Verslag van de reis naar Roemenië van de Oost Europa Werkgroep 'Middelliarnis' Feestelijke korting WINTERJACKS €70?» ^29.' FIXET MASTENBROEK TIXEf 9S EiiAiiDEn-raEuwa BOGOTA SCANDJACK KINDER SKI-JACK THERMOHEMD 95 Op 17 oktober heeft een delegatie van de werkgroep weer een bezoek gebracht aan de adoptiegemeente Satu Nou in Roemenië. Dit keer zijn we met een groter gezelschap gegaan dan normaal omdat het multifunctionele gebouw, officieel in gebruik zal worden genomen. Dit gebouw hebben we samen gere aliseerd: zij de ruwbouw en wij hebben hen geholpen met een gedeelte van de afbouw. Dat is de reden dat enkele echtgenotes van de werkgroep deze reis ook mee maken evenals enkele gemeentele den waaronder ook de predikanten C.Gielen en J.C.den Toom. Roemenië Nieuwe gebouw Rijken en armen ontmoeten elkaar Officiële opening Volksliederen Voedselpakketten iïijs'liliiil||§j|||||i zijiiijii '!ii||li|jiiifllipiii|i|pi^ iplliliij? ;*;!;r\, Hoofdprijs: de allernieuwste Ford Fusion! (rood of groen) ...van 99,00 voor ..van 85,00 voor van 39,95 voor €0 E 00 Mnterjas €99^"" .van 17,95 voor 95 jbiif] (AG 15 NOVEMBER 2002 Om kosten te besparen zijn we met twee busjes gegaan die voor deze reis ter beschik king zijn gesteld door Ford dealer Witvliet BV en Opel dealer Knöps BV. Doordat we voldoende laadruimte hebben kunnen ook enkele dozen kleding mee en een handzaai- machine die we hebben gekregen bij onze inzamelingen op de eerste zaterdagen van de maand. Verder was er ook een rolstoel bij de bagage en de katheder welke we gekregen hebben van de Gereformeerde Gemeente te Dirksland. Verder nog wat kleinere spullen voor verenigingswerk en sinaasappelen voor de schoolkinderen Het is de bedoeling om door te rijden tot Hongarije en daar de nacht door te brengen. Hiervoor zijn enkele appartementen gehuurd. Om die rit in één dag te doen moes ten we vroeg op staan. We zijn dan ook om 4.15 uur gaan rijden nadat we nog koffie hebben gedronken in de nieuwe zaal van de Christelijke Gereformeerde Kerk en ds.Gie- len een stukje uit de Bijbel heeft gelezen en we samen de Heere een zegen hebben gevraagd voor de reis. De eerste dag is de reis zonder noemens waardig oponthoud verlopen. Het is alleen jammer dat het al vrij snel is gaan regenen. We bereiken om ongeveer 20.00 uur onze appartementen in Mosonmagyaróvar. Het is er heel erg mooi en eigenlijk jammer dat het slechts voor twee nachten is. Op de terug weg zullen we hier ook de nacht doorbren gen. Een paar straten verder is een restaurant van dezelfde eigenaar, waar we heerlijk heb ben gegeten. De volgende dag verloopt het iets minder vlot. Als het goed en wel licht is komen we in een file terecht wegens een ongeval. Pas na anderhalf uur kunnen we weer verder en daardoor passeren we om kwart over twee pas de Roemeense grens. Het valt ons op dat er hard gewerkt wordt om allerlei rommel op te ruimen zoals de grote roestige buizen die vroeger voor stadsverwarming o.i.d. hadden gediend en hele einden langs de weg liepen. Ook gebouwen die niet meer in gebruik zijn worden opgeruimd. De wegen zie je bij elke reis een stuk verbeteren. Er zijn nog geen vierbaanswegen, maar het rijden is toch een stuk comfortabeler geworden. Het is echter wel goed oppassen want op de autowegen rijden ook fietsers en paard en wagens en overal wordt gewerkt aan de wegen. Intus sen is het opgehouden met regenen en wordt het weer steeds mooier. Zelfs de zon komt door en de temperatuur loopt op tot ca. 20 graden. Het is hier een uur later dan bij ons. s Avonds om ongeveer half tien komen we aan in Satu Nou. We worden weer heel har telijk ontvangen door dominee Szövérfi en zijn vrouw, de curator en zijn vrouw - wij zouden zeggen de scriba - en enkele gemeenteleden. Onderweg hadden we al gebeld