VIJFENTWINTIG
JAAR LATEI
e t f) i t
Fietsen door Dirksland
Windpark 'De Plaet'
PREDIKBEURTEN
eiiahdeii-iiieuws
Kindermiddag
Inloopconcert Singelkerk
Pinksteren vandaag
Tont en oud
Kerkdiensten Ger. Gem.
Herdenking
Nadere gegevens
Nog eenander punt
Een misser
Nader onderzoek nodig
Zondag 19 mei 2002
Maandag 20 mei 2002
(vervolg van voorpagina)
Financieringsconstructie
Uitvoering
De ramp op Tenerife is precies vijfentwintig
jaar later herdacht. Op 27 maart jl. was er
een korte plechtigheid op de begraafplaats
Westgaarde in Amsterdam, en daarna een
besloten bijeenkomst met ongeveer achthon
derd genodigden in de RAI.
Er is over deze grootste ramp uit de burger
luchtvaart een boek verschenen met de titel
'Tragedie op Tenerife. Optelsom van kleine
missers'. Het is geschreven door de journa
listen Jan Reijnoudt en Niek Sterk. Allerlei
facetten van deze verschrikkelijke ramp
worden in dit boek belicht.
Het gaat me in dit artikel om een bericht dat
na de verschijning van dit boek bekend is
geworden. Eerst even terug in de tijd.
De Spaanse autoriteiten hebben in het offi
ciële rapport de schuld volledig aan de
Nederlandse gezagvoerder toegeschreven.
De eerste piloot, Veldhuyzen van Zanten,
behoorde tot de elite van de KLM-vliegers.
Hij was betrokken geweest bij de introductie
van de Boeing 747. Zelf in Amerika
getraind, verzorgde hij de instructie van
andere KLM-piloten.
Ik vermeld deze gegevens, omdat nauwe
lijks te verwachten is dat zo'n ervaren vlie
ger, behorende tot de top van de captains, zo
maar de baan op zal gaan om te vertrekken.
Er moet meer aan de hand zijn geweest dan
gesuggereerde onachtzaamheid of haast bij
deze ervaren gezagvoerder. Dat werd al vrij
snel naar voren gebracht in een rapport dat
door de Rijksluchtvaartdienst is opgesteld.
Door gebrek aan medewerking van de zijde
van de Spaanse autoriteiten konden deze
onderzoekers slechts vermoedens uiten,
maar geen feiten vaststellen.
Na de publicatie van het hierboven genoem
de boek zijn er nadere gegevens bekend
geworden. In het Reformatorisch Dagblad
van 23 maart schrijven de genoemde auteurs
er over. Zij hebben contact gekregen met een
Belgische dame die ten tijde van de ramp
achtentwintig jaar was. Zij heet Christine
Beauvois. Zij was in 1977 reisleidster van
Airtour Belgium. Op die bewuste zondag
middag had ze een groep van driehonderd
landgenoten ingecheckt, terwijl ze daarna
een nieuwe groep opwachtte in de aan
komsthal.
Plotseling komt de directeur van de luchtha
ven naar Christine en haar vriendin. Deze
had sinds enige tijd een hechte relatie met de
dhecteur van de luchthaven.
Deze man begint in het Spaans te vloeken en
zegt (ik citeer letterlijk uit het RD-artikel):
"Die schoften in de toren waren naar de
voetbalwedstrijd aan het luisteren. Hoe is het
mogelijk. De imbecielen. Ze weten dat het
onverantwoord en verboden is."
Hij raast nog even verder. Dan zegt hij:
"Geen woord hierover of ik vermoord jul
lie. Zwijg alsjeblieft, meisjes. Zwijg." Dan
beent hij weg, aldus de beide verslagge
vers.
De beide dames zullen deze woorden letter
lijk uit de mond van de directeur van de
luchthaven hebben weergegeven.
Volgens de echtgenoot van mevrouw Beau
vois is het op Tenerife een publiek geheim
dat er in de verkeerstoren niet alleen naar
de voetbalwedstrijd werd geluisterd, maar
ook gekeken via een kleine zwartwit-televi-
sie!
De Rijksluchtvaartdienst-onderzoeker Klaare
weet voor honderd procent zeker dat op de
banden van de verkeerstoren geluiden te
horen zijn van een voetbalwedstrijd. Er was
echter niemand te vinden die wilde bevesti
gen dat die geluiden te horen zijn.
