Battenoordsedijk
"Ii|n Maatje" van zolder
ii
l GEZOND WEL
J Neus-, keelamandelen en
H trommelvliesbuisjes
Drukwerk nodig?
PublieksrooDonte
politiebureau
Hellevoetsluis vernieuwd
WÊÊÊÊÊÊSÊ^^^^b^^^UÊÊ^^^Ii,
N
H
M
N
N
N
'ffj^^^^^^M
Deel 10
Dijken behoren tot een geweldig cul
tuurbezit en wij dienen daar in
Nederland erg zuinig op te zijn!
Dijken bieden nu eenmaal bescher
ming tegen het water en dat zullen
dijken altijd blijven doen daar waar
men leeft onder de zeespiegel. Dijken
hebben ook een eigen karakter.
Dat kan bepaald worden door de
bebouwing van boerenspulletjes en
dijkhuisjes waardoor een eigen teke
ning in het landschap ontstaat maar
ook door de begroeiing van een dijk.
Niet elke dijk vertoont eenzelfde
flora ook al lijken de verschillen in
begroeiing soms klein. Tenslotte kan
een dijk door beplanting aan karak
ter winnen. U moet eens opletten als
een met bomen beplante dijk door de
beheerder - meestal stiekem - wordt
gerooid. De kaalslag die dan ontstaat
veroorzaakt nog jaren aaneen een
onwerkelijke aanblik waaraan de
natuurliefhebber moet wennen.
Er zijn op Goeree-Overflakkee vol
doende voorbeelden hiervan te geven.
Van Erkel
De dijk
Meijer
Korteweegje
Drukkerij Gebr. de Waal
SOMMELSDIJK
kan het U leveren'
Telefoon (0187) 471020
Middelharnis - Tweeënhalf jaar heeft hij op de schuurzolder
gebouwd aan 'Mijn Maatje'. Op de zolder omdat vader Blok de
benedenverdieping graag als schuur wilde behouden in plaats van
bouwplaats. Afgelopen dinsdag werd 'Mijn Maatje' uit de zolder
getild voor een reis naar de plaats waar de boot thuishoort; het water.
De 21-jarige Pieter Blok heeft het 'scheepsbouwvirus' aan zijn vader te danken. Ook hij
bouwde eerder een boot in diezelfde schuur. Pieter zocht 2 M jaar geleden een type boot wel
ke precies binnen de afmetingen van de zolder paste; het werd het type Islander. De bootnaam
is afgeleid van de doopnaam van Pieters vriendin die overigens het nodige schilderwerk ver
richtte. Voor het verplaatsen van 'Mijn Maatje' werd het dak, dat overigens toch aan vervan
ging toe was, opengebroken. Een stelling werd neergezet van waaraf het voor de hoogwerker
een klein kunstje was om de boot op de tractor te krijgen. Een dezer dagen wordt de boot
opgetuigd en krijgt zij een plaatsje in de haven van Middelharnis.
U Gezondheid en Welzijn op de Zuidhollandse eilanden
Het menselijk lichaam staat voort
durend bloot aan ziekmakende
virussen en bacteriën, bijvoorbeeld
door het voedsel dat gegeten wordt
of de lucht die ingeademd wordt.
Dat we daar - gelukkig maar - niet
altijd ziek van worden, hebben we te
danken aan onder andere de aman
delen in de neus- en keelholte.
Oorontsteking
Trommelvliesbuisjes
VoorHchting n
PAGINA 4
De mmp van i353
Ook de Battenoordsedijk bood een fraai
aanzicht in het landschap van Nieuwe Ton-
ge. De Ramp van 1953 heeft echter een
grote verandering aangebracht in het eer
tijds vertrouwde beeld dat deze dijk bood.
Met betrekking tot het totaal van alle neder
zettingen kon men na de Ramp wel spreken
van een algehele gedaanteverwisseling. Er
zijn vele woningen verloren gegaan en deze
verdwenen voorgoed uit het landschap. In
één van die woningen op de Battenoordse
dijk woonde eens de familie van Erkel. Het
huisje behoorde tot de boerderij van Paul
Vreeswijk - zie deel 7 -. Men noemde op
Flakkee zo'n woning een 'arebeiershuusje';
een bedrijfswoning zegt men tegenwoordig.
