Populierenkap bij Slot Haamstede
Un Amerekaanse brandweerauto
Eiyyruoi-iiiEiJwa
Tuinder krijgt meer zicht op pieken
in zijn gasbehoefte
Chinese en Europese
tandheelkundigen
ontmoeten elkaar in Nederland
Op zun Oudurps èschreeve
Maximum gasverbruik per uur
Verschillende bedrijfssituaties
Model schat gasverbruik
riJP'-
Kloosterweg
PAGINA?
DINSDAG 24 DECEMBER 20Qa„
Een tuinder moet weten hoeveel gas
hij onder extreme winteromstandig-
heden per uur maximaal nodig heeft.
Met die kennis kan hij straks een goed
contract afsluiten op de vrije ener
giemarkt. In opdracht van het Pro
ductschap TXiinbouw en met steun van
Gasunie en het Ministerie van LNV
heeft het LEI in de winters van 2001
en 2002 onderzocht welke factoren
dat maximum in de praktijk bepalen.
De kenmerken van de teelt en van de
kas spelen daarbij een belangrijke rol.
De uitkomsten zijn verwerkt in een
rekenmodel waarmee de tuinder beter
kan inspelen op de nieuwe tariefstruc
tuur van de gasleveranciers.
De maximaal af te nemen hoeveelheid aard
gas per uur die de tuinder overeenkomt met
zijn leverancier en met het regionaal netbe-
drijf, wordt aangeduid als de contractcapaci
teit. Deze capaciteit heeft in de nieuwe
tariefstructuur grote invloed op de energiere
kening van de tuinder. De gewenste capaci
teit hangt onder meer af van wat de teler als
minimumtemperatuur voor zijn teelt accep
teert, van het verwarmingssysteem en van de
verwachte buitentemperaturen. Rekening
houdend met toekomstige investeringen en
contractuele verplichtingen kan hij vervol
gens de door hem gewenste contractcapaci
teit vaststellen.
Het gasverbruik per uur wordt vooral
bepaald door het verschil tussen buiten- en
binnentemperatuur (delta T), de windsnel
heid en de instraling. Maar ook als deze fac
toren voor twee bedrijven gelijk zijn, kan het
gasverbruik tussen die bedrijven nog sterk
verschillen door uiteenlopende bedrij f sken-
merken. Bij extreme weersomstandigheden
(delta T van 30oC en een windsnelheid van
6 meter per seconde) varieert 's nachts het
geschatte gasverbruik per uur per hectare op
vruchtgroentebedrijven tussen 148 en 199
m3 als zij een gesloten energiescherm heb
ben en tussen de 229 en 294 m3 als ze geen
scherm hebben. Bij rozenbedrijven ligt het
verbruik tussen 143 en 260 m3 voor bedrij
ven met een gesloten scherm en tussen de
289 en 373 m3 voor bedrijven zonder
scherm. Door het gebruik van energiescher-
men wordt het gasverbruik per uur met
gemiddeld 37% verlaagd. Voor bedrijven
die 's nachts wel een scherm gebruiken en
overdag niet, ligt bij extreme kou het gas
verbruik overdag ondanks de lichtinstraling
het hoogst. Op rozenbedrijven met assimila
tiebelichting en een eigen w/k-installatie ligt
het gasverbruik gemiddeld 24% hoger dan
op vruchtgroentebedrijven.
Het ontwikkelde rekenmodel is ook toepas
baar voor bedrijven die zelf niet alle gege
vens meten zoals in dit onderzoek is
gebeurd. De ondernemer kan in het model
invoeren wat de kenmerken zijn van zijn
bedrijf en op welke extreme weersomstan
digheden hij wil kunnen reageren. Het
model berekent vervolgens het te verwach
ten maximum gasverbruik per uur. De uit
komsten van deze berekening worden sterk
beïnvloed door het al of niet aanwezig zijn
van een energiescherm en gevelisolatie, de
assimilatiebelichtingscapaciteit, de opper
vlakte van de gevel en de leeftijd van de kas.