Er komt nog een tweede gegeven bij. Diver
se ooggemigen hebben gezien dat er een
gecombineerde radio/cassetterecorder uit de
verkeerstoren is gevallen of gegooid. Het
luchthavengebouw grenst aan de verkeersto
ren. Mensen in dat gebouw hebben de val of
de afworp van de cassetterecorder goed kun
nen waarnemen.
Tot zover wat ik uit het artikel in het Refor
matorisch Dagblad wil weergeven. Beide
journaüsten hebben niet alleen met hun
boek, maar ook met dit artikel in het Refor
matorisch Dagblad een primeur.
Hier wordt de ontbrekende schakel aange
wezen. De woorden van de directeur van de
luchthaven - vooral het dreigement met de
dood - zijn overtuigend. Er is in de verkeer
storen onoplettendheid geweest. De ben
geneigd te zeggen: mentale afwezigheid. De
conclusie is voor mij onontkoombaar dat dit
mede, zo niet de voornaamste oorzaak van
de ramp is.
Deze conclusie is des te meer voor de hand
liggend, omdat de verkeersleiders opvallend
rustig zijn, terwijl de Amerikanen vrezen dat
het KLM-toestel vertrekt op het moment dat
zij nog op de startbaan rijden.
Het is een enorme misser dat in het Spaanse
rapport van dit alles geen melding wordt
gemaakt. Waarom dat niet is gebeurd, is dui
delijk. Tenerife moet van schuld worden
vrijgesproken. De KLM-gezagvoerder is de
enige schuldige.
Je vraagt je onwillekeurig af hoe het moge
lijk is dat mevrouw Beauvois deze medede-
Ung vijfentwintig jaar voor zich heeft gehou
den. In het artikel worden enkele mogelijke,
verklarende oorzaken aangevoerd.
Het past mij niet voor dat verzwijgen een
verklaring te geven. Wel moet ik zeggen dat
het onmogelijk hjkt dat deze Belgische
dame vrede heeft kunnen hebben met dit
zwijgen. Dat de scherpe kantjes van de her
innering afgaan, is mogelijk. Dat ze kort na
de ramp en in de periode dat de rapporten
gepubliceerd worden is blijven zwijgen,
moet een bepaalde reden gehad hebben.
Geen mens kan zo maar vergeten wat ze over
de (of een) mogelijke oorzaak heeft gehoord.
Het zou mij niet vreemd voorkomen, dat het
zwijgen haar te zwaar is geworden.
Na vijfentwintig jaar zal er geen mogelijk
heid meer zijn tot juridisch verhaal op grond
van deze feiten.
Toch üjkt het mij, vooral met het oog op de
nabestaanden van de gezagvoerder en voor de
reputatie van de KLM gewenst, dat er alsnog
onderzoek wordt gedaan. Dat is voor de lucht
havenautoriteiten op Tenerife niet aangenaam.
Voor een bühjke beoordeling van wat voor
vijfentwintig jaar is gebeurd, is het wel nodig.
Het gaat over de grootste ramp in de burger
luchtvaart. Dan moeten alle feiten en gege
vens in het onderzoek betrokken worden,
ook al is dat na vijfentwintig jaar. De jour
nalisten Reijnoudt en Sterk zullen niet ver
moed hebben dat hun boek zo veel zou los
maken in de herinnering en het hart van de
betrokken reisleidster. Ik las het boek al
enkele weken voordat de herdenking plaats
vond. Ik heb nu te meer respect voor de
schrijvers. Dat de waarheid nu ten volle aan
het licht kome en de naam van gezagvoerder
Veldhuyzen van Zanten gezuiverd worde
van een blaam waarmee Spaanse autoriteiten
hem hebben belast.
Ik pleit vanuit ethisch gezichtspunt voor een
hernieuwd onderzoek.
W. H. Velema
Eerste Pinksterdag
OUDDORP-Herv. Gem. Dorpskerk: 9.30
uur ds. R. Veldman en 18.30 uur ds. J.
