat de psychische en
lichamelijke gevolgen zijn voor het kind dat
als product van klonering ter wereld komt.
Wel is bekend dat pogingen tot kloneren in
de dierenwereld tot veel misproducten heb
ben geleid.
Moeten mensen die zelfde weg gaan en die
zelfde mislukkingen ondergaan? Mag men
mensen daaraan blootstellen?
Hier wordt de scheppingsorde geschonden
en de door God gestelde regel overtreden.
De mensheid heeft van de ongehoorzaam
heid aan Gods gebod in eigen hart en in het
leven met elkaar ernstige, donkere gevolgen
ondervonden. De zonde wordt duur betaald.
Het is te vrezen dat dit ook geldt op soma
tisch (lichamelijk) en psychisch gebied bij
het kloneren van mensen. Het verbod daar
toe blijve in Nederland gehandhaafd en naar
we hopen ook daar buiten.
DIRKSLAND - Woensdagmorgen rond
kwart voor elf zagen surveillerende politie
mensen op de Westdijk wel een heel jongen
bestuurder in een personenwagen. De auto
werd aan de kant gezet, waarbij bleek dat de
bestuurder, woonachting in Dirksland,
twaalf jaar was. Naast hem zat zijn 71-jarige
opa uit Ouddorp, die hem rijles gaf.
De opa verklaarde dat er eigenlijk niets kon
gebeuren, want hij had immers de handrem
binnen handbereik. Zijn rij-instructie werd
niet gewaardeerd door de politiemensen, die
hem een bekeuring gaven voor het rijles
geven zonder in het bezit te zijn van een gel
dig certificaat.
DIRKSLAND Tussen dinsdagavond half
twaalf en woensdagmorgen half acht werd in
een bedrijf aan de Watertoren ingebroken.
Onbekenden hadden een raam van het pand
geforceerd. Onder meer een aantal compu
ters, velgen en autosleutels werden wegge
nomen. Tevens werd een voor het pand
geparkeerd staande auto, een BMW ont
vreemd. In de loop van de morgen werd de
auto uitgebrand aangetroffen in de bossen
bij Zundert.
chr. streeliblad op gereformeerde grondslag
voor de zuid-hollandse en Zeeuwse eilanden
is een uitgave van Uitgeversmaat
schappij Eilanden Nieuws BV
Verschijning: dinsdag- en vrijdagavond
Tel. (0187)4710 20
Fax (0187)48 57 36
Postbus 8, 3240 AA Middelhamis
Langeweg 13, Sommelsdijk
ADVERTENTIES EN ADMINISTRATIE:
tel.(0187)47 10 20
email: Algemeen@gebr-dewaal.com
(onder vermelding van 'adv' of 'adm')
tarief per mm 0,27:
contracttarieven op aanvraag
sluitingstermijn zakelijke advertenties:
maandag en donderdag 14.00 uur
slmtlngstermljn overlijdensberichten:
dinsdag en vrijdag 8.30 uur
voor foutief geplaatste advertenties als
gevolg van onduidelijke advertentie
opdrachten of telefonisch opgegeven
advertenties kan de uitgeverij niet
aansprakelijk worden gesteld.
Advertentie-acquisitie:
A. J. van der Velden,
06-50448359
REDACTIE:
hoofdredacteur: J. Villerius,
tel.(0187)47 10 22,
privé (01871 60 14 40
e-mall: J.Villerius@gebr-dewaal.com
Plaatsing van ingezonden berichten kan
zonder opgaaf van redenen worden gewei
gerd.
ABONNEMENTEN:
Per kwartaal 9,25.
Per Jaar €35,00.
Abonnementen zijn bij vooruitbetaling
en worden automatisch verlengd.
Opzeggingen schriftelijk
vóór 30 november.
Wijzigingen graag twee weken voor
deze ingaan doorgeven.
REKENINGNUMMERS:
postbank 167930
rabobank Middelharnis 342001108
OUDDORP - Herv. Gem. Dorpskerk:
9.30 uur ds. G. C. Kunz, Sommelsdijk
en 18.30 uur ds. W. L. Smelt, Stellen-
dam. Ehen-Haëzer: 9.30 en 18.30 uur
kand. C. M. Klok, Katwijk aan Zee.
