Historisch hoekje
Zaterdag 21 september veiling
in 'De Samaritaan'
Eilandelijke molens te bezichtigen
tijdens Open IVIonumentendag
Aanmeldingsformulier donateur
Het wapen op de
^€^/i: (^-kn'd
M
Toogdag GBS
in Rehoboth-kerk
te Barneveld
voor biologische
geitenmelkproducten
EIIAilD0l4llEUljia
DiRKSLANDSE SlUIS VAN 167^
Monumentenmarkt Ned. Herv.
Gemeente Goedereede
Cursus Yoga
voor ouderen (55+)
gros
Beperkte groeimogelijkheden
Een advertentie in Eilanden-Nieuws heeft altijd succes
VRWDAa 6 SEPTEMBER 2002
In 2000 werd de aanzet gegeven
tot restauratie van de Dirksland-
se Sluis van 1672. Er kwam een
plan om deze sluis in de West
Havendijk geschikt te maken
voor doorspoeling van de water
partijen in woonwijk de Kleine
Boezem en de sluis tevens op te
knappen als cultuurhistorisch
landschapselement. De sluis is nu
zo goed als klaar. Van een verge
ten stukje steen is een functioneel
poldermonument gemaakt. Op
11 september kan de gerestau
reerde Dirkslandse Sluis van
1672 officieel in gebruik worden
genomen.
BARNEVELD - De Gereformeerde
Bijbelstichting (GBS) belegt op D.V.
zaterdag 12 oktober a.s. de 37e jaar
lijkse toogdag. Plaats van samen
komst is de Rehoboth-kerk aan de
Nairacstraat te Barneveld. De vlakbij
gelegen Markthal zal worden ge
bruikt als overblijfruimte tussen de
morgen- en middagbijeenkomst.
-/>
Van de in Nederland geproduceerde
geitenmelk wordt twee derde (meestal
in verwerkte vorm) geëxporteerd. De
binnenlandse consumptie neemt gelei
delijk toe. Ongeveer 7% van de gei
tenmelk komt van biologische bedrij
ven. In 2001 telde ons land 56 biologi
sche bedrijven met melkgeiten, met in
totaal 10.000 dieren. Ook van deze
biologische melk neemt de afzet toe,
zij het dat de groei de laatste tijd
afvlakt. Voor vergroting van de afzet
zou vooral de buitenlandse markt
moeten worden ontwikkeld. Een knel
punt vormt het seizoensgebonden
karakter van het aanbod. Alleen in de
zomerperiode zijn er voldoende biolo
gische geitenmelkproducten om de
handel te bevoorraden. Dat conclu
deert het LEI na een verkenning in
opdracht van het Ministerie van LNV.
Ketensamenwerking
Buitenlandse markt
Kostprijs
Den Bommel:
Achthuizen:
Oude Tonge:
Nieuwe Tonge:
Stad aan 't Haringvliet:
Sommelsdijk:
Dirksland:
Herkingen:
Stellendam:
Goedereede:
Ouddorp:
PAGINA H
yëü!M%1§!M^i!!M'!0!i^^J!§0J0,
'-^,;ï:^??3'^?i^0
Foto buitenfront (Arnold Theis)
schreven de weduwe Van Dam en Adria-
nus, Hendrik, Leonardus en Crina van
Dam.
Lijsten van landpachten tienden in West-
voome over de 16de en 17de eeuw boden
aanknopingspunten met Goedereede. Leo
nardus van Dam was vermoedelijk een
zoon van Comelis Adriaansz van Dam,
die burgemeester was van Goedereede en
rond 1644 naar Rotterdam verhuisde. Dit
vermoeden werd in het gemeentearchief
van Rotterdam bevestigd.
Wapensteen
Een vraag die in het restauratieplan aan de
orde kwam: Wat staat er op de wapen
steen in het buitenfront van de sluis, van
wie is dat wapen? De wapensteen was zo
verweerd, dat de afbeelding niet precies te
ontcijferen was.