Kot Borssele. Eben-Haëzer: 9.30 uur
ds. J. Kot en 18.30 uur ds. R. Veldman -
Ger. Gem. 9.30 en 18.00 uur leesdienst
Ger. Kerk 9.00 en 10.30 uur ds. J. Kos
ter en 18.30 uur ds. J. P. Vlasblom (pre
dikant Dcazia-ziekenhuis) - Doopsge
zinde Gem. 9.30 uur ds. J. Smink; 11.15
uur ds. J. Smink (Duitstalige dienst) en
18.30 uur ds. J. Smink (Welkomst-
dienst).
GOEDEREEDE - Herv. Gem. 9.00,10.45,
17.00 en 18.45 uur ds. J. W. van Estrik.
STELLENDAM - Herv. Gem. 10.00 uur
ds. W. L. Smelt en 18.00 uur ds. J. Kop
pelaar, Abbenbroek - Ger. Kerk 10.00
uur ds. J. G. Arensman en 18.00 uur ds.
J. Koster.
MELISSANT - Herv. Gem. 10.00 en
18.00 uur kand. J. K. Abbink, Vriezen-
veen - Ger. Gem. 10.00 en 18.00 uur
leesdienst Ger. Kerk 9.30 uur ds. mw.
D. Ferwerda en 17.00 uur ds. A. Fèr-
werda - Ger. Gem. in Ned. 10.00 en
18.00 uur leesdienst.
chr. streeicblad op gereformeerde grondslag
voor de zuid-liollandse en zeeuwse eilanden
is een uitgave van Uitgeversmaat
schappij Eilanden Nieuws BV
Verschijning: dinsdag- en vrijdagavond
Tel. (0187) 47 10 20
Fax (0187)48 57 36
Postbus 8, 3240 AA Middelhamis
Langeweg 13, Sommelsdijk
ADVERTENTIES EN ADMINISTRATIE:
tel.(0187)47 1020
e-mail: AIgemeen@gebr-dewaal.com
(onder vermelding van 'adv' of 'adm')
tarief per mm 0,25;
contracttarieven op aanvraag
sluitingstermijn zakelijke advertenties:
maandag en donderdag 14.00 uur
slultingstermijn overlijdensberichten:
dinsdag en vrijdag 8.30 uur
voor foutief geplaatste advertenties als
gevolg van onduidelijke advertentie
opdrachten of telefonisch opgegeven
advertenties kan de uitgeverij niet
aansprakelijk worden gesteld.
Advertentie-acquisitie:
A. J. van der Velden,
06-50448359
REDACTIE:
hoofdredacteur: J. Villerius,
tel. (0187)47 10 22,
privé (0187) 60 14 40
e-mail: J.ViIlerius@gebr-dewaal.com
Plaatsing van ingezonden berichten kan
zonder opgaaf van redenen worden gewei
gerd.
ABONNEMENTEN:
Per kwartaal 8,90.
Per jaar €33,60.
Abonnementen zijn bij vooruitbetaling
en worden automatisch verlengd.
Opzeggingen schriftelijk
vóór 30 november.
Wijzigingen graag twee weken voor
deze ingaan doorgeven.
REKENINGNUMMERS:
postbank 167930
rabobank Middelharnis 342001108
DIRKSLAND - Herv. Gem. 9.45 uur ds. J.
het Lam, Wezep, we beginnen met het
zingen van enkele Pinksterliederen en
18.00 uur ds. J. Willemsen - Ger. Gem.
10.00 en 18.00 uur ds. A. M. den Boer.
HERKINGEN - Herv. Gem. 10.00 uur ds.
A. van Wijk en 18.00 uur Dr. T. E. van
Spanje - Ger. Gem. 10.00 en 18.00 uur
leesdienst.
SOMMELSDIJK - Herv. Gem. 10.00 uur
ds. J. C. den Toom en 18.00 uur ds. G.
C. Kunz - Lukaskapel HDG 10.00 uur
zingen Pinksterliederen; 10.15 uur ds. J.
Willemsen en 15.30 uur samenzang-
dienst - Rem. Ger. Gem. 10.00 uur ds.
E. L. van Dunné-de BijU Nachenius -
Herv. 'Exodus' Gem. 10.00 uur ds. J.
H. Verwaal.
MIDDELHARNIS - Herv. Gem. 10.00
uur ds. A. P. Voets en 18.00 uur ds. C.
