r De dorpen van Flakkee
I
I
Bingo te Dirksland
Hovenierscompetitie 'De Tuin \m het Jaar'
Een overdadige Woemenweelde
Tip voofT balkon en terras
Floriadc2002
Psalmzangmiddag
Hoedenmode 'de Rozenhoed' start
tweede filiaal in Middelharnis!
EIIAti»l41IEUVS
©mSDM> 26 MAART 2002
(3)
door Hans Ottink, Gorinchem
Een belangrijke bedijking kwam in
1465 tot stand, de grootste van geheel
Overflakkee. De gorzen Duiven-
waard, Middelharnis en Sommelsdijk
werden binnen één ringdijk gebracht.
Duivenwaard behoorde als Grijs-
oords bezit tot Voorne; zoals wij zagen
maakte Middelharnis deel uit van
Putten, terwijl Sommelsdijk een
Zeeuwse enclave was.
te Barneveld
Sinds afgelopen donderdag mag de
Middelharnisse middenstand zich
trotse eigenaar noemen van een heus
hoedenhuis. Aan het Zandpad in Mid
delharnis (naast Mode Passage Buys-
se) zijn de dames Pols en Van Herk
hun tweede filiaal genaamd 'de
Rozenhoed', gestart.
Er is weer volop dynamiek in de tuin
Lente is leven en leven is beweging, dynamiek. Zeker in de
tuin. Overal is volop activiteit. Talloze planten bloeien nu
met stralende kleuren. Sommige soorten vullen de tuin met
heerlijke geuren. Knoppen schuiven open, bladeren
ontvouwen zich op duizend manieren. Ook het gras komt
weer frisgroen tot leven. Bijen en hommels bezoeken alles
wat bloeit. Het kan al lekker warm zijn buiten. Heerlijk,
zon! Het is nu fantastisch in de tuin, uw eigen stukje natuur.
Gras goed maden
Algen zijn soms al vroeg actief
Alles over planten, bloemen en tuinen: www.tuinweb.nl
Meer groen op de vierkante meter
Veel langer mooi dan bloemen: blad
Zet nieuwe planten in uw tuin
Coniferen in prachtige vormen en kleuren
iPAGINA?
De verschillende heren hebben elk het deel
van de dijk, dat binnen hun gebied viel, tot
stand doen komen. Het mag een voor die tijd
van juridische verbrokkeling merkwaardig
voorbeeld van 'intercommunale samenwer
king' genoemd worden. Was deze samen
werking op waterstaatkundig gebied nog
mogelijk, moeilijk kon verwacht worden dat
men in gezamenlijk overleg een dorp zou
stichten. Duivenwaard had geen behoefte
aan een kern, daar het zich op Nieuwe Ton-
ge kon oriënteren. In elk der polderdelen
Sommelsdijk en Middelharnis kwam echter
een dorp, en wel kort na 1465. Middelharnis
werd officieel St. Michiel in Putten gedoopt,
doch deze naam vond in het spraakgebruik
geen ingang.
De rondom het eiland Dirksland opkomende
aanwassen werden gelijktijg uitgegeven.
Hieraan is nog de eigenaardige vorm van de
gemeente Melissant te danken. De bedijking
werd in gedeelten uitgevoerd. In het oudste,
in 1480 bedijkte, deel Oud-Melissant werd
het dorp Meüssant gesticht. Ten noordwes
ten van Melissant kwam in 1482 de bedij
king van Roxenisse tot stand, dat een zelf
standige ambachtsheerlijkheid werd. Hier
heeft ook een dorpje met een kerk gelegen.
In 1557 is na een doorbraak het dorp buiten-
gedijkt en sindsdien is het nimmer her
bouwd.
In 1483 gaf de graaf de gehele zuidoostelij
ke moot van het eiland (het oude Barwouts-
moer) ter bedijking uit. Hiertoe werd de
ambachtsheerlijkheid St. Adolfsland opge
richt. Het gedeelte, dat het eerste werd
bedijkt, was het Oudeland van Ooltgensplaat
(1483). Daarin kwam het dorp Ooltgensplaat
te liggen. Den Bommel, dat ook tot deze
heerlijkheid behoorde, werd vermoedeUjk in
het begin van de 16e eeuw ingepolderd,
doch is in 1511 weer ondergelopen. Herdij-
-'■■i
m 'tusia"-'Ti
Nieuwe Tonge 1461. Zeer korte Voorstraat
en kleine kerkring. Geen haventje.
king vond in 1530 plaats; in deze polder ver
rees het tweede dorp van de uitgestrekte
ambachtsheerlijkheid. Geleidelijk vond
bedijking van geheel St. Adolfsland plaats.