Door het jaartal 1672 op het binnenfront
van de sluis werden we in het begin op het
verkeerde been gezet. Dit jaartal deed
aanvankelijk vermoeden, dat het om een
inundatiesluis ging, gebouwd in de Derde
Engelse Oorlog (1672-1674) om een lan
ding en opmars van de Engelsen te
bemoeilijken. Er was in 1672 een reële
dreiging van de Engelse vloot. Het
gerucht ging zelfs dat de Engelsen op
Flakkee geland waren. Veel bewoners
probeerden toen het eiland via Ooltgens-
plaat te verlaten. Er was van 1672 tot
1674 ook een legereenheid van de prins
van Oranje in Dirksland gelegerd.
Zulke zaken spreken tot de verbeelding,
maar er is geen bewijs gevonden dat de
sluis van 1672 speciaal gebouwd werd om
de polder Dirksland onder water te zetten.
Nader archiefonderzoek heeft uitgewezen,
dat de sluis is gebouwd als uitlaatsluis
voor een gezamenlijke uitwatering van de
polders Dkksland, Roxenisse, Oud Melis
sant en Alteklein. Daartoe werd de
bestaande uitlaatsluis in de Dirkslandse
havendijk vernieuwd. Dijkgraaf van de
polder Dirksland was destijds Leonaidus
van Dam. Het ligt voor de hand dat zijn
familiewapen op de sluis kwam te staan.
De heer M. Zaaijer in Den Haag zocht in
het Nationaal Archief (voorheen Alge
meen Rijksarchief) familiewapens Van
Dam voor ons op. We kwamen uit op een
wapen met een blauw veld waarop een
ster en wassende maan van goud.
Leonardusvan Dam
JioJl.
Wapen familie
Van Dam
volgens collectie
Rietstap
t
Handtekening Leonardus van Dam,
uit archief waterschap Goeree-Overflakkee.
Een soortgelijk wapen staat op de Dirks
landse watermolen van 1731. Daar gaat
het om het wapen van Witte van Dam, een
famiUelid van Leonardus van Dam.
Familierelaties en menselijke verhoudin
gen maken bouwwerken extra interessant.
De belangstelling voor de familie Van
Dam nam toe, toen we in het polderar
chief naast Leonardus van Dam, dijkgraaf
en schout van Dirksland, ook Adrianus
van Dam aantroffen. Adrianus was admi
nistrateur van de extra heffing, die de
ingelanden van Dirksland, Roxenisse en
Alteklein gedurende driejaar voor de sluis
moesten betalen.
Voor de antecedenten van Leonardus van
Dam konden we in eerste instantie in het
genealogisch streekarchief in Dirksland
terecht. Daar vonden we dat in mei 1671
in de Dirkslandse kerk werden inge-
In de high society van Rotterdam
In het Rotterdamse
gemeentearchief is veel
te vinden over Comelis
van Dam en we mogen
concluderen dat de
familie Van Dam uit
Goedereede in de hoog
ste kringen van Rotter
dam verkeerde.
Comelis van Dam was
omstreeks 1633 in Rot
terdam getrouwd met
Alida Verhaven, doch
ter van eén kaaskoper.
In Goedereede kreeg
het echtpaar waarschijnlijk Maria, Leono
ra, Crina en Adrianus. In Rotterdam werd
in 1645 Heinderick gedoopt, in 1647 Lee-
naert, in 1648 Petronelle en in 1651 Cor-
neüjs.
In Rotterdam maakte Comelis van Dam
als schepen deel uit van het stadsbestuur
en hij was er kapitein van de burgerwacht.
Hij was bij rijke handelaren, bewindheb
bers van de VOC en stadsbestuurders kind
aan huis. Zijn zuster Petronella woonde
ook in Rotterdam en was getrouwd met de
invloedrijke Pieter Blanckert. Ook de zus
ter van zijn vrouw was getrouwd met een
belangrijke stadsbestuurder.