Gielen - Chr. Ger. Kerk 9.30 en 18.00
uur ds. P. den Butter - Ger. Gem. 9.30
en 18.00 uur ds. J. Karels - Ger. Kerk
10.00 uur ds. L. J. Lingen en 17.00 uur
leden cie. eredienst - Ger. Kerk (Vrij
gemaakt) 9.30 en 16.45 uur leesdienst.
NIEUWE TONGE - Herv. Gem. 9.30 uur
ds. A. Belder en 18.00 uur ds. D. J. Bud
ding, Waarder - Ger. Gem. 10.00 en
18.00 uur leesdienst.
OUDE TONGE - Herv. Gem. 10.00 uur
ds. A. van Lingen, openbare geloofsbe
lijdenis en 18.00 uur kand. mr. J. Kooy,
Barendrecht - Ger. Gem. 10.00 en
18.00 uur leesdienst.
STAD aan 't HARINGVLIET - Herv.
Gem. 9.45 uur samenzang; 10.00 uur
ds. H. A. Samsom, openbare geloofsbe
lijdenis en 18.00 uur ds. P. van Duijven-
boden - Ger. Gem. 10.00 en 18.00 uur
leesdienst - Ger. Kerk 10.00 en 18.00
uur Th. Kok, Rotterdam.
DEN BOMMEL - Herv. Gem. 9.45 uur
zingen Pinksterliederen; 10.00 uur ds. P.
van Duijvenboden en 18.00 uur ds. H.
A. Samsom - Ger. Kerk 10.00 uur ds.
H. Vollmuller en 18.00 uur de heer L. H.
Zweers.
OOLTGENSPLAAT - Herv. Gem. 9.30
uur dr. T. E. van Spanje, openbare
OOSTVOORNE - Het IVN organi
seert samen met het Zuid-Hollands
Landschap op woensdag 22 mei om
14:00 uur een kindermiddag voor kin
deren van zes tot en met twaalf jaar.
Het eerste deel van de middag wordt
over het strand gewandeld en materi
aal bekeken en verzameld. Na een
korte pauze waarbij de kinderen iets
te drinken aangeboden krijgen wordt
er met de verzamelde materfalen bui
ten op het strand geknutseld.
Kinderen vinden het heerlijk om buiten
bezig te zijn, daarom organiseren het IVN en
het Zuid-Hollands Landschap regelmatig
kindermiddagen in de natuur. Deze keer
wordt de middag op het strand van Oost-
voome gehouden. De kinderen gaan in klei
ne groepjes op pad onder leiding van een
ervaren natuurgids. Onderweg wordt
gezocht naar aanspoelsels zoals schelpen,
botjes en hout. Het materiaal wordt verza
meld en meegenomen. Na de pauze wordt
dit materiaal gebruikt om iets moois mee te
maken. De begeleiding zorgt voor touw en
andere hulpmiddelen. De wandeling start
om 14:00 uur op de parkeerplaats vlak voor
de opgang naar het strand van Oostvoome.
De kosten bedragen één euro per persoon.
Opgave is verplicht via het telefoonnummer
0181-483909.
geloofsbelijdenis en bediening Heilige
Doop en 18.00 uur ds. A. van Wijk, Her
kingen - Ger. Gem. 9.30 en 18.00 uur
leesdienst - Ger. Kerk 9.30 uur de heer
L. H. Zweers en 18.00 uur drs. A. S.
Rienstra.
Tweede Pinksterdag
OUDDORP-Herv. Gem.Dorpskerk: 9.30
uur ds. R. Veldman, openbare geloofs-
behjdenis - Ger. Gem. 10.00 uur ds. J.
J. Tanis - Doopsgezinde Gem. 10.00
uur ds. J. Smink.
GOEDEREEDE - Herv. Gem. 9.30 uur ds.
J. W. van Estrik, bevestiging nieuwe lid-
matne.
STELLENDAM - Herv. Gem. 9.30 uur ds.
W. L. Smelt, openbare geloofsbelijde
nis.
MELISSANT - Herv. Gem. 9.30 uur
kand. T. R. Rietveld, Ridderkerk - Ger.
Gem. 9.30 uur leesdienst.
DIRKSLAND - Herv. Gem. 9.00 uur ds.
G. D. Hoff, Dodewaard - Ger. Gem.
10.00 uur ds. A. M. den Boer.