In de aanvang van de 19e eeuw werden door
splitsing van het grondgebied van de heer-
Ujkheid de afzonderlijke gemeenten Oolt
gensplaat en Den Bommel gevormd.
Stad aan 't Haringvliet is gesticht in de in
1528 bedijkte polder de Oude Stad. Langs de
noordeUjke oever van Flakkee waren in late
re tijd uitgestrekte nieuwe aanwassen opge
komen. Deze zijn vooral in de loop van de
18e eeuw ingepolderd. Als verbinding tus
sen Goeree en Overflakkee werd in 1751 de
Statendam aangelegd. Gedurende een perio
de van 250 jaar waren in de nieuwe bedij
kingen alleen opvullingen en aandijkingen,
geen nieuwe dorpen meer gesticht. In 1782
evenwel, na het totstandkomen van de ten
noorden van de verbindingsdam gelegen
Eendrachtspolder, maakte men een begin
met de bouw van Stellendam, het jongste
van de Flakkeese dorpen.
Zo zien wij dus, dat alle dorpen op Flakkee
stichtingen zijn van de bedijkers en uit de 15e
eeuw of later dateren. Het bhjkt, dat men
gewoonlijk spoedig na het gereedkomen van
de dijk met het bouwen begon; voltooid was
het dorp natuurlijk niet oimiiddelUjk. De kerk
bijvoorbeeld werd doorgaans enige jaren
later geopend. Voorzover we kunnen nagaan
was het belangrijkste motief voor de plaats-
ntUitA-HT
Meüssant 1480. Onvolledig uitgevoerd.
Voorstraat slechts aan één zijde bebouwd.
keuze van het nieuw te stichting dorp: de
gelegenheid om een haven te maken. Dit was
natuurlijk van veel belang, aangezien men
alleen over water deze eiland-dorpjes kon
bereiken. Meestal stelde men alles in het
werk, om ook na bedijking van de voorgele
gen polders de waterverbinding te behouden.
De haven van Dirksland is zodoende tenslot
te zelfs 2? km langer geworden. Aan de wens
naar een haven kon men gewoonlijk in com
binatie met een lozingsmogelijkheid voor de
polder voldoen, door het dorp te leggen ter
plaatse van een afgedamde stroomgeul. Het
buitendijkse deel, dat in verbinding stond
met het buitenwater, kon als haven dienst
doen, het binnendijkse deel als afwatering
van de polder. Het dorp kwam dan ook steeds
aan de dijk te üggen. Of de doorgaans hoge
Hgging van de kern bereikt is door ophoging
of door gebruik te maken van de natuurlijke
toestand is niet te zeggen. De nabijheid van
geulen doet echter vermoeden, dat ophoging
noodzakehjk geweest zal zijn.
Los van het wegennet van de polder, maar
toch ingepast in het verkavelingsysteem,
legde men loodrecht op de dijk een brede
rechte straat aan; deze werd het hoofdele
ment van het dorp: de Voorstraat. Het is de
straat, die meestal de voornaamste huizen
kreeg in gesloten bouwwijze. De 35 a 45 m
diepe erven moesten van de achterzijde
bereikbaar gemaakt worden. Men legde
daarom aan weerszijden van de Voorstraat
op D.V. zaterdag 6 april a.s. wordt er in
de kerk van de Ger. Gem. te Barneveld
een psalmzangmiddag gehouden. Hier
aan werken koren mee uit Barneveld,
Uddel, Elspeet, Hierden, Middelharnis
en de Chr. Gem. Zangver. 'De Lofstem'
uit Ouddorp. Voor belangstellenden is er
gelegenheid deze zangmiddag te belui
steren en mee te zingen. Vanaf 'Eben-
Haëzer', Preekhillaan 1 in Ouddorp,
rijdt een bus naar Barneveld, die vertrekt
om 10.30 uur. Lunchpakket a.u.b. zelf
meenemen, koffie wordt verzorgd. De
kosten bedragen 12,- per persoon, te
voldoen in de bus. Telefonisch opgeven
kan bij de penningmeester, Wim Meijer,
tel.: (0187) 682875. Om ongeveer 20.30
uur terug in Ouddorp.
Op donderdag 4 april a.s. zal in de Victoria-
hal te Dirksland een bingo worden georgani
seerd door de S.V.I.K. Er zullen 8 ronden en
een Superronde gespeeld worden. De Victo-
riahal aan de Philiphoofjesweg in Dirksland
opent haar deuren om 19.30 uur en de aan
vang van de bingo is om 20.00 uur. Graag tot
ziens op donderdag 4 april!
dienstpaden aan, de zogenaamde Achterwe
gen; hieraan kwamen de schuren te staan.