De famiUe Van Dam woonde op de Schie-
damsedijk.
De dochters Maria en Leonora werden uit
gehuwelijkt aan de gebroeders Van Gijbe-
landt te Rotterdam, die afkomstig waren
uit Sommelsdijk. Zoon Hendrik trouwde
in juni 1671 te Dirksland met de rijke
Jacomina Wittens, een jonge weduwe.
Trouwgegevens van Adrianus, Crina,
Leonardus en Comelis jr heb ik in Dirks
land en Rotterdam niet gevonden. In 1660
maakten Comelis van Dam en Alida Ver-
haven een wederkerig testament. In 1663
overleed Comelis. Hij werd in Rotterdam
begraven.
Via Dirksland
Waarom de familie Van Dam in 1671
naar Dirksland kwam, is me niet duide
lijk. Was het de economische recessie, de
dreiging van de Derde Engelse Oorlog en
het feit dat de Schiedamsedijk
op de frontlinie lag? Of was door relaties
geregeld dat Leonardus dijkgraaf in
Dirksland kon worden? Wat bracht een
familie, die de luxe van de toplaag van
Rotterdam gewend was, er toe naar Flak
kee te komen? Duidehjk is dat de gebroe
ders Van Dam hier niet slecht terecht
kwamen. Hendrik werd in 1673 baljuw
van Middelhamis en leidde op kosten van
zijn vrouw een vrolijk en avontuurlijk
leven. Adrianus had werk als administra
teur en Leonardus werd dus dijkgraaf en
schout van Dirksland. Mogelijk vertrok
Adrianus met zijn moeder Alida Verhaven
en zuster Crina na enige tijd naar Goede
reede, waar de famihe Van Dam land
bezat. Comelis van Dam was een van de
bedijkers van de Grote Zuiderpolder
(1652/53) en het in deze polder gelegen
huis Oostdam was eigendom van de fami
lie Van Dam.
Waar Leonardus van Dam gebleven is,
weet Lk nog niet. Misschien is hij naar
Delft gegaan en daar in 1686 in de Oude
Kerk begraven.
Cathy Westdorp
De morgenbijeenkomst van de toogdag
begint om 10.30 uur.
De opening heeft plaats door ds. P. Blok uit
Kootwijkerbroek, voorzitter van de GBS.
Daama hopen te spreken ds. F. Mallan uit
Alblasserdam en ds. C. Hogchem uit Bame-
veld.
De pauze wordt gehouden van 12.30 tot
14.00 uur.
Vervolgens hopen tijdens de middagbijeen
komst ds. K. Hoefnagel en ds. A. Vlietstra,
beiden uit Katwijk aan Zee, te spreken.
De sluiting zal worden verzorgd door ds. A.
J. Wijmnaalen uit Vianen, tweede voorzitter
van de GBS.
De Rehoboth-kerk ligt vlakbij het NS-sta-
tion te Barneveld.
In de middagpauze is er mime gelegenheid
om aan de boekentafels in de kerk en de
Markthal Bijbels, psalmboeken en andere
uitgaven van de GBS te kopen.
De GBS werd in 1966 opgericht met als doel
het handhaven en het bevorderen van het
gebmik van de Bijbel in de Statenvertaling.
In dit kader worden vele Bijbels gratis ver
spreid in gevangenissen en zorgcentra.
De eerste toogdag werd gehouden op 20
augustus 1966 in Rotterdam. Daama is het
een vaste gewoonte geworden om elk jaar
bijeen te komen.
Het werk van de GBS wordt gesteund door
meer dan 38.000 donateurs.
GOEDEREEDE - Als Hervormde
Gemeente van Goedereede hopen wij
u te ontmoeten rondom en in het
monumentale gebouw van de voorma
lige 'St. Catharijne Kerk' op de
Monumentendag: 14 september aan
staande.