HERKINGEN - Herv. Gem. 9.30 uur ds.
A. van Wijk - Ger. Gem. 10.00 uur
leesdienst.
SOMMELSDIJK - Herv. Gem. 9.30 uur
ds. P. H. van Harten.
MIDDELHARNIS - Herv. Gem. 9.00 uur
ds. C. Gielen - Chr. Ger. Kerk 9.30 uur
ds. R den Butter - Ger. Gem. 9.30 uur
in Q T Tc fi 1 c
NIEUWE TONGE - Herv. Gem. 9.30 uur
ds. D. J. van Eckeveld, Kockengen -
Ger. Gem. 10.00 uur leesdienst.
OUDE TONGE - Herv. Gem. 9.30 uur ds.
A. van Lingen - Ger. Gem. geen dienst.
STAD aan 't HARINGVLIET - Herv.
Gem. 9.30 uur ds. H. A. Samsom - Ger.
Gem. geen dienst - Ger. Kerk geen
dienst.
DEN BOMMEL - Herv. Gem. 9.30 uur ds.
P. van Duivenboden.
OOLTGENSPLAAT - Herv. Gem. 9.30
uur dr. T. E. van Spanje - Ger. Gem.
9.30 uur leesdienst.
In deze rubriek kunnen lezers hun zegje doen of
reageren op hetgeen ze in dit blad gelezen hebben.
Inzendingen mogen geen grotere omvang hebben dan
ca. 400 woorden. De redactie behoudt zich betracht
voor om ingezonden tekst in te korten of niet te plaat
sen. Tevens draagt de redactie geen verantwoorde
lijkheid voor de inhoud van wat lezers schrijven.
In tegenstelling tot wat David Hoogzand in
het Eilanden Nieuws van 7 mei jl. schrijft
met betrekking tot de geslechte kastanje
boom aan de Molenweg te Sommelsdijk,
plaats ik graag de volgende kanttekening-
Het waren dus niet alleen 'uitgelote' kinde
ren die deelnamen aan het planten van de
kastanje ter ere van het huwelijk van Juliana
en Bernard op 7 januari 1937. Er waren nog
zoveel andere kinderlijke belangstellenden
bij het planten van de kastanje aanwezig, zo
ook ondergetekende met zijn broer Gijs.
Neemt niet weg dat ik David's suggestie om
mettertijd een nieuwe kastanje te plaatsen
(met hekwerk) van harte toejuich.
H, Visser, Kluut 46. Sommelsdijk
Jong en oud. In die volgorde. Niet: u bent
zo jong als u zich voelt. Of: velen luillen wel
oud worden maar iveinigen willen oud
zijn, maar een stulije voor het beiiende duo
jong en oud. Jong en oud zijn van Jiarte
welkom. Kortom, jong geleerd is oud
gedaan, de rest mag u zelf invullen. Invul-
wedstrijd voor jong en oud: xvie de jeugd
heeft, heeft de en wie oud is bezit kennis
en levenswijsheid. Of gingen uw gedachten
uit naar geld en goed?
Vroeger werd aan 'oud zijn' veel waarde
gehecht, het oudste standbeeld of de oudste
stadsrechten waren hoog verheven boven
zalien van recenter datum. De oudste stad
en de vermeende oudste taal genoten veel
aanzien. Dat gold ooft oude mensen, de
raad der oudsten loas een invloedrijlie
kring, vraagbaak en symbool van levens
wijsheid in dorp of stad. De ouder-en-wijzer
werd overal in ere gehouden.
Ouderen werden beleefd gegroet en aan
hun uitspraken luerd waarde gehecht. Van
daag de dag lijkt het tegenovergestelde het
geval. De woorden van grootouders worden
op voorhand naar het rijk van de fabelen
verwezen. 'Opa Die leeft nog in zo onge
veer de Middeleeuwen. 'De senioren liebben
hun eigen gedachten over de jeugd. 'Jonge
ren, luister. Al is liet maar even. Jullie wor
den hopelijk ook eens oud, misschien den
ken jullie dan nog eens aan onze raadge
vingen.