Opmerkelijk is, dat de lengte van de Voor
straat in de grote zowel als de kleine dorpen
weinig verschilt en gewoonHjk in de buurt
van 160 m ligt. De straatbreedte is evenwel
nogal ongelijk en varieert veelal ook in één
zelfde straat, doordat deze zich verwijdt,
hetzij naar de kerk, hetzij naar de dijk toe. In
de belangrijkste dorpen ligt de breedte tus
sen 12 en 18 m. De dijkstoep en de kerk, die
de straat aan de uiteinden visueel afsluiten,
doen een intieme ruimte ontstaan, waartoe
nog meewerkte de beplanting met een dub
bele rij bomen, thans doorgaans verdwenen.
De kerk ligt, zoals wij zagen, aan het eind
van de Voorstraat. Bij de grotere dorpen was
het kerkhof met een gracht omringd (nog
aanwezig in Dirksland en Nieuwe Tonge).
De rondom deze gracht lopende straat is
bebouwd met huizen van een meestal min
der voornaam karakter dan in de hoofdstraat.
Ook binnen de ring is rondom de kerk wel
gebouwd. Zuiver rond is de Kerkring nooit.
De dames Pols (l) en Van Herk voor de ingang van hun nieuwe winkel.
De eerste vestiging is reeds sinds vijfjaar te
vinden in Krimpen a/d Ussel. De naam van
de winkel is eigenUjk voortgekomen uit de
creativiteit van de beide dames, die voor de
winkel in MiddeUiamis personeel uit onze
regio aangetrokken hebben. De aparte.
vaak eerder veelhoekig. De aanleg is niet op
bekrompen wijze geschied. Gemeten tussen
de buitenste bebouwing bedraagt bij de vier
grootste ringen, nl. die in Dirksland, Som
melsdijk, Middelharnis en Ooltgensplaat, de
middelUjn wel 110 m. De ruimtewerking is
dan ook verrassend.
(vervolg in de krant van dinsdag 9 april a.s.)
Bron: Instituut Stad en Landschap
van Zuid-Holland, jaarverslag 1952.
Engelse stijl van veel hoeden is er in alle
maten en soorten, en zowel jong als oud kan
er uitstekend terecht voor een hoed. De gar
nering wordt door het personeel en de eige
naressen zelf gedaan, zodat de hoed van de
klant gedurende het hele proces in dezelfde
handen blijft. De inkoop van de hoeden
vindt hoofdzakelijk in het buitenland plaats
en tweemaal per jaar bezoeken de dames
Pols en Van Herk internationale hoeden-
beurzen.
De geruchten dat Goeree-Overflakkee sterk
kerkelijk gebonden is, volgden elkaar in
Krimpen a/d Ussel in hoog tempo op, waar
door het idee ontstond óók een vestiging in
Middelharnis te beginnen. En met succes,
voor zover de eerste openingsdagen daar
zicht op boden. De reacties waren veelal bij
zonder positief!
Het assortiment is breed: niet alleen hoeden
voor jong, oud en kinderen, maar ook sjaals,
tassen, haarspelden en kettinkjes behoren
daartoe.
U bent in ieder geval van harte welkom bij
'de Rozenhoed' Hoedenmode aan het Zand
pad in Middelharnis (tegenover Het Diek-
huus). De winkel is open op dinsdag t/m
zaterdag en vrijdagavond koopavond.
De Nederlandse hoveniers staan internatio
naal aan de top. Het vakmanschap en het
creatieve kunnen van onze hoveniers staan
op een hoog peil. Om dat te laten zien v\/ordt,
dit jaar voor de derde keer, door het Hove
niers Informatiecentrum een wedstrijd on
der hoveniers georganiseerd. Is uw tuin door
een hovenier ontworpen en aangelegd en
bent u er super tevreden over, dan kan hij
meedingen. Groot of klein, heel betaalbaar
of toch iets prijziger, het maakt niet uit. Er
wordt in drie categorieën gejureerd en het
kan best het kleinste en goedkoopste tuin
tje zijn dat wint op grond van originaliteit,
creativiteit en kwaliteit van de aanleg. Bel
de hovenier die uw tuin maakte en laat hij
zich aanmelden voor deelname aan de na
tionale Hovenierscompetitie'DeTuin van het
Jaar'. Hij of zij weet hoe dat moet. Vorig jaar
dongen 35 tuinen mee naar de hoofdprijs,
een speciaal voor de competitie gecreëerd
bronzen kunstwerk. Het zou toch leuk zijn
als uw hovenier dat met uw tuin wint
Als u uw grasveld gezond wilt houden, is
regelmatig maaien nodig. Liefst eens per
week vanaf het moment dat het weer groeit
(als de temperatuur boven 6 °C is). Maai
siergazon op 2 cm, speelgazon op 3 cm. Bij
die maaihoogtes groeit het gras gezond
door Verwijder regelmatig het onkruid dat
in het grasveld opschiet.