De kerk wordt de hele dag opgesteld voor
bezichtiging. U kunt dan ook vragen stellen
aan mensen die er veel van weten, over de
kerk en het De Koff-orgel. Om 10:30 en
11:30 uur zal de heer F. van der Laan vertel
len over de ontstaansgeschiedenis van ons
monumentale kerkgebouw en u rondleiden.
Vanaf 10:15 uur tot 16:00 uur zullen diverse
organisten het bijzondere orgel bespelen. U
kunt mstig in een bank plaatsnemen, om te
luisteren zolang u wilt! Ook zijn er evange
lisatie-medewerkers aanwezig, zodat u, als u
inhoudelijke contacten zoekt bij hen terecht
kunt. Het thema van deze dag is 'handel'.
Wij vullen dit thema in door kraampjes aan
het Kerkepad te zetten met de nodige handel.
Wij nodigen u uit om hier een kijkje te
nemen en het niet bij kijken te laten... U
vindt hier niet alleen de traditionele produc
ten van de streek: warm gebakken vis, gar
nalen, oliebollen, pannenkoeken en een kof-
fieterras. Maar ook bloemen en planten,
eigen gebakken koekjes; boerderijkaas,
Goereese port en speciale kinderactiviteiten
zoals envelop trekken, sjoelen en een grab
belton. Wij heten u namen de Hervormde
Gemeente van Goedereede 14 september
van harte welkom tussen 09:00 en 16:00 uur
in onze kerk.
Hervormde Gemeente Goedereede
OUDE TONGE - Gezondheid Servi
ce, de ledenorganisatie van de Zorg en
Welzijn Groep, is op 10 september
weer gestart met een cursus Yoga voor
Ouderen (50+).
Vanaf dinsdag 10 ^QfP GH
september 2002 ^-**
kunt u van 13.30
tot 14.30 uur yoga
gaan beoefenen in
de Gmtterswei in Oude Tonge. Sommige
huisartsen raden het hun patiënten aan. Door
yoga gaat u zich soepeler bewegen en komt
u tot mst. Daarnaast heeft yoga een positie
ve invloed op klachten als: hoge bloeddmk,
hyperventilatie, stress, spanningshoofdpijn
en nek- en mgklachten. Voor 12 bijeenkom
sten van een uur betalen leden van Gezond
heid Service 60,00 en niet-leden 100,00.
Gezond ouder worden wil iedereen, maar
heb je dat zelf in de hand? Voor een deel
wel. Een gezonde levenswijze draagt daar
aan bij, maar ook uw geest moet gezond blij
ven. Ook hebben veel ouderen last van
stress, en yoga is in het huidige jachtige
leven een manier om zowel lichaam als geest
te verzorgen. Door ademhaUngstechnieken
en lichaamshoudingen leert u zich beter te
ontspannen en komt zo tot innerlijke mst.
Dan staat u sterker in het leven en kunt u pro
blemen gemakkelijker aan.
Elke les bevat nieuwe elementen waarvan
een aantal in de loop van de cursus verder
uitgebouwd wordt. De docent gaat in op uw
persoonlijke mogelijkheden en u oefent op
uw unieke wijze. Elke les eindigt met een
uitgebreide ontspanningsoefening. Aan het
einde van de les voeh u zich ontspannen en
toch vol energie. Yoga is niet zweverig, kom
het ervaren!
Voor informatie of aanmelding kunt u bellen
met Gezondheid Service, bereikbaar op
werkdagen tussen 9.00 en 12.00 uur via tele
foonnummer (0181) 626226.
LNV liet het onderzoek uitvoeren op advies
van de Task Force Marktontwikkeling Bio
logische Landbouw, die daartoe een verzoek
had ontvangen van de Vereniging Biologi
sche Geitenhouders Nederland. De VBGN
wil op basis van de verkerming en van een
gelijktijdig uitgevoerd onderzoek naar de
methodiek van kostprijsberekening in de
biologische geitenhouderij een concept ont
wikkelen voor ketensamenwerking.
