Oude Tonge EIIAIIDBI-raEUWS Kerstviering voor kinderen in Ouddorp ANi Uitslagen Damciub 'Denk en Zet' Kerstnachtdienst Gereformeerde Kerk Ouddorp agentschap Tip van de Week: Wereld van Winterwonderen "^y Maandag 16 december 2002 Eerst enige gegevens vooraf. In de nacht van 31 januari op 1 februari 1953 om 3.30 uur brak de Zuiderlandse Zee dijk of Buitendijk op ver scheidene plaatsen door. Vijf bressen met een gezamenlij ke lengte van ruim achthon derd meter zorgden ervoor dat polder Zuiderland heel snel onder water kwam te staan. Vanuit het Zuiderland stroomde het water over de dijken van de Suijspolder en de Molenpolder heen. De Molenpolder ontving het water vanuit de Suijspolder om ongeveer 4.50 uur. Nog voor vijf uur in de morgen liep het water het Oudeland van Oude Tonge binnen. Vrij snel na de Ramp kon via de sluis in de haven van Oude Tonge veel water worden afgevoerd. De Suijspolder viel op 2 maart droog, het Zuiderland op 10 maart. De Molenpolder werd met behulp van een hulpgemaal via de Suijspolder droogge- malen en kwam op 24 maart 1953 droog. Maandag Dinsdag 3 februari PAGINA 11 VRUDAG 20 DECEMBER 2002 Op dinsdagavond 24 december staat er in Ouddorp een speciale Kerstviering voor kin deren op het programma. Een feestelijk samenzijn waaraan wordt meegewerkt door het Christelijk Kinderkoor 'Jong Begon nen'. Langzamerhand is dit een traditie geworden en ook dit jaar worden er weer veel kinderen verwacht: Het is geweldig fijn om met kinderen (en ouderen) het kerstfeest te vieren en de kerstliederen te zingen! Een belevenis voor jong en oud! Plaats van samenkomst is de Gereformeerde Kerk in Ouddorp en ds. Taco Koster zal aan de hand van voorbeelden graag iets vertellen over de betekenis van het kerstfeest! Dit samenzijn begint om 19.00 uur (met het oog op de klei nere kinderen). Iedereen is van harte wel kom! Op dinsdagavond 24 december wordt in een sfeervolle Gereformeerde Kerk in Ouddorp een gevarieerde Kenstnachtdienst gehouden. Uiteraard is er alle ruimte voor samenzang van bekende en nieuwe kerstliederen. Muzi kale klanken worden vertolkt door orgel en trompet. In deze Kerstnachtdienst zal het Christelijk Stadskoor Goedereede een aantal liederen ten gehore brengen! Dit koor wordt door velen gewaardeerd!. Op dit kerstfeest is gekozen voor het thema 'Er klinkt een lied'. Ds. Peter Zaadstra uit IVIiddelburg hoopt met deze woorden aan de slag te gaan om de betekenis van het kerst feest duidelijk te maken. Ook deze keer wor den er weer veel mensen verwacht; Iedereen is van harte welkom! Deze Kerstnachtdien.st begint om 22.30 uur in de Gereformeerde Kerk in Ouddorp. Om 22.00 uur staan de deuren van de kerk wijd open. Wees wel kom! Op woensdagmorgen 25 december staat er trouwens een speciale Kerstgezinsdienst op het programma m.m.v. het kerkkoor Canti- cum en ds. Taco Koster. Aanvang 10.00 uur. (Meer informatie: 0187-683431 of http://www.flakkee.net/~grefkerk). "De Winter Efteling. Dat is een wereld van Winterwonderen, die je omhult als een behaaglijk donsdek vol winterpret", lezen we in de folder. Duizenden lichtjes, rinke lende belletjes, ijsblauwe lantaarns en knap perende kampvuren wijzen de weg naar allerlei attracties. Bijna alle attracties in het park draaien tijdens de Winter Efteling op volle toeren. Alleen attracties als het Ruig- rijk, de Pirana en de Bob zijn dicht. Daar voor in de plaats zijn er tal van speciale win terattracties, zoals een overdekte ijsbaan en een nieuwe langlaufbaan. De restaurantjes in het park hebben hun menu aangepast: stamppotten met