Toch woonden in zulke huisjes vaak grote
gezinnen.
Johannes van Erkel was gehuwd met Wil-
helmina Kievit. Zij hadden dertien kinde
ren: Jannetje, Johanna (Anna), Sien, Marie,
Frans, Steintje, Jacob, Mie, Ger, Riek,
Johannes, Chris en Dirkje (Dirk). Toen alle
kinderen, behalve Chris en Dick, reeds
getrouwd waren en dus 'het huis uit waren',
kocht vader Van Erkel in 1948 of 1949 een
huis aan het eind van de Battenoordseweg,
waar eerst de familie Holleman had
gewoond. De woning stond heel dicht aan
de binnenkant van de Buitendijk. Het stond
daar in een rustige omgeving. Aan de ene
kant had men een mooi uitzicht op het pol
derlandschap van Battenoord en aan de
andere kant keek men tegen de voor dien
tijd nogal hoge dijk aan. Achter deze dijk
lag het gors. Vanuit dat gorsgebied lieten
weidevogels en steltlopers zich duidelijk
horen. Vooral zoon Chris zal het geroep
van de grutto's, de kieviten, de kluten, de
scholeksters en de tureluurs goed hebben
weten te onderscheiden.
's Zaterdagsavonds was het bij moeder Van
Erkel een gezellig samen zijn. Wie van de
familie door omstandigheden niet verhin
derd was, bracht steevast een bezoek aan de
'ouderlijke woning'. "Wij gingen altijd heel
goed met elkaar om", zo verzekerde mij
Dick van Erkel. De meeste kinderen woon
den in de buurt. Zoon Jaap woonde bijvoor
beeld op Battenoordsedijk 20, zoon Frans
woonde ook op de Battenoordsedijk en wel
op nummer 24. Dochter Jannetje woonde in
de Burgemeester Sterkstraat hoek Duiven-
waardsedijk. Dochter Dick was inmiddels
gehuwd met Johannes van Heemst. Zij
woonden in bij de ouders van Johannes in
het Korteweegje. Hemelsbreed niet ver van
elkaar.
Overal langs de kust en vooral in de polder
gebieden langs de buitendijken heerste er
op die zaterdag 31 januari 1953 een onheil
spellende sfeer. Op elke dorpskade van ons
Landingsplaats voor helikopters op de Oude-
landsedijk te Sommelsdijk. Op deze plaats zijn
talrijke mensen afkomstig uit Nieuwe Tonge vei
lig geland.
eiland kon men zijn ogen niet geloven bij
het zien van zoveel water dat alsmaar bleef
stijgen. Iedereen sprak over die hoge water
standen bij laagtij en degene die met het
verloop der getijden ook maar enigermate
op de hoogte was, hield zijn hart vast.
Johannes van Erkel met zijn vrouw Wilhel-
mina en zijn zoon Chris moesten het huis
aan de Battenoordseweg verlaten. Van
Erkel had die dag al verschillende keren
gezegd: "Dat redden we niet!" Zij zouden
naar Nieuwe Tonge gaan lopen. Net op het
tijdstip dat zij zouden vertrekken kwam
Koos van der Maas met zijn taxi aangere
den. Hij stopte en vertelde dat hij naar Bat
tenoord ging om mensen op te halen. Dat
bood de mogelijkheid om vrouw Van Erkel
mee te laten rijden tot aan de Battenoordse
dijk waar haar zoon Jaap woonde. "Rijd jij
maar mee met Koos dan lopen wij wel naar
Nieuwe Tonge", riep Van Erkel met enige
stemverheffing vanwege het lawaai van de
storm. Vrouw Van Erkel moet nog gezegd
hebben dat zij naar haar zoon ging, om daar
te verdrinken...
