Beroerte:
Als concentreren een probleem is...
EiiAifcei^iiiEyvs
Het weerbericht
en autobanden
Gelukkig zijn...
Kinderen van psycliiatrische patiënten
Begrijpen is een hele kunst
europaIuin
Uitslag
dressuurwedstrijd
Vooral mensen die afhankelijk zijn op een zijspoor
Zonnebloem met jaarthema 'Sanien leven?'
op de bres voor leefbaardere samenleving
PAGINA 5
DINSDAG 23 JANUARI 2001
De ruim 35.000 vrijwilligers van de Natio
nale Vereniging De Zonnebloem constate
ren een groeiende behoefte van ouderen, zie
ken en gehandicapten aan contacten waarin
tijd voor aandacht is. Dat toont weliswaar de
zin van het vrijwilligerswerk dat De Zonne
bloem al jaren realiseert overtuigend aan, het
is minstens zo zeer een teken aan de wand.
KenneUjk is er een toenemend gebrek aan
niet-georganiseerdei spontane contacten
waarin de een oog en hart heeft voor de
ander en dat niet ^leen als het zo uitkomt.
Aan contacten die zijn gebouwd op echte
belangstelling en daardoor helpen om in
deze maatschappij mee te blijven tellen.
Deze verschraling van aandacht is volgens
De Zonnebloem een keerzijde van de wel
vaart. De floriserende economie met prachti
ge groei-, werkeloosheids- en koopkrachtcij-
fers, de zich in rap tempo ontwikkelende
informatietechnologie, met de mobiele tele
foon en internet voorop, de enorme presta
tiedrang en de om zich heen grijpende indi
vidualisering hebben tot gevolg dat mensen
worden voorbijgelopen. In relaties, gezin
nen, families, in de straat. Vooral de mensen
die afhankelijk zijn. Een ontwikkeling die
De Zonnebloem grote zorgen baart en die de
vrijwilligersorganisatie met het jaarthema
'Samen leven?' aan de orde wil stellen.
Zwaardere opgave
Samen leven blijkt voor steeds meer mensen
een steeds zwaardere opgave. Nog nooit
waren de persoonlijke ontplooiingsmoge
lijkheden en vrijheden zo groot, maar tege
lijkertijd is vlucht in onder meer consumen
tisme en aanpassing aan de ander nog nooit
zo massaal en vergaand geweest. Heel veel
mensen maken steeds vaker keuzes omdat
de ander die ook maakt. Er is een onthutsen
de vlucht in prestatiedrang, kapitaal vergro
ting, uitgaven en zogeheten sociale verplich
tingen: visite hier, visite daar, etentjes en
ontspanningsverpUchtingen. De individuali
sering blijkt meer en meer een lege dop:
mensen ontplooien zich niet als een zelfstan
dig denkend en handelend persoon die bij
draagt aan een leefbare samenleving, maar
zinken weg in hebzucht, overactiviteit en
zinloos vermaak. Als compensatie vluchten
steeds meer mensen in allerhande thera
pieën, ondernoemers als 'rebalance' en
rebirthing'. Intussen blijven steeds meer
mensen van elke noodzakelijke aandacht
verstoken. Vooral langdurig zieken, licha
melijk gehandicapten en hulpbehoevende
ouderen zitten daarbij in de hoek waar de
klappen vallen.
Vrijwilligers
Kortom: er mogen gerust grote vraagtekens
worden gezet bij de leefbaarheid van de
samenleving. Er vallen schrijnende gaten
van aandacht. Vooral in de zorg voor chro
nisch zieken, in de ouderenzorg, de thuis
zorg. Te meer daar de laatste jaren een groot
aantal verplegenden de zorg verlaat. Vrijwil
ligers vullen die gaten zo goed mogeUjk. En
daarin zijn zij van letterUjk onschatbare
waarde. De contacten die zij realiseren zijn
voor veel mensen van levensbelang. Dat wil
De Zonnebloem in dit Internationaal Jaar
van Vrijwilligers onderstrepen. Blijft het feit
dat de toenemende behoefte aan contact een
harde boodschap is. Deze samenleving blijft
in gebreke waar het gaat om noodzakelijke
zorg en aandacht. Als vrijwilligersorganisa
tie wil De Zoimebloem daarom een appèl
richten aan de samenleving. Een leefbare,
menselijke samenleving is alleen bereikbaar
als mensen naar elkaar omkijken, zichzelf en
elkaar serieus nemen. Dit alles kan alleen als
wij de schaduwkanten van onze manier van
leven en samenleven eerlijk onder ogen wil
len zien en daar consequenties aan verbin
den.