Woensdag 29 januari, Dorpskerk:
19.30 uur kand. J. den Ouden, Nederhe-
mert - Ger. Gem. 9.30 en 18.30 uur
leesdienst - Ger. Kerk 10.00 uur br. R
Reedijk en 18.30 uur ds. W. R Ferguson
- Doopsgezinde Gem. 9.30 uur ds. T
H. Koelewijn en 18.30 uur de heer W.
Tanis.
GOEDEREEDE-Herv. Gem. 9.00, 10.45
en 18.30 uur ds. J. W. van Estrik.
STELLEND AM - Herv. Gem. 10.00 uur
ds. M. J. Kommers, Stavenisse en 18.00
uur kand. L. de Wit, Arnemuiden. Vrij
dag 31 januari: 14.30 uur ds. W. L.
Smelt, huwelijksbevestiging Peter
Koenraad en Monica Keijzer - Ger.
Kerk 10.00 uur leesdienst en 18.30 uur
ds. J. C. van Westenbrugge.
MELISSANT - Herv. Gem. 10.00 uur ds.
C. M. Visser, Boven-Hardinxveld, be
diening Heilige Doop en 18.00 uur ds.
J. H. C. Olie, Spijk - Ger. Gem. 10.00
en 18.00 uur ds. J. Karels, bed. en
dankz. H.A. - Ger. Kerk 9.30 uur ds.
D. de Rooij en 17.00 uur ds. P. Vis -
Ger. Gem. in Ned. 10.00 en 18.00 uur
leesdienst.
DIRKSLAND - Herv. Gem. 10.00 uur ds.
P. Nobel, Linschoten en 18.00 uur ds.
D. Dekker, Harderwijk - Ger. Gem.
10.00 en 18.00 uur leesdienst.
HERKINGEN - Herv. Gem. 10.00 en
18.00 uur ds. A. van Wijk - Ger. Gem.
10.00 en 18.00 uur leesdienst.
SOMMELSDIJK - Herv. Gem. 10.00 uur
ds. W. Verboom en 18.00 uur ds. G. C.
Kunz - Lukaskapel HDG 10.15 uur
ds. J. Willemsen - Rem. Ger. Gem.
10.00 uur ds. H. v. d. Berg - Herv.
'Exodus' Gem. 10.00 uur R. de Vos -
CAMA Christengemeente, het Prieel
10.00 uur J. Schippers.
MIDDELHARNIS - Herv. Gem. 10.00
uur kand. M. Kreuk, Polsbroeken 18.00
uur ds. A. P Voets - Chr. Ger. Kerk
9.30 en 18.00 uur ds. P den Butter -
Ger. Gem. 9.30 en 18.00 uur leesdienst
- Ger. Kerk (Vrijgemaakt) 9.30 uur
en 16.45 uur ds. A. J. Balk.
NIEUWE TONGE - Herv. Gem. 9.30 uu
ds. P C. Hoek, Sint Annaland en 18.00
uur ds. A. Belder- Ger. Gem. 10.00 en
18.00 uur leesdienst.
OUDE TONGE - Herv. Gem. 10.00 uur
ds. B. J. Wiegeraard, Reeuwijk en 18.00
uur ds. A. van Lingen, bediening Heili
ge Doop - Ger. Gem. 10.00 en 18.00
uur leesdienst.
STAD aan 't HARINGVLIET - Herv.
Gem. 10.00 uur ds. H. J. Catsburg,
Goes en 18.00 uur ds. H. A. Samsom -
Ger. Gem. 10.00 en 18.00 uur lees
dienst - Ger. Kerk 10.00 uur ds. J. Bre-
derveld en 18.00 uur ds. J.C. Buur-
meester.
DEN BOMMEL - Herv. Gem. 10.00 uur
ds. J. C. Klein, St. Philipsland en 18.00
uur ds. P. van Duijvenboden - Ger.
Kerk 10.00 uur de heer J, Glas en 18.00
uur drs. G. A. Trouwborst.
OOLTGENSPLAAT - Herv. Gem. 9.30
uur kand. A. van Kralingen, Ridderkerk
en 18.00 uur dr. T E. van Spanje - Ger.
Gem. 9.30 en 18.00 uur leesdienst -
Ger. Kerk 9.30 uur de heer K. Baas,
kinder- en jeugddienst en 18.00 uur drs.
Rienstra.
LANGSTRAAT - Herv. Gem. 10.00 uur
kand. mr. J. Kooij, Barendrecht.