Onder het motto 'East meets West' introdu
ceert RBV Leaf, producent van XyliFresh
100, een nieuwe variant
gebitsverzorgende kauwgom waarin xyUtol
wordt gecombineerd met groene thee. Bei
de ingrediënten remmen de groei van bacte
riën in de mond en voorkomen daarmee de
vorming van tandplak, een belangrijke ver
oorzaker van
verkleuring van tanden. Deze combinatie
van Oosterse en Europese ingrediënten ver
mindert de kans op gaatjes en draagt er
daarnaast aan bij dat tanden hun oorspron
kelijke kleur behouden. Tevens is dit aan
leiding voor de wetenschappelijke ontmoe
ting tussen Chinese en Europese tandheel
kundigen in Nederland begin 2003.
In XyliFresh 100 White is aan xylitol een
groene thee-extract toegevoegd. De natuur
lijke suikervervanger xylitol remt de groei
van cariësveroorzakende bacteriën in de
mond en wordt gewonnen uit (onder ande
re) de bast van de
Europese witte berk. Groene thee is van
oudsher afkomstig uit het Oosten (onder
andere China) en bevat de actieve stof poly-
fenolen (cathechinen). Ook deze stof doodt
bacteriën in de mond en gaat daarmee de
vorming van tandplak
tegen. Groene thee voorkomt daarnaast
tevens de aanhechting van tandplak.
Gebitsverzorgend duo
De stoffen vullen elkaar aan en bestrijden de
oorzaak van het ontstaan van gaatjes én de
verkleuring van tanden; tandplak. Zowel
xylitol als groene thee zorgen voor vermin
dering van de vorming van tandplak doordat
zij de groei van bacteriën in de mond rem
men. Voorkoming van tandplak vermindert
de kans op gaatjes en draagt bij aan het
behoud van de oorspronkelijke kleur van de
tanden.
De nieuwe variant XyliFresh 100 White
(verkrijgbaar in de smaak Menthol Ice) heeft
net als de andere varianten van XyliFresh
100 het endorsement van Het Ivoren Kruis
ontvangen voor het gebruik van het aanbe
volen 100% gebitsveiUge xylitol. XyliFresh
100 is in Nederland de eerste en enige
gebitsverzorgende kauwgom gezoet met
100% xylitol, de suikervervanger waarvan is
bewezen dat het ook op langere termijn blij
vende bescherming biedt tegen caries. Ieder
een - van jong tot oud - kan zelf de kans op
gaatjes verminderen door regelmatig XyliF
resh 100 te kauwen. XyliFresh 100 White is
zoals alle varianten van XyliFresh 100 ver
krijgbaar bij supermarkten, benzinestations,
drogisterijen en tabakszaken (adviesprijs
0,85 euro).
'East meets West'
Zowel China als Nederland heeft een grote
reputatie op het gebied van tandheelkunde.
Beide landen beschikken over specifieke
expertise op het gebied van cariëspreventie.
Initiatiefnemer van de wetenschappelijke
ontmoeting in 2003 is RBV Leaf, in nauwe
samenwerking met de gezamenlijke tand
heelkundige faculteit ACTA van de univer
siteiten van Amsterdam. Tijdens de ontmoe
ting zal onder andere een internationaal
symposium over Oriëntaalse en Europese
cariëspreventie plaatsvinden. Tevens zal er
aandacht worden besteed aan de voorlich
ting over caries. Nederlandse tandheelkundi
gen maar ook het ministerie van VWS zullen
faal- en succesfactoren presenteren aan hun
Chinese collega's. In Nederland is de laatste
jaren veel ervaring opgedaan met voorlich
ting aan zowel jeugdigen als ouderen. Te
denken valt aan de voorlichting over fluori
den, dieetmaatregelen, mondhygiëne en sui
kervrije zoetwaren. Voorts zullen de Chine
se tandheelkundigen tijdens hun bezoek ken
nismaken met diverse relevante instanties,
zoals het Ivoren Kruis, het Nationaal Insti
tuut voor Gezondheidsbevordering en Ziek
tepreventie (NIGZ) en de Nederlandse
Maatschappij tot bevordering der Tandheel
kunde (NMT), alsmede met universiteiten
en bedrijven die te maken hebben met tand-
verzorging. XyliFresh 1(X) voelt de verant
woordelijkheid om tandheelkundigen van de
Universiteit van Beijing tevens te ondersteu
nen bij het leggen en onderhouden van inter
nationale contacten.