Haar man en haar zoon Chris liepen naar
Nieuwe Tonge. Niet ver van de Battenoord
seweg in zuidoostelijke richting stonden
twee boerderijen. De ene aan de Tussendijk
was bewoond door de familie Nagtegaal, de
moeder van Johanna van Dreunen, hun
zoons Joost en Jacob en hun dochter Leen-
tje Elisabeth verdi'onken. Maarten Nagte
gaal overleefde de Ramp. De andere boer
derij stond aan de Blaakweg en werd
bewoond door de familie Pieterse. Van de
familie is de moeder Cornelia Maria Jacobs
en twee zoons, Anthonius Johannes en
Johannes Anthonius verdronken. Al deze
boerenmensen hebben hun hofstede niet op
tijd verlaten of niet kunnen verlaten met het
zeer noodlottige gevolg. Beide boerderijen
stonden in de Battenoordsepolder.
Maar wat stond er aan de Battenoordsedijk
te gebeuren? In de vroege morgenuren van
die onvergetelijke datum, zondag 1 februari
stroomde het water met zo'n kracht door de
polder dat het wel moest uitlopen op een
enorme catastrofe. De Buitendijk van pol
der Battenoord is op zoveel plaatsen tege
lijk bezweken waardoor als het water een
waterlawine de polder kon binnenvallen en
overmeesteren. De kracht van het water viel
door niets en niemand meer te stuiten.
Velen werden in hun slaap verrast. Vooral
op het gedeelte waar twee families van Van
Erkel en de familie Meijer woonden zou het
niets ontziende water een vreselijke tol
eisen. Slechts weinige minuten zou het
gaan duren waarin enige woningen totaal
vernietigd werden. Op het stukje Batte
noordsedijk stonden drie woningen aan
elkaar gebouwd. De bewoners waren de
families Jan Kom, Jaap van Erkel en Flip
Meijer. De familie Kom bevond zich te
Utrecht en mocht zeer zeker van een geluk
spreken. Maar met de twee andere families
zou het zeer slecht aflopen. Tussen alle
rumoer en chaos in wist Jaap van Erkel zich
vast te grijpen aan een tak van een pas ont
wortelde boom. Met uiterste krachtsinspan
ning wist hij zich ternauwernood te redden.
In diezelfde boomkruin - er heeft daar maar
één grote boom gestaan - heeft ook buur
man Flip Meijer zich vast weten te grijpen
met in één van zijn armen een dochtertje
stevig omklemd. Zij moesten een titanen
strijd leveren tegen het vreselijke natuurge
weld om te kunnen overleven. Flip's zoon
tje Krijn heeft evenzo aan de voortdurend
bengelde takken gehangen maar dit kind
moest de strijd tegen de overmachtige zee
opgeven. "Papa, ik kan niet meer vasthou
den", moeten de laatste woordjes zijn
geweest van de in de diepte verdwijnende
jongen. Noch zijn buurman Jaap, noch zijn
eigen vader waren bij macht de jongen tus
sen de zwiepende takken alsnog te kunnen
redden. Ontzettend!!!
Als de elementen razen op een manier zoals
toen op de Battenoordsedijk het geval was,
was er bijna geen redden meer aan. Wist
Jaap van Erkel zich te redden; zijn vrouw
Lijntje Adriana van Putten en hun 4-jarig
dochtertje Wilhelmina Maria verloren in
die koude woestemij het leven. En de moe
der? Zij was toch naar de dijk gevlucht?
Ook zij, Wilhelmina Van Erkel-Kievit ver
loor in dat enorme geweld haar leven. Zij
werd 66 jaar.
Flip Meijer bleef met zijn dochtertje in
leven en konden samen worden gered.
Maar zijn vrouw Pietertje van Splunder
kwam om het leven evenals hun vier andere
kinderen: Krijn 2 jaar, Adriaantje 9 jaar,
Cornelia 8 jaar en Jannetje 7 jaar!Flip
Meijer kreeg later meer bekendheid toen hij
in dienst kwam bij supermarkt Jac. Her
mans in de Binnenweg te Sommelsdijk.
Weinigen van de vele klanten die er dage
lijks hun boodschappen kwamen doen zul
len van bovenstaand drama hebben gewe
ten...