waar we zaten en zij hebben intussen voor ons de tafel in gereedheid gebracht. Onder het eten kunnen we gezellig bijpraten. Bij vorige bezoeken waren we gewend in de pastorie te slapen, maar omdat we nu met een grotere groep zijn hebben we kamers gehuurd in het diaconaal centrum "Bod Peter" in de stad Tirgu Mures, ongeveer 15 km verderop, waar we om 24.00 uur gaan slapen. De volgende morgen gaan we weer terug naar Satu Nou en bewonderen eerst het nieu we gebouw dat nu gebruiksklaar is behalve de bovenverdieping, maar daar hebben ze nog geen haast mee. Het ziet er alles netjes uit voor Roemeense begrippen. In de gemeentezaal staan de stoelen die wij op een vorige reis al hebben meegebracht. De tafels bestaan uit schragen en planken, echte tafels zijn nog niet beschikbaar. Omdat het in de winter erg koud en vochtig is en de kerk niet warm is te krijgen kunnen in deze zaal ook de zondagse diensten worden gehouden. Er staat nu een zwart kastje dat dienst doet als lessenaar. Als we de auto's hebben gelost en ds. Szövérfi ziet de katheder die wij voor dit doel ter beschikking hebben gekregen is hij er stil van, en hij houdt niet gauw zijn mond. Hij heeft nu een echte preekstoel, daar had hij helemaal niet op durven hopen. Enkele minuten lang heeft hij stil achter de lessenaar gestaan. Nu is het zaaltje compleet. Wij ver tellen hem hoe we er aan zijn gekomen. 's Middags gaat een gedeelte van de groep met hem mee op huisbezoek. We komen weer bij de gezinnen waar we eerder ook al zijn geweest. Het doet ons goed de mensen weer terug te zien en zij ontvangen ons har telijk. Voor de 'oude' klokkenluider, die enkele jaren terug een beroerte heeft gehad, hebben we de rolstoel meegebracht. De hui dige waar hij op zit wordt bij elkaar gehou den met een houten balkje. De vorige reis hadden we al gezien dat die stoel erg slecht was. Hij kan zijn blijdschap niet op. We vra gen hem of hij de opening van het gemeen tezaaltje wil bijwonen. Hij wil dat graag, maar ziet geen kans er te komen. We spreken af dat een gemeentelid die een auto heeft hem zal komen ophalen. Het pad van de weg naar het huisje loopt omhoog en bestaat uit hier en daar uit een kei en een stuk beton waar een gezond mens nog moeite mee heeft om zijn benen niet te breken. We vinden dat dit moet veranderen en we zeggen hem toe hierover met de diaconie te overleggen om daar verbetering in aan te brengen. Met hulp van gemeenteleden en het nodige geld onzerzijds zal dat moeten lukken. Dan gaan we naar het meisje dat we met eer dere bezoeken ook hadden ontmoet. Zij was toen een vrolijke meid en was samen met vriendinnen altijd in de weer om te evange liseren in het dorp. Nu was het echter heel anders. Haar opa is intussen overleden, en zij is intussen bevallen van een jongetje. De biologische vader wil niets met haar te maken hebben. Het gesprek komt al gauw op het kind omdat ze het net laat drinken, lauwe thee. In het gesprek büjkt dat ze geen geld heeft om meUc te kopen en zelf heeft ze ook niet. We hebben haar beloofd dat we via de diaconie voor melk zullen zorgen zolang het kind melk nodig heeft. De jongen met de dwarslaesie heeft het erg moeilijk. Hij heeft eigenlijk niemand meer om hem te verzorgen. Nu is er een dorpsbe woner bij hem om hem te helpen. Wij vra gen hem naar de slangetjes e.d. die hij nodig heeft. Die blijken bijna op te zijn zodat wij weer zullen zorgen dat die wor den aangevuld. Ook hij wil graag bij de opening aanwezig zijn en hij zal ook wor- den opgehaald. Dan gaan we nog even kijken bij de huidi ge klokkenluider. Dat is het gezin dat geen dak boven het hoofd had en we met hulp van enkele bedrijven uit Nederland dit voor hen konden realiseren. De plaatselijke tim merman, tevens diaken, heeft het dak aan