Chinese ambassade
Namens de Chinese ambassade nam han-
delsattaché Zhou Guang Hua, woensdag
avond uit handen van RBV Leaf Marketing
Directeur Ewald Frenay, de uitnodiging aan
de Chinese tandheelkundige delegatie op
symbolische wijze in ontvangst. Omdat
groene thee oorspronkelijk door de Oost-
Indische Compagnie in Nederland is geïnt
roduceerd, vond de overhandiging van de
uitnodiging plaats op het VOC-schip 'De
Amsterdam'.
Langs de Kloosterweg en de Nieuwe
weg in Haamstede zal Vereniging
Natuurmonumenten deze maand tachtig
populieren kappen. Dit gebeurt vooral
met het oog op de veiligheid.
De populieren staan binnen de grenzen
van natuurgebied 'Slot Haamstede' van
Vereniging Natuurmonumenten. De
bomen zijn verzwakt door ouderdom.
Voor een boom heeft een populier een
relatief korte levensduur van circa veer
tig jaar. De verzwakte populieren staan
dicht langs de openbare weg. Vallende
takken kunnen in de nabije toekomst
gevaar opleveren voor passanten. Snoei
en is niet zinvol; de bomen zijn 'kap-
Door de kap van de populieren krijgt de
eikenlaan aan de Nieuweweg meer licht
en ruimte voor een volwaardige groei.
Vijftien jaar geleden heeft Natuurmonu
menten deze laan aangeplant. De eik
beeft een aanzienlijk langere levens
duur, en past in het historisch landschap
rond Slot Haamstede; ook nabij het slot
zelf zijn eikenlanen te vinden.
Op en rond een eik komen bovendien tot
vijftig keer meer organismen voor dan
rond een populier. Paddestoelen, insec
ten, kleine zoogdieren en vogels zullen
hier voordeel aan ondervinden, eiken
hebben voor deze organismen veel meer
te bieden dan populieren.
Met de kap komt Natuurmonumenten
een afspraak na met de gemeente Schou-
wen-Duiveland. Tijdens de boomplant-
dag van vorig jaar heeft de gemeenten
Schouwen-Duiveland aan de Klooster
weg vijfentwintig platanen in laanver-
band geplant. Destijds zijn afspraken
gemaakt over kap van de populieren. De
grote populieren van Natuurmonumen
ten nemen veel licht weg van de net aan
geplante platanen. Tijdens de zomer zijn
reeds enkele jongen platanen doodge
gaan. De gemeente zal ze binnenkort
vervangen door nieuwe exemplaren.
"Kenbrie Valve" is un bedrief dat in
1983 deur de hieer R. Sterkman
anvankeluk in de schuure achter zun
huus in Koolwegt op Oudurp wier
opèstart. Eigeluk was hut un bedrief
dat in ofsluuters e.d.voor de petroche
mische industrie handelende. Deurdat
de aktiviteiten toenamme, gieng in
1986 "Kenbri Valve" naer un nieuwe
behuuzieng op Delta in Stellendam.
Sins 1991 hao "KenbrieValve hut
diejlerschap van de Amerekaanse
bouwer van brandweervoertuugen
Emergency-One E-ONE uut
Ocala (Florida) èkreege. Deeze tak
van hut bedrief woort deur Rex Hob
bel behartugt.
