'Overgewicht'
Deltanatuur ontmoetPim Balde
'Verslingerd aan de Flakkeese rust en weidsheid'
GEA ziet het voor 2003
van de zonnige kant
Zaterdag
avond-
jeugdwerk
Meer
kracht
...ga voor een Honda!
delta natuur
_L.
Gezondheids wijzen
Maandthema januari
en februari:
Uitslagen
Damclub
'Denk
en Zet'
Ger. Gent.
Nieuwe
Tonge
Op zaterdag 18 januari hoopt de
heer Van Heteren van Bijzondere
noden dia's te laten zien van een
aardbeving in Turkije.
Na de pauze wordt een quiz gehou
den. Aanvang 19.30 uur.
Verzoekimprovisatieconcert door
Martin Mans in Breepleinlterlt
HonroA.
Autobedrijf Jan van Dijk Brieiie
Maandag
13 januari 2003
Over Deltanatuur
i
Bijna de helft van de Nederlandse mannen
IS te zwaar en bijna 40 procent van de vrou
wen. Dit is een serieus probleem want, hoe
zwaarder je bent, hoe groter het risico voor
je gezondheid. Een veel gebruikte maat
voor overgewicht is Quetelet of Body Mass
Index (BMI). Deel hiervoor uw lichaams
gewicht door uw lengte in het kwadraat
(kg/m2). Bij een BMI van 25 kg/m2 is er
spraken van overgewicht.
Voor mensen die meer willen weten over
het thema 'Overgewicht', heeft de Gezond-
heidswijzer Zuidhollandse Eilanden een
informatiepakketje samengesteld, dat
iedereen gratis kan ophalen of aanvragen.
Het informatiepakketje bevat informatie
over overgewicht, medicijnen en afslank-
rriiddelen bij overgewicht, gezonde voe
ding en bewegen. Voor kinderen tot 12 jaar
heeft de Gezondheidswijzer aparte infor
matiepakketjes over Overgewicht. Wan
neer u het pakje op één van de GGD vesti
gingen komt ophalen ligt ook de leuke fol
der 'Koken naar hartelust' voor u klaar met
hierin lekkere en gezonde recepten. Overi
gens zijn er voor mensen die stoppen met
roken als goede voornemen hebben ook
informatiepakketten bij de Gezonheidswij-
zer aanwezig.
De gratis informatiepakketjes kunnen op
maandag tot en met vrijdag tussen 10.00 en
17.00 uur telefonisch aangevraagd of opge
haald worden bij de gEzondheidswijzer in
de GGD vestiging die het dichtst in de
buurt is. Let op: De GGD in Middelhamis
is open op: maandag en vrijdag van 9 tot 12
uur en op woensdag 13.00 tot 16.30 uur.
Het telefoonnummer van de Gezondheids
wijzer is: 0181-652404. De Gezondheids
wijzer kunt u vinden in de Van Hogendorp-
straat 50 te Spijkenisse; Oostzanddijk 26 te
Hellevoetsluis; Pad van Jongejan 3 te Oud
Beijerland en Sportlaan 5 in Middelhamis.
De Gezondheidswijzer Zuidhollandse
Eilanden is het publieksinformatiecentrum
van de GGD voor iedereen met vragen over
o.a. gezondheid en gezondheidszorg, ziek
ten, gezondheidsrecht, alternatieve genees
wijzen en adressen van patiëntenverenigin
gen, praatgroepen en zelfhulpgroepen. In
de Gezondheidswijzer zijn mensen aanwe
zig die u helpen met het beantwoorden van
uw vragen. Ook kunt u zelf informatie
opzoeken en doorlezen. Er zijn folders,
tijdschriften, boeken en naslagwerken aan
wezig. Veel folders kunnen gratis worden
meegenomen.