Tegenwoordig lijkt iedereen de halve wereld
te willen vooizien van folders. Van
overzichtelijk A-vietije tot de kleurrijke fold
ers en de vele pagina 's tellende boekwerken
van loarenhuizen en landelijke ketens. Tel
daarbij op de reclame van bouwmarkten,
meubelzaken en elektronica-filialen en u
heeft bijna dagelijks een halfbedekte deur
mat of een 'goed' gevulde brievenbus.
Alleen de bekende stickers zijn hiertegen
redelijk bestand. Vandaag een alledaagse
'mini-folder' over j)af)iei-verspilling en
hrievenbusvemuiling.
Alles lijkt tegenwoordig in de aanbieding;
reusachtige prijzen leiden tot een folderrage
van ongekend formaat. Een selectie: side
table, laptoptas, dubbelwandige au bain
marie pan, hmricane glas mozaïek,
cafetière Celebes, fluitketel Manhattan en
vaas Fresia. Het lijkt wel een wereldreis.
Enige talenkennis is bij dergelijke
aankopen vereist. Voor u het weet komt u
thuis met een pastelkleurig plantenpotje of
een muskietennet. Een eenmalige barbecue
en een opblaasbare stoel behoren ook tot de
mogelijkheden. Beschikt u wel over vol
doende bergruimte'?
Even verderop doen we nog enkele inkopen.
Een vlakschuurmachine, schuifdeursyste
men de luxe, een staiiset voor be^nners,
een multifunctionele broes of een paintcad-
dy. U eindigt in ieder geval op de grond. Op
uniclic laminaat parket. Van Heracles
natuurlijk. Daarna bezoeken we nog een
xüinkel. Hier zijn de inkopen gauw gedaan.
Een koel/vriescombi type iglo, een pre-paid
verrepraat, een elektronische personen
weegschaal type kilo, een reisföhn type
ondenueg, een sandwichmaker en een
klokradio kunnen niet gemist worden. Het
laatste om bij de tijd te blijven. Hier eindigt
u als u niet uitkijkt op zwart zaad.
Inpakken dus en wegioezen.
Tenslotte nog even langs de super. Daar
koop je vandaag de dag niet alleen talloze
som-ten zuivel, waaronder scharrelmelk en
dubbelyoghuii, maar ook vierkleurenfris
drank met de smaak van getemde limoe
nen, houtskool pizza's, kano's
rechthoekige rondbijtkoek, driegranenmac-
aroni, halve kippen en hele liters.
Enigszins uit het kooplood geslagen kxua-
men xue na een barre reis lueer thuis. En
dan te bedenken dat volgens de reclame-
blaadjesverspreiders folderen nog altijd
loont.
Jongelui, jullie zijn allemaal uitgenodigd
om zaterdagavond 25 januari, morgen dus,
vanaf half acht naar verenigingsgebouw
'Elim' te komen aan de Zuiddijk in Nieuwe
Tonge. De Bond Tegen Het Vloeken heeft
ons veel mee te geven. Heb jij een vraag,
stel die dan (of schrijf 'em op!). Maar
natuurlijk is er ook tijd voor gezelligheid!
Commissie Z.A.J.W.
Op 15 augustus van dit jaar zal het 200 jaar
geleden zijn dat in Amsterdam Hermann
Friedrich Kohlbrugge werd geboren, als
oudste van twaalf kinderen. De familie
Kohlbrugge is afkomstig uit het Hannoverse
dorp Ankum bij Osnabrück in Duitsland.
Zijn vader Hermann Gerhard had zich als
zeepfabrikant in Holland gevestigd. Als de
jonge Frits zijn theologische studie heeft
afgerond, begint een periode van strijd en lij
den, die bijna twintig jaren zou voortduren.
De oorzaak is dat Kohlbrugge zich weigert
aan te passen aan (zoals hij het noemt) de
'negatieve neologie' van zijn dagen, de nieu
we leer die de fundamentele waarheden van
de Heilige Schrift loochent. Geheel wille
keurig wordt hem het lidmaatschap van de
Hervormde Kerk geweigerd. Eerst in 1848
ontvangt hij een gemeente, de Niederlan-
disch-Reformierte Gemeinde te Elberfeld in
het Wuppertal te Duitsland.