Open brief aan Waarnemer
Geachte waarnemer,
Uw blik op kerk en samenleving heeft me
nu wel heel erg gegriefd. Meestal stoor ik
me aan de wijze waarop u schrijft over het
S.o.W. gebeuren. Ik kan u verzekeren, dat
ik met een blij gevoel lid ben van de
S.o.W. kerk hier ter plaatse.
Maar daar gaat het nu niet over.
In E.N. van 5 januari jl. schreef u over de
verschrikkelijke ramp in Volendam.
U schrijft: "de jeugd van Volendam, die
voor het merendeel rooms-katholiek is en
niet beter weet.En dan: onze eigen jon
geren, die beter kuimen weten" enz. enz.
Ja kunnen! Ik vraag me af; wie zijn die
ONZE EIGEN jongeren? Zijn die beter
dan jongeren van Rooms-Katholieke
ouders?
Weten de ouders van de zg. ONZE EIGEN
jongeren, altijd precies waar hun kinderen
op zaterdagavond zijn?
Had deze ramp niet net zo goed kunnen
gebeuren in een gelegenheid waar de
Gereformeerde of Nederlands Hervormde
jongeren bij elkaar zijn?
De meen, dat u toch wel anders door uw
'kijkvenster' moet kijken voortaan. Maar
dat is uw zaak.
H. M. de Man-Geldof
P. Akkemanwei 22
8915 KD Leeuwarden
Vele persoonlijke drama's
Het kan iedereen overkomen
Inderdaad, 30.000 Nederlanders krijgen dit
jaar een beroerte. Jong en oud. De gevolgen
van dit hersenletsel kunnen ingrijpend zijn:
verlammingen, taal- en spraakstoomissen.
Soms zijn er geheugenproblemen en kan
iemands persoonlijkheid veranderen.
Wat is een beroerte?
Een beroerte kan zowel een herseninfarct
als een hersenbloeding zijn. In beide geval
len gaat er iets mis in de bloedtoevoer van
de hersenen. Hierdoor krijgt het hersen
weefsel weinig zuurstof en sterft dan af. De
oorzaak is meestal een slechte conditie van
de bloedvaten. Waimeer een bloedstolsel
een slagader in de hersenen afsluit, spreekt
men van een herseninfarct. Dit bloedstolsel
kan ontstaan zijn in de hersenslagader zelf
(trombose), maar kan ook van elders in het
lichaam de hersenbloedvaten inschieten
(embolic). Een hersenbloeding wordt
meestal veroorzaakt doordat een slecht
bloedvat in de hersenen knapt, waardoor
bloed zich in de hersenen ophoopt.
Enige feiten en cijfers
Zeker 150.000 landgenoten lijden op dit
moment aan de gevolgen van een beroerte.
Eenderde van de slachtoffers overlijdt bin
nen één jaar. Beroerte is de derde doods
oorzaak in de Westerse wereld, na hartziek
ten en kanker. Herseninfarcten zijn ook de
belangrijkste oorzaak voor invaliditeit.
Steun de Hersenstichting Nederland
De gevolgen van een beroerte kunnen
ingrijpend zijn. Snelle opvang en een goe
de behandeling zijn van levensbelang. Er
moet nog veel onderzoek worden verricht.
Ook goede voorlichting is belangrijk.
Wordt donateur of doe een gift op giro 860
t.n.v. Hersenstichting Nederland. Ook aan
melding voor collectanten voor het komen
de jaar is zeer nodig en kan via tel.: 0181-
417726.
Elke ochtend kunnen we de waarschuwing
verwachten dat bruggen, viaducten, op- en
afritten glad kunnen zijn. Het is sprekend
voor een jaargetijde waarbij de temperatuur
steeds om het vriespunt blijft schommelen.