Op vrijdag 31 januari geeft de organist Mar
tin Mans een orgelconcert in de Breeplein-
kerk in Rotterdam. Het programma bestaat
geheel uit verzoeken uit het pubüek. Bij de
ingang kan een ieder een verzoek noteren of
dit al kenbaar maken via het e-mailadres van
de organist: martin.mans@planet.nl. Martin
stelt met zorg een programma samen waarin
psalmen, gezangen, klassiek/populair werk
en kinderliederen in een goede verhouding
tot elkaar staan. Tekst en uitleg krijgt de luis
teraar van de organist zelf.
In 2003 staat opnieuw een aantal verzoek-
concerten gepland in de Breepleinkerk: op
vrijdag 11 april en vrijdag 9 mei.
De organist viert dit jaar zijn 25-jarig orga
nistenjubileum. Sinds 1978 is hij kerkorga-
nist en vanaf 1995 is hij dit in de Breeplein
kerk. Op maandag 9 juni is er een speciaal
jubileumconcert in de St. Laurenskerk waar
in aandacht aan dit jubileum wordt besteedt.
Het concert in de Breepleinkerk begint om
20.00 uur. De toegang bedraagt 6,- voor
volwassenen en 3,- voor kinderen onder
de 12 jaar. Kaarten zijn verkrijgbaar aan de
deur vanaf 19.15 uur.
www.janvandiik.nl
Slagveld 19,3231 AN Brielle
Telefoon: 0181 - 41 37 77 Telefax: 0181 - 41 34 45
E-mail: info@janvandiik.nl
MIDDELHARNIS/
SOMMELSDUK
Afdeling 1
H. H. Verolme - A. v.d. Veer1 - 1
M. Klink - W. Vroegindeweij3 - O
C. Polder -1. Mackloet3 - O
A. Verolme - J. van HoornO - 3
J. Dekker - C. Spee1-1
Afdeling 2A:
R. Jacobs -1. KoeseO - 3
H. Bijdevate - J. Jordaan0-3
AfdeUng 2B:
J. A. Nipius - D.A. DoomheinO - 3
J. Groenendijk - B. du Pree1 - 1
In afdeling 1 speelden H. H. Verolme en
A.van der Veer een gelijk opgaande partij
met hier en daar gevaarlijke situaties, zon
der dat één van beiden enig voordeel kon
behalen; het werd dan ook remise. M. Klink
en W. Vroegindeweij waren na ruim 1 uur
spelen al klaar met hun partij. Na een fout
je van Vroegindeweij kon Künk de partij
snel in winst omzetten. De partij tussen C.
Polder en I. Mackloet was er één met
veel fouten. Maar omdat Polder de minste
fouten maakte, behaalde hij de overwin
ning. In de partij mssen A. Verolme en J.
van Hoorn maakte Verolme in het midden-
spel een foute berekening van een combina
tie, waardoor hij 2 stukken achter kwam en
de partij opgaf. J.A. Dekker, die de eerste
plaats verdedigt, probeert grote risico's te
ontlopen. Zo ook tegen C. Spee, de kam
pioen van het afgelopen seizoen. Daardoor
eindigde deze partij in remise.
In afdeling 2A moest R. Jacobs het opne
men tegen de sterk spelende I. Koese.
Ondanks het feit dat Jacobs flink weerstand
bood, wist Koese de partij te winnen, en
zodoende op 6 punten voorsprong te komen
op nummer 2. H. Bijdevate en J. Jordaan
waren aan elkaar gewaagd, maar Jordaan
wist goed gebruik te maken van een foutje
van Bijdevate en haalde de winst naar zich
toe.
In afdeling 2B wordt flink gestreden om de
eerste 3 plaatsen. D.A. Doomhein liet zich
niet verrassen door J.A. Nipius en behaalde
de winst. J. Groenendijk en B. du Pree
maakten er een spannende partij van en
gaven elkaar niets toe, zodat deze partij in
j-emise eindigde. Dit is na 4 gespeelde ron
den in afdeling 2B pas de tweede remise.
Zachtjes veert de aarde onder onze voeten. De vorst is nog maar net één
dag verdreven uit ons land, de diepere ondergrond is nog bevroren. Is dit
de permafrost van de toendra in Fins Lapland? Je zou het haast zeggen
als je in de verte in de ruige, lage begroeiing de Grote Grazer in de nevel
ziet staan. "Een kennis van me, geen kleine jongen, is eens op de hoorns
genomen." En dat terwijl hij alleen maar een kalf terugbracht bij de kudde.