Alles wat jong is draaft maar door, steeds
sneller. Flitsendet; moet ik zeggen, met com
puter en modernste mobiele telefoon. Een
scooter of ander mobiel gerei maakt de
eigentijdse jonkheid compleet Maar jong
en jeugdig volkje, denk al rijdend en soms
tegelijk telefonerend (slechte combinatie
trouwens) eens aan vroeger. In die tijd
werd, hoe ouderwets het ook klinkt, de basis
gelegd voor het moderne heden. En levens
wijsheid is iets dat met de jaren komt, dus
ondanks ouderdom en gebreken blijft die
wijsheid voorbehouden aan oudei'en.
Zij kunnen het over het algemeen goed vin
den met de jeugd, want zij zijn zelf ook jong
geweest. En bij alles wat verandert is één
ding Jietzelfde gebleven: voor de wind is het
prima varen. Voor jong én oud.
RIDDERKERK - Op zaterdagmiddag 25
mei speelt Arie de Korte op het beroemde
Van den Heuvelorgel in de Singelkerk te
Ridderkerk. Hij speelt werken uit de orgelli
teratuur, die velen zullen aanspreken, van
Buxtehude en Micheelsen tot Jan Zwart. Ook
nu weer een inloopconcert in de Singelkerk
waar iedereen welkom is om te luisteren naar
het mooie orgel. De Singelkerk is een kerk
met een warme sfeer en het orgel spreekt tot
veler verbeelding. Het concert vangt aan om
15.00 uur, en de toegang is gratis.
HERKINGEN - Woensdagavond 22 mei
19.30 uur Ds. L Schipper.
OUDE TONGE - Donderdagavond 23 mei
19.30 uur Ds. M. Mondria.
STAD aan 't HARINGVLIET - Donder
dagavond 23 mei 19.30 uur ds. A. B. van
der Heiden.
"Whitefield bezocht ons ongeveer midden
oktober 1740. Hij preekte hier vier maal in
de kerk. De gemeente was bijzonder aange
daan door iedere preek. Bijna de hele
gemeente was in tranen. Whitefields pre
ken waren zeer geschikt voor onze stad. Zij
bevatten juist datgene wat onze stad nodig
had. Hij bestrafte ons vanwege onze terug
val en deed dit op een zeer aangrijpende
wijze. Hij stelde ons de grote genaden, die
wij ontvangen hadden, voor ogen als een
reden om tot God terug te keren. Onmid
dellijk na de preken ontstond een opgewek
ter geestelijk leven onder de gelovigen.
Maar later verspreidde de opwekking zich
vooral onder de jongeren. Er ontstond een
diepe bekommering onder hen vanwege
hun Christus-loze staat, welke bekomme
ring uitmondde in veel hoopvolle bekerin
gen. Velen, zeer velen in Northampton
spreken van het begin van nieuwe gedach
ten, nieuwe begeerten en een nieuw leven
vanaf de dag waarop zij Whitefield Chris
tus hoorden verkondigen.
Zo schreef ds. Jonathan Edwards over zijn
gemeente in Northampton in Nieuw-Enge-
land (USA). En over de wonderen die er
door een krachtige werking van de Heilige
Geest plaats vonden. Een heuse opwekking!
Enkele jaren daarvoor was er eveneens iets
dergelijks gebeurd. Helaas was de gemeente
inmiddels weer ingezonken en waren met
name de jonge mensen onverschillig gewor
den. Maar nu werd de Geest van God vaar
dig. "Er was", zo schrijft Edwards verder,
"bijna geen enkele persoon in de stad - oud
of jong - die onberoerd bleef over de grote
zaken van de eeuwigheid. En er was bijna
geen gezin ofwel één of twee leden waren in
het hart getroffen. Als sneeuwvlokken wer
den ze de Heere toegevoegd". Deze krachti
ge doorwerking van Gods Geest in Nort
hampton en andere plaatsen in Massachusetts
in de jaren 1740 en 1741 wordt wel 'The
Great Awakening' genoemd.
Boven dit artikeltje schreef ik 'Pinksteren
vandaag'Het is de titel van een boek dat de
noodzaak en de verwachting van een geeste
lijke opwekking in onze eigen context aan de
orde stelt. De schrijver is een Schotse domi
nee en publicist, die zich al jaren lang
beijvert het erfgoed van Reformatie en Puri
tanisme aan de christenen van deze tijd
(opnieuw) bekend te maken. Een zeer bele
zen maai' vooral bewogen mens, deze Iain H.