rookworst, erwtensoep en glühwein. De openingstijden zijn dagelijks van 11 tot 20 uur. Meer informatie vindt u in de gratis brochure, die bij VVV/ANWB Overflakkee. Hier kunt u ook alvast terecht voor entreebewijzen. (Hoeft u niet in de rij!). MIDDELHARNIS/ SOMMELSDIJK Afdeling 1 1. Mackloet - W. Vroegindeweij1 - 1 C. Spee - M. Klink1 - I H. H. Verolme - A. VerolmeO - 3 A. v.d.Veer-C. Polder.....'1 - 1 Afdeling 2a 1. Koese-J. Lodder1 -1 J. Jordaan - R. Jacobs3 - O Afdeling 2b J. Groenendijk - D. A. DoomheinO - 3 J. A. Nipius - M. PrinsO - 3 Vrij. B. du Pre In afdeling I speelden I. Mackloet en W.Vroegindeweij een gelijkopgaande partij, die dan ook in remise eindigde. C. Spee en M.Klink maakten er een spannende strijd van. Klink kwam voor het oog ruim op voor deel, maar door goed tegenspel wist Spee er toch remise uit te slepen. De partij van H. H. Ver olme en A. Verolme ging lang gelijk op, het was een moeilijke en ingewikkelde partij. Na een slagzet wist A. Verolme toch op voordeel te komen en de winst naar zich toe te halen. A. v.d.Veer deed er alles aan om de winst naar zich toe te halen, maar C. Polder verdedigde zich bekwaam en wist toch remi se uit de partij te halen. In afdeling 2a speel den de nummers 1 en 2,1. oese en J. Lodder, tegen elkaar. Het werd een spannende partij waarbij ze elkaar niets toegaven. Na 3,5 uur spelen werd de partij remise. J. Jordaan speelde een sterke partij tegen R. Jacobs en na een foutje van Jacobs wist Jordaan de winst te pakJcen. In afdeling 2b speelden J. Groenendijk en D. A. Doomhein een spannende partij die uit eindelijk door Doonihein werd gewonnen en hierdoor op de Ie plaats blijft. J. A. Nipius deed erg zijn best om het M. Prins moeilijk te maken, maar kon niet voorkomen dat Prins met de winst naar huis ging- De Ramp van 1953 (deel 30) Vervolg van 29. Vanuit het dorp Oude Ton ge trok Leen Korteweg met zijn paarden naar de boerderij van Gerard van Nieuwen- huijzen op de Magdalenadijk. Op een kruispunt van wegen haalde hij zijn vader en zijn broer Jaap in. Die twee hadden iemand met paarden horen aankomen en dat kon eigenUjk alleen maar Leendert zijn. Na de barre tocht over de Zuiddijk stond vader Korteweg nu met twee van zijn drie zoons bij elkaar. De eerste vraag die gesteld werd was: "waar is je moeder?" Leen antwoordde dat hij haar naar het dorp had gestuurd en dat hij haar verblijiplaats onmogelijk kon aan geven. Anton was met twee paarden van de eigen stal naar zijn oom Willem gestuurd en die was daar misschien al wel gearri veerd. Vader Korteweg was doodop. Hij zei: "ik kan haast niet meer. Gaan jullie nu elk op een paard de weg in en haal Anton terug. Hij kan nog niet bij oom Willem zijn aan gekomen". In de verte bij Jaap van Schouwen zagen ze echter de Heerenpolder ook al blinken van het water. Straks zal Anton in deze pol der nog verdrinken, vreesden zij. Jaap sprong op een van de paarden en rende meteen de polder in. Leen aarzelde. "Gaat het niet", vroeg zijn vader en drong er tege lijkertijd op aan maar bij hem te blijven. Leen was ook zeer vermoeid. Vader en zoon bleven staan. Ze tuurden in het don ker maar zagen niets totdat het moment was aangebroken waarop de Heerenpolder ten zuidoosten van Oude Tonge met don derend geweld vol water liep! Gelukkig dat Jaap op zijn paard precies op tijd terug was, maar wel zonder Anton en zijn dieren. Wederom stonden zij daar met zijn drieën. Zij konden daar niet blijven staan en gin gen op weg. De paarden werden op de dijk aan hun lot overgelaten. Achter de schuur van Arjaan Hartog