Mit Rex Hobbel gienge we praete oover de
anschaf van un Amerekaans brandweervoer-
tuug. De anbiedieng van Kenbri bestong uut
un Intemational-Navistarsjassie mootorvur-
meugen 300 pk mit un E-ONE opbouw in
un pomp kapasiteit van 6000 Itr./min. in un
leevertiet vier maenden. Hut priesvurschil
was van dien aerd dat Kenbri dit voertuug
eigeluk voor hutzelfde geld anbood as un
Nederlandse leveranssier van brandweer
voertuugen, wêêr van hut mootor vermen
gen 125 Pk was in de pompkapasiteit mar
2500 Itr/min weeze, mit un leevertied van
unjaer!
Toe was de keuze niejt zoeo moeluk méér;
31 jannewaori 1996 wier hut voertuig bie
Kenbri besteld. Op maendag 11 maert 1996
zouwe ze mit dun bouw van hut voertuig
beginne. Noe is hut zoeo dat wannéér je un
brandweervoertuug laet bouwe je dêêr wel
us bie goot kieke. Dat was hier oak hut geval
.Op zaeterdag 9 1996 maert vurtrok onger-
geteekende in gezelschap van Rex Hobbel
mun baes van Schiphol mit un vliegtuug van
Martinair naer Orlando (Florida) in Amere-
ka. Nae 10 uuren vliege, kwamme we in
Orlando Florida an. Hier hewwe hut weck
ende deur èbrogt in us wat rond èkeeke. 's
Maendagsochens 11 maert 1996
binne we al reedeluk vroeg in un gróóte
Amerekaanse auto, naer de E-ONE febriek
in Ocala Florida vurtrokke. Dêêr zouwe we
dus de rest van de weeke deurbrienge om
dun bouw van hut voertuug te volgen, in om
instructie te kriegen. Toe mun dêêr
ankwamme hing de Nederlandse in de
Amerekaanse vlagge uut dus ze hao al op
uus èreekend.( zie footoo
We wiere op un buutengeweune wieze ont-
vange, mok zeagge. Nae un kennesmae-
kingsrondje, kreegen we un rondleiding deur
de febriek. Bie de voertuugen die ze onger
haon hao leek die wiele besteld hao wel un
speelgoewdbrandweerautoi! Om an te gee-
De E-ONO febriek in Ocala.
bint mot je nutuurluk oak un Disneypark
bezoeke wat we dan oak èdae hewwe. Dur
bin dur wel un stik of wat mar wiele kooze
voor Epcot.Wat me eigeluk hut méêste
opviel dat hut dêêr zoeo schoeone was. Je
zag gêên pepiertie op de grond ligge. As je
dan hier bie uus kiekt in soortgelieke parken
of geweun op straete schaem je je eige weig.
Voor degeenen van joele die niejt bekend
binne mit die parken in Amereka zal 'k nog
Nae de inspannieng was dur oak nog tied voor ontspannieng.
Dit is de ingang van hut Disnie park wêêr je deur Micky Mouse woordt vurwelkomt
ven hoe gróót die Amerekaanse brandweer
voertuigen binne, dat kon je zieje toe deeze
voertuigen bie de anslag van 11 september
2001 op hut World Trade Center in New
York in èzet waere in zelfs onger de puije
terechte kwamme.
Teegen de middug wier mit dun bouw van
hut bestelde voertuig begonne. leerst wier de
aluminium karosserie mit vier stroppen op
hut sjassie, wéér de pompe al op zat, vast
èzet. Dat was hut moeojste, je kon toe nog
zeage wat je wel of niejt dur op of an wouw
hewwe.Je kan zeagge wat je wil van die lui
dêêr, mar ze leevere wel un moeoj in goewd
stikje weark. Wat ze dêêr niejt konne was
koffie zette! Nae hut ieerste bakje 't was net
of dat ze de pot omme èspoeld hoa. Toe
hew=k mar èvrooge of dat ik voor uus eige
koffie mochte zette.