Mede ter gelegenheid van dit 'Kohlbrugge-
jaar' wijs ik in dit artikel naar een klein en
fijnzinnig boekje, dat drie overdenkingen
van hem bevat. Ze vormen een meditatieve
verklaring van de drie gelijkenissen van
Lukas 15, namelijk over het verioren schaap,
de verloren penning en de verloren zoon.
Kohlbrugge zag ze in eikaars verlengde lig
gen. Ik geef hem even het woord; "Het
onderscheid tussen deze drie gelijkenissen
ligt daarin, dat in de eerste, die van de her
der, het doen van de Zoon van God wordt
voorgesteld. In de tweede, die van de vrouw,
het werk van de Heilige Geest, Die in het
Hebreeuws vrouwelijk is en als een zorgza
me moeder in de Gemeente werkt. In de der
de tenslotte het handelen van God de Vader.
In het geheel dus het regeren van de Drie
enige God, Die de verloren zondaar tot, bij
en in Zich opneemt.
De Heere Jezus sprak deze gelijkenissen uit
toen zondaren van allerlei slag zich rond
Hem verzameld hadden. Het eerste vers van
Lukas 15 spreekt van 'tollenaars en zon
daars'. De godsdienstige elite van het volk
stootte zich daar echter aan. Hoe kan een
rabbi als Jezus is zich nu inlaten met dat
soort volk."Deze ontvangt de zondaars en
eet met hen.Kohlbrugge gaat er breed op
in. Hij wijst erop dat de Heere Jezus op geen
enkele manier de zonde vergoelijkt. En ze
ook zelfs niet over het hoofd ziet. En toch:
"Waarom ontx'ing Jezus dan zulke onreine
mensen? O, zij kM'amen om Hem te horen.
Zij kwamen om datgene van Hem te horen,
wat andere tollenaars en zondaars in ande
re steden van Hem gehoord hadden en waar-
van zij iets vernomen hadden. Zij kwamen
om de helioefte van hun ziel vervidd te heb
hen: of er ook nog genade voor lien was, en
hoe zij van hun zonden mochten verlost wor
den." In dit verband vertelt Jezus deze gelij
kenissen. De drie-enige God zoekt het verlo
rene om dat te behouden. Zo moeten we dan
ook naar deze hoogste Profeet en naar Zijn
gelijkenissen luisteren. "Lciat ons Hem zó
horen, als die behoefte hebben aan dezelfde
woorden, waaracm de tollenaars en zon
daars behoefte liadden.
In deze overdenkingen geeft Kohlbrugge
allerlei vingerwijzingen hoe we de bood
schap van de Heere Jezus op onszelf hebben
toe te passen. Zo bijvoorbeeld als het gaat
over die jongste zoon uit de derde gelijkenis.
Hij eist de erfenis op, verklaart de vader
daarmee dood en gaat zijn eigen weg. "Let
ten wij op de jongste zoon en gaan wij dan
ons eigen gedrag na. De hand in de boezem,
en wie dan te belijden heeft: 'Ik zie in de
jongste zoon mijn beeld, die jongste zoon
ben ik.'die zal spoedig erkennen, dat alleen
door Jezus op Goddelijke, blijvende wijze
aan zijn zielsbehoeften voldaan wordt.In
het verre land kwam de jongen erachter dat
hij zich moedwillig van zijn vader ver
vreemd had. Toen hij helemaal aan de grond
zat, ging hij het inzien. Wie zo zijn eigen
leven gaat beschouwen - ver weg getrokken
van God en van Zijn Vaderiijke leiding...
"Dan hebben wij geen Christus meer, geen
Evangelie meer, geen troost meer. Wij heb
ben niets meer, dan dat wij onze ondergang
en het eeuwig verdeif verwachten.
Opmerkelijk, maar wel helemaal naar de
bedoeling van deze gelijkenissen, is het dat
Kohlbrugge het keerpunt in bijvoorbeeld het
leven van deze jongste zoon niet legt in
diens bekering, in zijn terugverlangen naar
de vader. Nee, het is de herder die er op uit
gaat om zijn verloren schaap te vinden. En
het is de vrouw die zoekt naar haar verloren
penning. En zo is het ook de vader die zijn
jongen onzichtbaar naar zich toe trekt. "Laat
ons met aandacht horen, hoe de Heere de
tollenaars en zondaars lokte. En wat Hij van
de vader zei. wat die deed, toen de zoon
wederkeerde.Over die jongen lezen we:
en tot zichzelf gekomen zijnde.Maar
in werkelijkheid klonk het in de hemel: "Tot
hiertoe en niet verder!" Dcm komt de mens
tot zichzelf en keert tot zichzelf in. Zodat hij
vraagt: "Wie was ik? Wat heb ik gedaan?