Murray, ooit medewerker van de bekende
Londense prediker dr. Martyn Lloyd-Jones.
Murray put in dit boek lessen, zowel uit de
Heilige Schrift als uit de geschiedenis van de
kerk, om de betekenis van 'opwekking' aan
ons geslacht voor te houden. De kerkge
schiedenis toont ons dat er perioden van gro
te geestelijke bloei geweest zijn. Die God
leeft nog! Zijn Geest is met Pinksteren uit
gestort. En nog is Hij de Vertegenwoordiger
van Christus op aarde.
In zijn boek is Murray eerlijk over de stand
van het geestelijke leven in onze dagen.
Behalve Schriftkritiek en vrijzinnigheid zijn
het ingezonkenheid en vormelijkheid ener
zijds en activisme en fanatisme anderzijds
die de kerk van Christus bedreigen. "De ken
nis van Gods Woord neemt zienderogen af
en het besef van het gezag en de betrouw
baarheid van de heilige Schrift wordt minder
en minder erkend." Over de situatie in de
Engels-sprekende wereld: "De twintigste
eeuw vertoonde een uitgebreider en langdu
riger afwijking van het christendom der eeu
wen dan van enige periode sinds de Refor
matie kan worden gezegd!" Het is terecht
gezegd. En het geldt misschien wel in gelij
ke mate de Nederlandse situatie.
Hoe spreekt Murray in dat kader over
'opwekkingen'? Wel, hij wil tussen twee
gevaarlijke klippen door. Aan de ene kant is
er gedachte dat er geen werk van God te sig
naleren valt als er geen opwekking is. En aan
de andere zijde zijn er die denken dat een
geestelijke opwekking helemaal niet nodig,
ja zelfs onmogelijk is. Murray hecht aan een
goede definitie van wat een opwekking
eigenlijk is en wat de kenmerkende eigen
schappen ervan zijn. Hij sluit zich bij
Edwards aan als hij er dit van zegt: "Waar
het Woord van God zuiver wordt verkon
digd, is de Heilige Geest altijd aanwezig.
Daar wil Hij werken. Toch zijn er tijden dat
God Zijn Geest geeft in een uitzonderlijke
mate. Er is verschil in hevigheid en omvang.
Het is een verschil in aard. Opwekking is een
overvloediger gave van de Geest aan christe
nen. De echtheid van een opwekking moet
worden beoordeeld aan de hand van dezelf
de maatstaven waaraan de echtheid van het
hele christen-zijn moet worden getoetst. Dus
niet aan de aanwezigheid van allerlei won-
dertekenen, tongentaai en opwinding. Maar
aan de 'gewone' tekenen van ware genade
als: liefde tot God, eerbied voor Zijn Woord
en persoonlijke heiligheid". Hij sluit zich
aan bij woorden van ene James Robe (1742),
die schreef: "De vruchten zijn: smart over
de zonde, algehele haat daartegen, afzien
van eigen gereclitigheid, omhelzing van God
door het geloof in Jezus Christus, vernieu
wing van het leven, liefde voor de gezegende
Verlosser en gebed om de bekering van
anderen
Een belangrijke les uit de geschiedenis is
voor Murray dat vooral de leer van het calvi
nisme de bedding voor een geestelijke
opwekking kan zijn. "Immers", zo zei hij in
een interview, "wezenlijk voor het calvinis
me is dat het de mens op een lage positie zet
en God groot maakt Dat is nu net de kern
van het bijbelse cJtristendom. Een prediking
die de mens vernedert en God eert, is een
prediking die de Heilige Geest beliaagt!
Pinksteren vandaag. Murray voorzag de titel
van zijn boek in het Engels van een vraagte
ken: "Pentecost today? Dat is in de Neder
landse uitgaaf verdwenen. Mag ik van de
vertaalster zeggen: "Groot is uw geloof!"?
Wat de vertaling van dit boek betreft: die
vind ik op veel plaatsen niet gelukkig, dik
wijls houterig en krom. Vorige boeken van
Murray laten hem kennen als een bewogen
en gepassioneerd schrijver. Dat komt in deze
vertahng maar nauwelijks uit. Jammer!
Toch bepleit ik ernstige en biddende over
weging van wat hij ons in dit (vertaalde)
geschrift biedt. Want de Geest van Pinkste
ren werkt nog!