Dat was gêên punt as hurlie dur mar niejt van
hoevende te drinken. Dus wier op uuze pot
un briefje èhange mit 'Extra Strong' durop
Ongermekaore dee mun dialekt praete, want
Rex Hobbel weunt op Stellendam in is
ètrouwd mit un Oudurpse, Loes van Cor
van Kees van 't Steetje Taenis in mun baes
un Nieuwe Tongenaer, dan góó je ongerme
kaore gêên aore Hollands zitte praete.Op un
gegeeve oagenblik, we zatte op un terassi in
hut wienkelcentrum wat te drienken In toe
vroege ze dan oak an uus wat voor taele we
sprakke teegen mekaore, Rex zei 'ZuidAf-
fiikaans' mar dat geloafende ze toch niejt.
In die weeke bin mun oak nog wel un paer
uutsteppies weeze maeke zoeoas naer 't Sil
ver-Springs. Dat is un pragtug moeoj nutuur-
park. We zagge dêêr zelfs witte Reigers.
Deur hut park loapt un riviertje wêêr van hut
waeter zoeo helder is dat je dun boom dur
van kan zieje. Dur zwemme oak nog al wat
krokedillen in rond. In ja, wannéér je dêêr
eeven uutleage wat of ur in dat Epcot Dis
neypark te ziejen in te beleeven is.
Wannéér je net binne bint, kan je ieerst un
rit mit un treintje deur un gróóte weareldbol-
le maeke .Dat is dan un reize deur dun tied,
van of de prehistoorie toet an dun tied wêêr
we noe in leeve. Dan bin dur nog al wat lan
den die dêêr dur eige preezenteere, in de
belangriekste gebouwen uut dat land laete
zieje.Zoeo kan je van hut ieene oagenblik op
hut oare van uut un lengelse pub in un echt
lengels straetje anieens voor dun Eifeltoren
in Parijs stóó of op hut San Marcoplein van
Venetië. Mar kon je oak van China naer
Noorwegen mit zun houte huuzen loape.
Noe mot je niejt dienke an Madurodam, mar
hut waere dêêr leevensgróóte gebouwen.
Wêêr we hut mêêste van genoote hewwe
was un leezersjoow, je voelende as hut wae
re de muuzen in de rotten langs je bieenen
loape wat mieenig vrouwtje dee gille van
benaowdheid. 't Was zelfs zoeo dat de vloer
in al bewoog. Op hut leste van de sjoow
kwam dur un gróóte hond in beeld die
begong te niesen ,in wel zoeo earg dat je de
spetters in je gezicht voelende.
Toe mun vriedags weig gienge was de
brandweerauto eigeluk al klaer, allieene de
beletterieng most ur nog op. Op 28 maert
1996 wier hie verscheept naer Amster
dam, wéér 'k un saeme mit Rex Hobbel half
april in de Corsica haeven op bin weeze hae-
le. Ongerweege naer Stellendam hew=k nog
al wat bekieks èhaod. De leste weeke van
april stong uus voertuig op de stend van
Kenbri in de Rai in Amsterdam as blikvan
ger voor Brandweer-Nederland! 1 meije
1996 wier hut brandweervoertuig deur Rex
Hobbel of èleevert .Van de brandweer uut
Beverwijk kreege we hut vurzoek om in
augustus 1996 ,ze bestonge dan hondeijaer,
bie hurlie in un défilé van zoo=n honderd
alluriei ouwe in nieuwe brandweervoer
tuugen mee te riejen. Dat dee mun graeg
nutuurluk. Zoo=n dag kiek je je oagen uut.