gebracht. Het ziet er prachtig uit. Doordat hij nu weer een dak heeft, is er ook een zol derruimte. Het blijkt nu dat die zolders gebruikt worden voor opslag van land bouwproducten om die vorstvrij te bewa ren. Dat had hij dus ook gemist. Hij is ons verschrikkelijk dankbaar en wil wat terug doen. Gauw gaat hij het dorp in haalt een fles limonade en een pakje zoutjes die we met z'n allen moeten leegdrinken en ope ten. Voldoende glazen hebben zij niet, maar dan drinken we maar om de beurt. Al deze bezoeken worden afgesloten met Schriftlezing en gebed zowel in het Hon gaars als in het Nederlands. Het waren heel ontroerende bezoeken. We zijn dankbaar dat we in de gelegenheid zijn om deze mensen wat te helpen waar we kunnen. Het is een druppel op een gloeiende plaat, maar elke druppel is er een! We moeten denken aan de tekst die we een tijdje terug lazen uit Spreu ken 22 het tweede vers "Rijken en armen ontmoeten elkaar; de Heere heeft ze allen gemaakt" Terug in de gemeentezaal drinken we koffie en bespreken onze ervaringen van deze mid dag. Na het eten zingen we samen enkele psalmen en gaan dan naar onze slaapplaat sen. Zondag zijn we om half negen aan het ont bijt en gaan dan naar Satu Nou waar een doopdienst zal worden gehouden. De kleine Daniël van het predikanten echtpaar zal wor den gedoopt. Hiervoor is een bevriende pre dikant uitgenodigd om de dienst te leiden. Het is hier de gewoonte dat er eerst een kerk dienst wordt gehouden, waarna de doop plechtigheid zal plaatsvinden die zal worden geleid door de grootvader, ds. Szövérfi seni or. Tussen de Woordbediening en de doop plechtigheid krijgt ds. Den Toom gelegen heid om de gemeente toe te spreken en de groeten over te brengen van de gemeenten in Middelharnis en Sommelsdijk. Wij zingen dan de gemeente enkele psalmen toe. Na de dienst zingen wij, zoals we reeds gewoon zijn, twee coupletten van het Wilhelmus en met de gehele gemeente het Hongaarse volkslied, eigenlijk volksbede genoemd. Na de dienst wordt ons door de gemeente de hand gedrukt. Als we terugkomen in de gemeentezaal staan de tafels weer gereed om het middag maal te houden. Het is hier gebruikelijk dat familie en verdere genodigden mee de maal tijd gebruiken. Bij een doopdienst of een avondmaalsdienst wordt er maar één dienst per zondag gehouden. Deze diensten duren dan wel veel langer dan bij ons. Op ons vra gen hiernaar wil hij wel voor ons een extra dienst beleggen. Hij roept de kerkenraad bij elkaar en laat de klokken luiden. Na de dienst maken we nog een klein wandelinge tje door het dorp en wordt intussen het avondeten gereed gemaakt. Ook de leraar van het schooltje met zijn vrouw, die nu wonen in wat vroeger de pastorie was, blij ven eten. Enkelen knopen gelijk met hen een gesprek aan in het Engels. Wat de één niet begrijpt weet de ander wel. Na het eten rij den we weer terug naar Tirgu Mures. Maandag hebben we een druk programma want we willen naar Korond, ongeveer 70 km verderop, om allerlei handgemaakte spullen te kopen die we in Nederland weer willen verkopen. Als er wordt verteld waar om wij de spullen kopen krijgen we korting en een palinka. Een bankje met een hand greep en een laatje eronder lijkt ons een pri ma coUecteblok die we kunnen gebruiken bij het maandelijks inzamelen van goederen om de transportkosten te drukken. Dit vinden ze zo'n goed idee dat we het gratis mee mogen nemen. ZOUTMIJN Na Korond rijden we terug naar Parajd. Hier is een zoutmijn die gedeeltelijk is openge steld voor het publiek. Met een bus gaan we anderhalve km de mijn in. We zijn nu onge veer honderd meter lager. Via houten trap pen dalen we nog eens twintig meter af. Dan komen we in een grote zaal van wel 18 meter hoog. In een van de zalen is zelfs een kerk ruimte ingericht. Hier