Waartoe ben ik gekomen Waar gaat het met
mij heen Is er nog genade voor zo één Wat
moet ik doen om zedig te worden?" Hij kan
niet anders: terug naar de Vader. En Die ont
vangt hem in genade. En opnieuw mag hij
Zijn zoon zijn.
De toepassing en tegelijkertijd samenvatting
van dit bescheiden maar zo rijke boekje
bestaat uit deze ene zin; "Zo voorziet de
Heere Jezus in de zielsbehoeften van ons
arme zondaars. En zoals Hij dat doet, kan
Hij het alleen!
N.a.v.:
Dr. H.F. Kohlbrugge, Verloren en gevon
den. Verklaring van drie gelijkenissen.
Uitgeverij Den Hertog te Houten.
Paperback. 48pag. Prijs €8,25.
J.M.J. Kieviet
Leerlin°eii van CBS Albert Scimeitzer in Stad aan 'l Hoi
MIDDELHARNIS - Woensdagmorgen
omstreeks kwart over zeven raakte op de
Oudelandsedijk een 35-jarige man uit
Numansdorp gewond, nadat hij met zijn auto
in de berm was gereden. De bestuurder was,
door nog onbekende oorzaak, van de weg
afgeraakt en via in de berm staan de bomen
tot stilstand gekomen. Het slachtoffer, dat
onder meer een hersenschudding opliep,
werd door GGD-personeel vervoerd naar het
ziekenhuis in Dirksland.
Op donderdag 16 januari kregen alle scholen op Goeree-
Overflakkee, en een aantal van daarbuiten, hun lespakketten
van Kijkdijken en On'wijs Nat '53 uitgereikt. Met deze les
pakketten kunnen de leerlingen zich op een creatieve en
interactieve manier verdiepen in Nederlands altijddurende
strijd tegen het water. De lesmaterialen zijn ontwikkeld door
stichting Kunstgebouw uit Rijswijk (ZH) en stichting On'wijs
Goeree-Overflakkee. De samenwerking van deze twee stich
tingen heeft geleid tot een aantrekkelijk en compleet water
snoodproject, waarin verleden, heden en toekomst belicht
worden. Uitgangspunt is de watersnoodramp van 1953.
Stichting Kunstgebouw heeft in opdracht van stichting Openlucht
theater Goeree-Overflakkee het project Kijkdijken ontwikkeld. Klas
sen die meedoen met Kijkdijken hebben een grote kartonnen kijkdijk
in de klas gekregen. De kinderen kunnen deze kijkdijk naar eigen
inzicht, aan de hand van een 13-tal creatieve lesideeën vormgeven.
Aan het eind van het project, in april, worden alle kijkdijken verza
meld en tentoongesteld in het waterschapshuis in Middelhamis.
On'wijs Nat '53 is ontwikkeld door stichting On'wijs Goeree-Over
flakkee. Deze stichting stimuleert het ICT-gebruik op de eilandelijke
basisscholen. Voor het project is een speciale website/cd-rom
gemaakt, genaamd 'Sporen van het woedende water'. 'Sporen van
het woedende water' belicht de Nederlandse strijd tegen het water
vanuit verschillende invalshoeken. De website/cd-rom bevat veel
foto's, filmbeelden, geluidsfragmenten en animaties. Aan de hand
van de lessen van Kijkdijken en On'wijs Nat '53 gaan leerhngen op
zoek naar sporen van de ramp in hun eigen omgeving. Elke school
maakt met behulp van de gevonden sporen een digitaal werkstuk dat
door On'wijs op de website www.onwijsnat53.nl geplaatst wordt.
Op 27 januari 2003 om 14.30 uur zal Minister van Onderwijs Maria
van der Hoeven op Rooms Katholieke basisschool 'de Nobelaer" in
Oude-Tonge de projecten officieel openen. Een toepasselijke plaats,
want school 'de Nobelaer' staat in de Julianastraat te Oude-Tonge. En
daar waren de meeste slachtoffers te betreuren (305). De Julianastraat
werd vrijwel geheel weggevaagd door het woedende water.