Metiontzag kijkt Pim Balde op veilige afstand naar de immense oer-stier.
Balde is actief lid van de Vereniging voor Natuur- en Landschaps-bescherming
Goeree-Overflakkee (VNLGO). Twintig jaar geleden ontvluchtte hij al de drukke
Randstad. Balde raakte verslingerd aan de Flakkeese rust en weidsheid,
gesymboliseerd door de plek waar we nu staan: de Slikken van Flakkee.
"In de loop van de jaren heb ik dit gebied
zien veranderen", zo kijkt Balde terug.
"Ik liep vijfentwintig jaar geleden hier al
met mijn kinderen. Een totaal vlak gebied
met wat geulen en lage, zoutminnende
begroeiing." Hij zag er velduilen en andere
vogels die het open land opzoeken.
"Aanvankelijk konden we het hele gebied
doorstruinen. Maar nadat de duindoorn, met
zijn scherpe stekels, was opgerukt, bleven
eigenlijk alleen de paden over.
Nu, ruim dertig jaar na de indamming van
de Grevelingen hebben we hier een rijk en
gevarieerd natuurgebied."
Open vlaktes worden afgewisseld door
struikgewas, imposante kraakwilgen en
andere hoge bomen. "Als straks aan
de andere kant van ons eiland het getij
in het Haringvliet terugkeert, zullen we
spectaculaire verschillen met dit gebied
gaan zien. Grevelingennatuur is het gevolg
van indamming, Haringvlietnatuur is straks
het gevolg van getij. Droogvallende platen en schorren aan open zeerarmen zullen
weer heel andere planten en dieren aan gaan trekken, ik ben erg benieuwd".
Balde plukt een oranje bes van een duindoorn en wrijft die tussen duim en
wijsvinger. "Je ruikt de alcohol. Ik zie hier wel eens een vogeltje vreemd fladderen!"
Via een schelpenpad lopen we richting het water, dat vanaf de dijken en slikken
nog onzichtbaar is. De stilte is overweldigend. Je hoort niets op deze nevelige,
windstille dag. "Dit soort stille plekken vind je bijna nergens meer in de Randstad.
Overal hoor je mechanisch geluid. Hier niet." Plotseling wiekt een grote bruine vogel
op. We hebben een buizerd bij zijn lunch gestoord. In de struiken ligt konijnenbout,
een zorgvuldig afgekloven ruggetje en wat velletjes in het gras. Klepperende
eksters boven ons hoofd azen op de restjes.
We zien veel vogels en Balde vertelt er graag over. We leren het verschil zien
tussen blauwe en bruine kiekendieven. Want blauw en bruin blijkt in de wereld van
de kiekendief tamelijk dicht bij elkaar te liggen. En dan lijkt de klekendief ook nog
eens op een buizerd, die op zijn beurt ook weer in verschillende verenkleden is
waar te nemen.
Verder maar weer. Aan de vlucht, zo leert Balde ons, kun je het verschil zien tussen
een sperwer en een torenvalkje. "En zie je die distel daar? Die vogeltjes, dat zijn
putters. Ook wel distelvinken genoemd." Inderdaad, alsof het een frietkot is, doet
een zestal prachtig gekleurde vogeltjes (geel, zwart, rood en bruin) zich te goed
aan een heerlijke snack: distelzaad. In een wolk fladderen ze weg, ze blijken ook
nog een mooi wit streepje op hun vleugels te hebben.
Pim Balde vertelt tijdens de wandeling hoe belangrijk dit soort gebieden zijn.
Niet alleen voor plant en dier. Maar ook voor de mens. "Kinderen zijn gevoelig
voor de natuur. Ze beleven hier avonturen die ze zich de rest van hun leven zullen
herinneren", meent de oud-sportleraar. "Goed voor hun ontwikkeling.
Ze zullen het plezier dat ze hebben beleefd doorgeven aan hün kinderen."