hebben ze een tijdje staan schuilen voor de hagel- en sneeuw buien die rechtstreeks vanuit de poolstre- ken met de storm waren meegevoerd en zich hier onüastten. Buijs, de werknemer van Hartog kwam daar met zijn vrouw aangelopen. Hun huisje was vol water gelopen en zoch ten nu beschutting bij Hartog op de dijk. Hartog liet de mensen binnen. Daar brand de een kaarsje en er brandde een kachel! De maimen van Korteweg waren doornat dus zij konden wat op verhaal komen. Helaas na een half uur kwam het water ook bij Hartog in de kamer. De kamer lag een halve meter lager dan de dijk. Daarom zijn de mensen naar de schuur gegaan. De deel lag gelijk met de hoogte van de dijk. Na eUcaars verhalen te hebben verteld of aan gehoord te hebben werd het langzamer hand licht. De polder naar Achthuizen stond blank, maar het water stond daarin niet hoger dan een halve meter. Het water steeg niet meer, het water begon zelfs iets te zakken. Er was toch nog een paard de mannen achterop gekomen. Jaap besteeg het dier en zou naar het dorp gaan. Na ongeveer drie kwartier keerde hij terug met veel verschrikkelijk nieuws. Allereerst deelde hij mee dat hij de dijk tussen het Spui en de Boezem niet over kon komen vanwege het water, het wrakhout en de vele aangespoelde cadavers. Jaap had gezien dat bij het tramstation haast alles was weggespoeld en dat daar ongetwijfeld veel mensen waren verdronken. In de rich ting van hun eigen boerderij had Jaap een grote golvende zee aangetroffen. Hij noem de ze op: Piet Dirkx zijn huisje weg, de woning van Hen de Boet weg en van hun eigen boerderij was niets meer te zien. Ze keken elkaar aan. Hun gedachten werden niet geregistreerd, ze voelden zich versla gen ondanks het feit dat zij nog in leven waren. Maar moeder was nergens gezien en van de jonge Anton wisten ze ook niets. De auto van Cok van Prooijen, nota bene een nieuwe, stond boven op de dijk met het sleuteltje in het contact! De autoradio werd aangezet en men kreeg berichten te horen die wezen op een enorme Ramp vooral in zuidwest Nederland. Van Prooijen zelf zat met zijn vrouw op de zolder van hun woning en was geheel inge sloten door het water. De middag verstreek. Het water in de Heerenpolder begon opnieuw te stijgen vanwege een volgende vloed. De angst nam bij iedereen weer toe. Diezelfde zondagmiddag is moeder Korte weg naar de Zuiddijk gelopen. Zij had de nacht ervoor in haar eentje het dorp bereikt. Maar nu zij daar zo liep kon ze niet verder komen dan tot de woning van Hen de Laat. Daar was een groot gat in de dijk geslagen. Hen van Noord die daar rond liep sprak: "Wat kom je doen vrouw Korte weg, waar wil je naar toe?" Het antwoord luidde: "naar huis natuurlijk". "Maar vrouw Korteweg, kijk daar eens, daar ligt een grote zee. Je kan van jullie's boerderij niets meer zien. Daar ligt alleen een grote klamp stro boven op de Helle- dijk! Het is onbeschrijfelijk", zei Hen en haalde mistroostig zijn schouders op. Toen besefte moeder Korteweg waarom de mensen in het dorp niet met haar durfden te praten. Zij dachten die vrouw heeft haar man en drie zoons verloren.Maar dat soort gedachteii waren niet bij haar opgekomen. Enkele mensen hadden haar man Toon met De vernielde boerderij van Am. Kciiii-wiv iii <lc Suijspolder aan de Zuiddijk. Op de achtergrond de buitendijk De boerderij van Korteweg veranderd in een niïne. (foto's van Uen Kortmeg. uU BUjhim) nog een zoon van haar samen gezien. "Laat ik er maar in berusten", dacht zij, "en laat ik maar in stilte bidden dat het met mijn man en met mijn jongens goed mag