In de nanacht en vroege ochtend hebben die
wegdekken de neiging te gaan opvriezen.
Dit is voor het ochtendverkeer bepaald niet
ongevaarüjk. Voor het voorkomen van
ongewenst slipgevaar 'zijn de autobanden
onder iedere auto echter minstens even
belangrijk. Immers, autobanden vormen de
enige verbinding tussen de auto en het weg
dek! Ieder die zich rijdens voortbeweegt is
daarvan afhankelijk. Het is derhalve van
belang dat een ieder zich realiseert dat het
contact band-wegdek beperkt is tot ongeveer
de grootte van een brieftaart! Dat betekent
dat bij slechte weersomstandigheden een
bandenprofiel van tenminste 4 mm is aan te
bevelen. Het weerbericht is een 'must',
evenzo veilige autobanden. Dan komen we
onbeschadigd de winter door.
Een vaak gehoorde zinsnede luidt: 'maat
schappelijk gezien was de man geslaagd,
velen benijdden hem maar toch was hij niet
gelukkig.' Dikwijls laten mensen hun
geluksgevoel van materiële zaken afhangen.
Toch geeft geld geen geluk. Een mens die
wijsheid heeft verworven zal de betrekke
lijkheid van geld en materiële zaken erken
nen. Wijsheid zal helpen om reëel te blijven
en om niet te denken dat we in ons leven zelf
alles kunnen bepalen. Neem bijvoorbeeld de
dramatische gebeurtenissen die alleen al in
het afgelopen in ons land hebben plaatsge
had - één zelfs nog heel recent.
Als iemands vrede en geluk alleen van geld
en voorspoed afhankelijk is, is dat tragisch.
Velen van ons beseffen dat de waarde van
vriendschap, een gesprek van hart tot hart,
samen huilen, samen lachen, uitnemender is
en zelfs tegenspoed draaglijk maakt. Het
spreekwoord zegt 'gedeelde smart is halve
smart' of gedeelde vreugd is dubbele
vreugd'. Er is dus méér dat helpt om vrede
en vreugde te hebben dan geld of goed. Heb
ben we van die waardevolle mensen rondom
ons, ook dan mogen we ons rijk en gelukkig
voelen. Als we een aanleiding hebben waar
om we zouden kunnen klagen, dan hoeft dat
geen reden te zijn voor ontmoediging. Wijs
heid geeft ook in deze dingen ruimte. We
kunnen een gezonde geest ontwikkelen als
we die 'voeden' met goede dingen, als we
bijvoorbeeld ook de 'andere kant' van
andermans onhebbelijkheden proberen te
zien en er moeite voor doen om oog te hou
den voor het goede dat ons omringt.
Tommy van zes schommelt op zijn stoel
heen en weer. De kleurplaat die hij net zo
graag pakte, lijkt zijn interesse niet meer te
kunnen vasthouden. Puzzelen, dan maar.
Dat lijkt hem wel wat. Drie stukjes legt hij
op zijn plaats, maar dan begint het schom
melen opnieuw. De afstandsbediening van
de TV trekt zijn aandacht. "Tommy is altijd
in beweging", verzucht zijn moeder. "Stilzit
ten kent hij niet en alles wat hij doet is maar
voor even. Tommy vreet energie. Overal
klautert hij op of onder. Ik kan hem echt
geen minuut uit het oóg verhezen."
Elk kind is wel eens druk. Toch zijn er kin
deren die echt nooit stil kunnen zitten, of
door het minste afgeleid zijn. Er zijn kinde
ren die op alles at ze horen of zien heel
impulsief reageren en daardoor problemen
voor zichzelf of voor andere veroorzaken.
Het zijn deze kinderen - drukke kinderen -
die zich door hun voortdurende omnst min
der goed ontwikkelen dan men mag ver
wachten.
Leren concentreren
Het vermogen om de aandacht op iets te
richten en deze aandacht vast te houden is
niet voor iedereen hetzelfde. Dit vermogen
neemt duidelijk toe met de leeftijd van het
kind. Zo kan een kind van 5 jaar ongeveer 10
minuten achter elkaar met een opdracht
bezig zijn. Tegen het 14e jaar is deze perio
de verlengd tot 30 minuten.