worden wekelijks drie diensten gehouden, een Rooms Katholieke, een Orthodoxe en een Protestantse dienst. Het blijkt namelijk dat er veel mensen komen om te kuren zoals astma patiënten. Drie weken maximaal elke dag ca. vier uur komen mensen hier in deze zalen. Er staan daarvoor houten banken en tafels en er is een kiosk waar eten en drinken te koop is. Je ziet dan ook vrouwen zitten te breien of een groep rummie kuppen of te lezen. Een gedeelte is ingericht als voorlichtingscen trum hoe het gaat bij de zoutwinning. De brokken worden naar boven gebracht en op een andere plaats verwerkt tot zout. Deze mijn kan voor 350 jaar heel Europa voorzien van zout. Boven zien we een winkel waar deze brokken worden verkocht als liksteen voor het vee. Zeven kilometer verder richting huis komen we bij Sovata. Hier is een zoutmeer waar 's zomers gasten komen om te baden met de bedoeling er genezing te vinden van allerlei kwalen. Op een bord wordt uitgelegd welke mineralen er in het meer voorkomen en erop gewezen niet langer dan 15 tot 20 minuten in het water te gaan voor volwassenen. Er omheen is een prachtige natuur om er een wandeling te maken. De gebouwen er omheen zullen best eens heel mooi zijn geweest, maar nu is het gevaarlijk om er in de buurt te komen. Gedeeltes worden met balken onderstut. De rit verder naar huis voert door de Karpaten. De natuur is er schit terend met al de herfstkleuren en de dorpjes in de dalen en tegen de hellingen. Wat is Gods schepping toch mooi! Dinsdag 22 oktober is het hoogtepunt van deze reis: De officiële opening van het gemeentezaaltje. We trekken onze beste kle ren aan en om half tien zijn we in de pasto rie. We mogen nu niet meer in het zaaltje, want daar worden nu andere zaken voorbe reid. Na de koffie brengen we een bezoek aan het schooltje. In het lokaal van de leraar zitten twee klassen, de tweede en de vierde klas. Links van het gangpad de vierde klas die bezig is met geschiedenis en rechts van het gangpad de tweede klas welke bezig is met wiskunde. In het andere lokaal zit de eerste en de derde klas. De juffrouw is hier bezig met Bijbelles voor allebei de klassen. Als wij binnenkomen laat ze voor ons enke le liedjes zingen. Om twaalf uur is trekken de kinderen op aanwijzen van de juf hun jas sen aan en gaan netjes in de rij in het gang pad tussen de banken staan. Gezamenlijk zeggen ze een gebed op en dan mogen ze de klas verlaten. Het middagmaal staat nu aangericht in de keuken van de pastorie. Met een beetje pas sen en meten kunnen we net rond de tafel zit ten. Na het eten zien we dat het steeds druk ker wordt. De familie is intussen gearriveerd en diverse genodigden. We ontmoeten ook een groep uit Schoonhoven die in Tirgu Mures ook een gemeentezaal hebben gebouwd. Zij zijn meegekomen met domi nee Lörincz Istvan, de predikant in Tirgu Mures en tevens gevangenis pastor. Hij heeft in Nederland gestudeerd en zal deze middag voor ons als tolk optreden. De festiviteiten beginnen in de kerk. Daar wordt een dienst gehouden door dominee Bustya uit het naburige dorp. Hij preekt over de arme bedelaar aan de poort als Petrus en Johannes voorbij komen. In het kort hier de samenvatting van zijn preek: "We zijn nu hier in een middagdienst in Satu Nou bij elkaar. Het verhaal is ook omstreeks drie uur gebeurd. In die dienst was er een wonderlijke genezing. En wat in de Bijbel staat gebeurt maar niet één keer. In een kerk dienen wonderen te gebeuren. Er komen mensen vertwijfelt aan en gaan vertroost naar huis. Wat een genade waar een kerk is. Jullie gemeente had wel een kerk die door de voorvaderen is gebouwd, maar jullie hebben een ander huis gebouwd, een pastorie voor de predikant, een plaats voor bijbelkring, voor verschillende kringen waai' de mensen met Gods