De afzet van biologische geitenmelkproduc
ten is vooral geregeld via boerderijwinkels,
boerenmarkten en natuurvoedingswinkels.
De supermarkt speelt hierin geen rol. Voor
vergroting van de afzet zou er meer aanbod
moeten komen van wintermeik. Daarnaast
zou de buitenlandse markt moeten worden
ontwikkeld. Voorlopig lijken alleen natuur
voedingswinkels in Duitse stedehjke gebie
den hiervoor perspectief te bieden, en op
langere termijn wellicht de Duitse super
markt. Vanuit Frankrijk, Engeland en Dene
marken mag nauwelijks vraag naar het
Nederlandse product worden verwacht. Oos
tenrijk is een concurrent op onze export
markt.
Bij een verdere professionalisering van de
biologische geitenhouderij neemt de behoef
te toe aan inzicht in de kostprijs van de melk
en melkproducten, vooral met het oog op
een meer gestmctureerde samenwerking in
d^ keten. Op verzoek van het ministerie
fieeft bet LEI in overleg met het bedrijfsle
ven de uitgangspunten voor zo'n kostprijs
berekening in kaart gebracht. Voor een
realistische kostprijs verdient het aanbeve
ling uit te gaan van biologische bedrijven
met grasland en minimaal 50 melkgeiten.
Tevens zou een onderscheid moeten worden
gemaakt tussen bedrijven die de melk zelf
verwerken en bedrijven die aan zuivelfabrie
ken leveren. De berekening zou kunnen
worden gebaseerd op gegevens van minstens
15 bedrijven van beide categorieën.
Veilingmeester Jaap Bakelaar met 'de Razenberg
SOMMELSDIJK - De bazar in verpleeghuis
'De Samaritaan' dit jaar op 27 en 28 sep
tember, brengt altijd een grote hoeveelheid
antieke en oude voorwerpen met zich mee.
Deze keer wordt het een bijzondere bazar,
want dit jaar wordt die gecombineerd met de
bazar van verzorgingshuis 'De Goede Ree'.
U begrijpt dat daardoor dit jaar de rommel
markt veel omvangrijker wordt dan andere
jaren, met als gevolg dat er ook meer bijzon
dere artikelen binnenkomen. Natuurlijk wil
de organisatie deze artikelen niet zomaar
wegstoppen tussen de gewone rommel
marktspullen. Daarom wordt er op zaterdag
21 september vanaf 14.00 uur een veiling
georganiseerd, zodat iedereen een kans
krijgt om mee te bieden. De veilingmeester
heeft veel mooie stukken bij elkaar verza
meld; momenteel staat daar al een gedeelte
van in de hal van het verpleeghuis. Tussen
de ingebrachte goederen zit ook dit jaar weer
een schilderij van de bekende Razenberg,
voor verzamelaars zéker interessant! Wie
alles op het gemak wil bekijken, kan terecht
tijdens de 'kijkuren' op zaterdag 21 septem
ber van 10.00 tot 12.00 uur in de recreatie
zaal van het verpleeghuis. Hier zal ook de
veiling worden gehouden.
Zaterdag 14 september 2002 wordt de
landelijke Open Monumentendag
gehouden. Vele monumenten zijn die
dag opengesteld voor het publiek.
Ook op Goeree-Overflakkee zijn dan
veel monumenten te bezichtigen.
Daaronder bevinden zich 11 koren
molens, die eveneens zijn opengesteld.
De molenaars staan op deze dag van
10.00 tot 17.00 uur klaar om u te ont
vangen. Bij sommige molens is ook
pannenkoekmeel te koop. Onder
staand treft u een overzicht aan van
de tijdens Monumentendag openge
stelde molens.