Dat is op zich al genoeg reden om zuinig te zijn op dit soort gebieden, afgezien
nog van natuurwaarden.
We betrappen een ree. Ze staat op de rand van de Grevelingen te grazen. Het dier
beseft dat het niet weg kan, zo met dat water achter zich, en staart ons aan.
We trekken ons rustig terug om haar niet op te jagen.
Wat vindt Balde van Deltanatuur? "Goed initiatief. Langs het Haringvliet is nog
weinig natuur en er valt dus nog veel te verbeteren." Grondaankopen zullen het
areaal vergroten en Balde vindt het spannend dat eb en vloed weer terugkomen.
"Misschien wordt het met de getijdennatuur langs het Haringvliet straks net zo mooi
als hier!" Pim Balde hoopt maar dat alle plannen doorgaan.
Balde vertelt over de verhouding van zijn natuurvereniging met de overheid en de
boeren, af en toe luisterend naar een late leeuwerik. "Ruim twintig jaar ben ik lid.
Vroeger waren we de partij die bijna altijd tegen was." Noodgedwongen, want ze
kon alleen maar reageren op plannen waarover de leden lazen. "We konden alleen
maar bezwaren indienen; ideeën over de natuur konden we niet kwijt."
De laatste jaren is hierin veel veranderd. Inmiddels heeft de provinciale overheid de
VNLGO een eigen rol gegeven. "We worden nu vóóraf gevraagd om onze mening
als er plannen zijn die onze belangen raken."
Balde voelt zich in zijn element in deze rol van partner, het is ook de verhouding
met de boeren ten goede gekomen. "We hebben nu een goede verstandhouding.
Respect en begrip en we luisteren naar eikaars argumenten. Dat komt ook omdat
we tegenwoordig participeren in het Waterschapsbestuur. Daar kom je elkaar
tegen, je zit in een overlegsituatie." De Vereniging beseft dat er zowel ruimte voor
de boer als voor de natuur moet zijn.
Zo'n verstandhouding als met het Waterschap zoekt de Vereniging ook met de
eilandgemeentes. "Broodnodig vanwege het landschapsontwikkelings-plan dat In
de maak is. Betere samenwerking zal grote meera^aarde hebben voor samenhang
op het eiland tussen waterberging, cultuurhistorie, cultuur- en natuurgronden en
natuurlijk recreatie."
Daar is het water. We lopen op een vers aangelegd steigertje. De mens is welkom
aan de rand van de heldere Grevelingen. Ligweide, zwem- en zeilwater maken dit
gebied 's zomers tot een geriefelijke plek. Nu is het er goed koud. Geen ijs, want
omdat de Grevelingen geen aanvoer heeft van rivien/vater, is het hier zout gebleven.
"Het is goed dat we hier kunnen komen," besluit Balde. "Zo moet het:
natuurgebieden zo veel mogelijk open en kwetsbare stukken alleen dicht, of tijdelijk
dicht, tijdens het broedseizoen. Voldoende recreatiemogelijkheden voor bewoners
en Randstedelingen. En natuurlijk oog voor de agrarische belangen van de streek."
7X.
Zonnepanelen op hel gemeentehuis van Middelhamis.
Zoals u weet veroorzaakt het nog
steeds groeiende energiegebruik grote
(milieu) problemen. Neem nou pro
blemen als luciitverontreiniging en
het broeikaseffect. Slecht voor uw
gezondheid, maar ook slecht voor het
klimaat.