N.a.v.: Iain H. Murray, Pinksteren van
daag. Wat is de betekenis van
opwekking in bijbels licht? Uitge
verij De Banier te Utrecht Gebon
den. 244 pag. Prijs €22,50.
J. M. J. Kieviet
DIRKSLAND - Morgen organiseert de acti-vlteitencommissie van de Gereformeerde
Gemeente van Dirksland een landelijke fietstocht in de omgeving en natuurgebieden
van Dirksland. Deze dertig kilometer lange fietstocht kunt u beginnen tussen 10.30 en
12.00 uur vanaf het verenigingsgebouw Rehoboth aan de Geldersedijk.
Uw lunchpakket kunt u rustig thuislaten want onderweg biedt de kerk u de gelegenheid om
tegen redelijke prijzen broodjes, frites, snacks, snoep en diverse dranken te kopen. De kosten
voor deelname bedragen voor +16 2,50 euro, -16 1,50 euro en voor een gezin maximaal 7,50
euro. Aan het einde van de tocht kunt u nog een keer wat gebruiken en zullen er tevens nog
diverse artikelen te koop worden aangeboden. De opbrengst van deze dag is bestemd voor de
nieuwbouw van de Gereformeerde Gemeente in Dirksland.
Omdat NRE vlot, bondig en adequaat
reageerde op het energie-aanbod van Delta-
wind, is met het Eindhovense energiebedrijf
een contract aangegaan voor 15 jaar. Daarbij
is wel bepaald dat de door Deltawind gepro
duceerde schone stroom geleverd moet kun
nen worden aan iedereen die 't maar hebben
wil. Volgens Middelbos bleek NRE voor
Deltawind ook aantrekkelijker om energie
aan te leveren dan aan Eneco.
Hoewel Deltawind reeds jaren naar tevre
denheid zaken deed met Rabobank Middel
harnis heeft ze, op zoek naar een financier,
vanuit concurrentieoogpunt verder gekeken
dan naar alleen de Rabobank. Toch kwam
volgens Middelbos de Rabo er opnieuw als
meest aantrekkelijke geldschieter uit. Naast
een goed financieel aanbod, bood de Rabo
bank een goede begeleiding en had ze de
minst ingewikkelde financieringsconstruc
tie.
De heer Van den Bos van Rabobank Mid
delhamis gaf aan dat de financiering van een
windmolenproject geheel past binnen filoso
fie en de kernactiviteiten van de bank; duur
zaam investeren staat immers hoog in het
Rabo-vaandel.
De financiering van het windpark komt neer
op een leaseconstructie. Daarbij koopt een
nieuw opgerichte b.v. - als dochteronderne
ming van de Rabobank - het hele windmo
lenpark tót op het moment dat het in gebruik
wordt genomen. Daarna least Windpark De
Plaet het project weer terug. Die constructie
is fiscaal aantrekkelijk omdat de Rabobank
haar investering in het windmolenpark af
kan trekken van de winst van de Rabogroep.
Het voordeel dat dit oplevert, brengt de bank
weer terug naar het windpark door lagere
leasetermijnen te berekenen. Het geld dat de
Rabo-dochteronderneming voor haar inves
tering in het windmolenpark nodig heeft,
leent ze van Rabo Groen Management, en op
haar beurt komt Rabo Groen Management
aan geld door het uitgeven van Groen Obü-
gaties, waarin iedereen kan beleggen.
Van de ruim 24 miljoen euro stichtingskos-
ten van dit windmolenproject wordt
1.044.000 euro gesubsidieerd door het C02-
reductiefonds. Anderzijds betaalt Deltawind
aan de pachters, die voor de realisering van
het windmolenpark grond kwijt raakten, 15
jaar lang een flinke grondprijs vergoeding,
waarvoor een Pachtfonds in het leven is
geroepen.
Bij de reaUsering van Windpark De Plaet is
aannemersbedrijf Winkels verantwoordelijk
voor de infrastructuur in de polder en is Ene-
co Netdiensten verantwoordelijk voor de
tracé netaansluiting. Naar verwachting zal
binnenkort de eerste heipaal de grond in
gaan, zal in november de eerste turbine wor
den opgericht en zal volgend jaar april het
park worden opgeleverd.