Het kon gewoon niet dramatischer. Dat zou
men kunnen denken. Maar een eindje ver
der op stond een vrijstaand huis, nummer
24. Daar woonde Frans van Erkel met zijn
vrouw Josina Pietemella de Munck en hun
vier zonen of zoontjes. Johannes Cornells
15 jaar, Cornells 9 jaar, Willem Jacob 7
jaar en Adrianus 3 jaar. Het hele gezin is
omgekomen. Daar is geen redding mogelijk
geweest
In diezelfde contreien verloor ook de 48-
jarige Alexander Hobbel het leven. Hij
woonde op nummer 124 in een eigen
onderkomen op het erf van de familie Hob
bel.
De oudste dochter van Johannes van Etkel
en Wilhelmina Kievit heette Jannetje. Zij
was gehuwd met Jacob Timmer. Zij hadden
vier kinderen: Janny, Mimi, Lenie en
Johannes (Hans). Hans Timmer heeft in
1993 (40 jaar na de Ramp) een artikel in het
Eilanden Nieuws geschreven waarin hij de
verschrikkingen van die Rampnacht en de
dagen erna heeft beschreven. Alle aandacht
ging in het relaas uit naar zijn lieve moeder
Jannetje van Erkel die na een hachelijk
avontuur de Ramp niet heeft overleefd. De
familie Van Erkel heeft een verschrikkelijk
lot moeten ondergaan. Moeder Wilhelmina
Van Erkel-Kievit verloor naast haar eigen
leven ook nog het leven van haar dochter
Jannetje, haar zoon Frans, haar schoond
ochters Josina en Lijntje, haar kleinzoons
Johannes, Cornells, Willem en Adrianus en
haar kleindochtertje Wilhelmina Van Erkel,
het kind dat naar haar vernoemd was. Tien
slachteroffers uit één familie, uit één buurt,
uit één dorpsgemeenschap Nieuwe Tonge
waar in totaal 85 mensen het leven hebben
verloren op één dag.
Het jongste kind van Johannés van Erkel en
Wilhelmina Kievit was Dick. Geruime tijd
voor de Ramp was zij gehuwd met Johan
nes van Heemst. Zij woonden in bij de
ouders van Johannes, die in het Korteweeg
je woonden. Zijn ouders waren Abraham
van Heemst en Neeltje Dekker. Met de
Ramp - hoe vaak zal deze tijdsaanduiding
intussen zijn herhaald - woonden Johannes
en Dick met hun eerste kind die twee jaar
was, dus in, maar ook een dochter van de
familie van Heemst met haar man en baby
van een halfjaar uit Waddinxveen waren
op bezoek. De hele familie is in die vroege
morgenuren wakker geworden door het
geluid van stromend water. Zij konden niets
anders doen dan zo gauw mogelijk naar
boven vluchten. "Het water steeg enorm
snel", vertelt Johannnes. De zondag moest
boven worden doorgebracht. De maandag
brak aan. Toen de waterstand met het eerste
laagtij wat gedaald was zag de familie Van
Heemst kans om twee weckflessen uit het
bovenste boord van een kast te halen. In de
ene fles zaten peertjes op sap en in de ander
koekjes. De inhoud ervan werd voor de kin
dertjes bestemd, de volwassenen namen
niets. Er werd weinig of niet gepraat. Het
wachten was op redding, die naar men
dacht en hoopte, wel op gang zou komen.
s Maandags kwam een tweetal Nieuwe
Tongenaren op een bijzonder primitief in
elkaar geflanst vlot van wat olievaten en
wat planken aangevaren. Zij kwamen de
kinderen ophalen. Kinderen moesten het
eerst worden bevrijd of gered. De familie
Van Heemst gaf de twee kinderen mee
waarvan men nu zou kunnen denken:
"gebeurde dat zomaar?". Maar nu leven wij
niet in die omstandigheden van het opge
sloten zijn op een zolder die amper droog
was gebleven. De andere dag, dinsdag 3
februari, werden de zes mensen van de
familie Van Heemst afgehaald door militai
ren met een vlet met een buitenmotor. Dat
ging regelrecht naar de Nieuwe Tongse
'Hoagte' waar het café van Piet van Wenen
als crisiscentrum was ingericht. Daar kwa
men zij het verschrikkelijke nieuws over
het lot van vele familieleden en vrienden te
horen. En dat was hartverscheurend.