Omdat de consequenties voor het klimaat zo
enorm zijn, spreken we tegenwoordig niet
meer over energiebeleid maar over klimaat
beleid. Het oude energiebeleid richtte zich
vooral op minder energieverbruik. De werk
groep Gemeentelijke Energiebesparings
Aanpak (GEA) gaat een stap verder. Deze
eUandelijke werkgroep, waarin gemeenten
en ISGO vertegenwoordigd zijn, stimuleert
niet alleen energiebesparing maar stimuleert
ook de toepassing van duurzame energie. De
werkgroep GEA gaat zich het komend jaar
inzetten voor de verruiming van de subsidie
mogelijkheden voor particulieren, dus voor
u. GEA gaat zich richten op de inkoop en
registratie van energie en is nauw betrokken
bij de zogenaamde 'klimaatscan' voor Goe
ree-Overflakkee. Deze kliraaatscan wordt in
2003 als startpunt voor nieuw klimaatbeleid
voor Goeree-Overflakkee uitgevoerd. Met
de uitkomsten uit de 'scan kunnen vervolgens
concrete plannen, projecten en activiteiten
voor het eiland worden opgesteld en uitge
voerd.
Verruiming subsidiemogeUjkheden
Voor het plaatsen van een zonneboiler is er
voor particulieren al een subsidieregeling,
zowel bij ENECO als bij de gemeente. De
werkgroep GEA gaat zich in 2003 inzetten
voor een soortgelijke regeling voor zonnep
anelen. Zodra hierover meer te melden is, zal
dit uiteraard via de media aan u worden
meegedeeld.
Inkoop en registratie
Misschien wist u al dat het ISGO al jaren het
energieverbruik van de gemeentelijke
gebouwen op Goeree-Overflakkee regis
treert. Voor een nog betere registratie gaat
het ISGO nu een computerprogramma aan
schaffen, zodat de gegevens ook gemakke
lijker kunnen worden verwerkt. Op basis van
deze gegevens kunnen adviezen gegeven
worden om het energieverbruik te beperken.
Met ingang van 2004 kunnen gemeenten
zelf hun energieleverancier kiezen. De
werkgroep GEA gaat voor de gemeentelijke
gebouwen de mogelijkheden en onmogelijk
heden onderzoeken voor de gezamenlijk
inkoop van energie. Gezamenlijke inkoop
kan niet alleen financiële voordelen opleve
ren maar als grote afnemer van energie kun
je ook aangeven naar welke vormen van
energieopwekking je voorkeur uitgaat.
Goede voornemens
U ziet, de werkgroep GEA heeft een hoop
goede voornemens voor 2003. Hopelijk
heeft u zich ook voorgenomen te besparen
op energie en heeft u al gekozen of gaat u
kiezen voor een alternatieve vorm van ener
gie. U spaart daarmee niet alleen het milieu,
maar ook uw eigen portemonnee. Voor
nadere informatie kunt u contact opnemen
met het ISGO, de gemeente of uw energie
bedrijf.
nijkiwiltriti
Vtraniging N
Lm dB lijk Geblsd
luraAVLTO. wiliiic
West-Nederland verstedelijkt in hoog
tempo. Er is behoefte aan natuur
voor ontspanning en, in bepaalde
seizoenen, ruimte voor waterberging.
De deltawerken hebben voor veel
veiligheid gezorgd - en dat moet
ook zo blijven. Er is echter ook een
keerzijde aan de indamming: veel
kenmerkende getijdennatuur ging
verloren. Daarom is het project
Deltanatuur gestart, voor mens, dier en
plant.
Overheden en maatschappelijke organisaties werken in Deltanatuur samen aan
de ontwikkeling van robuuste, waterrijke natuur in de mondingen van Rijn en
Maas. Als de zeearmen weer open zijn, kan ecologie zich herstellen. Planten en
dieren die bij getijdengebieden horen, komen terug als rond 2010 samen met
de streek zo'n 3000 hectare nieuwe natuur is gemaakt in de
Zuid-Hollandse Delta.
Samen met de streek betekent: elkaar opzoeken. Daarom publiceert
Deltanatuur over een aantal ontmoetingen met betrokken streekbewoners. Wat
vinden we eigenlijk van Deltanatuur? Gaan de plannen niet ten koste van de
veiligheid in het gebied? Blijft er wel ruimte voor de boer? Mogen we straks die
gebieden nog wel in?
Reageren op Deltanatuur?
Of wilt u Deltanatuur ook wel eens ontmoeten?
Stuur dan een email naar deltanatuur@lnvzw.agro.nl
of bel naar 078 - 63 95 467
s