Woord bezig kunnen zijn. Er komen drie soorten mensen naar de kerk: Dankbare zielen. Voor hen is de kerk hun huis. Ze voelen zich daar thuis. Alle andere huizen zijn slechts doorgangshuizen. Dit is ook de betekenis van de pastorie in het Grieks. Tot deze soort mensen horen Petrus en Johannes. Ze gingen niet alleen, maar samen. Hoe blij zijn die gezinnen die samen naar de kerk gaan. Petrus moet altijd een Johannes hebben en omgekeerd ook. Ze waren arme mensen, vissers (Ze waren geen Urkers, die zijn niet zo arm) Ze zijn armer dan de bedelaar. Het Koninkrijk van God wordt gebouwd uit de armoede, uit het won der. Maar ze hebben een plus, en dit plus is dat ze de Heere hebben. Wij moeten ook zul ke arme maar apostolische zielen zijn Moge in dit nieuwe centrum dankbare zielen komen. De verlamde. Hij kon niet alleen komen, hij moest gebracht worden. Hij leefde van de giften van anderen. Hij stond bij de poort, hij kon er niet in. Hij vertegenwoordigt de ver wonde zielen, ze zijn tevreden met heel erg weinig. Maar hij is geen bedelaar gebleven, want hij kwam binnen. Hij kwam uit zijn ellende, hij werd genezen. De menigte, de massa. Ze zijn overal aanwe zig waar iets gebeurd, waar iets te zien is. Nu komen ze voor een wonder, maar morgen gebeurt er weer iets anders en vergeten ze alles. In hun leven gebeurt niks, er komt geen genezing, geen verandering. Op welk soort mensen lijken wij? In deze dienst wordt er naast de gemeente zang ook gezongen door een koor en een solist. Af en toe afgewisseld door een gees telijk lied, gespeeld door een orkest. Aan het einde van de dienst krijgen enkele sprekers het woord waaronder ook ds.Gielen namens de werkgroep. Wij zingen de gemeente het eerste vers van psalm 127 en psalm 134 toe. Daarna weer zoals gebruikelijk het Wilhel mus en het Hongaarse Volkslied. Na de dienst verzamelt iedereen zich voor de gemeentezaal. Het is jammer dat het zachtjes is gaan regenen. Boven de ingang is een bord geplaatst waar een laken overheen hangt met een touwtje. Als eerste handeling wordt het bord onthuld. De tekst wordt zichtbaar. Het is de naam voor het zaaltje; Timotheus, Reformatorisch Kerkelijk Centrum, Tere- miiijfalu (Hongaars voor Satu Nou). Dan volgt de officiële opening die zal worden verricht door vier personen: De bisschop, dominee Bustya, een lid van de werkgroep Rien Ista en de curator Högyes Andras. Zij moeten een stukje van een lint in de kleuren van de Hongaarse vlag afknippen en ieder krijgt daarbij gelegenheid een enkel woord je te spreken. Högyes Andras is het langst aan het woord, want hij verhaalt hoe het met de bouw is gegaan, wat er aan is voorafge gaan, hoe ze wonderlijk zijn geholpen door de werkgroep, de gemeenteleden die met man en macht hebben meegewerkt als vrij willigers om dit alles te realiseren. Dan past het niet om alleen mensen te bedanken, maar is het vooral God geweest die hen heeft bij gestaan, daarom Hem alle eer. Na het officiële gedeelte krijgen de mensen buiten koffie en cake. Intussen is het weer droog geworden en komt de zon weer tevoorschijn. De genodigden gaan het zaal tje binnen en krijgen daar koffie en wordt hen een maaltijd aangeboden. Hier krijgt ook de voorzitter van de werkgroep. Jan van der Made, gelegenheid zijn toespraak te hou den. Hij spreekt zijn dank uit dat de werk groep ook hierin zijn steentje heeft mogen bijdragen. Dit heeft de werkgroep niet alleen gekund, maar met hulp van kerken, gemeen teleden en bedrijven uit Middelharnis, Som melsdijk en ver daarbuiten is het gelukt. Hij spreekt de wens uit dat dit gebouw mag die nen tot eer van de Heere en tot uitbreiding van Zijn Koninkrijk opdat de gemeente gebouwd mag worden zoals ook dit gebouw is gezet. Hij hoopt in de toekomst deze gemeente nog verder te kunnen helpen waar nood is om met elkaar te delen wat we van God hebben gekregen. Na deze mooie en fijne dag die we met elkaar mochten hebben werd de dag afgeslo ten en zijn we gaan slapen. De volgende dag is de laatste dag dat we in Satu Nou zijn. 