Het kan zijn dat het water in uw vijver nu plot
seling groen wordt. Maakt u zich geen zorgen.
Het is een 'explosie' van zweefalgen die al bij
lagere temperaturen gaan groeien dan de vij-
verplanten. Zodra de vijverplanten aan de groei
gaan, is het afgelopen voor de algen. Dan
wordt het water vanzelf weer helder
Vaak is het vooral de enorme hoeveelheid
bloemen aan een plant die voor een waar
kleurenfeest in de tuin zorgt. Bij Rhododen
dron bijvoorbeeld kan de bloei zo overweldi
gend zijn, datje er niet op uitgekeken raakt.
Dat zelfde geldt voor een blauwe regen Wis
teria) of een brem {Cytisus) in volle bloei. Je
kunt je ogen er niet van af houden. Zorg voor
een voortdurende stroom van zulke dynami
sche hoogtepunten in uw tuin met heesters,
vaste planten, bomen en bodembedekkers.
Kies soorten die na elkaar of elkaar overlap
pend bloeien. Ga eens kijken bij tuincentra
en kwekers. Men zal u graag helpen meteen
keuze die het hele jaar door kleurrijke dyna
miek in uw tuin brengt: van het ene bloemrij
ke hoogtepunt naar het andere!
Het is weer tijd om uw potten, bakken en
kuipen met fleurige planten te vullen. Ver
geet ook de hangmanden niet Maak het
gezellig bij de voordeur, op uw balkon en
het terras met frisse klimop, vrolijke primu
la's en bijv. bloeiende heestertjes. Er is keu
ze te over! Denk ook aan geurende planten
als tijm, lavendel en alleriei andere keuken
kruiden. Zorg voor goede drainage in de
potten en bakken en gebruik bemeste pot
grond. Dan hoeft u pas na een week of zes
voeding te geven. Wanneer u een langwer-
kende mestpil bij de planten in de grond
stopt, heeft u er zelfs het hele seizoen lang
geen omkijken meer naar Wel water geven
natu uri ijk!
Hoe kleiner de tuin, hoe dichter u nioet
planten. Daar is een heel logische reden
voor. In een grote tuin kijk je tegen de plan
ten aan. Dan is het niet erg als daar wat
onbenutte ruimte tussen zit. Maar in een
kleine tuin kijk je veel meer óp de planten.
Dan wil je geen grond zien, maar bloemen
en prachtig blad. Gebruik ook de hoogte
beter. Laat planten tegen muren en schut
tingen groeien. Doordat ze een strakke af
scheiding verdoezelen, lijkt de tuin groter
en wordt het een heerlijke groene oase. Zet
pergola's en klimzuilen in de tuin en laat
ze begroeien met rozen, clematis, lathyrus,
klimop, kamperfoelie enz. Er is zoveel
moois!
Vaste planten bloeien gemiddeld maar drie
weken, maar tegen bladeren van vaste
planten, heesters en bomen kijkje minstens
een heel seizoen aan, vaak zelfs een heel
jaar Dan is niets mooier dan spectaculaire
kleurveranderingen, schitterende vorm-
combinaties, rustgevende beweging en
geluid en vooral groen, groen, groen in ein
deloos gevarieerde tinten.Tel daar nog geu
ren bij en het enorme belang van blad voor
een tuin is volkomen duidelijk. Groen blad
is de basis van een tuin, sterker nog: van
het leven! Zonder bladgroen waren wij ner
gens. Want groen blad maakt zuurstof, zui
vere lucht, laat ons ademen. Groen is de
basiskleur van de natuur, samen met het
blauw van de hemel vormt het een perfec
te, bescheiden achtergrond voor alle ande
re kleuren. Groen dringt zich nooit op, maar
wacht erop om ontdekt te worden. Kijk er
eens echt naar: het komt in honderdduizend
tinten voor De meeste yy
mensen vinden het fV'>—i
frisse voorjaars- ^f ^:C^
groen het aller-
mooist. Het begint
met dat lichte groe
ne waas aan bo
men en struiken
en langzaam ó)iji/lfl^^f^>en.
zie je de wereld ^M^^^'^-if
kleur krijgen.