komen en met al die andere schepselen". "De pak de tractor en rijd naar Achthuizen, ik durf niet langer hier te bUjven", sprak Arjaan Hartog. Achter de tractor hing een landbouwwagen. Daarop namen vrouw Hartog, het echtpaar Buijs, drie man van Korteweg en nog een paar andere mensen plaats. Hartog zelf nam plaats op de tractor. Er stond op de weg naar Achthuizen niet meer dan een halve meter water. Hartog reed tot aan café Vervloei. Daar zaten al heel veel mensen uit de Bommelse polder. Binnen de herberg brandde de kachel. Degene die nat waren, mocht er het dichtst bij zitten. Men kon amper tussen de men sen heen lopen. Leen heeft nog een paar uur op de biljarttafel liggen slapen. Om een uur of negen in de ochtend vroeg de café-baas aan de familie Korte weg of zij iets wilden gebruiken. Zij hadden echter geen halfje op zak, ze waren de dag ervoor alles kwijt geraakt. En waar zou de vrouw of moeder en Anton zijn? "Neem nou maar wat" offreerde de kaste lein en hij voegde eraan toe: "als je weer wel wat geld in je zak hebt, geef dan maar iets aan de armen". Tegen elf uur vroeg vader Korte weg aan zijn zoons of zij met hem naar Oude Tonge wilden gaan. Ze gingen. Lopend langs de watertoren van Zuidzijde en verder naar het watergemaal aan de Oudelandsedijk tot aan het dorp. Hagel- en sneeuwbuien wisselden elkaar af. Ze waren wel drie keer nat geworden. Dit keer niet van het zeewater maar wel van zoete neerslag die overigens onbarmhartig op hen neerdaalde. En even- zovele keren droogde hun kleren aan het lichaam. Langs de route tot aan het gemaal zagen ze vele cadavers in het water Uggen meestal tussen grote hoeveelheden wrak hout. Vanaf het gemaal tot aan het dorp waren de beelden meer dan verschrikkelijk. Niet te aanschouwen, zo macaber! Hopen hooi, klampen stro, veel hout, ja zelfs gedeelten van woningen met daar tus sendoor de dode dieren en het allerergste waren de afschrikwekkende beelden van verdronken mensen die nog moesten wor den geborgen, opgebaard, geïdentificeerd en begraven. Toen ze in het dorp aankwamen wisten ze niet waar naar toe te gaan. Vele Oude Ton genaren verkeerden in de veronderstelling dat Toon Korteweg met zijn zoons waren verdronken. Men wist dat van de boerderij slechts een puinhoop was overgebleven. Sommige van hen zeiden het openlijk: "we dachten dat jullie waren omgekomen". Iemand gaf hen echter de verzekering dat vrouw Korte\yeg bij Piet de Korte op de Kaai zat met wel tien andere vrouwen. Ze kwamen in gesprek met Joost Groenendijk. Die had op stee bij Korteweg 's zaterdags- ochtends nog een big gekocht. Het was nu geen loven en bieden meer over de prijs van dat jonge dier dat inmiddels was ver dronken. Alleen de verliezen, de smartelij ke verliezen kwamen ter sprake en de vele mensen die nog vermist werden. Kon men in een betrekkelijk klein dorp wel vermist raken? De familie Korteweg was de Hemel dank baar dat ze htm vrouw en moeder op de Kaai mochten aantreffen. Iedereen zat in stilte te bidden tot God voor de slachtoffers en de arme vermiste dorpsbewoners voor wiens lot emgstig moest worden gevreesd. Inmiddels was het avond geworden. De mannen moesten een staanplaats zoe ken om te overnachten. Alle huizen, beter gezegd alle beschikbare ruimte zat vol mensen. Die ruimte was alleen te vinden op de Kaai, een stuk van de Oostdijk en de Molendijk. De rest aan woonruimte in het hele dorp stond onder water en was dus niet te bewonen. Een inwoner van Oude Tonge kwam met een heel goede boodschap voor de familie Korteweg. Hij zei: 'Toon, je zoon Anton is