Op het perceel Molendijk 33 staat grondzei-
ler 'De Bommelaer'. Het bouwjaar van deze
molen is 1735. De molenaar is Arjan Mac-
kloet.
Op het erf van de firma van Reijen, Achthui-
zensedijk 53, staat de uit 1852 gedateerde
stelüngmolen 'Windlust'. De molenaar is
Koos Pollemans.
Molen 'de Korenbloem', een grondzeiler uit
1748, is te vinden aan Molendijk 101. De
molenaar is Henk Star.
Aan Molendijk 91 bevindt zich molen 'd'
Oranjeboom'. Op deze grondzeiler uit 1768
is Ad Meijer molenaar.
Ook in dit dorp staat aan de Molendijk een
grondzeiler, genaamd 'de Korenaer' en
stammend uit 1746. Co Campfens is hier
molenaar.
De meest volledige molen van de Molen-
stichting is stellingmolen 'de Korenbloem'
uit 1705, Westdijk 1 te Sommelsdijk. De
molenaar is Marinus van Weenen.
Stellingmolen 'de Eendracht' heeft een
prachtige romp en staat aan Vroonweg 11
Deze molen dateert uit 1846 en is te bereiken
via een lang toegangspad. Molenaar is
Klaasjan Rentes.
Aan Molendijk 69 staat een grondzeiler uit
1841, waarop Jan van Damme molenaar is.
Hoog boven het dorp uit steekt vanaf Molen
kade 3 de uit 1856 daterende witte stelling
molen. Molenaar is Wim Ziekman.
Op een kleine verhoging langs de Molenweg
staat molen 'Windvang'. Het bouwjaar is
1791 en de molenaar is Wim de Vries.
1) Molen 'de Zwaan' is te vinden aan de
Dorpsweg. Het bouwjaar van deze stelhngmo-
len is 1846. De molenaar is Krijn van Koppen.
2) Molen 'de Hoop' aan Molenweg 26 is een
stellingmolen uit 1845. Deze molen is geen
eigendom van de Molenstichting, maar van
het maaibedrijf firma P. Voogd. Molenaar
Piet Voogd heeft de molen nog steeds in
gebruik.
Aankoop, restauraties en het jaarlijks onder
houd van deze molens wordt de Molenstich
ting mogelijk gemaakt door subsidies van
het Rijk, Provincie Zuid-Holland, de
gemeenten op Goeree-Overflakkee, Prins
Bemhardfonds, Anjerfonds Zuid-Holland,
De Vereniging, Dorp, Stad en Land, De Hol-
landsche Molen, Rabobank, M.A.Ó.C. Gra
vin Bylandt Stichting, A.N.W.B., diverse
sponsors en donateurs. Voor de komende
jaren staat er nog veel onderhoud aan de
molens te gebeuren. Dit vraagt veel geld,
méér dan de stichting op dit moment binnen
krijgt. Daarom start de stichting op Monu
mentendag een actie om meer donateurs te
werven.
Daartoe liggen in de molens aanmeldings
formulieren klaar. Wilt u meehelpen om alle
molens in goede staat te houden, wordt dan
donateur van de Molenstichting.
Kunt u niet naar de molens komen en u wilt
toch donateur worden, stuur dan onder
staand aanmeldingsformulier op naar
Molenstichting Goeree-Overflakkee, Ant
woordnummer 153, 3240 VB Middelharnis.
U kunt een bijdrage storten op gironummer
36 90 654 of bankrekening 30 89 07 582
t.n.v. Molenstichting Goeree-Overflakkee te
Middelharnis.
Ondergetekende:
Naam: Hr./Mw
Adres:
Postcode:
Plaats:
j Meldt zich aan als donateur van de Molenstichting Goeree-Overflakkee en maakt per
I omgaande de eerste bijdrage van over op bankrekening 30.89.07.582 of
I postbank nummer 30.90.654. De jaariijkse bijdrage bedraagt minimaal 13,00.
Datum:Handtekenins
I
.J