Snoei is nodig
Het voorjaar is dé tijd om planten te snoeien
die pas in de zomer en de herfst bloeien. Voor
al de rozen mag u niet vergeten. Haal al het
dode en ingevroren hout weg. Snoei struik
rozen kort, tussen de 10 en 30 cm boven de
grond. Knip de resterende takken af boven
een naar buiten wijzend oog. Dan krijgt u een
gezonde, open struik die rijk zal bloeien. Ge
bruik altijd een scherpe snoeischaar en trek
werkhandschoenen aan. De stekels kunnen
heel venijnig zijn! Strooi na het snoeien spe
ciale rozenmest rond de planten. Daar zit al
les in wat rozen nodig hebben.
Het voorjaar is de perfecte tijd om te planten
en te verplanten. U loopt niet meer de kans
dat de planten bevriezen en ze slaan onmid
dellijk goed aan, omdat juist nu de wortels
zich volop ontwikkelen. Planten die in pot zijn
gekweekt, kunt u het hele jaar door planten,
maar ook daarvoor is het nu de beste tijd.
Maak altijd een ruim plantgat. Verbeter de
grond in het plantgat met veel organisch ma
teriaal (compost, potgrond, een handje been
dermeel) en geef na het inplanten royaal wa
ter.
Duidelijke vormaccenten maak je met coni
feren in de tuin, bolvormen of zuilvormen,
alles is mogelijk, alleen of in een groep. Of
denk eens aan een combinatie met voorjaars
bollen. Dat straalt wat uit. Coniferen alleen
maar in groen verkrijgbaar? Nonsens, ze zijn
er in eindeloos gevarieerde tinten: inderdaad
van heel fris- tot heel donkergroen, maar ook
goudgeel, bronskleurig, blauw, grijs, met witte
vlekken, roodachtig. Sommige verkleuren
door het jaar heen, andere hebben opvallen
de kegels. Niet alleen qua kleur, ook qua vorm
zijn coniferen uiterst variabel. Van hoge smal
le zuilvormen tot een bodembedekkende vor
men. Er zijn bolvormen en indrukwekkend
treurende coniferen, lieftallige dwergen en
reuzen. Planten die je zelfs in blokvorm kunt
snoeien en vormen die zo mooi zijn dat je er
vanzelf afblijft. Combineer ze met bloeiende
heesters, bodembedekkers, bolgewassen en
vaste planten. Het resultaat is fantastisch!
Feel the Art of Nature
Van 6 april t/m 20 oktober is de Floriade de mooiste en de leukste tuin van Nederland.
Daar komt de hele wereld op bezoek om te genieten van bloemen en planten in een
samenstelling waar tien jaar aan is gewerkt. Al uw zintuigen worden er geprikkeld (Fee/)
door kunstuitingen {the Art) en het mooiste van de natuur {Nature). Een bezoek aan
Floriade 2002 is in veel opzichten een indrukwekkende ervaring. Het uitgestrekte park is
in drie hoofdthema's verdeeld. 'Het Dak' is een glazen overkapping van liefst 28.000 m'.
U vindt er permanente en wisselende tentoonstellingen: van bolbloemen tot tropische
planten en tal van internationale exposities. 'De Berg' is een 40 meter hoge zandpirami-
de, genaamd Big Spotters' Hill. Het uitzicht vanaf deze plek is fenomenaal. Aan de voet
ligt 'De Groene Stad' waar 'wonen, werken en recreëren in 2010' tentoongesteld wordt.
Het vakmanschap van hoveniers en groenvoorzieners heeft daar op indrukwekkende wij
ze vorm gekregen, zowel in schitterende, heel verrassende tuinen als in het openbare
groen. U zult er uw ogen uitkijken! Minstens zo indrukwekkend is het zuidelijke deel van
het park, waar 'Nature' centraal staat. Dit deel rond 'Het Meer' lijkt wel een Engels land
schapspark met enorme waterpartijen, beschutte valleien, gigantische rotsen en een ver
pletterende verscheidenheid aan planten, leder punt levert een nieuwe verrassing. Hier
zijn de inzendingen van de kwekers fantastisch verwerkt. Een ervaring van geur, kleur en
vorm in een magnifieke entourage
U vindt de Floriade in de Haarlemmermeer, vlak bij Vijfhuizen en Schiphol.
Meer informatie? Bel 0900-0555 of kijk op Internet: vvww.floriade.com