gevonden. Hij had twee paarden bij zich en liep in de buurt van de garage van Koos Nijsse". Het kostte de famüie Korteweg moeite om de emoties de baas te blijven. Maar toch vielen er tranen. Tranen van vreugde omdat het gezin uiteindelijk geen slachtoffers telde, maar er vloeiden ook tra nen vaii verdriet. Ten eerste om die arme kinderen van de familie Jan Nijsse. Ver driet was er ook om het dienstmeisje dat met haar moeder, twee zusjes en een broer tje op de Zuiddijk waren verdronken. Het meisje zou nog aan een paal hebben vast gegrepen om haar jonge leven proberen te redden.Droefheid alom! Waren de familie van Jan Buijs en de fami lie Toon Korteweg dan de twee enige uit die contreien die geen mensen hadden ver loren? De dagen die erop volgden zouden het ant woord geven. Anton vertelde dat de deur van het schuur tje van Groenendijk op de Oostdijk open stond. Niemand was daar binnen. Hij zei: "ik hoorde zoveel mensen giUen en schreeuwen en roepen om hulp en het water kwam zo hoog op straat dat ik niet meer verder durfde gaan". De jonge boe renzoon verkeerde in een toestand van ver- suftheid. Hij had van zondagmorgen kwart voor vijf tot maandagavond in die open staande schuur gezeten met de twee paar den bij zich. Pas nadat het stUler was geworden dacht hij dat hij alleen maar over was gebleven. 's Ochtends liepen Korteweg en zijn drie zoons naar de omgeving van hun oorspron kelijke woonstede om met eigen ogen van dichtbij te aanschouwen wat het giertij voor onheil had aangericht. Het huis van Piet Dirkx was niet te vinden, de eigen boerderij naamloos ten onder gegaan, de woning van Hen de Boet verdwenen, ook de woning van zijn broer Koos bij de stee van Jan Buijs uit het beeld verdwenen, de stee van de gebroeders Hobbel weg uit het landschap, het spulletje van Joost Venveij weg, de boerderij van Toon Krouwer weg en in de Molenpolder de boerderij van Jan Nijsse voor 99% verdwenen. In het hele landbouwgebied lagen de brokstukken van de boerenhoeven en de daarbij behoord hebbende woningen verspreid. Het polder gebied aan de Zuidflank van Goeree-Over- flakkee was veranderd in één grote chaos. Vader Korteweg schatte het verlies aan buren op ongeveer zestig personen. Al die mensen waren verdronken! Mensen van verschillende leeftijden dus ook kinderen. De kinderen van De Boet kwamen dikwijls met de kinderen van Kor teweg op stee spelen. In de zomer gingen ze over de Buitendijk naar het smalle gors en zwommen in het water dat hen later zo vijandig zou zijn. 's Zaterdagsochtends voor de Ramp hadden deze kinderen nog op stee geholpen met allerlei karweitjes. Voederbieten afkrabben, water geven aan het vee en misschien wel vol tederheid en genegenheid de paarden kammen. Ze kwa men zo graag! Korteweg had telefoon. De meeste mensen hadden die toen niet. Die telefoon was nacht en dag bereikbaar voor alle mensen uit de buurt. Als de telefoon soms midden in de nacht werd gebruikt, liep Korteweg even naar beneden en zag wie het was. Hij zei dan bijvoorbeeld: "bei joe dat, Hen". Op het tijdstip dat zij daar op die dinsdag samen stonden, moesten de meeste licha men van hun omgekomen buurtgenoten nog worden gevonden. Diezelfde ochtend moesten deze boerenmensen als evacuee naar veiliger oorden vertrekken. Per schip ging het naar Dinteloord en werden daar opgevangen door zeer hulpvaardige men sen van het Rode Kruis. Ze kregen van hen warme erwtensoep en volgens Leen kon die soep niet lekkerder smaken dan ze toen deed! De reis moest worden voortgezet naar de Veemarkthallen in 's Hertogenbosch. Vader