Van temperament tot bloedarmoede
Bij sommige kinderen is er met het concen
tratievermogen iets mis. Zij kunnen hun
gedrag niet onder controle houden en wor
den overbeweegUjk of dromen juist weg. Bij
de meeste kinderen ligt de oorzaak buiten
henzelf. Ze kunnen hun concentratievermo
gen tijdelijk niet goed gebruiken. Dit kan
bijvoorbeeld komen door de omgeving
waarin het kind opgroeit zoals sparmingen in
het gezin, pesten op school, te weinig struc
tuur en regelmaat in huis. Ook lichamelijke
problemen zijn niet te onderschatten: te wei
nig slaap waardoor het kind steeds moe is,
ziekte (bijv. bloedarmoede), eenzijdige voe
ding of het overslaan van maaltijden. In een
zeldzaam geval kan een allergie of overge
voeligheid voor bepaalde voedingsmiddelen
de oorzaak zijn van de concentratieproble
men. Bij ongeveer één op de drie kinderen
zijn het gebrek aan concentratie en beweeg
lijkheid als het ware 'ingebakken'. Soms
speelt en erfelijke factor hierbij een rol.
Geen politieagent
Omgaan met een druk kind is voor de mees
te ouders zeker niet gemakkelijk. Vaak heb
ben ze het gevoel dat ze de hele tijd hun
dreumes moeten corrigeren. Laat dat! Zit
stil! Veel geduld en aanpassing zij nodig.
Een aantal tips:
Zorg voor een rustige omgeving en
breng orde en regelmaat in de daginde
ling.
Spreek duidelijke gedragsregels af.
Bouw momenten in waarop het kind
zich mag uitleven, bijvoorbeeld door
sport of een stoeipartij.
Stimuleer de concentratie van uw kind
door het veel verschillende spelletjes te
laten doen. Lego, kleuren, sporten,
voorlezen, TV kijken, computerspelle
tjes, enz. stimuleren allemaal verschil
lende aspecten van concentratie. Zo
leert het kind zichzelf spelenderwijs
steeds beter concentreren.
Reageer niet alleen op negatief gedrag
van uw kind. Probeer juist te zien wat er
wel goed gaat, en moedig rustig gedrag
aan. Geef uw kind aandacht, Uefst voor
het erom vraagt.
ADHD
In Nederland lopen heel wat drukke kinde
ren rond. Slechts bij een klein aantal is er
sprake van een ernstige vorm
van concentratietekort en overbeweeghjk-
heid (ADHD). In maart 2001 zal Gezond en
Wel hier aandacht aan
besteden.
Denk ook aan uzelf
Een druk, beweeglijk kind eist veel van u.
zorg daarom voor de nodige ontspanning en
reserveer tijd voor uzelf en uw relatie. Ook
een druk kind kan best eens gaan logeren of
bij iemand anders spelen. Samenwerking
met school in de aanpak van de concentra
tieproblemen zijn heel belangrijk. Als dit
alles niet helpt, is het verstandig om profes
sionele hulp te raadplegen.
U kunt terecht bij uw huisarts of bij de jeug-
darts of -verpleegkundige van de GGD.
Meer lezen
De brochure 'drukke kinderen' gaat in op de
achtergronden van druk gedrag en bevat een
groot aantal tips en adviezen. 'Drukke kin
deren' is te bestellen door overmaking van f
8,- (incl. administratie- en verzendkosten)
op giro 2370075 van de Stichting Jeugdin-
formatie Nederland onder vermelding van
titel bestelnummer NI6.
Ook de gezondheids wijzer van de GGD
Zuid-Hollandse Eilanden (tel.: 0181-
652404) beschikt over een folder met duide
lijke en praktische informatie.