's Morgens gaan er drie man naar het schooltje om de meegebrachte sinaasappelen uit te delen. De beide predi kanten, ds. C. Gielen en ds. J.C. den Toom zijn met ds. Szövérfi meegegaan naar een conferentie die gehouden wordt in het diaco nale centrum waar wij ook slapen. De overi gen zijn de stad Tirgu Mures ingegaan om de stad te bezichtigen en wat te winkelen, 's Middags gaan we met z'n allen de Burcht- kerk bezoeken. Hier aangekomen blijkt die niet toegankelijk te zijn. Wel staan er een groep jongeren. Het blijkt een koor te zijn die staat te wachten voor de repetitie. Op ons verzoek stellen ze zich allen op en zingen voor ons enkele liederen. Dan komt de diri gent eraan en gaan ze via een zijdeur naar binnen, wij krijgen van hem de sleutel van de voordeur zodat we ook naar binnen kun nen. In de kerk ziet het er sober uit. Langs de wanden staan hier en daar gaskachels. Het is een rechte kerk met een koor maar geen zij beuken. Op de achtergrond horen we het koor zingen. We brengen de sleutel terug en gaan verder de stad in. Terug in de pastorie wordt nog even over legd hoe de hulpverlening verder te regelen. Er moeten weer voedselpakketten komen voor de arme gezinnen in de winter en er zal ook ondersteuning worden gegeven om de gasrekening te betalen voor wie dat niet kun nen. In het dorp hadden we al gezien dat de gasmeter, die hier aan de buitenmuur hangt, op meerdere plaatsen was verwijderd. Dat sprak al boekdelen. De winters zijn hier erg koud zodat hulp hard nodig is. Als we ons werklijstje weer compleet hebben gaan we aan het avondeten. De tafel sluiten we af met schriftlezing en gebed en het zingen van enkele psalmen. Dan is de tijd aangebroken om afscheid te nemen want morgen hopen we de reis naar huis weer aan te vangen. Het is een hele groep die ons uitzwaait en daar wordt nog even een foto van gemaakt. Dan vertrekken we. Op de terugreis komen we weer in een file terecht wegens een ongeval. Hier is zelfs een dode bij gevallen. In het uur dat we stil staan zijn we koffie gaan drinken in het restaurant waar we vlak bij staan. Uiteindelijk komen we om omstreeks half negen aan bij onze appartementen in Hongarije. Na het diner gaan we gauw naar bed, want de volgende morgen moeten we vroeg op voor de laatste etappe. Als we de volgende dag in Duitsland zijn moeten we van de weg af wegens een ongeval. Het is dan ook al laat in de avond als we aankomen in het verenigingsgebouw van de Chr. Geref. Kerk te Middelharnis waar de koffie weer voor ons klaar staat. Dankbaar zijn wij dat wij allen in gezondheid weer terug zijn en onze achterblijvers weer mogen begroeten. Ds. Den Toom geeft een korte samenvatting van de reis en sluit af met Schriftlezing en gebed. Vermoeid, maar dankbaar begeeft een ieder zich naar zijn huis. Mocht u ons werk willen steunen met een gift dan kunt u die overmaken op onze rekening bij de Rabobank: 3420.07.408 t.n.v. Oost Europa Wergroep "Middel harnis". de feestelijke aanbiedingen en doe mee met het |i'-Scitroevendraaierset. ff'';;;;'6-d«^ Type ■Thrifty. ifeÊji i i ,90 voor 5,95 ill^i^lll^vin.mët slechts'''' iil'^atif Üiiiiing! 4,8 VbH. :i|it tatili^paraat en ijECifii^'io luxe. koffer. md iiiiéo voor 109,00 Voor al onze klanten ligt er een gratis lot klaar waarmee je deze auto of één van de vele andere prijzen kunt winnen! West Achterweg 59-613245 BJ Sommelsdijk. Tel. (0187) 48 26 52 je maakt het met f.xet

Krantenbank Zeeland

Eilanden-nieuws. Christelijk streekblad op gereformeerde grondslag | 2002 | | pagina 4