en moeder Korteweg en hun zoon Anton reisden verder naar Kampereiland waar de oudste dochter Lenie woonde. Leen ver trok naar zijn zuster Sjaan in Zwijndrecht. Jaap was naar zijn verloofde in Ouddorp vertrokken. Vele, vele families werden uit elkaar gerukt maar zolang zij niet tot de families behoor den die één, twee of zelfs meer dan twintig familieleden door de Ramp hadden verlo ren was hun verblijf elders in ons land nog wel te overkomen. Dat beseften zij ook wel en daarom waren zij zo dankbaar ondanks alle leed en ellende. Na verloop van zes maanden keerde de familie Korte weg terug naar Oude Tonge. Zij kregen onderdak in de pastorie van de Ned. Hervormde kerk en woonden in bij de dominee. Hun eigen huis bestond immers niet meer. Van de los gelaten paarden en koeien die tijdens de Rampdagen per schip werden afgevoerd zijn er enkele naar Oude Tonge teruggekeerd. Via duplicaat-schetsen van de Plaatselijke Bureauhouder in Middel- haniis werden drie koeien teruggevonden bij Alphen aan de Rijn. Voorts heeft Korte weg twee paarden in de Noordoostpolder teruggevonden. Eén ervan had zelfs een veulentje! Deze dieren waren de twee paar den waarmee Anton naar zijn oom Willem in de Heerenpolder was gestuurd. Van Jan Nijsse is slechts één paard teruggevonden. Jaap Korteweg woont thans in Oude Tonge en zijn broer Leen woont in Blijham. Hun broer Anton is op 5 april jl. met zijn auto verongelukt op de Magdalenadijk te Oude Tonge. Waarschijnlijk was een hartstilstand de oorzaak. Korte tijd na die verschrikkelijke ramp nacht ontmoette Leen Korteweg zijn vriend Jan Nijsse met zijn vrouw Betsy Machiel- se. Hij vertelde waar hij hun kinderen voor het laatst had gezien. Dat is een heel moeilijk gesprek geweest. Toen de boerderij van Nijsse in elkaar stortte waren zij op onverklaarbare wijze op het dak van de keuken terecht gekomen. Vermoedelijk heeft NijSse een tafel te pak ken weten te krijgen die hij op het dak heeft neergezet. Daarop nam hij en zijn vrouw met hun twee jongste kinderen, een meisje van twee jaar en een meisje van drie maanden plaats in de open lucht.in een gierende storm. Deze mensen hebben zich ternauwernood weten te redden. De vijf oudste kinderen verdronken onderweg op de vlucht naar hun grootmoeder op de dijk. Zij liepen zonder begeleiding en zonder enige bescherming en werden aan de rug- zijde door het aanstormende water overval len. Zij waren: 1. Comelis Joh. Nijsse1941 2. Adrianus C. M. Nijsse1942 3. Anthonia A. Nijsse...!1943 4. Elisabeth A. M. Nijsse1945 5. AdrianaM. M. Nijsse1947 Nijsse met zijn vrouw en twee kinderen werden geëvacueerd naar Berkel en Rodenrijs. Na de Ramp heeft het echtpaar de levensdraad weer op moeten pakken en dat zal heel, heel erg zwaar zijn geweest! Op een dag in 1960 werd Leen Korteweg telefonisch verzocht om oimiiddellijk naar de wei van Nijsse te gaan want de man zou zijn neergevallen. Jan Nijsse was daar aan het heinen (de afrastering in orde maken). Bij aankomst in de weide trof Leen het ont zielde lichaam aan van zijn vriend en colle ga-landbouwer. naast de wagen op het groene gras. (wordt vervolgd) D. Hoogzand Van de redactie In verband met de grote vraag naar levering van extra Eilanden Nieuwsexemplaren met afleveringen 'De Ramp van 1953', van de hand van de heer Hoogzand, delen wij u mee dat deze niet meer voorradig zijn. Volgend jaar echter hoopt de auteur een boek uit te geven waarin al deze bijdragen zijn verzameld.

Krantenbank Zeeland

Eilanden-nieuws. Christelijk streekblad op gereformeerde grondslag | 2002 | | pagina 11