GGD Zuid-Hollandse Eilanden
Afdeling Jeugdgezondheidszorg
Over veel problemen in het leven
wordt met kinderen gepraat. Zo niet
wanneer een ouder psychiatrisch ziek
is. De omgeving is hiervan vaak niet
op de hoogte. Immers, de zieke vader
of moeder heeft geen been in het gips,
loopt niet met krukken, of zit niet in
een rolstoel. Duizenden kinderen
groeien op met een ouder die psychi
sche problemen heeft. Onderzoek
heeft uitgewezen dat deze kinderen
het risico lopen om zelf ook psychi
sche problemen te krijgen.
"Mijn'trioeder is ziek. Zij is manisch depres
sief." Aan het woord is Anouk, een meisje
van 15 jaar. Zij doet soms de vreemdste din
gen. Ze slaapt overdag en loopt 's nachts in
huis te rommelen. Er zijn ook dagen dat ze
helemaal niet uit bed komt. De ene dag is ze
heel enthousiast over alles, de andere dag
kan ze juist niets hebben. "Zo gaat het steeds
bij ons thuis." Eerst wat verlegen en dan wat
meer openhartig praat Anouk over haar
moeder. Soms met sympathie en begrip, dan
weer met afkeer en vijandigheid. "Of Öc nog
van mijn moeder hou? Natuurlijk doe ik dat
wel. Maar soms denk ik wel eens, je bent
geen echte moeder voor me. Elke keer wan
neer ik naar huis ga, ben ik bang. Hoe zal ik
haai aantreffen? In wat voor humeur zal ze
zijn? Ik ben bang voor het onberekenbare
van haar gedrag."
Ziek zonder gips
Als in een gezin een van de ouders ernstig
ziek is, is dat vaak een zware belasting. Het
is moeihjk om alle zaken die nodig zijn om
het gezin te laten draaien, te regelen. Niet
alleen voor de gezonde ouder is het zwaar,
maar ook voor de kinderen. Het betekent
vaak een grote verandering en aanpassing in
het dagelijks leven. Heel belangrijk is dat het
kind begrijpt wat er aan de hand is. Op het
moment dat vader of moeder Ujdt aan een
lichamelijke ziekte is dat voor iedereen
begrijpelijk. Het is zichtbaar. Kinderen
begrijpen dan best dat vader of moeder in
bed moet bUjven. Als een van de ouders ech
ter aan een psychiatrische ziekte lijdt, wordt
het al een stuk ingewikkelder om dit uit te
leggen. Het is voor een volwassene al moei
lijk om te begrijpen en te accepteren wat er
aan de hand is, laat staan voor een kind.
Wisselende stemmingen
Psychiatrisch zieken gaan zich vaak anders
gedragen dan we gewend zijn. Ze zijn heel
erg bang of somber. Soms horen ze geluiden
die er helemaal niet zijn. Stemmingen wisse
len elkaar af. Het ene ogenblik overheerst de
vrolijkheid, het andere ogenblik juist weer
de somberheid. Dat maakt het er voor kinde
ren niet makkelijker op. Hoe kan het toch dat
vader of moeder elke dag weer anders is?
Omdat de gezonde ouder vaak zelf ook niet
precies weet wat er aan de hand is, is Tiet
moeihjk om dit aan kinderen uit te leggen.
Bovendien is de gezonde ouder vaak zo
bezig met het verzorgen van de zieke part
ner, dat de kinderen snel 'vergeten' worden.
Kinderen zelf merken echter al snel dat er
thuis wat aan de hand is. Voor deze zaken
proberen de hulpverleners van de Riagg oog
te hebben. Aan alle ouders die met psychia
trische problemen bij de Riagg komen,
wordt altijd gevraagd hoe het met de kinde
ren gaat. Samen met de ouders probeert de
hulpverlener te bekijken weUce begeleiding
de kinderen nodig hebben. Deze begeleiding
volstaat soms uit het informeren van de kin
deren over de ziekte van de ouder. Soms
wordt, in overleg met de ouders, bekeken of
de kinderen zelf ook hulp nodig hebben. Het
uitwisselen van ervaringen met andere kin
deren in een zelfde situatie is ook een moge
lijkheid. Hiervoor zijn er bij de Riagg spe
ciale groepen, zogenaamde KOPP-groepen.
(Kopp staat voor kinderen van ouders met
psychiatrische of psychische problemen).