Zij werden geëvacueerd. De reis ging via
het tramstation van Nieuwe Tonge waar zij
met tientallen dorpsgenoten plaats namen in
een amfibie- of landingsvaartuig. Deze zet
te over de onder water staande wegen koers
naar Dirksland. Johannes van Heemst zag
een dezer dagen nog in gedachten dat Tal,
een bijnaam voor de Dirkslander J. Groe
nendijk, met een stok drijvende pakken stro
en andere obstakels weg duwen als ware
het ijsschotsen die de vaart konden belem
meren. In Dirksland aangekomen werden
zij met een binnenvaartuig verscheept naar
Hellevoetsluis. Daar vandaan reisden zij
naar de Ahoy-hal in Rotterdam om tenslotte
in Waddinxveen te arriveren.
Vader Van Erkel met zijn zoon Chris wer
den per helikopter vervoerd van Nieuwe
Tonge naar Sonmielsdijk. Aan het begin
van de Oudelandsedijk net buiten de
bebouwde kom waar een flink aantal nog
jonge populieren moesten worden omge
zaagd, was een landingsplaats voor de
heli's in orde gemaakt. Daarvan zijn hon
derden foto's gemaakt. Van Erkel met
Chris werden naar Rotterdam geëvacueerd.
Chris van Erkel leed aan suikerziekte. Hij
kreeg algemene bekendheid toen hij in
dienst trad bij de Dijkring Flakkee. Ik zie
hem nog lopen over de buitendijken, rugzak
om zijn schouder en altijd zijn hondje in de
buurt van hem. Zijn taak was mollen van
gen want mollen moesten uit de dijklicha-
men worden geweerd.
"Het ergste van alle belevenissen en door
stane ontberingen vond ik dat er geen
afscheid kon worden genomen va n onze
moeder en van al onze verdere familiele
den. Bij het vernemen van de feiten waar,
wanneer en hoe de arme slachtoffers wer
den aangetroffen moest men die zelf ver
werken. Verdriet, verslagenheid en altijd
durende rouw was het smartelijk gevolg
van deze wrede Ramp", zo formuleerde een
overlevende het kort en bondig.
Wordt vervolgd.
D. Hoogzand
Hellevoetsluis - De geheel verbouwde
publieksruimte van het politiebureau
Hellevoetsluis is medio juli met een
feestelijk tintje geopend. De nieuwe
ontvangstruimte oogt nu zeer modern
en er zijn nu twee nieuwe aangifte
ruimtes die de privacy van de bezoe
ker waarborgen.
De directeur Interne Bedrijfszaken van de
politie, H. Karreman, had de eer om de
rüeuwe ruimte te openen. Dit deed hij door
een lichtkrant in de ontvangstruimte te
onthullen. Hij wist zich daarbij goedkeu
rend gadegeslagen door de burgemeesters
van de drie gemeenten op Voorne. De ser
vice aan het publiek ging tijdens de feeste
lijke ingebruikneming overigens gewoon
door, waardoor ook enkele bezoekers
getuige waren van de opening. Alle aan
wezigen waren erg positief over het nieu
we interieur.
Het oude interieur stamde nog uit 1985 en
kon niet meer als arbeids- en publieks
vriendelijk worden beschouwd. De bezoe
ker deed aangifte aan een tafeltje naast de
baHe, wat niet echt een goede plek was
voor het bespreken van privé-gevoelige
zaken. Door de bouw van de twee aangif
teruimtes kunnen de bezoekers nu in alle
rust en privacy aangifte doen. Ook de
nieuw in de ruimte aangebrachte licht
krant is een extra middel bij het streven
naar optimale serviceverlening aan bezoe
kers. Hét aanpassen aan de eisen van deze
tijd werd al langer als noodzakelijk gezien.
De verbouwing werd onlangs in korte tijd
gerealiseerd en de oplevering viel mooi
samen met de nieuwe openingstijden van
het bureau Hellevoetsluis aan het Brugge
hoofd 11. Het bureau is van maandag tot
en met vrijdag geopend van 08:00 tot 22:00
uur.
Op dezelfde dijk dichtbij de landingsplaats. In het midden Prins Bernard in gesprek met wethouder J.H. Dijkers.
Op de voorgrond de jonge Jan Meijer van wie deze foto afkomstig is.