Want hut mêêste wat mee ree was uut de
ouwe doeoze, zelfs kruuwaegens in hand-
karren. Kees Poortvliet mit zun brandweer-
waegen v/h van Goereetroffe we dêêr oak
om mee te riejen in dun optocht. Laeter wie-
re we nog weilus èvrooge mar hut is bie iee
ne kêêr èbleeve, want wannéér je dêêr an
begint bin je gêên ienkele zaeterdag mêêr
tuus in je mot gereegeld voor un vurvangend
voertuig zurge.Toch bleef ur wel belang-
stellieng voor hut voertuig bestóó. Noe hao
mun un oefenruumte wêêr mit gas in
èstookt kon woore zoeodat je toch vier, in
niejt te vurgeeten un flinke hitte, kon ont-
wikkele. Dat zou je kunnen vraege an de
Flakkêêse brandweerploegen, want die
kwamme bie uus oefene in anpersant naer
uus voertuig kieke. Trouwens dur bin nog
zat oare brandweerploegen uut Zuud-Hol-
land in die oefenruumte, (wat de indéélieng
van un geweun huus hao) weeze oefene. Nae
ofloap waere ze fienael ofgepeigerd, mar dat
hoa ze dur graeg voor oover zeije ze.Want
hut was toch wel wat realistieser oefene dan
hier of dêêr in un ouwe boereschuure. Wéér
je je eige mot behelpe mit roeoje lampen in
vlammeborden die dan dun brand motte
voorstelle Op un prachtug moeoje zaeterdag
't was 7 juni 1997 wiere dur bie uuz Brand-
weerwedstriejen èhouwe. De ieerste ploeg
die most speele was die van Oudurp, dun
vierden Nieuwe-Tonge. Alius vurliep naer
weans, toe dat net nae de middug de locht
betrok in dur un onweersbuuje op kwam zet
te, 't Wier anieens stikdonker, reegene zoeo
hei je niejt. Dur trok un windhoas oover uus
heene, de boamen brakke as luusifersstok-
jes, gevolg was dat de wedstried stille èleid
wier, want hut was géén doen om buute te
weezen.
Nae un goewd uure toe de ravaozji deur de
bedriefsbrandweer opèruumd was, in hut
noeodweer voorbie was, kon de wedstried
wéér voader èspeeld woore. Gelokkug wae
re dur gêên slachtoffers, want dur waere nog
al wat toeschouwers op hut febrieksterrein, in
is de schaede achterof nog al mee èvalle.
Al mit al mok zeage dat toet op heeden we
dur nog gêên spiet van èhoad hewwe dat we
un Amerekaans brandweervoertuig anè-
schaft hewwe, want bie flinke branden heit
un zun diensten beweeze.
Dur bin nog wel wat bedrieven die oover un
E-ONO brandweervoertuug beschikke n.l.
de Dow in Temeuzen,Pechiney in Vlissin-
gen,Paktank in de Botlek. De Gezaemelukke
brandweer in de Europoort in Botlekgebied
beschikt zelfs oover zoeo'n gróóte E-ONE.
Trouwens in Haerlem hewwe ze un E-ONO,
hier in Hellevoet bin alle brandweervoer
tuugen Amerekaans in deur Kenbri èlee-
vert.In Menheersen in Sommerdiek stóó
brandweervoertuigen die deur Kenbri zelf
èbouwd binne."k Hewwe begreepe dat Ken
bri noe brandweervoertuugen voor de Lucht
macht in de Mariene an hut leeveren is.
Nog eeven voor alle duudelukheid de offi-
siëele naem van Kenbri is eigeluk: Kenbri
Fire Fighting BV. te Stelendam mit nog un
vesteging in Waalwiek N.Br
Dur is un gezegde in de brandweer:.
Hut is allied heeter un brandweer mit
un brandweervoertuug zonger brand,
dan un brand zonger brandweer in
zonger brandweervoertuug.
Hellevoetsluus winter 2002
De groewten van Job van Klaos
van Job Padmos Gerda van
Koos van Gurp.
Un echt Amerekaans brandweervoertuug ondanks dat alius op in an hut voertuug elektronisch werkt woordt de belle die je
reks op dun bumper ziet stöó, deur middel van un koorti as je goewd kiekt kan je hut zieje) uut de cebiene mit de hand bediend.