De groepen zijn niet gericht op behandeUng,
maar zijn bedoeld als steun voor de kinde
ren. In een groep wordt uitleg gegeven over
psychiatrische ziekten en er is ruimte om
vragen te stellen aan hulpverleners. Het
belangrijkste deel van de groep is het delen
van ervaringen. Dat een dergelijke aanpak
een waardevolle ondersteuning betekent, is
inmiddels gebleken. Een jongen die deel
neemt aan zo'n groep vertelt: "In de groep
kan ik zonder schaamte of angst over mijn
ervaringen praten. Thuis lukt dat niet zo
goed. Mijn vrienden en vriendinnen, als ik
die al in vertrouwen neem, begrijpen niets
van de problemen thuis. Doordat iedereen
uit de groep in een soortgeUjke situatie zit,
begrijpen zij mij wel. Daardoor krijg ik van
de groep veel steun."
Start nieuwe Kopp-groep
In maart start de Riagg met een nieuwe
groep voor jongeren in de leeftijd van 12 tot
en met 16 jaar. Deze groep komt bij elkaar in
het gebouw van de Riagg te Spijkenisse.
Wie meer informatie over dit onderwerp wil,
of over de groep, kan terecht bij, Jacqueline
Verdellen, medewerker Preventie van de
Riagg, tel.010-4960535.
Uitslag van de dressuurwedstrijd voor
pony's, proef 2, gehouden op zaterdag 20
januari jl. in Manege Oostmoer, Oostmoer-
sedijk 2a te Stad aan't HaringvUet. Voor
deze proef dient een minimaal aantal punten
behaald te worden van 80. Groep 1. Frans
Scheijgrond, 106 pnt; Esther Breen, 103 pnt;
Anne Scheijgrond, 102 pnt; Vanity Monnee,
96 pnt; Angelique v. Dam, 94 pnt; Christel
Rijnbrand, 94 pnt; Chayenne Beijer, 93 pnt;
Bionda Koese, 89 pnt; Nadine Peekstok, 86
pnt; Cynthia Monnee, 86 pnt; Jorien de Wit,
85 pnt; Loes Heintjes, 84 pnt; Jantien v.d.
Spaan, 82 pnt. Groep 2. Rudy v. Dis, 109
pnt; Nicolette Meiaard, 107 pnt; Priscilla
Moerkerk, 106 pnt; Jennifer Rommelse, 103
pnt; Ingrid de Vogel, 102 pnt; Adrienne Lui
ten, 94 pnt; Josephine Luiten, 94 pnt;
Daniella Vis, 94 pnt; Demi Uijtewaal, 93
pnt; Lisa Vis van Heemst, 92 pnt; Marlies
Lokker, 91 pnt; Samantha Lugthart, 90 pnt;
Mies Koopman, 88 pnt; Jeroen v. Dis, 87
pnt; Jacolien Bechthum, 80 pnt. Groep 3.
Maaike de Vogel, 95 pnt; Bianca v.d. Sluijs,
93 pnt; Carola v.d. Sluijs, 92 pnt; Carola
Damme, 89 pnt; Kim Visser, 88 pnt; Kim
Wallet, 87 pnt; Jennifer Mulders, 87 pnt;
Claudia v.d. Kolk, 87 pnt; Maxime Dasse-
laar, 86 pnt; Stephanie Mulders, 85 pnt.
-39-
"Ik werk!" zei hij. "De eet en drienk en slaep. De leef met Lena en we
kriegen kinder. Om God bekommer ik me nie. Jie mot dat ook nie
doen. Je mot een besluut neme, watje oire wilt in de wereld en er nie
altied over piekeren dat je vaoder wil, dat je domenie wordt".
Langzaam bewoog Roelf het hoofd in een begrijpende knik. Zeker!
Rens had gelijk! Zo'n kerel, die aUes had en het leven rustig opnam.
"Ik", zei hij, "ben mijzelf kwijt en ik weet, dat ik eerst God moet vin
den".