Neus- en keelamandelen bestaat uit lymfe
klierweefsel. Dit weefsel haalt als het
ware de ziekmakende bacteriën en virus
sen uit het voedsel dat we tot ons nemen en
uit de door ons ingeademde lucht. Daar
naast zijn de keelamandelen ook betrok
ken bij de aanmaak van opbouw van
afweerstoffen. Deze functie geldt met
name in de peuter en kleuterleeftijd.
Ontstekingen
Soms schieten de amandelen echter in hun
afweerfunctie tekort. Zij kunnen zo verza
digd worden met virussen en bacteriën dat
de amandel ontstoken raakt. Dat uit zich
dan in een chronische verkoudheid (een
verkoudheid die langer dan zes weken
duurt). In eerste instantie zal de arts pro
beren om deze problemen met medicijnen
als antibiotica te behandelen. Als dit niet
voldoende helpt, is het verwijderen van de
neusamandel vaak de beste oplossing.
Vanwege de functie bij de opbouw van
afweerstoffen probeert men de keelaman
delen zoveel mogelijk te sparen. Maar als
ook deze chronisch ontstoken blijven, kan
het zinvol zijn de keelamandelen toch te
verwijderen. Ook zal voor verwijderen
gekozen worden als de keelamandel der
mate groot is dat het voedsel er niet meer
langs kan of dat er ademhalingsproblemen
ontstaan.
Een chronisch ontstoken neusamandel kan
ook mede de oorzaak zijn van het ontstaan
van oorontstekingen. De neus- en keelhol
te staat immers via een buisvormige struc
tuur - de buis van Eustachius - in verbin
ding met het middenoor - de ruimte achter
het trommelvlies -. Via deze buis kunnen
bacteriën en virussen het middenoor berei
ken en daar een ontsteking veroorzaken.
De functie van de buis van Eutachius is het
toevoeren van lucht naar het middenoor.
De buis opent zich bij het geeuwen en slik
ken. Vooral bij peuters en kleuters komt
het vrij vaak voor dat de buis van Eustchi-
us niet optimaal werkt, waardoor er onvol
doende lucht in het middenoor komt. Het
slijmvlies van dit middenoor kan daardoor
zoveel slijm gaan produceren dat deze U
ruimte vol raakt met vocht. Het trommel- M
vlies kan dan niet meer genoeg trillen,
waardoor gehoorverlies optreedt. Als deze
situatie langer dan een aantal maanden
blijft bestaan zal de arts besluiten tot het 1
plaatsen van een trommelvliesbuisje. Dit
is een buisje dat de functie van het mid- U
denoor overneemt. Nadat een sneetje in M
het trommelvlies is gemaakt wordt het
vocht uit het middenoor gezogen en het
buisje in het trommelvlies geplaatst. Het U
buisje blijft dan een aantal maanden zitten [1
en groeit er na verloop van tijd zelf weer
uit. Het verwijderen van de neus- en/of u
keelamandelen wordt vaak gecombineerd H
met het plaatsen van een trommelvlies- Li
buisje. Soms volstaat het echter in alleen M
een sneetje in het trommelvlies te maken U
om zo het vocht weg te krijgen.
Het verwijderen van neus- en keelaman-
delen en het plaatsen van trommelvlies- u
buisjes zijn ingrepen die de K.N.O.-artsen h
in het ziekenhuis regelmatig uitvoeren. U
Om de, voornamelijk jonge patientjes en
hun ouders zo goed mogelijk voor te'berei- kj
den worden er in het ziekenhuis vooriich-
tmgsmiddagen georganiseerd. Door mid-
del van een videofilm en een presentatie U
van anesthesiepersoneel en polikliniek-
personeel wordt men zo doeltreffend U
mogelijk geïnformeerd over de ingreep, de f]
voorbereiding en de eventuele nazorg.
Voor informatie over deze middagen kunt U
u zich wenden tot het bureau patiënten- f'
vooriichting in het ziekenhuis. Uiteraard \i
kunt u zich ook wenden tot de behandeld f
K.N.O.-arts.
D.G. van Hasselt (K.N.O.-arts) H
^3^ ::3: :3c: ix: :3c: :zc: :33