Het was niet voor het eerst, dat ze over deze dingen praatten. Rens
mocht de domineeszoon graag. Zelf had hij vroeger nogal eens het
een en ander gelezen. En hij herinnerde zich nog heel goed het ont
waken van zijn geest, het zoeken, toen, naar andere dingen, dan die
voor het grijpen lagen. Vóór zijn ideaal aUeen maar meer was, een
grote boer te worden, baas op een eigen stee, was er wel wat anders
geweest dat hem trok. Avonden als deze had hij langs de zeedijk gelo
pen en naar de blauwe Schelde getuurd en naar de lucht, naar de kleu
ren en het sterven van de dag. Toen had hij wel over God gedacht en
over de verheven dingen. Nu was hij over dat alles heen. En de gods
dienst had hem nooit iets gezegd.
"Laeter prakkizeer je nie meer over die diehgen",.voorspelde hij.
Roelf geloofde dat niet. Bij hem zou er eerst een oplossing moeten
komen. En die oplossing kon aUeen God zijn: zijn verhouding tot
God.
"Je kunt daer nie altied over tobbe", besliste Rens, "dan word je gek.
'n Normaal mens pakt het leven an, zoals 't is!" Ze gingen de schuur
uit, keken naar de lucht, die donkerder van tint werd en waarin de zon
bloedrood scheen. Ineens vroeg Rens: "En wat is dat noe mit Coba
gewist?"
Roelf veranderde daarvan en de jonge boer merkte, dat hij onaange
naam getroffen was.
"Och wat!" lachte hij. "We bin toch kerels onder mekaor en Coba is
een prachtmeid. Jie bin ongetrouwd. Bie mien is dat anders. Lena kan
op m'n an. Maar toen ik vrijgezel was.
"Er is in ieder geval niks geweest", zei Roelf nors.
Rens lachte. Het kwam Roelf voor, dat hij hem niet geloofde.
"Die Uylen, dat bin m'n kerels. Ei je wel is dat van Johanna
gehoord?" vroeg Rens met een lach.
"Nee", zei Roelf kort. "Maar het kan me niet schelen. Ik ben er nooit
meer geweest".
Toch vertelde Rens met uitdagende stem: "Ze zegt: bij ons in de
famihe zijn achttien onechte kinders. Ja, niemand weet, waar de jon
ge Uylen allemaal vandaan komen! En ze heeft zelf ook een kind
gehad".
Roelf zag Dries staan in de kerkeraad^bank, de lange, schrale boer
met zijn scherp gezicht en zijn mooie kale schedel. Achter aan het
hoofd wat grijs, krullend haar. Het gezicht met diepe voren en leven
dige ogen vol Ucht. Soms dacht hij, als hij hem zo zag staan: als ik
tekenen kon!
Ze liepen terug de schuur in. Terwijl ze bij de paarden stonden, vroeg
Roelf ineens: "En Dries dan?"
werd stil.
ze bin nog stom ook.
Eerst realiseerde Rens zich niet, wat Roelf bed )elde. Maar toen scha
terde hij: "Die ouwe Uyl? Ha! Da's de vaoder 'an zotte Mareeja! Dat
weet iedereen. Dienk je dat er één Uyl is, die eugt..
"Die deugt!" zei Roelf langzaam. Zijn gezicht i
"Nou ja, die deugt!" herhaalde Rens. "Maar
Iedereen weet het van de Uylen. Dat fokt mes r voort: neef en nicht.
Met hun paerden doen ze 't nie. Daer ouwe ze het ras wel zuver. Hier,
deze komt ook uut hun staL Ik heb er duzend voor betaeld, op de kop
af. En er zit een veulen in van Ariel, de volbloed stamboekhengst van
de Ruigen Hill, 'k Gae er de volgende zomer mee naer de tentoon-
stelüng in Goes. Wat een dier, hè?" Hij hield het hoofd schuin en
keek langs de benen, langs de borst en rug, klopte het op de hals,
streelde de kop.
Roelf hoorde de eentonig-vrome stem van de boer, die een stuk uit de
oude bijbel las en zag het domme, grote mens, zotte Mareeja tussen
de vrouwen in de kerk zitten.
"Maar allé, we gaen eens kijken of de vrouw koffie heeft", stelde
Rens voor. Samen stapten ze het erf op.
Het was een weinig donkerder geworden. Toch leek alles fris en
schoon in de avond: de hoge boom, het mooie huis, zo welverzorgd.
Rens stapte op het huis aan, liep door het donkere kamhok naar de
keuken. Roelf volgde en zij kwamen in de voorkamer.
Daar zaten Lena en... Nan.
"Hallo", groette Nan, "zie ik jou ook weer eens?" Ze zat bij het raam,
maar stond op, kwam met uitgestoken hand op hem toe.
Roelf wist, dat ze ook geslaagd was en feUciteerde haar. "Dank je",
zei ze, "het is anders wel wat laat".
"Maar goed gemeend!" Van harte hoor!"
"Ja en met een negen voor Nederlands
"Geweldig! De Goede Dood van Boutens?" vroeg Roelf.
"Nee hoor, verbeeld je niks, allemaal zelf geblokt.
Later reden ze samen over de dijk. Misschien maakten zij beiden
zichzelf wijs, dat dit niets te betekenen had. Dat had het ook niet.
Nan had wel vaker met een jongen van de H.B.S. langs de Zoom gelo
pen en Roelf fietste, toen ze nog in Alden woonden, iedere dag met
Corrie van Heusen naar de stad. O nee! Als een jongen eens een eind
je met een meisje opfietst, daar hoefje niks van te denken. Alles goed
en wel. Maar als die van Vorma Nan van ouwe Rens met Roelf van
de dominee uit de Achterstraat in de richting van de zeedijk zagen
fietsen...!
Er was evenwel niemand op de landweg langs de watergang. Er was
alleen om hen heen de grote stilte van deze prachtige zomeravond.
Waarom praatten ze nu niet? Jonge mensen hebben toch altijd wat te
praten? En had Nan niet vaak gedacht: als ik Roelf nog eens spreek,
dan...
Roelf zei: "Je moet me eens wat vertellen van je reis naar Zwitser
land!" Nan keek hem even aan, knikte.
Ze kwamen bij de oprit naar de dijk. Een smal paadje, dat steil
omhoog Uep. Roelf probeerde er tegen op te fietsen, maar dat ging
niet. Hij moest met een vreemde zijsprong snel van zijn fiets sprin
gen. Nan kwam, met de fiets aan haar hand, moeilijk tegen de dijk op.
Toen ze boven stonden, zagen ze de Schelde. Groot, blauw en het
water had een wondere glans. Ze legden hun fietsen in het gras en gin
gen hoog tegen de kruin aan zitten.
Roelf probeerde erg gewoon te doen, hield zich steeds zijn oude wijs
heid voor: een dochter van de grote, oude Rens van Mon Désir! Ik zal
wel wijzer zijn! Bovendien: je wordt zo maar niet verliefd.
"Ik vind het wel gezellig zo eens samen te fietsen en van zo'n mooie
avond te genieten!" zei hij.
Nan knikte, keek naar het water en de lucht.
"Dat daar", en ze wees naar een slank blauw, minuscuul torentje aan
de overkant, "dat is lerseke". En dan expres op z'n Thools: "lesen
zegge wulder!"
Roelf keek naar haar fraaie arm en ook even naar haar gezicht. Ze
praatten nog wat over hetgeen aan de overkant te zien was.
De zon ging onder en de stille pracht van licht en kleur in de hemel
spiegelde zich in het water. Het werd donkerder.
Ze waren beiden even stil, keken zo maar naar het dalen van de zon.
Roelf zei - zo was de jeugd in de eerste jaren van onze eeuw:
(wordt vervolgd)
In deze rubriek kunnen lezers hun zegje doen of
reageren op hetgeen ze In dit blad gelezen hebben.
Inzendingen mogen geen grotere omvang hebben dan
ca. 400 woorden. De redactie behoudt zich het recht
voor om ingezonden tekst in te korten of niet te plaat
sen. Tevens draagt de redactie geen verantwoorde
lijkheid voor de inhoud van wat lezers schrijven.
Varen, sterke soort,
vast van blad.
r'
DIRKSLAND. 0187-601354,
DONDERDAG EN VRIIDAG KOOPAVOND
MOOI WEER
